część 1

prawo administracyjne

reguluje zasady organizacji i funkcjonowania administracji publicznej

administracja publiczna to

administracja samorządowa i administracja państwowa

administracja w znaczeniu przedmiotowym

działalność, administrowanie sferą publiczną

administracja w znaczeniu podmiotowym

złożona organizacja obejmująca takie podmioty jak np. organy, urzędy, agencje, powiązane ze sobą w określony sposób tworząc system organizacyjny

administracja polega na

organizowaniu bezpośredniej, praktycznej realizacji zadań państwowych

administracja to

działalność trwała, celowa i planowa prowadzona w interesie publicznym

zgodnie z konstytucją organy władzy publicznej działają

na podstawie i w granicach prawa (art 7)

zasada legalizmu

władza działa wtedy, kiedy prawo jej na to pozwala, nie ma domniemania kompetencji

sfery działania administracji

sfera zewnętrzna i sfera zewnętrzna

sfera zewnętrzna

adresatami są podmioty nie wchodzące w struktury aparatu administracyjnego np. osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne

sfera wewnętrzna

cały system organizacyjny, powiązane ze sobą podmioty tworzące aparat administracyjny

administracja władcza przykłady

decyzja o poborze do wojska, decyzja wywłaszczeniowa

administracja niewładcza np.

organizowanie pomocy dla powodzian

sfera reglamentacyjna

administracja reglamentacyjna, nakazy, zakazy, zezewolenia, administracja wkracza ograniczająco w obszar praw jednostki

sfera świadcząca

działalność organizatorska mająca na celu zapewnienie obywatelowi określonych świadczeń lub korzyści

administracja państwowa

administracja rządowa (zespolona i niezespolona) i administracja państwowa nierządowa

administracja samorządowa

administracja samorządu terytorialnego i administracja samorządu specjalnego (zawodowego)

prawo administracyjne

ogół norm prawnych regulujących stosunki wynikające z administracyjnej działalności organów państwowych w zakresie nieunormowanym przez inne gałęzie prawa

struktura prawa administracyjnego

prawo administracyjne materialne, prawo administracyjne ustrojowe i proceduralne

normy materialne

merytoryczne, blankietowe, generalne i abstrakcyjne

normy ustrojowe

organizacyjne, regulujące właściwość, kompetencyjne, zadaniowe, określające prawne formy działania

inne normy

sankcjonowane, sankcjonujące, odsyłające, przejściowe i intertemporalne

stosunek administracyjny

unormowana prawem relacja zachodząca pomiędzy co najmniej 2 podmiotami, gdzie zachowanie jednego podmiotu implikuje zachowanie drugiego, obowiązek zachowania się w określony sposób jednego podmiotu wobec drugiego ze względu na obowiązującą normę prawną

przedmiot stosunku prawnoadministracyjnego

musi należeć do sfery działania administracji, musi być dopuszczony do regulowania w trybie nakazów i zakazów administracyjnych

podmioty

podmiot administrujący i podmiot administrowany

podmiot administrujący

organ administracji publicznej, upoważniony do wykonywania władztwa

podmiot administrowany

podmiot do którego kierowany jest nakaz i zakaz np. ja

rodzaje stosunków zewnętrznych

stosunki materialnoprawne i stosunki proceduralne (procesowe)

sytuacja prawnoadministracyjna

pojęcie szersze niż pojęcie stosunku prawno administracyjnego, zespół okoliczności prawnych, w których znajduje się określony podmiot

dobro wspólne

klauzula konstytucyjna, obejmuje wszystkie wartości konstytucyjne i ustawowe

zasada pomocniczości

działalność państwa wobec społeczeństwa ma charakter subsydiarny, władztwo powinno być wykonywane, gdy jest to konieczne

reglamentacja

ograniczenie swobody działania jednostek w określonej dziedzinie i podporządkowanie ich aktywności zasadom prawa administracyjnego

władztwo administracyjne

możność przeprowadzenia zarządzenia w drodze przymusu państwowego przez organ państwa, atrybut nadrzędnej pozycji państwa wobec społeczeństwa

władztwo administracyjne

imperium

władztwo administracyjne

uprawnienie organu administracji publicznej do jednostronnego kształtowania sytuacji prawnej podmiotu administrowanego (wydawanie aktów prawnych)

władczość prawa administracyjnego

normy prawa administracyjnego są normami bezwzględnie wiążącymi (ius cogens)

władztwo zakładowe

szczególna postać władztwa administracyjnego, zakład (np. szpital) posiada władztwo organizacyjne, służące zapewnieniu przestrzegania norm wewnętrznych organizacji

koncesja

jest udzielana w drodze decyzji administracyjnej na określony czas

sankcje

ustrojowe, proceduralne i egzekucyjne

rodzaje sankcji

sankcje o charakterze egzekucyjnym, sankcje polegające na pozbawieniu bądź ograniczeniu uprawnienia, administracyjne kary pieniężne

ciężary publiczne

w znaczeniu szerokim i w znaczeniu węższym

W szerokim znaczeniu ciężary publiczne

wszelkie obciążenia nakładane na jednostki dla osiągnięci celów realizowanych przez administrację publiczną (również należności podatkowe)

w znaczeniu węższym ciężary publiczne

nałożony na jednostkę obowiązek świadczenia o charakterze innym niż pieniężnym w celu realizacji określonych celów publicznych

ciężar publiczny o charakterze powszechnym

skierowany do wszystkich lub szerokiego grona adresatów, np. obowiązek szczepień

ciężar publiczny o charakterze szczególnym

kierowane do kręgu osób korzystających z określonego rodzaju budynków lub urządzeń, z których utrzymaniem związane jest świadczenie np. obowiązek odśnieżania chodnika przy nieruchomości

granice wewnętrzne prawa administracyjnego

granice merytoryczne, proceduralne, ustrojowo strukturalne, granice efektywności prawa, blankietowości norm, poprawnej legislacji, aksjologiczne, pozakonstytucyjne źródła prawa administracyjnego, granice zgody jednostek, granice moralno etyczne

uznanie administracyjne

swoboda działania, ale w granicach prawa

władza dyskrecjonalna

władza organu państwowego, który ma uprawnienia do podejmowania decyzji w konkretnych sprawach w sposób nieskrępowany przepisami, zakres swobody, sytuacja kiedy władza nie musi uzasadniać swoich rozstrzygnięć np. pr nie musi uzasadniać odmowy przy obyw.

związanie administracyjne

sytuacja, w której dyspozycja normy jasno wskazuje konsekwencję prawną, którą organ powinien zastosować przy rozstrzyganiu danej sprawy np, "organ wydaje zezwolenie"

uznanie administracyjne

Kiedy ustawodawca świadomie pozostawia organom swobodę działania w zakresie stosunków prawnych czy stanu prawnego np. "organ może"

inne postaci oprócz uznania administracyjnego swobody działania administracji

zasada swobodnej oceny dowodów (organ są podejmuje decyzję o tym, które dowody uznać za wiarygodne a które nie i pojęcia nieokreślone

regulacja prawna administracji publicznej

kontrola, nadzór koordynacja, kierownictwo

kontrola

sprawdzanie działalności innych jednostek, bez stałych możliwości egzekwowania czy wypływania na działalność jednostek kontrolowanych np. NIK

kontrola synonimy

lustracja, wizytacja, inspekcja, rewizja

nadzór

sytuacja, w której organ wyposażony jest w środki oddziaływania na postępowanie jednostek nadzorowanych, ale nie może wyręczać ich w działaniu; kontrola wraz z możliwością wiążącego wpływu.

środki nadzoru

środki nadzoru merytorycznego, środki nadzoru personalnego

koordynacja

uprawnienia wykonywane przez organ w stosunku do instytucji, które nie są mu bezpośrednio organizacyjnie i służbowo podporządkowaneàjednostki samodzielne lub podległe innym organom. Organ koordynujący odpowiada za efekty działań koordynacyjnych

kierownictwo

najszersze uprawnienia, wystarczy norma kompetencyjna; organ kierujący może używać wszystkich środków prawnie dozwolonych, organ kierowniczy ponosi pełną odpowiedzialność za postępowanie instytucji kierowanych

współdziałanie

powiązanie postępowania min. dwóch niezależnych od siebie organów, przy czym jeden z nich pełni rolę organu głównego, a drugi organu współdziałającego, potrzebna wyraźna podstawa prawna

centralizacja

taki sposób zorganizowania aparatu administracyjnego, w którym organy niższego stopnia są hierarchicznie podporządkowane organom wyższego stopnia

koncentracja

skupienie kompetencji w rękach nielicznej grupy organów

dekoncentracja

rozproszenie kompetencji na większą grupę organów

decentralizacją

posób organizacji aparatu administracyjnego, w którym organy niższego stopnia nie są hierarchicznie podporządkowane organom wyższego stopnia

decentralizacją

samorząd

zasadnicze warunki decentralizacji

wyposażenie organu we własne kompetencje, faktyczna samodzielność, przede wszystkim finansowa

decentralizacją terytorialna np.

samorząd terytorialny

autonomia

przyznanie organom zarządzającym określoną częścią terytorium państwa kompetencji do stanowienia przepisów prawa rangi ustawowej w szerokim zakresie spraw, bez ingerencji władz centralnych