dawność

dawność

tak czasami są określane uregulowania prawne określające skutki upływu czasu

działanie instytucji należących do tzw. dawności powoduje

powstanie skutków prawnych niekorzystnych dla uprawnionego, a są one powodowane dwiema okolicznościami: upływem czasu oraz niewykonywaniem przez uprawnionego przysługujących mu uprawnień

Uprawniony przez prawo podmiotowe

nie ma obowiązku korzystania ze swojego prawa (wykonywania go)

dawność obejmuje 4 instytucje prawne:

1. zasiedzenie 2. przemilczenie 3. przedawnienie 4. terminy zawite

zasiedzenie

nabycie prawa podmiotowego w wyniku faktycznego wykonywania uprawnień przez osobę nieuprawnioną przez czas oznaczony w ustawie

Przemilczenie

to możliwość nabycia prawa podmiotowego przez określony ustawą podmiot na skutek bezczynności właściciela

instytucje określone jako dawność służą:

1. stabilizacji i pewności w stosunkach społecznych 2. zapobieżeniu trudnościom dowodowym 3. dyscyplinowaniu uprawnionego

przedawnienie

Polega na tym, ze po upływie oznaczonego terminu (terminu przedawnienia) wierzyciel zostaje ograniczony w możliwości dochodzenia swego prawa

przepisy regulujące przedawnienie mają charakter przepisów

iuris cogentis (normy bezwzględnie obowiązujące)

przedawnieniu podlegają

poza wyjątkami przewidzianymi w ustawie roszczenia majątkowe

roszczenie ma charakter majątkowy gdy

pozostaje w ścisłym związku ze sferą ekonomiczną interesów uprawnionego

nie podlegają przedawnieniu:

1. prawa niebędące roszczeniami 2. roszczenia o charakterze niemajątkowym oraz 3. takie roszczenia majątkowe, co do których ustawa wyłącza negatywny skutek upływu czasu, nie ulega przedawnieniu roszczenie o ustalenie istnienia prawa

ustawa z 2018 wprowadziła 2 istotne zmiany:

1. skrócenie do 6 lat (z 10) podstawowego, ogólnego terminu przedawnienia w odniesieniu do roszczeń innych niż roszczenia o świadczenia okresowe oraz roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (tu zostawiono 3 lata)

2 istotna zmiana z 2018

odmienny niż dotychczas sposób liczenia upływu terminu przedawnienia. Według nowego uregulowania (nie dotyczy ono terminów przedawnienia krótszych niż 2 lata) bieg terminu przedawnienia kończy się z upływem ostatniego dnia roku kalendarzowego

okres cywilny przewiduje 2 ogólne terminy przedawnienia:

1. 3letni dla roszczeń o świadczenie okresowe oraz dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej 2.6letni dla pozostałych roszczeń

terminy przedawnienia

nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną

Roszczenie związane z działalnością gospodarczą

roszczenie przysługujące przedsiębiorcy i pozostające w związku z prowadzoną przez niego zarobkową działalnością wytwórczą, handlową, budowlaną czy usługową, a także z działalnością polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i eksploatacji zas. natur.