2

Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz

pozyskiwania i rozpowszechniania informacji.

Cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy są

zakazane.

Ustawa może wprowadzić obowiązek uprzedniego uzyskania koncesji na prowadzenie stacji

radiowej lub telewizyjnej.

Ekstradycja obywatela polskiego jest

zakazana, z wyjątkiem przypadków określonych w ust. 2 i 3.

Ekstradycja obywatela polskiego może być dokonana na wniosek

innego państwa lub sądowego organu międzynarodowego, jeżeli możliwość taka wynika z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej lub ustawy

warunki czynu objętego wnioskiem o ekstradycje

został popełniony poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Ekstradycja jest zakazana, jeżeli dotyczy osoby

podejrzanej o popełnienie bez użycia przemocy przestępstwa z przyczyn politycznych lub jej dokonanie będzie naruszać wolności i prawa człowieka i obywatela.

W sprawie dopuszczalności ekstradycji orzeka

sąd.

Cudzoziemcy mogą korzystać z prawa azylu w Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach określonych w

ustawie.

Cudzoziemcowi, który w Rzeczypospolitej Polskiej poszukuje ochrony przed prześladowaniem, może być przyznany status uchodźcy zgodnie z

wiążącymi Rzeczpospolitą Polską umowami międzynarodowymi.

Każdemu zapewnia się wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i

uczestniczenia w nich. Ograniczenie tej wolności może określać ustawa.

Każdemu zapewnia się wolność

zrzeszania się

Zakazane są zrzeszenia, których cel lub działalność są sprzeczne z

Konstytucją lub ustawą.

O odmowie rejestracji lub zakazie działania takiego zrzeszenia orzeka

sąd.

Ustawa określa rodzaje zrzeszeń podlegających sądowej rejestracji, tryb tej rejestracji oraz

formy nadzoru nad tymi zrzeszeniami.

Zapewnia się wolność zrzeszania się w związkach zawodowych,

organizacjach społeczno-zawodowych rolników oraz w organizacjach pracodawców

Związki zawodowe oraz pracodawcy i ich organizacje mają prawo do rokowań, w szczególności w celu rozwiązywania sporów zbiorowych, oraz

do zawierania układów zbiorowych pracy i innych porozumień.

Związkom zawodowym przysługuje prawo do

organizowania strajków pracowniczych i innych form protestu w granicach określonych w ustawie.

Ze względu na dobro publiczne ustawa może

ograniczyć prowadzenie strajku lub zakazać go w odniesieniu do określonych kategorii pracowników lub w określonych dziedzinach.

Zakres wolności zrzeszania się w związkach zawodowych i organizacjach pracodawców oraz innych wolności związkowych może podlegać tylko takim ograniczeniom ustawowym,

jakie są dopuszczalne przez wiążące Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowe.

Obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na

jednakowych zasadach.

Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności

organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne.

Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o

działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.

Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz

wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu.

Ograniczenie prawa, o którym mowa w ust. 1 i 2, może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę

wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa.

Tryb udzielania informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, określają

ustawy, a w odniesieniu do Sejmu i Senatu ich regulaminy.

Obywatel polski ma prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego, jeżeli

najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat.

Prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania nie przysługuje osobom, które

prawomocnym orzeczeniem sądowym są ubezwłasnowolnione lub pozbawione praw publicznych albo wyborczych.

. Każdy ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do

organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej.

Tryb rozpatrywania petycji, wniosków i skarg określa

ustawa.

Każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych

oraz prawo dziedziczenia.

Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich

ochronie prawnej.

Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty

prawa własności.

Każdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru

miejsca pracy. Wyjątki określa ustawa.

Obowiązek pracy może być nałożony tylko przez

ustawę.

Stałe zatrudnianie dzieci do lat 16 jest

zakazane. Formy i charakter dopuszczalnego zatrudniania określa ustawa.

Minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę lub sposób ustalania tej wysokości określa

ustawa

Władze publiczne prowadzą politykę zmierzającą do

pełnego, produktywnego zatrudnienia poprzez realizowanie programów zwalczania bezrobocia, w tym organizowanie i wspieranie poradnictwa i szkolenia zawodowego oraz robót publicznych i prac interwencyjnych.

Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków

pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa.

Pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów; maksymalne normy czasu pracy określa

ustawa.

Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu

wieku emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa.

Obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i nie mający innych środków utrzymania ma prawo do

zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy określa ustawa.

. Każdy ma prawo do ochrony

zdrowia.

Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do

świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa.

Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej

dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku.

Władze publiczne są obowiązane do zwalczania

chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.

Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród

dzieci i młodzieży.

Osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają, zgodnie z ustawą, pomocy w

zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej.

Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest

obowiązkowa. Sposób wykonywania obowiązku szkolnego określa ustawa.

. Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. Ustawa może dopuścić świadczenie niektórych usług edukacyjnych przez publiczne szkoły wyższe

odpłatnością.

Rodzice mają wolność wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż

publiczne.

Obywatele i instytucje mają prawo zakładania szkół podstawowych, ponadpodstawowych i wyższych oraz

zakładów wychowawczych.