2. Przedmioty stosunku cywilnoprawnego

rzeczy - cechy konstytutywne

1 charakter materialny 2 wyodrębnione z przyrody

rzeczy w znaczeniu prawa cywilnego

istniejące części przyrody, które wystęują w stanie pierwotnym lub przetworzonym bez względu na swoją wartość majątkową

przedmioty wyłączone z obrotu i pozbawione właściwości "rzeczy"

1 zwłoki 2 komórki, tkanki i narządy odłączone od ciała

zwierzęta, a pojęcie rzeczy

nie są rzeczą, ale w sprawach nieuregulowanych inaczej, stosujemy odpowiednio przepisy dot. rzeczy

podział na ruchomości i nieruchomości - zupełność

nie ma rzeczy, która byłaby jednocześnie ruchomością i nieruchomością

rodzaje nieruchomości - art. 46 KC

1 grunty 2 budynki 3 części budynków

grunt

część powierzchni ziemskiej stanowiąca odrębny przedmiot własności - należy do niego też przestrzeń pod i nad powierzchnią w granicach społ-gosp. przeznaczenia

grunt rolny

nieruchomość, która może być wykorzystana do prow. dział. wytwórczej w rolnictwie w zakresie prod. roślinnej, zwierz, ogrodniczej, sadowniczej, rybenj

superficies solo cedit

wszystko co trwale wznosi się nad gruntem, przypada gruntowi - zasada od której ustawa przewiduje wyjątki

sytuacja budynków nie związanych trwale z gruntem

nie są częścią składową gruntu - są rzeczami ruchomymi

budynek trwale związany z gruntem

co do zasady dzieli los prawny gruntu

nieruchomość budynkowa

grunt trwale związany z gruntem, będący odrębną nieruchomością - np. budynki na gruntach SP są włansością użytkownika wieczystego, który je wzniósł

część budynku trwale związanego z gruntem

też może być samodzielną nieruchomością, jeśli pozwalają na to przepisy szczególne

rzeczy oznaczone co do gatunku

są określane tylko według cech rodzajowych - maliny, samochody, zegary

rzeczy oznaczone co do tożsamości

chodzi o indywidualnie wskazane przedmioty - np dom po babci, PKIN w Warszawie, samochód o rejestracji xyz

część składowa - ogólna reguła

NIE MOŻE BYĆ odrębnym przedmiotem praw rzeczowych - istnieją one tylko dla rzeczy samoistnych

część składowa - def. art. 47 par. 2 KC

wszystko, co nie może być odłączone od rzeczy bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego

wymogi dla części składowych - art 47 par. 3

1 silna więź funkcjonalna, fizykalno-przestrzenna 2 trwały charakter połącznia

ograniczenie pojęcia części składowych dla budynków i ich części

są one odrebnymi od rguntu nieruchomościami, gdy stały się z mocy przepisów przedmiotem odrębnej własności

ograniczenie pojęcia części składowych - drzewa i rośliny

odrębne rzeczy ruchome, gdy przepisy przwidują, że są samoistnym przedmiotem własności

ograniczenie pojęcia części składowych - urządzenia przesyłowe

1 nie należą do części składowych jeśli wchodza w skład przedsiębiorstwa 2 odrębne rzeczy ruchome - mogą być przedmiotem odrębnej własności i obrotu

ograniczenie pojęcia części składowych - włókna światłowodowe

mogą być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych

podejmowanie zobowiązań dot. części rzeczy

można tego dokonywać oraz posiadać te części a nawet oznaczać szczególny sposób wykonywania takich praw

przynależność - art 51 KC

odrębna rzecz ruchoma, która pozostaje w związku z inną rzeczą ruchomą albo nieruchomą - rzeczą główną

cechy konieczne do istnienia przynależności

1 ten sam właściciel rzeczy głównej i przynależności 2 przynależność potrzebna do korzystania z rzeczy głównej 3 faktyczny i stały związek odpowiadający celowi między przyn. a r. głów

skutek czynności prawnej dla przynależności

CP której przedmiot to rzecz główna odnosi skutek także względem przynależności - art. 52 - chyba że CP zawiera inne postanowienia

typy pożytków + cecha wspólna

1 pożytki naturalne rzeczy 2 pożytki cywilne rzeczy 3 pożytki prawa - cecha wspólna - obejmują jakieś dochody z rzeczy lub prawa

pożytki naturalne rzeczy + przykład

płody i odłączone od rzeczy części składowe, które wg zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z tej rzeczy - np zboże, owoce, drzewa wyrąbane w ramach plan. gosp. leśnej

pożytki cywilne + przykład

dochody, jakie rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego - mogą mieć postać pieniężną lub niepieniężną np czynsz za dzierżawę gruntu

pożytki prawa

dochody, które to prawo przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem - chyba chodzi o wszelkie p. podmiot. nie dot. rzeczy lub innych przedmiotów materialnych - np. odsetki

pożytki należne - art 55 par 1

1. uprawnionemu do pobierania pożytków przypadają pożytki naturalne odłączone od rzeczy w czasie trwania uprawnienia 2 pożytki cywilne - uprawnienie do nich przysługuje niezależnie od tego czy zostały pobrane

pożytki należne - art 55 par 2

jeśli uprawniony do pob. użytków poczynił nakłady w celu uzyskania pożytków, które przypadły innej osobie, należy mu się wynagrodzenie za nakłady DO WYSOKOŚCI WARTOŚCI POŻYTKÓW

przedmioty materialne niebędące rzeczami - cecha + przykłady

cecha - nie występują w postaci wyodrębnionej lub zindywidualizowanej, przykłady - ciecze i gazy, kopaliny, zwierzęta w stanie wolnym

ciecze i gazy - kiedy pojawia się sens ich wyróżnienia

1 gdy nie występują w postaci zamkniętej 2 gdy system prawny nie uznaje ich za kopaliny

kopaliny

1 zalegające w ziemi złoża minerałów skał i innych substancji 2 nie są rzeczami, ponieważ nie są na tyle wyodrębnione by uznać je za dobra samoistne

zwierzęta w stanie wolnym

zwierzyna swobodnie przemieszaczjąca się w lasach i polach oraz ryby żyjące w stanie wolnym - ŻADNE zwierzę NIE JEST rzeczą

przedmioty niematerialne - cecha główne

nie mają postaci materii w sensie fizycznym np. energia, dobra intelektualne, osobiste, pieniądze i papiery wartościowe

energia jako przedmiot niematerialny

nie jest przedmiotem materialnym i dlatego nie jest rzeczą, chociaż jest mierzalna i w jakiś sposób uczestniczy w obrocie cywilnoprawnym

dobra o charakterze intelektualnym

utwory literackie, artystyczne, naukowe, wynalazki - wytwór ludzkiego umysłu - same w sobie nie mają postaci materialnej, rzeczy są tylko ich przekaźnikami

pieniądze

nosiciel i miernik wartości, występuje w postaci znaków pieniężnych

papiery wartościowe

dokumenty, których posiadanie stanowi niezbędną przesłankę wykonywania praw wyrażonych w treści dokumentu - liczą się treści myślowe z tej kartki, a nie sama kartka

przedsiębiorstwo - 3 znaczenia

1 podmiot prawa cywilnego 2 oznaczenie jakiejś działalności 3 przedmiot czynności lub stosunku prawnego

przedsiębiorstwo - pojęcie - art. 55'1

zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej

elementy pojęcia przedsiębiorstwo - 1-3

1 nazwa indywidualizująca 2 własność nieruchomości lub rzeczy ruchomej 3 prawa z umowy najmu i dzierżay nieruchomości lub rzeczy ruchomej

elementy pojęcia przedsiębiorstwo - 4-6

4 wierzytelności innego rodzaju, środki pieniężne, prawa z papierów wartościowych 5 koncesje, licencje, zezwolenia 6 patenty i inne prawa własności przemysłowej

elementy pojęcia przedsiębiorstwo - 7-9

7 majątkowe prawa autorskie i pokrewne 8 tajemnice przedsiębiorstwa 9 księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej

charakter normy określającej składniki przedsiębiorstwa

względnie wiążący, ważne by były to składniki przystosowane do relacji celów gospodarczych

przedsiębiorstwo jako przedmiot prawa - koncepcja lepsza

zasada że przeniesienie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa i ustanowienie na nim użytkowania następuje JEDNĄ CP - art 55'2 i 75'1

gospodarstwo rolne

grunty rolne z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą oraz prawami związanymi z prow. gosp. rolnego

gospodarstwo rolne a obrót prawny

1 gosp rolne nie jest jego przedmiotem chyba że przepisy stanowią inaczej - zatem nie zbywamy go jedną CP 2 ALE możnaby uznać taki gosp. za przedsiębiorstwo (art 55) i zbyć jedną CP

zbycie przedsiębiorstwa - art 55'2

CP mająza za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w jego skład, chyba że inaczej wynika z przepisów szczególnych lub z cp

umowa zbycia przedsiębiorstwa - cechy

1 obejmuje jeden przedmiot - przedsiębiorstwo 2 jest jedną CP 3 jej następstwem jest przeniesienie p. podm. do poszczególnych składników przedsiębiorstwa objętych jego strukturą

umowa zbycia przedsiębiorstwa - wyłączanie składników

1 strony mogą wyłączyć z niej niektóre składniki przedsiębiorstwa 2 powoduje też przeniesienie korzystnych dla przeds. stanów faktycznych

forma zbycia przedsiębiorstwa

pisemna z podpisem notarialnie poświadczonym - SANKCJA NIEWAŻNOŚCI

przypadek, gdy składnikiem przedsiębiorstwa jest nieruhcomość

POGLĄD - całą umowa powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego pod SANKCJĄ NIEWAŻNOŚCI - zbycie przeds. dokonuje się jedną CP obejmującą 1 przedmiot - przediśbiorstwo

odpowiedzialność zbywcy przedsiębiorstwa

umowa o zbycie nie powoduje przejęcia długów związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, ponieważ nie są one jego składnikami

odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa - z czego wynika?

jeśli zbywcy nie zwolniono z długu, ustawodawca bierze pod uwagę fakt, że zbycie zmniejsza szanse na zaspokojenie wierzyciela

odpowiedzialność solidarna nabywcy przedsiębiorstwa

nabywca odpowiada solidarnie za zobowiązania zbywcy związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego - NIE MOŻNA TEGO UCHYLIĆ ANI OGRANICZYĆ UMOWĄ

ograniczenia odpowiedzialności solidarnej nabywcy

1 nie odpowiada za zobowiązania o których nie wiedział przy nabyciu mimo swej należytej staranności 2 odpowiada do wartości nabycia przedsiębiorstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen z chwili zaspokojenia wierzyciela

majątek - wąskie znaczenie

ogół aktywów majątkowych przysługujących określonemu podmiotowi - maj. prawa podmiotowe, korzystne chronione sytuacje prawne

majątek - znaczenie szerokie

ogół aktywów i pasywów danego podmiotu

majątek odrębny

wydzielone składniki majątku ogólnego danej osoby

sukcesja uniwersalna majątku

1 przewidywana przy zgaśnięciu podmiotu prawnego (np śmierć i dziedziczenie) 2 wiąże się z przejęciem długów i wstąpienia następcy w sytuację prawną poprzednika

odpowiedzialność za zobowiązanie - co obejmuje?

obejmuje cały majątek danej osoby - w wąskim znaczeniu

zasada surogacji

prawo nabyte w zamian za inne prawo pochodzące z majątku odrębnego wchodzi w miejsce prawa z majątku odrebnego

mienie

1 własność i inne prawa majątkowe 2 odnosi się tylko do aktywów, NIGDY DO OBOWIĄZKÓW 3 używane bez relatywizacji do oznaczonej osoby