biologia

parzydełkowce

dwuwarstwowce, tkankowce

skład jamy ciała parzydełkowców

epiderma, mezoglea, gastroderma

opisz szkielet parzdełkowców

brak, z wyjątkiem wewn i zewn u koralowców

opisz układ pokarmowy parzydełkowców

otwór gębowy, jama trawiąco-chłonąca(jama gastralna), brak odbytu

opisz układ oddechowy u parzydełkowców

brak, wymiana gazowa zachodzi całą powierzchnią ciała

opisz układ krwionośny u parzydełkowców

brak

opisz układ nerwowy u parzydełkowców

rozproszony- sieć komórek nerwowych epidermy i endodermy

opisz układ wydalniczy u parzydełkowców

brak, usuwanie zbędnych produktów przemiany materii całą powierzchnią ciała

opisz rozmnażanie i rozwój parzydełkowców

rozwój złożony, występuje cykl życiowy z przemianą pokoleń (meduzy i polipa)

jaka symetria występuje u parzydełkowców i jaką rolę spełnia

promienista, jest przystosowaniem do osiadłego trybu życia- polip, oraz do powolnego poruszania się- medłuza

opisz budowę ściany ciała parzydełkowców

komórka nerwowa, komórka nabłonkowo-mięśniowa x2, komórka parzydełkowa, komórka gruczłowa

trawienie zewnątrzkomórkowe parzydełkowców

enzymy trawienne z kom. gruczołowych endodermy

trawienie wewnątrzkomórkowe parzydełkowców

komórki nablonkowo-mieśniowe endodermy

cykl życiowy polipa

rozmnażanie płciowe- planula-osiadly tryb zycia ale moze pełzać lub koziołkować po podłozu- rozmnażanie bezplciowe strobilizacja- efyra

znaczenie parzydełkowców

1. kolonie korali tworzą rafy koralowe 2. pokarm dla wielu zwierząt 3. sa miejscem schronienia wielu zwierząt 4. niektóre gatunki mogą stanowić zagrozenie dla życia i zdrowia dziecka

plazińce

tkankowce, trójwarstwowce, acelomatyczne

acelomatyczne

nie mają wtórnej jamy ciała.Np. płazińce. Mezoderma wypełnia cała przestrzeń między ektodermą a endodermą

pseudocelomatyczne

nie mają wtórnej jamy ciała.Np. nicienie. Powstaje taka ala jama ciała, ale jest to ta pierwotna i w przeciwieństwie do tej prawdziwej wtórnej nie jest ograniczana przez mezodermę

celomatyczne

powstanie celomy umówiło oddzielenie przewodu pokarmowego od mięsni zewnętrznej jamy ciała, co zapewnia im dużą sprawność ruchową i dobre funkcjonowanie jelita

segmentacja ciała u celomatycznych

1. segmentacja homonomiczna- jednakowe segmenty 2. segmentacja heteronomiczna- segmenty różnią się budowa 3. brak

ściana ciała płazińców

wór powłokowo-miesniowy

symetria u płazińców

dwuboczna (przednia, tylna, grzbietowa i brzuszna)

szkielet płazińców

brak- funkcje podporowe pełni parenchyma

układ pokarmowy płazińców

otwór gębowy, gardziel, jelito przednie, jelito środkowe. U tasiemców brak

układ oddechowy płazińców

brak, wymiana gazowa całą powierzchnią ciała

układ krwionośny płazińców

brak

układ nerwowy płazińców

pasowy, zbudowany z dwóch zwojów nerwowych i podłużnych pni nerwowych

układ wydalniczy u płazińców

protonefrydialny, zbudowany z komórek płomykowych, przewodów wyprowadzających i otowru wydalniczego

rozmnażanie i rozwój płazińców

-płciowo (obojniaki) - u wirków rozwój prosty -u przywr i tasiemcow rozwój złożony

pokrycie ciała płazińców pasożytniczych

komórki nablonka zlewają sie z syncytium. Zewnętrzna część blon komorkowych nablonka jest pokryta glikokaliksem, ktory chroni cialo przed strawieniem

typy płazińców

wirki, przywry, tasiemce

wirki

płazińce wolno żyjące, drapieżne, oddychają tlenowo, przechodzą rozwój prosty

przywry

pasożyty wewnętrzne, mają aparat czepny, oddychaja beztlenowo, rozwój złożony

tasiemce

pasożyty wewnętrzne, mają aparat czepny, oddychaja beztlenowo, rozwój złożony

kto jest żywicielem pośrednim tasiemca nieuzbrojonego

krowa

kto jest zywicielem pośrednim tasiemca uzbrojonego

świnia

nicienie

tkankowce, trojwarstwowce, pseudocelomatyczne

jaką symetrię maja nicienie

symetria dwuboczna

pokrycie ciała nicieni

wór powlokowo-mięsniowy, po zewnętrznej warstwie oskórek

uklad pokarmowy nicieni

występuje u gatunków wolno żyjących oraz pasozytniczych. Zakonczony otworem odbytowym

wymiana gazowa nicieni

brak ukladu oddechowego. Zachodzi cała powierzchnią ciała. Pasożyty zyją bez udzialu tlenu

układ krwionośny nicieni

brak, transport substancji odbywa sie przez plyn wypełniajqcy jamę ciala

układ nerwowy nicieni

zbudowany z pierścienia okołogardzielowego, pni nerwowych i krotkich nerwow

układ wydalniczy nicieni

składa sie z dwóch kanałów wydalniczych w kształcie litery H, kanału poprzecznego i przewodu wydalniczego. Występują komórki fagocytarne

rozmnażanie i rozwój nicieni

wyłącznie płciowo(gatunki sa rozdzielnopłciowe), występuje często dymorfizm plciowy, rozwoj prosty lub zlozony

typy nicieni

wolno żyjące, pasożyty roslin, zwierząt

typy nicieni

wolno żyjące, pasożyty roslin, zwierząt

zywiciel glisty ludzkiej

czlowiek

żywiciel włosienia krętego

ssaki

pierścienice

trojwarstwowce, tkankowce, celomatyczne

budowa ciała pierścienic

ciało wykazuje segmentacje(metamerie), segmenty ciała niektórych pierścienic mają pqrapodia (pranóża)- narządy lokomocyjne

pokrycie ciała pierścienic

stanowi je wór powłokowo-mięsniowy okryty cienką warstwą kutykuli, pod nią jest cienki nabłonek z licznymi gruczołami śluzowymi. Z nabłonkiem jest zrosnieta cienka warstwa miesni okreznych i gruba warstwa miesni wzdłużnych. Wór p-m i plyn= hydroszkielet

układ pokarmowy pierścienic

ma 3 odc: jelito przednie, środkowe, tylnie. Rozp sie otworem gębowym-jama gębiwa-umięsniona gardziel-przełyk-żoładek. W przełyku czasem jest wol- magazynuje krew u pijawek

co zapobiega krzepnieciu krwi u pijawek

hirudyna-produkowana przez gruczoły ślinowe

układ nerwowy u pierścienic

układ typu drabinkowego= para zwojow mózgowych, obrączki okołoprzełykowej, pary zwojów podprzełykowych, dwoch pni nerwowych.

narządy zmysłów u pierścienic

chemoreceptory, mechanoreceptory i u wieloszczetów i pijawek fotoreceptory

układ krwionośny pierścienic

jest to układ zamknięty. Ma 2 główne naczynia krwionośne: naczynie grzbietowe i brzuszne połaczone ze soba naczyniami okreznymi. Brak serca, krew bezbarwna lub zawiera barwniki oddechowe np hemoglobine

uklad wydalniczy u pierścienic

metanefrydialny- w każdym segmencie jest para orzesionych lejków, uchodzących do następnego segmentu i na zewnątrz ciala

wymiana gazowa u pierścienic

u słodkowodnych i lądowych wymiana sie odbywa cala powierzchnią ciała. W środowisku morksim sa narządy oddechowe- zewn skrzela w parapodiach

rozmnażanie u pierścienic

wieloszczety są rozdzielnopłciowe mają rozwój złożony z larwą trochoforą. Skąposzczety i pijawki to obojniaki i mają zapłodnienie krzyżowe, rozwój prosty.

typy pierścienic

wieloszczety, skąposzczety, pijawki

stawonogi

tkankowce, trojwarstwowce, celomatyczne

jak podzielone jest ciało stawonogow

na tagmy: glowa, tułów lub glowotulow

jaka jest metameria u stawonogów

heteronomiczna

mikrocel

jama ciała stawonogów, powstała podczas rozwoju zarodkowego w wyniku połączenia pozostałości pierwotnej jamy ciała(blastocelu) z wtórna jama ciala (celoma)

sciana ciala stawonogow

twardy jednowarstwowy nablonek, oskorek i zespoły mięśni.

budowa skorupiaka

2 pary czułków, 3 pary odnóży gębowych, 5 par odnóży krocznych, odnóża odwłokowe

budowa pajęczaka

szczękoszczułki, nogogłaszczki, 4 pary odnóży krocznych

budowa owada

para czułków, 3 pary odnóży gębowych, 3 pary odnóży krocznych

budowa wewnętrzna skorupiaków

gruczoł wydalniczy, zwoje nadprzełykowe, żołądek, serce, gonada, jelito, brzuszny łańcuszek nerwowy, gruczoł watrobowo-trzustkowy

budowa wewnętrzna pajęczaków

zwoje nadprzełykowe, żołądek ssący, serce, cewki Malpighiego, gruczoł przędny, płucotchawka, jelito

budowa wewnętrzna owadów

zwoje nadprzełykowe, żoładek, serce, cewki Malpighiego, gonada, jelito, wole, gruczoł ślinowy

układ pokarmowy stawonogow

ma 3 odcinki: jelito przednie, środkowe, tylne. Do środkowego uchodzi gruczoł wątrobo-trzustkowy wytwarzający enzymy trawienne

układ krwionośny stawonogow

uklad otwarty- hemolimfa wylewa sie do jamy ciała. Serce z otworami (ostiami). Hemolimfa u owadów jest bezbarwna bo nie bierze udziału w wymianie gazowej, tlen dociera przez tchawki. U innych zawiera hemoglobine lub hemocyjanine

wymiana gazowa u stawonogów

gatunki wodne- skrzela, lądowe- płucotchawki, tchawki

układ nerwowy u stawonogów

jest scentralizowany. U form prymitywnych- układ drabinkowaty. U form rozwiniętych- silny rozwój zwojów nadprzełykowych, dzięki czekmu powstaje mózg. Brzuszny łancuszek nerwowy.

narządy zmysłów stawonogów

fotoreceptory- oczy proste lub złożone. Chemoreceptory- narządy smaku i węchu. Mechanoreceptory, narządy tympalne(dźwieki), statocysty (równowaga)

wydalanie i osmoregulacja u stawonogów

metanefrydia. U skorupiaków: gruczoły szczękowe i czułkówe. U pajeczaków: gruczoły biodrowe. Owady, wije i niektóre pajeczaki mają cewki Malpighiego.

tchawki

silnie rozgałęzione rurki do których prowadzą parzyste otworki po bokach ciała (przetchlinki). system tchawek zapewnia wymianę gazową oraz transport gazów oddechowych. występują w części pajęczaków i owadów

plucotchawki

komory umiejscowione w odwłoku zawierające cienkie ułożone równolegle blaszki w których krazy hemolimfa. między blaszkami w przepływa powietrze. prowadzą do nich otwory tak zwane przetchlinki. występują u skorpionów i części pająków