Frage |
Antworten |
Zespół niewydolności oddechowej noworodków Lernen beginnen
|
|
Najczęstsza przyczyna zaburzeń oddychania u noworodków – zespół niewydolności oddechowej (RDS). Dawniej nazywany jako zespół błon szklistych ze względu na tworzenie się „błon” w obwodowych przestrzeniach powietrznych noworodków
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
dotyczy głównie wcześniaków ‒ u 60% - przed 28 Hbd ‒ u 30 % - między 28 a 34 Hbd ‒ u mniej niż 5% - po 34 Hbd Mocne powiązania występowania RDS z: płcią męską, cukrzycą matczyną oraz rozwiązaniem ciąży przez cesarskie cięcie
|
|
|
Podstawowe zaburzenie w RDS Lernen beginnen
|
|
niezdolność niedojrzałych płuc do tworzenia odpowiedniej ilości surfaktantu ‒ Surfaktant = kompleks powierzchniowo aktywnych fosfolipidów i co najmniej dwóch gruch specyficznych białek surfaktantu
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Wytwarzany jest przez pneumocyty typu II ‒ Wraz z pierwszym oddechem surfaktant wyścieła powierzchni pęcherzyków płucnych, zmniejszając napięcie powierzchniowe, a tym samym obniżenie ciśnienie potrzebnego do utrzymania pęcherzyków w stanie rozprężenia
|
|
|
RDS3 płuca z niedoatateczna ilością surfaktantu mają skłonność do Lernen beginnen
|
|
Płuca z niedostateczną ilością surfaktantu mają skłonność do zapadania się - potrzebne jest wyższe ciśnienie aby pęcherzyki uległy rozprężeniu
|
|
|
RDS4 u noworodków szybko następuje Lernen beginnen
|
|
U noworodków szybko następuje osłabienie akcji oddechowej i rozwija się uogólniona niedodma ‒ Niedotlenienie zapoczątkowuje szereg zmian prowadzących do uszkodzenia nabłonka i śródbłonka pęcherzyków, z możliwym tworzeniem błon szklistych
|
|
|
Synteza surfaktantu podlega regulacji hormonalnej Lernen beginnen
|
|
Tworzenie surfaktantu stymulują kortykosteroidy ‒ Supresja syntezy w przypadkach niewyrównanej cukrzycy u matki i hiperinsulinemii kompensacyjnej u płodu – efekt przeciwny do sterydó
|
|
|
Synteza surfaktantu podlega regulacji hormonalnej Lernen beginnen
|
|
Poród siłami natury zwiększa syntezę surfaktantu – zatem przez cesarskie cięcie zwiększa ryzyko RDS
|
|
|
Morfologia RDS Makroskopowo Lernen beginnen
|
|
‒ Płuca prawidłowej wielkości, ale o zwiększonym ciężarze, relatywnie słabo upowietrznione ‒ Plamiste, purpurowowiśniowe zabarwienie płuc
|
|
|
Morfologia RDS Mikroskopowo Lernen beginnen
|
|
Struktura płuc sprawia wrażenie litej tkanki ze słabo rozwiniętymi, przeważnie zapadniętymi pęcherzykami płucnymi
|
|
|
Morfologia RDS Mikroskopowo 2 Lernen beginnen
|
|
W późniejszym okresie zaburzeń – pojawiają się charakterystyczne eozynofilne (kwasochłonne) konglomeraty błon hialinowych w oskrzelikach oddechowych, przewodach pęcherzykowych i części pęcherzyków płucnych
|
|
|
Morfologia RDS Mikroskopowo 3 błony hialinowe zawieraja Lernen beginnen
|
|
Błony hialinowe zawierają obumarłe komórki nabłonkowe (głównie pneumocyty typu I) oraz białka pochodzące z wysięku do pęcherzyków
|
|
|
Morfologia RDS Mikroskopowo 4 udzial Lernen beginnen
|
|
Ważny jest ograniczony udział neutrofilów w reakcji związanej z tworzeniem błon szklistych – czego nigdy nie zaobserwuje się u dzieci martwo urodzonych i u tych które zmarły kilka godzin po porodzie
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Zapobieganie RDS przez profilaktyczne podawanie od chwili urodzenia egzogennego surfaktantu wcześniakom urodzonym przez 28 Hbd
|
|
|
Długotrwałe podawanie tlenu w dużych stężeniach wiąże się z powikłaniami: Lernen beginnen
|
|
retinopatia wcześniaków (zwłóknienie pozasoczewkowe) – dwie fazy 1 i 2, dysplazja oskrzelowo-płucne (BDP)
|
|
|
etinopatia wcześniaków (zwłóknienie pozasoczewkowe) – dwie fazy: faza 1 Lernen beginnen
|
|
– związana z leczeniem RDS wysokimi stężeniami tlenu - dochodzi do wyraźnego zahamowania syntezy VEGF, co doprowadza do apoptozy komórek śródbłonka
|
|
|
Długotrwałe podawanie tlenu w dużych stężeniach wiąże się z powikłaniami: ‒ retinopatia wcześniaków (zwłóknienie pozasoczewkowe) – dwie fazy: faza 2 Lernen beginnen
|
|
z chwilą powrotu do wspomaganego oddychania powietrzem zbliżonym do składu normalnego - ekspresja VEGF wraca do normy, przez co następuje proliferacja nowych naczyń siatkówki i decyduje o typowym w tych sytuacjach uszkodzeniach jej funkcji
|
|
|
ysplazja oskrzelowo-płucne (BDP) główna nieprawidlowosc Lernen beginnen
|
|
główną nieprawidłowością jest zanik przegród międzypęcherzykowych z tworzeniem pojedynczych struktur odpowiadających woreczkom pęcherzykowym oraz zaburzenie konfiguracji naczyń włosowatych
|
|
|
dysplazja oskrzelowo-płucne (BDP) może się przyczynić do niej Lernen beginnen
|
|
do BDP może się przyczyniać: hiperoksemia, hiperwentylacja, wcześniactwo, cytokiny zapalne (RNF, IL-1β, IL-6, IL-8) oraz zaburzenia rozwoju sieci naczyń
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
powikłania coraz rzadziej – dzięki stosowaniu przez matki kortykosteroidów oraz podawaniu egzogennego surfaktantu wcześniakom
|
|
|
Martwicze zapalenie jelit (NEC) Patogeneza: Lernen beginnen
|
|
Występuje przede wszystkim u wcześniaków. Częstość występowania – odwrotnie proporcjonalna do wieku ciąży, w której nastąpił por
|
|
|
Martwicze zapalenie jelit (NEC) Patogeneza: 2 Lernen beginnen
|
|
Większość przypadków dotyczy dzieci karmionych sztucznie – możliwy udział czynników zewnętrznych w patogenezie (również zakażeń bakteryjnych) uruchamiających ciąg zdarzeń, których kulminacją jest uszkodzenie i destrukcja tkanek
|
|
|
Martwicze zapalenie jelit (NEC) Patogeneza: 3 Lernen beginnen
|
|
‒ Szczególnie PAF = czynnik aktywujący płytki – powodujący wzrost wrażliwości śluzówki jelit na uszkodzenie poprzez indukowanie apoptozy enterocytów
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Poprawa w 3-4 dni od rozpoczęcia leczenia Niezbędne podawanie tlenu
|
|
|
Mikroskopowo RDS 6 zgon w kilku pierwszych godzinach zycia Lernen beginnen
|
|
Jeżeli zgon w kilku pierwszych godzinach życia – w oskrzelikach końcowych oraz przewodach pęcherzykowych widoczne jedynie martwicze złogi debris komórkowego
|
|
|
Morfologia: Makroskopowo NEC 1 Lernen beginnen
|
|
NEC zajmuje głównie końcowy odcinek jelita krętego, kątnicę i okrężnicę wstępującą – chociaż zmiany mogą wystąpić w KAŻDYM odcinku jelita cienkiego i grubego
|
|
|
Morfologia: Makroskopowo NEC 2 fragment jelita objęty zapaleniem jest Lernen beginnen
|
|
Fragment jelita objęty zapaleniem jest rozdęty, kruchy, przekrwiony, a zaawansowanych stadiach także zgorzelinowy ‒ Powikłaniem NEC może być perforacja ściany jelita z towarzyszącym zapaleniem otrzewnej
|
|
|
Morfologia mikroskopowo NEC 1 Lernen beginnen
|
|
Martwica rozpływna błony śluzowej oraz martwica śródścienna, owrzodzenia, cechy kolonizacji bakteryjnej oraz podśluzówkowe pęcherze gazu widoczne w obrębie ściany jelita
|
|
|
Morfologia mikroskopowo NEC 2 Lernen beginnen
|
|
W krótkim czasie po wystąpieniu ostrego epizodu – można zaobserwować zmiany naprawcze – ziarninowanie i włóknienie
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Przebieg zwykle typowy – na początku krwiste stolce + powiększenie obwodu brzuszka, wtórnie z wystąpieniem niewydolności krążenia W RTG przeglądowym jamy brzusznej – obecność gazu w chorobowo zmienionej ścianie jelita (odma jelitowa)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Wcześnie zdiagnozowane NEC – może być leczone zachowawczo, ale w 20-60% konieczne interwencja chirurgiczne z resekcją martwiczo zmienionego fragmentu jelita
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
NEC związane z dużą umieralnością poporodową U noworodków, które przeżyły NEC – często przewężenia jelit wtórne do włóknienia w procesie naprawy
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
nephroblastoma Między 2 i 5 rokiem życia (nieco częściej u dziewczynek), rzadko po 6 r.ż i przed 6 m.ż Najczęstszy pierwotny złośliwy nowotwór nerki u dzieci; rzadko u dorosłych
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
90% - sporadyczny jednostronny 5% - postacie rodzinne (obustronne, w młodszym wielu) 5% - w zespołach genetycznych
|
|
|
Podwyższone ryzyko guza Wilmsa występuje w trzech grupach wrodzonych nieprawidłowości rozwojowych Lernen beginnen
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
WAGR = Wilms tumor + aniridia + genitourinary anomalies + mental retardation ‒ brak tęczówki, nieprawidłowy rozwój narządów płciowych oraz niepełnosprawność intelektualna ‒ u 33% - ryzyko rozwoju guza Wilmsa
|
|
|
Zespół Beckwith-Wiedemanna (BWS) Lernen beginnen
|
|
hipoglikemia, powiększenie narządów wewnętrznych, przerost języka, hemihipertrofia, przepuklina pępkowa, torbiele rdzenia nerki, powiększenie komórek kory nadnerczy
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
dysgenezja gonad (obojnactwo rzekome męskie, nefropatia z następczą niewydolnością nerek ‒ 90% ryzyko rozwoju guza Wilmsa
|
|
|
Zarówno zespół WAGR jak i zespół Denys-Drasha związane są ze Lernen beginnen
|
|
zmianami w obrębie genu WT1 zlokalizowanym w regionie 11p13 chromosomu 11 – ale odmienny charakter zmian ‒
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
inaktywująca dominująca mutacja typu negatywnego w regionie krytycznym tego genu (mutacja negatywna dominująca wpływa na funkcję drugiego allelu typu dzikiego)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
koduje czynnik transkrypcyjny biorący udział w rozwoju nerki i gonad - zatem inaktywacja jednej kopii powoduje nieprawidłowości rozwoju
|
|
|
Zespół Beckwith- Wiedemanna Lernen beginnen
|
|
- zaburzenia związane z nieprawidłowym piętnowaniem genomowym; region odpowiedzialny za te zmiany – 11p15 na chromosomie 11 ‒ Lokalizacje tę umownie nazywa się jako WT2 – jednak gen nie został zlokalizowany
|
|
|
U chorych z BWS – zaburzenia Lernen beginnen
|
|
iętnowania genu insulinopodobnego czynnika wzrostu 2 (IGF2) – prawidłowo ulega ekspresji tylko allel ojcowski, matczyny ulega piętnowaniu (wyciszeniu)
|
|
|
w przypadku mutacji przez metylację regionu promotorowego w BWS Lernen beginnen
|
|
nadekspresja IGF2 → powiększenie narządów wewnętrznych oraz tendencje do nowotworzenia
|
|
|
Poza guzem Wilmsa u chorych z BWS Lernen beginnen
|
|
zwiększone ryzyko hepatoblastomy, rhabdomyosarcomy, guzów trzustki, guzów wywodzących się z kory nadnerczy
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Duży (ponad 10cm średnicy, masa ponad 500g), pojedynczy, dobrze ograniczony twór ‒ Możliwe guzy wieloogniskowe, w tym obustronne Obecność pseudotorebki
|
|
|
Guz willmsa makroskopowo 2 Lernen beginnen
|
|
Na przekroju poprzecznym tkanki guza są miękkie, homogenne o zabarwieniu od beżowego po szare, ze sporadycznie występującymi ogniskami krwotocznymi, zwyrodnienia torbielowatego oraz martwicy ‒
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Obraz mikroskopowy jest heterogenny – trójskładnikowy (wszystkie składniki złośliwe) 1) komórki blastemy – najbardziej niezróżnicowany element podścielisko komórki typu nabłonkowego
|
|
|
GW komórki blastemy – najbardziej niezróżnicowany element 1 Lernen beginnen
|
|
skupiska małych barwiących się na niebiesko komórek o skąpej cytoplazmie i hiperchromatycznym jądrze tak jak w innych guzach drobnookrągłokomórkowych Liczne mitozy
|
|
|
GW komórki blastemy – najbardziej niezróżnicowany element 2 Lernen beginnen
|
|
Typ wzrostu rozlany – utrata kohezji komórek na obwodzie guza i naciekanie przyległych struktur Typ wzrostu organoidny z odmianą guzkową (okrągłe odgraniczone skupiska blastemy) i serpentynowatą (blastema tworzy układy wstęgowate)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Niedojrzała myksoidalna tkanka mezenchymalna Sporadycznie utkanie tkanki kostnej, chrzęstnej, tłuszczowej, nerwowej
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Przypomina mezenchymę płodową iwrzecionowate niezróżnicowane komórki częściowo różnicujące się w kierunku fibroblastów lub rzadziej mięśni poprzecznie prążkowanych
|
|
|
komórki typu nabłonkowego Lernen beginnen
|
|
ich „różnicowanie się” prowadzi do powstania form imitujących kanaliki i kłębuszki nerkowe poronne cewki, niedojrzałe kłębki (z prezentacji) rzadko różnicowanie w kierunku nabłonka płaskiego lub śluzotwórczego
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
anaplazji – komórki z dużymi hiperchromatycznymi, wielopostaciowymi jądrami oraz nieprawidłowymi figurami mitotycznymi (ogniska anaplastyczne związane z nabytymi mutacjami genu TP53 oraz opornością na chemioterapię)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
nefrogenezy – przepuszczalnie są zmianami prekursorowymi dla guza Wilmsa – czasami są obecne w miąższu nerek graniczących z guzem
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
udokumentowanie takich pozostałości w obrębie guza – ważne! – bo zwiększa ryzyko guza Wilmsa w drugiej nerce
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Dolegliwości najczęściej związane z dużym rozmiarem guza Zazwyczaj jest dobrze wyczuwalny palpacyjnie w obrębie brzucha, mogącym przekraczać linię środkową ciała i sięgać w dół do miednicy
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Rzadsze objawy: wzrost temperatury ciała, bóle brzucha, krwiomocz, sporadycznie zaparcia wynikające z ucisku guza Rokowanie – zazwyczaj bardzo dobre
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Doskonałe efekty daje połączenie nefrektomia + chemioterapia Anaplazja o charakterze ogniskowym z ograniczeniem do fragmentów usuniętych podczas nefrektomii – rokowanie podobne jak przy guzach bez aaplazji
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Anaplazja o charakterze rozsianym – dużo gorzej, zwłaszcza w guzach rozprzestrzeniających się poza nerkę
|
|
|
Nerwiak zarodkowy - neuroblastoma wystepowanie Lernen beginnen
|
|
Złośliwy nowotwór drobnookragłokomórkowy głównie w nadnerczu (40%) i przykręgosłupowych zwojach współczulnych (50%), zwłaszcza brzuszne
|
|
|
Nerwiak zarodkowy - neuroblastoma rozwija sie z Lernen beginnen
|
|
Rozwija się z nerwowej struny grzbietowej i może pojawić się w dowolnym miejscu układu współczulnego (od głowy do miednicy)
|
|
|
Nerwiak zarodkowy procenty Lernen beginnen
|
|
7-8% nowotworów wieku dziecięcego, najczęściej do 3 roku życia; 80-90% poniżej 5 r.ż możliwa zmiana wrodzona
|
|
|
Nerwiaki zarodkowe charakteryzuje w ich naturalnej postaci: Lernen beginnen
|
|
Możliwość spontaniczna regresji ‒ Tendencja do dojrzewania (spontanicznie lub pod wpływem leczenia) 𝑛𝑒𝑢𝑟𝑜𝑏𝑙𝑎𝑠𝑡𝑜𝑚𝑎 (nerwiak zarodkowy) → 𝑔𝑎𝑛𝑔𝑙𝑖𝑜𝑛𝑒𝑢𝑟𝑜𝑏𝑙𝑎𝑠𝑡𝑜𝑚𝑎 (nerwiak zwojowy zarodkowy) → 𝑔𝑎𝑛𝑔𝑙𝑖𝑜𝑛𝑒𝑢𝑟𝑜𝑚𝑎 (nerwiak zwojowy)
|
|
|
Patogeneza: Nerwiak zarodkowy1 Lernen beginnen
|
|
mutacja genu kinazy chłoniaki anaplastycznego (ALK) w linii komórek rozrodczych - główna przyczyna rodzinnej predyspozycji występowania nerwiaków zarodkowych
|
|
|
Patogeneza: Nerwiak zarodkowy2 Lernen beginnen
|
|
mutacje genu ALK o typie nabycia funkcji w komórkach somatycznych – charakterystyczne dla sporadycznych nerwiaków zarodkowych
|
|
|
Patogeneza z prezentacji: 1 zaburzenia Lernen beginnen
|
|
Zaburzenia cytogenetyczne: ‒ amplifikacje genu MYCN, w wyniku której oraz regiony o zatartej strukturze prążkowej(homogenous staining regions – HSR) 2,4,9,12 z wieloma kopiami genów ‒ częste delecje chromosomu 1p35-36
|
|
|
Patogeneza z prezentacji: 2 i 3 Lernen beginnen
|
|
Im więcej kopii onkogenu MYCN tym gorsze rokowanie; w około 25%, zwykle zaawansowanych zawierających delecję 1p35-36 Delecja dystalnego odcinka chromosomu 1 – złe rokowanie
|
|
|
Morfologia: Rodzaje postacie nerwiak zarodkowy1 Lernen beginnen
|
|
Neuroblastoma in situ ‒ Neuroblastoma (ubogopodścieliskowy, ubogi w schwannowskie podścielisko) ‒ Ganglineuroblastoma, wymieszany (bogaty w schwannowskie podścielisko) ‒
|
|
|
Morfologia: Rodzaje postacie nerwiak zarodkowy2` Lernen beginnen
|
|
Ganglioneuroblastoma, guzkowy (złożony) ‒ Ganglioneuroma (z przewagą schwannowskiego podścieliska)
|
|
|
Makroskopowo Nerwiak1 lokalizacja Lernen beginnen
|
|
Lokalizacja: rdzeń nadnerczy (40%), przykręgosłupowe zwoje współczulne jamy brzusznej(25%) i śródpiersia tylnego(15%); mózg, szyja, miednica mała ‒ Wielkość: od zmian widocznych mikroskopowy do guzów o masie powyżej 1000g; wypełniających jamę brzuszną
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Miękki, kruchy, z ogniskami martwicy, ogniskami krwotocznymi, zwapnieniami, zmianami torbielowatymi ‒ Dobrze odgraniczony, ale może naciekać m.in. nerkę, wątrobę i trzustkę, żyłę nerkową, żyłę główną dolną
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Małe, okrągłe/ owalne komórki, nieco większe od limfocytu komórki, hiperchromatyczne jądro, skąpa cytoplazma – typowy small blue cell tumor o niezróżnicowanym wyglądzie ‒ Ziarnista chromatyna = pieprz i sól
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Mitozy i ciałka apoptotyczne liczne ‒ Lite pola z rzadka pooddzielane przez skąpe pasemka łącznotkankowe z naczyniami i nielicznymi komórkami Schwanna
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Rozetki Homera-Wrighta – komórki skupiają się wokół pilśni neuronalnej ‒ IHC: synaptofizyna, NSE, neurofilamenty, chromogranina; ujemne CD99 i wimentyna
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
1) niezróżnicowany, 2) niskozróżnicowany 3) różnicujący się (obfita pilśń neuronalna i 5% lub więcej neuroblastów różnicujących się w kierunku komórek zwojowych)
|
|
|
Nerwiak zwojowy (ganglioneuroma) 1 Lernen beginnen
|
|
najlepiej zróżnicowany, najlepiej dojrzały ‒ Łagodny nowotwór zwykle powyżej 10 roku życia ‒ Głównie śródpiersie tylne i przestrzeń zaotrzewnowa
|
|
|
Nerwiak zwojowy (ganglioneuroma) 2 Lernen beginnen
|
|
W najlepiej zróżnicowanym komórki zwojowe w podścielisku z komórek Schwanna
|
|
|
Nerwiak zwojowy (ganglioneuroma) 3 Lernen beginnen
|
|
Typ dojrzewający (dojrzewające neuroblasty i komórki zwojowe wraz z dojrzałymi komórkami zwojowymi wśród schannowskiego podścieliska) i typ dojrzały (dojrzałe komórki zwojowe wśród schwannowskiego podścieliska)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
opiera się na czterech kryteriach: Charakter podścieliska Odsetek komórek różnicujących się w kierunku komórek zwojowych Indeks mitotyczno-kariorektyczny Wiek pacjenta
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
nowotwory bogatopodścieliskowe zawierają dużą ilość podścieliska zbudowanego z wrzecionowatych komórek typu komórek Schwanna (S100+) i przypominają pod tym względem takie nowotwory jak neurofibroma lub schwannoma.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
nowotwory ubogopodścieliskowe zawierają z kolei podścielisko drobnowłókienkowe typu neuropile
|
|
|
Odsetek komórek różnicujących się w kierunku komórek zwojowych Lernen beginnen
|
|
typ dojrzewający zawiera >5% neuroblastów dojrzewających do komórek zwojowych, typ niedojrzały (niezróżnicowany) zawiera mniej niż 5% takich komórek
|
|
|
Indeks mitotyczno-kariorektyczny Lernen beginnen
|
|
(liczba mitoz + liczba jąder piknotycznych i apoptotycznych z cechami karryorhexis w 5000 komórkach); niski < 100, średni < 200, wysoki > 200
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
klasyfikacja Shimady dzieli pacjentów na trzy grupy wiekowe, poniżej 18 miesięcy, od 18 miesięcy do 5 lat i powyżej 5 lat.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
korzystny Dobrze zróżnicowany; mieszany niekorzystny Guzkowy
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
< 18 msc. MKI<200 MKI>200 ,18 msc – 5lat MKI<100 i typ dojrzewający MK>100 lub niedojrzały,> 5 lat żadne Wszystkie
|
|
|
Nowotwory bogatopodścieliskowe Lernen beginnen
|
|
Duża ilośc schwannowskiego podścieliska, podobne do neurofibroma lub Schwannoma
|
|
|
Nowotwory bogatopodścieliskowe 1 i 2 Lernen beginnen
|
|
Typ dobrze zróżnicowany: w podścielisku równomiernie rozproszone izolowane neuroblasty 2) Typ mieszany: neuroblasty tworzą w podścielisku nieotorebkowane gniazda
|
|
|
Nowotwory bogatopodścieliskowe 3 Lernen beginnen
|
|
3) Typ guzkowy: makroskopowo widoczny jest jeden lub kilka dobrze odgraniczonych guzków ubogopodścieliskowego neuroblastom
|
|
|
Nowotwory ubogopodścieliskowe Lernen beginnen
|
|
1) Typ niedojrzały, niezróżnicowany: mniej niż 5% neuroblastów dojrzewających do komórek zwojowych 2) Typ dojrzewający, różnicujących się 5% lub więcej neuroblastów dojrzewających do komórek zwojowych
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Naciekanie okolicznych tkanek i przerzuty do węzłów chłonnych, kości (czaszki), szpiku, skóry (drogą naczyń chłonnych i krwionośnych)
|
|
|
Około 90% nerwiaków wytwarza Lernen beginnen
|
|
Około 90% nerwiaków wytwarza katecholaminy, niezależnie od lokalizacji ale nadciśnienie rzadziej niż w guzach chromochłonnych
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Wiek dziecka – dzieci poniżej 1 r.ż lepiej rokują niż starsze na porównywalnym etapie choroby ‒ Stadium zaawansowania klinicznego
|
|
|
Stadium 1 (Stopień 1) Nerwiak Lernen beginnen
|
|
guz zlokalizowany, całkowicie usunięty, bez cech lub z mikroskopowymi cechami choroby resztkowej; reprezentatywne, nieprzylegające węzły po stronie guza bez zmian nowotworowych w badaniu mikroskopowym;
|
|
|
Stadium 1 (Stopień 1) Nerwiak 2 Lernen beginnen
|
|
węzły przylegające do guza (lub usunięte wraz z nim) mogą wykazywać cechy nowotworowe
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
guz zlokalizowany, niekompletnie usunięty; reprezentatywne, nieprzylegające węzły po tej samej stronie mikroskopowo bez zmian
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
guz zlokalizowany, całkowicie lub niecałkowicie usunięty, z mikroskopowo zajętymi węzłami chłonnymi nieprzylegającymi do ogniska pierwotnego
|
|
|
Stadium 2B (Stopień 2B) węzły chlonne Lernen beginnen
|
|
węzły chłonne po przeciwnej stronie powiększone, ale bez zmian nowotworowych
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
nieoperacyjny, jednostronny guz przekraczający linię środkową, bez zajęcia lub z zajęciem regionalnych węzłów chłonnych
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
albo zlokalizowany guz jednostronny z zajęciem węzłów po stronie przeciwnej bądź tej guz w linii środkowej
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
każdy guz pierwotny z rozsiewem do odległych węzłów chłonnych, kości, szpiku kostnego, wątroby, skóry i/lub innych narządów (z wyjątkiem zmian definiowanych jako 4S)
|
|
|
Stadium 4S* (Stopień 4S*) Lernen beginnen
|
|
zlokalizowany guz pierwotny (jak w 1, 2A, 2B) z rozsiewem ograniczonym do wątroby, skóry i/lub nieznacznym rozsiewem do szpiku kostnego
|
|
|
Stadium 4S* (Stopień 4S*) Lernen beginnen
|
|
(mniej niż 10% komórek jądrzastych stanowią komórki utkania nowotworowego; przypadki z zajęciem powyżej 10% szpiku kostnego zalicza się jako stadium 4)
|
|
|
Stadium 4S* (Stopień 4S*) rozpoznanie stadium 4s ogranicza się do Lernen beginnen
|
|
rozpoznanie stadium 4S ogranicza się do dzieci poniżej 1rż
|
|
|
szczególny charakter ma stopień 4S Lernen beginnen
|
|
rokowania bardzo dobrze, mimo rozprzestrzenionych zmian chorobowych
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
nowotwór I lub II stopnia – pod warunkiem obecności przerzutów jedynie w wątrobie, skórze i szpiku kostnych, z wykluczeniem jednakże przerzutów do kości
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
bardzo dobre rokowanie po zastosowaniu tylko ograniczonego leczenia lub nawet (rzadko) samoistnej regresji guza pierwotnego lub przerzutów
|
|
|
Amplifikacja MYCN ~ stwierdzana w Lernen beginnen
|
|
25-30% nowotworów pierwotnych zaliczanych w większości do zmian o wyższym stopniu zaawansowania ~ większa liczba kopii tego genu – gorsze rokowanie
|
|
|
amplifikacja NMYC obecnie najważniejsza Lernen beginnen
|
|
nieprawidłowość genetyczna wykorzystywana podczas oszacowywania wielkości ryzyka związanego z nowotworami neuroblastycznymi, powodująca automatyczne zaliczenie guza do grupy wysokiego ryzyka, niezależnie od stopnia jego zaawansowania lub wieku pacjenta
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Delecja dystalnego odcinka krótkiego ramienia chromosomu pierwszego ‒ Nadekspresja TrkA (receptor nerwowego czynnika wzrostu) ‒ Trisomia chromosomu 17q ‒ Ploidia guza ‒
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Brak lub niska ekspresja telomerazy ‒ Ekspresja Cd44 ‒ Wzrost stężenia ferrytyny ‒ Stosunek kwasu wanilinomigdałowego do homowanilinowego
|
|
|
Amplifikacja MYCN niemowleta Lernen beginnen
|
|
U noworodków i małych niemowląt – liczne rozsiane przerzuty do skóry, powodujące przebarwienia o odcieniu niebieskim, sięgające do głębokich warstw
|
|
|
Amplifikacja MYCN przerzuty Lernen beginnen
|
|
Przerzuty drogą krwionośną i limfatyczną - głównie do płuc, kości, z ogniskami dodatkowo w szpiku kostnym
|
|
|
MYCN amplifikacja noworodki Lernen beginnen
|
|
U noworodków i małych niemowląt – liczne rozsiane przerzuty do skóry, powodujące przebarwienia o odcieniu niebieskim, sięgające do głębokich warst
|
|
|
Siatkówczak - retinoblastoma Lernen beginnen
|
|
Najczęs ciej występujący nowotwo r gałki ocznej u dzieci. W 20-30% przypadko w moz na stwierdzic dziedziczną mutację jednego z alleli genu RB1 w linii komo rek płciowych
|
|
|
Siatkówczak - retinoblastoma procenty Lernen beginnen
|
|
70% przypadko w rozwija się sporadycznie w wyniku mutacji somatycznych obu alleli genu RB1. Ponad 90% rozpoznawanych przed 7r.z
|
|
|
Siatkówczak - retinoblastoma pochodzneie + guzy Lernen beginnen
|
|
Retinoblastoma wywodzi się z komo rki nerwowej. Guzy sporadyczne mają charakter nowotworo w jednostronnych i jednoogniskowych.
|
|
|
Siatkówczak - retinoblastom przypadki rodzinne Lernen beginnen
|
|
Przypadki rodzinne wiąz ą się z rozwojem wielu guzo w zlokalizowanych obustronnie, chorzy mają wyz sze ryzyko rozwoju kostniakomięsaka, czerniaka, raka drobnokomo rkowego
|
|
|
ad. 5 Siatkówczak makroskopowo1 Lernen beginnen
|
|
masy o strukturze guzkowej w tylnej częs ci siatko wki ‒ ro z owy lub białawy guzek siatko wki z nawapnieniami o wzros cie egzo- lub endofitycznym lub rozlanym ‒ moz liwe zmiany wieloogniskowe
|
|
|
ad. 5 Siatkówczak makroskopowo2 Lernen beginnen
|
|
zmiany satelitarne ‒ rozsianie nowotworo w wzdłuz nerwo w wzrokowych lub do przestrzeni podpajęczyno wkowej ‒ przerzuty w OUN, czaszce, obwodowych częs ciach kos c ca i węzłach chłonnych
|
|
|
Siatkowczak Mikroskopowo1 Lernen beginnen
|
|
Small blue cell tumor; (komo rki przypominające niezro z nicowane retinoblasty okresu embrionalnego) ‒ małe, okrągłe komo rki ‒ duz e, hiperchromatyczne jądra
|
|
|
Siatkowczak Mikroskopowo2 Lernen beginnen
|
|
cechy ro z nicowania pod postacią rozetki Flexnera-Wintersteinera - s wiatło ograniczone wydłuz oną i nieco bardziej obfitą cytoplazmą komo rek nowotworowych; jądra u podstawy komo rek w częs ci obwodowej rozetki
|
|
|
1cechy ro z nicowania pod postacią rozetki Flexnera-Wintersteiner Lernen beginnen
|
|
utworzone przez prostopadłos cienne lub kro tki, walcowate komo rki skupione woko ł centralnie połoz onego s wiatła
|
|
|
2cechy ro z nicowania pod postacią rozetki Flexnera-Wintersteiner Lernen beginnen
|
|
jądra komo rkowe ułoz one z dala od s wiatła, co w mikroskopie s wietlnym daje wraz enie istnienia błony granicznej przypominającej zewnętrzną błonę graniczną siatko wki
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
ogniska martwicy, mitoz ‒ moz liwe komo rki z bardziej obfitą cytoplazmą ro z nicujące się w kierunku fotoreceptoro w skąpa cytoplazma
|
|
|
Cechy kliniczne siatkowczak1 Lernen beginnen
|
|
Rozsiew przez naczynia błony naczyniowej, naciekanie nerwu wzrokowego i przestrzeni podpajeczyno wkowej Naciekanie twardo wki i rozrastanie się w oczodole Przerzuty do węzło w chłonnych szyjnych i przedusznych, mo zg, kos ci w tym czaszka
|
|
|
Cechy kliniczne siatkowczak2 Lernen beginnen
|
|
Białawy odblask z renicy i zez Bolesnos c i tkliwos c gałki ocznej Obecnos c nawapnien prawie patognomoniczna Czynniki rokownicze: naciekanie nerwu wzrokowego i oczodołu
|
|
|
Cechy kliniczne siatkowczak3 Lernen beginnen
|
|
Guz wewnątrzgałkowy –wskaz nik przez ycia ponad 90%; przy nacieczeniu granicy cięcia chirurgicznego – spada do 30%) Opisane rzadkie przypadki regresji guza
|
|
|
Siatkowczak Skutki rozwoju nowotworu bez terapii są Lernen beginnen
|
|
s miertelne, jednak przy odpowiednio wczesnym leczeniu z enukleacją (wyłuszczenie) gałki ocznej, chemioterapią i radioterapią przez ycie jest niemal pewne. Czasem dochodzi do samoistnej regresji guza.
|
|
|
Mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy rhabdomyosarcoma (RMS) Lernen beginnen
|
|
Najczęstszy nowotwo r tkanek miękkich u dzieci i młodziez y (zwykle przed 20 r. z.). Występuje najczęs ciej w okolicach głowy i szyi raz układu moczowo-płciowego
|
|
|
Mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy typy Lernen beginnen
|
|
zarodkowy (50-60%_, pecherzykowy,(20%) pleomorficzny(5%)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
groniasty (botryoides) ~ wrzecionowatokomo rkowy (fusocellulare)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
alveolar) – 20%; charakterystyczna dla niego są translokacje chromosomalne; najczęstsza t(2;13) z powstaniem fuzji genu PAX3 na chromosomie 2 z genem FKHR na chromosomie 13
|
|
|
Miesniakomieska prazkowanookom Wyleczenie zalez y od: Lernen beginnen
|
|
lokalizacji guza budowy histologicznej (najgorsze rokowanie w postaci pęcherzykowej a najlepsze w zarodkowej) objawo w zaburzen genetycznych
|
|
|
Miesniakomies prazk wyleczenie Lernen beginnen
|
|
Wyleczalny w 2/3 przypadko w u dzieci, u dorosłych gorsze rokowanie.
|
|
|
Lokalizacja miesniakomiesk prazk dzieci Lernen beginnen
|
|
Dzieci: 1. Okolica głowy i szyi Oczodo ł Powieki Nosogardło Zatoki przynosowe 2. Układ moczowo-płciowy 3. Przestrzen zaotrzewnowa Dorośli: 1. Mięs nie szkieletowe tułowia i kon czyn
|
|
|
miesniakomiesk prazk Objawy kliniczne: Lernen beginnen
|
|
Zalez ne od lokalizacji bezbolesnego guza Krwawienie/niedroz nos c w układzie moczowo-płciowym Rzadko z zespołami wad wrodzonych Li-Fraumeni lub nerwiakowło kniakowatos cią
|
|
|
Miesniakomiesk prazk Makroskopowo: Lernen beginnen
|
|
niekto re (gło wnie typ zarodkowy) w pobliz u powierzchni błon s luzowych pęcherza lub pochwy mogą tworzyc miękki, galaretowate masy przypominające kis c winogron-mięsak groniasty ‒
|
|
|
Miesniakomiesk prazk Makroskopowo: 2 Lernen beginnen
|
|
w innych przypadkach guzy są słabo odgraniczone, rosną naciekająco, tworzą białoszare masy
|
|
|
Miesniakomiesk prazk mikroskopow1 Lernen beginnen
|
|
Diagnostyczny element wszystkich typo w-rabdomioblast ‒ Okrągłe lub wydłuz one (rakietowate, kijankowate) o intensywnie eozynochłonnej cytoplazmie ziarnistej/wło kienkowej ‒ Jądro centralnie lub ekscentrycznie
|
|
|
Miesniakomiesk prazk mikroskopow2 Lernen beginnen
|
|
Duz e jąderka ‒ W cytoplazmie poprzeczne prąz kowania ‒ Wodniczki z glikogenem ‒ Desmina, wimentyna, aktyna, mioglobina
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Odtwarzane ro z ne etapy rozwoju mięss i szkieletowych Luz ne pola myksoidne z litymi polami gęsto ułoz onych komo rek (małe hiperchromatyczne okrągłe komo rki z rabdomioblastami
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Ro z norodny obraz histologiczny od guzo w niskozro z nicowanych az do guzo w o wysokim stopniu zro z nicowania z komo rkami kijankowatymi z poprzecznym prąz kowaniem
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Pod błoną s luzową narządo w jamistych: Pęcherz moczowy, jama nosowo-gardłowa, przewody z o łciowe Polipowaty groniasty (jak winogrono) guz
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
WARSTWA KAMBIALNA: widoczne tuz pod nabłonkiem gęsto ułoz one niezro z nicowane komo rki, pod kto rymi znajduje się luz ne myksoidne pods cielisko
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Nieco większe niz w typie zarodkowym komo rki niezro z nicowane przemieszane z dojrzałymi rabdomioblastami i nowotworowymi komo rkami olbrzymimi Pola komo rek nowotworowych otaczają grube pasma tkanki łącznej często z zmianami szklistymi
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Komo rki na obwodzie po ł przylegają do pasm łącznotkankowych, w częs ci centralnej tracą kohezje– obraz przypomina pęcherzyki płucne
|
|
|
Rozpoznanie mięsaka prąz kowanokomo rkowego stawiane po wykazaniu ro z nicowania w kierunku mięs ni szkieletowych Lernen beginnen
|
|
arkomery widoczne w mikroskopie elektronowym ‒ wykazanie czynniko w transkrypcyjnych swoistych dla mięs ni szkieletowych (miogenina lub MYOD-1) ‒ obecnos c desminy w filamentach pos rednich w badaniu immunohistochemicznym
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
I RMS o bardzo dobrym rokowaniu (RMS botryoides et fusiforme) II RMS o pos rednim rokowaniu (RMS embryonale) III RMS o złym rokowaniu (RMS alveolare) IV RMS o nieznanym rokowaniu (RMA with rhabdoid features)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Wiek - lepsze rokowanie u młodszych 2. Umiejscowienie zmiany – najlepiej rokuje guz w oczodole i układzie moczowo-płciowym, gorsze w guzach kon czyn, najgorsze w przestrzeni zaotrzewnowej
|
|
|
Mięsak Ewinga oraz niedojrzały guz neuroektodermalny (PNET Lernen beginnen
|
|
Niedojrzałe, zbudowane z małych komo rek nowotwory kos ci i tanek miękkich. Rozpatrywane jako ro z ne postacie tego samego nowotworu o odmiennym stopnie zro z nicowania oraz dojrzałos ci elemento w neuroektodermalnych+kliniczne
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
PNET – wyraz ne zro z nicowanie neuronalne mięsak Ewinga – niezro z nicowan
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
6-10% pierwotnych nowotworo w złos liwych kos ci drugi po kostniakomięsaku co do częstos ci mięsak kos ci u dzieci 80% pacjento w ma poniz ej 20 lat częs ciej chorują chłopcy
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
znaczna predylekcja do rasy białej częstym zaburzeniem chromosomalnym jest translokacja prowadząca do fuzji genów EWS na chromosomie 22q12 z czynnikiem transkrypcyjnym z rodziny ETS
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
najczęstszymi partnerami fuzji są geny FL1 na chromosomie 11q24 oraz ERG na chromosomie 21q22,
|
|
|
Miesak Ewinga Makroskopowo Lernen beginnen
|
|
rozwijają się w jamie szpikowej kos ci ‒ miękki, rosnący ekspansywnie guz naciekający warstwę korową oraz okostną ‒ często występują ogniska martwicy oraz zmiany krwotoczne
|
|
|
Mikroskopowo Miesak Ewinga1 Lernen beginnen
|
|
pola jednorodnych, małych, prymitywnych komo rek, kto re są większe od limfocyto w ‒ niewielki polimorfizm ‒ w jądrach małe jąderka ‒ nieliczne mitozy
|
|
|
Mikroskopowo Miesak Ewinga2 Lernen beginnen
|
|
lite pola poprzedzielane skąpym pods cieliskiem ‒ cytoplazma komo rek nowotworowych jest bardzo wąska i zawiera duz o glikogenu ‒ rozetki Homera-Wrighta przemawiają za neuroendokrynnym ro z nicowaniem
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
bolesne powiększające się zmiany w trzonie kos ci długich (gło wnie w udowej) oraz płaskich kos ciach miednicy i z eber objawy ogo lne sugerujące zakaz enie (gorączka, leukocytoza, podwyz szone OB, spadek masy ciała)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
w badaniach obrazowych destrukcyjny guz, kto ry nacieka marginesy otoczenia oraz przechodzi do otaczających tkanek miękkich charakterystyczna reakcja odczynowa w okostnej – dochodzi do odkładania kos ci w sposo b przypominający łuski cebuli
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
obejmuję chemioterapię z chirurgicznym wycięciem z nas wietlaniem lub bez. przez ycie 5-letnie sięga 75% u pacjento w ze zmianą miejscową.
|
|
|
Niedojrzały guz neuroektodermalny (PNET Lernen beginnen
|
|
Guz Askina Pozaszkieletowy guz Ewinga 70-80% przed lub około 20 roku z ycia
|
|
|
Niedojrzały guz neuroektodermalny (PNET charakterystyczna crcha Lernen beginnen
|
|
Charakterystyczna cecha –zro wnowaz ona translokacja t(11;22)(q24;12) EWS-FLI1-fuzyjny gen pełniący funkcję onkogenu kodujący czynniki transkrypcyjne Cechy ro z nicowania neuroektodermalneg
|
|
|
Miesak ewinga: najczęstszymi partnerami fuzji są geny FL1 na chromosomie 11q24 oraz ERG na chromosomie 21q22, Lernen beginnen
|
|
powstające w ten sposo b białko ma aktywnos c czynnika transkrypcyjnego obecnos c tych translokacji ma znaczenie diagnostyczne, 95% mięsako w Ewinga ma translokacje t(11;22)(q24; q12) lub t(21;22)(q22; q12
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Bolesny w większos ci umiejscowiony głęboko w tkankach miękkich tułowia (obszar okołokręgosłupowy lub kon czyny dolnej) Szybko rosnący guz
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Klatka piersiowa (z ebra, opłucna, płuca) guz Askina Wraz liwy na chemioterapię (najlepsze wyniki skojarzenie leczenia chirurgicznego, chemio- i radioterapii); 5-letnie przez ycie 20-30%
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Przerzuty do płuc, kos ci, węzło w (obecne u 25-50% chorych w momencie rozpoznania)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Lite pola lub zraziki otoczone ucis niętymi cienkos ciennymi naczyniami ze skąpa ilos ci tkanki łącznej (barwienie na obecnos c wło kien retikulinowych) Mo...
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Glikogen w cytoplazmie Martwica filigranowa Mitozy nie tak liczne (kontrast do niezro z nicowanego obrazu) Duz e spektrum zro z nicowania neuroendokrynnego
|
|
|
Morfologia: PNEt3 neuroepithelioma Lernen beginnen
|
|
W guzach typu neuroepithelioma cytoplazma komo rek jest bardziej eozynochłonna, większy polimorfizm jąder z kilkoma jąderkami; chromatyna bardziej gruboziarnista Często rozetki Homera-Wrighta lub Flexnera-Wintersteinera
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Występuje z częstos cią 1 na 10000 z ywo urodzonych dzieci rasy białej. Najpowszechniejsza forma jest okres lana mianem PKU klasycznej (powszechna u oso b pochodzenia skandynawskiego). Znanych jest wiele warianto w PKU.
|
|
|
Fenyloketonuria (PKU) dziedziczenie Lernen beginnen
|
|
dziedziczona autosomalnie recesywnie ‒ w przypadkach klasycznych niedobo r hydroksylazy fenyloalaninowej (PAH), co prowadzi do hiperfenyloalaninemii
|
|
|
Fenyloketonuria (PKU) objawy Lernen beginnen
|
|
bezpos rednio po urodzeniu brak odchylen od stanu prawidłowego ‒ rosnące stęz enie fenyloalaniny powoduje uszkodzenie mo zgu ‒ od 6 miesiąca z ycia cięz kie upos ledzenie umysłowe ‒ 1/3 chorych nie zacznie chodzic, 2/3 nie mo wi
|
|
|
Fenyloketonuria (PKU) objawy2 Lernen beginnen
|
|
napady padaczkowe ‒ zaburzenia o charakterze neurologicznym (nasilone wymioty) ‒ obniz ona pigmentacja włoso w ‒ rumien sko ry
|
|
|
PKU zaburzeniom mozna zapobiegac Lernen beginnen
|
|
Zaburzeniom tym moz na przeciwdziałac przez wyeliminowanie fenyloalaniny z diety, dlatego tak waz ne są wczesne badania przesiewowe
|
|
|
Etiologia na podłożu biochemicznym Fenyloketonuria Lernen beginnen
|
|
Brak moz liwos ci przekształcenia fenyloalaniny w tyrozynę. Gdy dochodzi do zablokowania metabolizmu fenyloalaniny z powodu brak hydroksylazy fenyloalaninowej powstają liczne metabolity pos rednie
|
|
|
Brak moz liwos ci przekształcenia fenyloalaniny w tyrozynę. Gdy dochodzi do zablokowania metabolizmu fenyloalaniny z powodu brak hydroksylazy fenyloalaninowej powstają liczne metabolity pos rednie Lernen beginnen
|
|
(na drodze szlako w obocznych), kto re są wydzielane z moczem i potem, co powoduje charakterystyczny mysi zapach.
|
|
|
Nadmiar fenyloalaniny i jej metabolito w pos rednich powoduje Lernen beginnen
|
|
uszkodzenie mo zgu. Brak tyrozyny, kto ra jest prekursorem melaniny, odpowiada za jasny kolor sko ry i włoso w.
|
|
|
Etiologia molekularna Fenyloketonuria Lernen beginnen
|
|
zidentyfikowano 500 typo w zmutowanych typo w alleli genu PAH, tylko częs c powoduje cięz ki niedobo r enzymu całkowity brak enzymu powoduje powstanie klasycznych cech PKU, u chorych z zachowaniem przynajmniej 6% aktywnos ci enzy UMIARYKOW
|
|
|
Etiologia molekularna Fenyloketonuria2 Lernen beginnen
|
|
niekto re mutacje powodują umiarkowany wzrost fenyloalaniny w surowicy krwi bez towarzyszących zaburzen do odro z nienia łagodnej postaci hiperfenyloalaninemii od klasycznej PKU konieczne jest oznaczenie stęz enia fenyloalaniny we krwi
|
|
|
Etiologia molekularna Fenyloketonuria3 Lernen beginnen
|
|
w postaci klasycznej poziom fenyloalaniny jest pięciokrotnie wyz szy od normy dopiero po potwierdzeniu rozpoznania na podstawie badan biochemicznych moz e byc uzasadnione poszukiwanie specyficznej mutacji powodującej chorob
|
|
|
Etiologia molekularna Fenyloketonuria4 Lernen beginnen
|
|
wyniki badan molekularnych mogą byc wykorzystane do wykrywania nosicielstwa u oso b obciąz onych ryzykiem U 2% chorych stwierdza się nieprawidłowos ci w syntezie lub regeneracji tetrahydrobiopteryny...
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Kobiety chore na fenyloketonurię rozwijają się prawidłowo i osiągają wiek prokreacyjny. Jednak występuje u nich hiperfenyloalaninemia, spowodowana zaprzestaniem leczenia dietetycznego po osiągnięciu wieku dojrzałego
|
|
|
Fenyloketonuria matczyna PRCOENTY Lernen beginnen
|
|
U 75-90% dzieci tych matek stwierdza się upos ledzenie umysłowe i małogłowie, a u 15% wrodzone wady serca (chociaz są one zazwyczaj heterozygotami). Zespo ł tych wad okres la się jako fenyloketonuria matczyna.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
są drugą najczęstszą przyczyną zgonu ws ro d dzieci w wieku 4-14 lat. Nowotwory łagodne występują częs ciej niz złos liwe.
|
|
|
Trudności w rozpoznawaniu i leczeniu chorób nowotworowych u dzieci: 1 Lernen beginnen
|
|
szybki przebieg choroby brak swoistych objawo w klinicznych duz a wraz liwos c na leczenie przeciwnowotworowe po z ne następstwa leczenia
|
|
|
Trudności w rozpoznawaniu i leczeniu chorób nowotworowych u dzieci: 1 Lernen beginnen
|
|
wspo łpraca w wielospecjalistycznym zespole tylko 2 % występuje u dzieci; gło wna przyczyna zgonu w grupie 1-15 lat (zatrucia, urazy) Nowotwory nienabłonkowe(układ krwiotw...
|
|
|
Częstość występowania nowotworów: Lernen beginnen
|
|
1) Białaczki (30%) 2) Nowotwory mo zgu (20%) 3) Chłoniakinieziarniczei ziarnica złos liwa (12%) 4) Neuroblastoma 5) Mięsaki tkanek miękkich 6) Guz Wilmsa
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
zarodkowy, niedojrzały, płodowy -nowotwory zbudowane z niedojrzałych komo rek, często przypominające niekto re etapy rozwoju embrionalnego narządo w
|
|
|
Small round blue cell tumors Lernen beginnen
|
|
nowotwory drobnookrągłokomo rkowe
|
|
|
Diagnostyka guzów drobnookrągłokomórkowych: Lernen beginnen
|
|
Obraz mikroskopowy Dane kliniczne Badania obrazowe Immunohistochemia Cytogenetyka, genetyka molekularna
|
|
|
Diagnostyka różnicowa guzów drobnookrągłokomórkowych Lernen beginnen
|
|
Neuroblastoma PNET Rhabdomyosarcoma Chłoniak złos liwy Białaczka Desmoplastyczny guz drobnookragłokmo rkow
|
|
|
Objawy kliniczne nieswoiste Lernen beginnen
|
|
Podwyz szona ciepłota ciała ‒ Nocne poty ‒ Brak przyrostu masy ciała lub jej utrata powyz ej 10% w ciągu 6 miesięcy ‒ Osłabienie ‒ Draz liwos c, zmiana usposobienia
|
|
|
Objawy kliniczne swoiste1 Lernen beginnen
|
|
Narastające bo le kostne (niszczenie istoty korowej przez pierwotny guz kos ci/ rozsadzanie jamy szpikowej przez proliferujące komo rki białaczkowe) ‒ Trudnos ci w chodzeniu, utykanie, zaniki mięs niowe
|
|
|
Objawy kliniczne swoiste2 Lernen beginnen
|
|
Uwypuklenia/ guzki podczas palpacji kos ci płaskich (czaszka, łopatki) ‒ Wytrzeszcz gałek ocznych z wylewami okularowymi (zajęcie oczodoło w przy neuroblastoma)
|
|
|
Objawy kliniczne swoiste3 Lernen beginnen
|
|
Powiększenie obwodu brzucha, uwypuklenie okolicy lędz wiowej, okolicy nadbrzusznej ‒ Bo le związane z krwawieniem do guza i jego gwałtownym powiększaniem ‒ Guzek powiększający się w tkankach miękkich (mięsaki) ‒
|
|
|
Objawy kliniczne swoiste4 Lernen beginnen
|
|
Krwiomocz (guz Wilmsa) ‒ Masy groniaste widoczne w ujs ciu pochwy (sarcoma, botryoides) ‒ Koci błysk (białe oko), zez
|
|
|
Objawy kliniczne swoiste5 Lernen beginnen
|
|
Bo le głowy, nudnos ci, poranne wymioty, zaburzenia ro wnowagi, poraz enie nerwo w czaszkowych
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Potworniaki okolicy krzyżowo-guzicznej (sacrococcygeal teratoma) Naczyniaki krwionośne (hemangioma) Naczyniaki limfatyczne (lymphangioma)
|
|
|
Naczyniaki krwionośne (hemangioma) Lernen beginnen
|
|
najczęs ciej występujące guzy okresu niemowlęcego ‒ jamiste lub włosowate (te drugie częstsze u dorosłych) ‒ gło wnie w sko rze, zwłaszcza twarzy i głowy ‒ płaskie bądz wypiętrzone, nieregularne czerwononiebieskie twory
|
|
|
Naczyniaki krwionośne (hemangioma) Lernen beginnen
|
|
większe płaskie zmiany to plamy wina porto ‒ mogą się powiększac z rozwojem dziecka jednak częs ciej dochodzi do samoistnej remisji pewna częs c naczyniako w jamistych rozpoznawanych w OUN moz e wsytępowac rodzinnie (mutacja w jednym z trzech geno w CCM
|
|
|
Naczyniaki krwionośne (hemangioma) Lernen beginnen
|
|
czasem bywają objawem zaburzen dziedzicznych związanych z nieprawidłowos ciami w narządach wewnętrznych np. w zespołach von Hippla-Lindaua (naczyniakowatos c siatko wkowo-mo z dz kowa) i Struge'a-Webera (naczyniakowatos c twarzowo-mo zgowa) ‒
|
|
|
Naczyniaki limfatyczne (lymphangioma) Lernen beginnen
|
|
w ich s wietle przestrzenie w kształcie torbieli oraz tworo w jamistych wysłanych komo rkami s ro dbłonka i otoczonych naciekami limfatycznymi ‒ komory naczyniaka zawierają jasny płyn
|
|
|
Naczyniaki limfatyczne (lymphangioma) wystepowanie Lernen beginnen
|
|
mogą występowac w obrębie sko ry, szyi, pachy, s ro dpiersia, pozaotrzewnowo ‒ po urodzeniu mają tendencję do rozrostu i mogą uciskac struktury s ro dpiersia lub sploty nerwowe pachy
|
|
|
Potworniaki okolicy krzyżowo-guzicznej (sacrococcygeal teratoma) Lernen beginnen
|
|
najczęs ciej występujące guzy wywodzące się z komo rek zarodkowych (40%) ‒ 10% istnieje z wrodzonymi anomaliami rozwojowymi, gło wnie z defektami jelita grubego, okolic odbytnicy, zaburzeniami rozwojowymi okolicy linii pos rodkowej ciała
|
|
|
Potworniaki okolicy krzyżowo-guzicznej (sacrococcygeal teratoma) 2 Lernen beginnen
|
|
75% jest histologicznie dojrzała i ma łagodny przebieg, 12% jest jednoznacznie złos liwych ze skutkiem letalnym, pozostałe klasyfikowane jako potworniaki niedojrzałe ‒ łagodne u niemowląt do 4 miesiąca z ycia, złos liwe zazywczaj u dzieci starszych
|
|
|
Nowotwory złośliwe Najczęs ciej atakowane struktury Lernen beginnen
|
|
układ krwiotwo rczy tkanka nerwowa tkanki miękkie
|
|
|
Ro z nice między nowotworami złos liwymi dzieci i oso b dorosłych: Lernen beginnen
|
|
częsta wspo łzalez nos c nieprawidłowego rozwoju i ryzyka indukcji procesu nowotworzenia ‒ występowanie konstytucjonalnych nieprawidłowos ci genetycznych predysponujących do rozwoju raka
|
|
|
Ro z nice między nowotworami złos liwymi dzieci i oso b dorosłych: 2 Lernen beginnen
|
|
tendencja złos liwych zmian nowotworowych spotykanych u płodo w i noworodko w do samoistnej remisji lub do przekształcenia się w struktury dojrzałe ‒ poprawiający się wskaz nik przez ywalnos ci i wyleczen w wielu przypadkach nowotworo w wieku dziecięcego
|
|
|
Wiele nowotworo w wieku dziecięcego okres la się mianem Lernen beginnen
|
|
guzo w drobno-okrągło-niebieskokomórkowych, do kto rych nalez ą: ‒ nerwiaki zarodkowe wspo łczulne ‒ chłoniaki ‒ mięs niakomięsaki prąz kowanokomo rkowe ‒ mięsak Ewinga ‒ niekto re postacie guza Wilmsa
|
|
|
Zespół nagłej śmierci niemowlęcia (sudden infant death syndrome, SIDS) Lernen beginnen
|
|
... nagły i nieoczekiwany zgon niemowlęcia poniżej 1 rż., którego adekwatnych przyczyn nie wyjaśniają ani badanie podmiotowe pod kątem stanu klinicznego dziecka w okresie poprzedzającym zgon
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
w nocy – stąd potoczne pojęcie (nagłej) śmierci łóżeczkowej w kontekście SIDS Pierwsza na liście w USA oraz trzecią na świecie przyczyna zgonów między 1mż. a 1 rż, W 90% dotyczy niemowląt poniżej 6mż. Większość zgonów między 2 a 4 mż.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Zaburzenia o uwarunkowaniach wieloczynnikowych ajbardziej frapująca hipoteza dotyczy opóźnienia rozwoju wrażliwości i odpowiedzi dziecka na bodźce (czynniki pobudzające) oraz mechanizmów kontroli funkcji krążeniowo-oddechowych
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Model potrójnego ryzyka wystąpienia SIDS – efekt hipotezy o nakładaniu się trzech zmiennych
|
|
|
Model potrójnego ryzyka wystąpienia SIDS – efekt hipotezy o nakładaniu się trzech zmiennych 1 i2 Lernen beginnen
|
|
1) różnie uwarunkowanej podatności dziecka na tego typu zaburzenia 2) krytycznego okresu w życiu dziecka z punktu widzenia homeostazy
|
|
|
Model potrójnego ryzyka wystąpienia SIDS – efekt hipotezy o nakładaniu się trzech zmiennych 3 Lernen beginnen
|
|
3) współistnienia jednego lub kilku egzogennych czynników obciążających (zewnątrzpochodnych czynników stresogennych
|
|
|
Czynniki mogące sprzyjać wystąpieniu SID Czynniki rodzicielskie Lernen beginnen
|
|
‒ Młody wiek matki (poniżej 20rż) ‒ Palenie tytoniu przez matkę w ciąży ‒ Stosowanie narkotyków przez rodziców ‒ Krótki okres między ciążami ‒ Brak lub późna opieka położnicza ‒ Niski status socjoekonomiczny
|
|
|
Czynniki po stronie niemowlęcia Czynniki mogące sprzyjać wystąpieniu SIDS 1 Lernen beginnen
|
|
Nieprawidłowości rozwoju pni mózgu związane z nieprawidłowymi odruchami autonomicznymi oraz zakłóceniami mechanizmów kontrolnych w zakresie czynności krążeniowo-oddech
|
|
|
Czynniki po stronie niemowlęcia Czynniki mogące sprzyjać wystąpieniu SIDS 2 Lernen beginnen
|
|
Wcześniactwo lub niska masa urodzeniowa ‒ Płeć męska ‒ Ciąża mnoga ‒ SIDS u rodzeństwa z wcześniejszych ciąż
|
|
|
Czynniki po stronie niemowlęcia Czynniki mogące sprzyjać wystąpieniu SIDS 3 Lernen beginnen
|
|
Zstępujące infekcje dróg oddechowych ‒ Polimorfizm komórek rozrodczych w zakresie genów odpowiedzialnych za rozwój autonomicznego systemu nerwowego
|
|
|
Czynniki środowiskow Czynniki mogące sprzyjać wystąpieniu SIDS Lernen beginnen
|
|
Spanie na brzuszku ‒ Spanie w zbyt miękkim łóżku ‒ Przegrzanie ‒ Spanie z rodzicami przez pierwsze 3mż
|
|
|
1Nieprawidłowości stwierdzane w przypadkach SIDS w badaniach pośmiertnych* Lernen beginnen
|
|
Infekcje (wirusowe zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie oskrzeli i płuc) ‒ Niewykryte wcześniej wady rozwojowe (wrodzone zwężenie aorty, nieprawidłowe odejście lewej tętnicy wieńcowej od tętnicy płucnej
|
|
|
2Nieprawidłowości stwierdzane w przypadkach SIDS w badaniach pośmiertnych* Lernen beginnen
|
|
Maltretowanie dziecka (celowe uduszenie) ‒ Zaburzeni o podłożu genetycznym lub metabolicznym (zespół wydłużonego odcinka QT, zaburzenia oksydacji kwasów tłuszczowych, kardiomiopatia histiocytarna, nieprawidłowa odpowiedź zapalna)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
W 80% przypadków liczne wybroczyny, szczególnie w grasicy, na opłucnej ściennej i trzewnej oraz w obrębie nasierdzia Makroskopowo płuca cechuje przekrwienie, z wypełnieniem krwią także łożyska naczyniowego, bez cech obrzęku w obrazie mikroskopowym
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Nieprawidłowa budowa pnia mózgu – m.in. hipoplazja jądra łukowatego, nieznaczne zmniejszenie liczby neuronów w obrębie pnia mózgu
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
gromadzenie się płynu przesiękowego w organizmie płodu Najważniejsze przyczyny obrzęku uogólnionego płodu (przyczyna też może być nieznana – idiopatyczna -20%)
|
|
|
Najważniejsze przyczyny obrzęku uogólnionego płodu Lernen beginnen
|
|
Przyczyny sercowo – naczyniowe Aberracje chromosomowe Zmiany w obrębie klatki piersiowej Niedokrwistość u płodu Ciąża bliźniacza Infekcje Nowotwory Uwarunkowane genetycznie wady metabolizmu
|
|
|
Przyczyny sercowo – naczyniowe ‒ Lernen beginnen
|
|
Wady wrodzone ‒ Tachyarytmia ‒ Niewydolność serca z dużą pojemnością minutową (przeciążeniowa
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Zespół Turnera ‒ Trisomia 18 ‒ Trisomia 21
|
|
|
Zmiany w obrębie klatki piersiowej Lernen beginnen
|
|
Wrodzona torbielowatość gruczolakowata płuc (CCAM) ‒ Przepuklina przeponowa
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Homozygotyczna alfa-talasemia ‒ Infekcje parwowirusem B19 ‒ Obrzęk immunologiczny (niezgodność w zakresie Rh i AB0
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Zespół przetoczenia płodowo-płodowego
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Wirus cytomegalii ‒ Kiła ‒ Toksoplazmoza
|
|
|
Obrzęk immunologiczny, przyczyny Lernen beginnen
|
|
choroba hemolityczna spowodowana przeciwciałami powstałymi w wyniku niezgodności grup krwi między matką a płodem Gdy płód odziedziczy po ojcu determinanty antygenów erytrocytów obce układowi odpornościowemu matki (głównie Rh i AB0)
|
|
|
Erytrocyty płodu przenikają do krążenia matki podcza Lernen beginnen
|
|
3 trymestru ciąży (gdy cytotrofoblast przestaje tworzyć barierę ochronną) lub podczas porodu (w wyniku przedostania się krwi dziecka do krwiobiegu matki
|
|
|
Erytrocyty płodu przenikają do krążenia matki podczas 3 trymestru ciąży -> Lernen beginnen
|
|
czulenie matki obcym antygenem → tworzenie przeciwciał pokonujących barierę łożyskową
|
|
|
czulenie matki obcym antygenem → tworzenie przeciwciał pokonujących barierę łożyskową Lernen beginnen
|
|
Destrukcja erytrocytów płodu Postępująca niedokrwistość Niedokrwienie tkanek, wewnątrzmaciczna niewydolność krążenia, obrzęki obwodowe
|
|
|
Odpowiedź układu odpornościowego modyfikowana przez różne czynniki: Obrzęk immunologiczny Lernen beginnen
|
|
Jednoczesna niezgodność w układzie AB0 Dawka immunizującego antygenu Izotyp produkowanych przez matkę przeccial
|
|
|
Jednoczesna niezgodność w układzie AB0 Lernen beginnen
|
|
ochrona matki przez immunizacją w zakresie Rh, bo krwinki natychmiastowo opłaszczanie przez izohemaglutyniny (anty-A i anty-B) i usuwane z krwioobiegu
|
|
|
Dawka immunizującego antygenu Lernen beginnen
|
|
choroba hemolityczna rozwija się tylko gdy dojdzie do znacznego przecieku krwi płodu do krwioobiegu matki (>1ml Rh+ krwinek czerwonych
|
|
|
Izotyp produkowanych przez matkę przeciwciał Lernen beginnen
|
|
przez łożysko przenikają IgG (nie przenikają IgM) – pierwszorazowa ekspozycja na antygen → powstają przeciwciała IgM, więc choroba hemolityczna jest rzadkości w pierwszej ciąży; kolejne ciąże → gwałtowna produkcja przeciwciał klasy IgG
|
|
|
Obecnie matkom Rh- krótko po urodzeniu dziecka Rh+ podaje się Lernen beginnen
|
|
immunoglobulinę anty-D – neutralizuje antygeny płodowych erytrocytów, przez co zabezpiecza przez ekspozycją na antygen Rh i przed wytworzeniem skierowanej przeciwko nim pamięci immunologicznej
|
|
|
Obecnie matkom Rh- krótko po urodzeniu dziecka Rh+ podaje się immunoglobulinę anty-D – Profilaktyka ta sprawiła Lernen beginnen
|
|
że obecnie główną przyczyną choroby hemolitycznej jest niezgodność w zakresie AB0 – rzadko, łagodniejszy przebieg, najczęściej noworodki A lub B a matka 0
|
|
|
Obrzęk nieimmunologiczny Przyczyny Lernen beginnen
|
|
zaburzenia współistniejące z wadami układu krążenia, aberracjami chromosomowymi oraz niedokrwistością u płodu
|
|
|
zaburzenia współistniejące z wadami układu krążenia, aberracjami chromosomowymi oraz niedokrwistością u płodu 1 Lernen beginnen
|
|
nieprawidłowości układu krążenia – nieprawidłowości w obrębie układu sercowonaczyniowego zarówno strukturalne jak i czynnościowe (np. arytmie)
|
|
|
zaburzenia współistniejące z wadami układu krążenia, aberracjami chromosomowymi oraz niedokrwistością u płodu 2 Lernen beginnen
|
|
aberracje chromosomowe – monosomia X (zespół Turnera), trisomia 21 i 18 - bo wady rozwojowe serca, chociaż w zespole Turnera również zaburzenia odpływu chłonki i gromadzenie się płynu w okolicy kark
|
|
|
zaburzenia współistniejące z wadami układu krążenia, aberracjami chromosomowymi oraz niedokrwistością u płodu 3 Lernen beginnen
|
|
niedokrwistość płodu – powstająca z innych przyczyn niż choroba hemolityczna; homozygotyczna alfa-talasemia, przezłożyskowa infekcja parwowirusem B19
|
|
|
niedokrwistość płodu – powstająca z innych przyczyn niż choroba hemolityczna; homozygotyczna alfa-talasemia, przezłożyskowa infekcja parwowirusem B19 Lernen beginnen
|
|
(wirus dostaje się do komórek prekursorowych szeregu czerwonokrwinkowego → replikacja wirusa → zahamowanie dojrzewania erytrocytów → niedokrwistość aplastyczna)
|
|
|
aberracje chromosomowe – monosomia X (zespół Turnera), trisomia 21 i 18 - bo wady rozwojowe serca Lernen beginnen
|
|
|
|
|
inną przyczyną zarówno immunologicznego jak nieimmunologicznego obrzęku uogólnionego jest Lernen beginnen
|
|
niedotlenienie tkanek z wtórnymi zaburzeniami pracy serca i niewydolnością krążenia
|
|
|
Obrzęk nieimmunologiczny dodatkowo Lernen beginnen
|
|
dodatkowo – wtórna niewydolność wątroby → hipoalbuminemia → obniżenie ciśnienia onkotycznego krwi → narastanie obrzęku
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
uogólniony obrzęk płodu – najcięższa forma; lżejsze – obrzęki ograniczone do jamy opłucnej, otrzewnej (wodobrzusze) czy okolicy karku współistnienie cech dysmorficznych – sugeruje aberracje chromosomowe
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
gdy obrzęk związany z niedokrwistością płodu – płód i łożysko blade, wątroba i łożysko powiększone na skutek niewydolności serca i przekrwienia
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
kompensacyjny rozrost komórek szeregu czerwonokrwinkowego w szpiku (z wyjątkiem niedokrwistości spowodowanej infekcją parwowirusem B19) oraz pozaszpikowe ogniska hematopoezy
|
|
|
pozaszpikowe ogniska hematopoezy gdzie? Lernen beginnen
|
|
w wątrobie, śledzionie, a także płucach, węzłach chłonnych czy nawet w obrębie mięśnia sercowego → skutkuje to obecnością w krążeniu obwodowym licznych normoblastów oraz niedojrzałych erytroblastów (erytroblastoza płodowa
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
żółtaczka jąder podkorowych mózgu – charakterystyczne żółte zabarwienie parenchymy poprzez odkładanie złogów bilirubiny jądrach podstawnych na skutek zwiększonej hemolizy erytrocytów
|
|
|
żółtaczka jąder podkorowych mózgu – charakterystyczne żółte zabarwienie parenchymy poprzez odkładanie złogów bilirubiny jądrach podstawnych na skutek zwiększonej hemolizy erytrocytów Lernen beginnen
|
|
(przy hiperbilirubinemii >20mg/dl u dzieci o czasie oraz niższej u wcześniaków)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Istotne wczesne rozpoznanie obrzęku Choroba hemolityczna w zakresie AB0 – trudniejsza do przewidzenia, ale można się spodziewać w przypadku niezgodności grup krwi matki i
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Gdy urodzenie martwego dziecka lub śmierć zaraz po urodzeniu – konieczne szczegółowe badanie pośmiertne aby określić przyczynę i wykluczyć potencjalne ryzyko ponownego wystąpienie tego typu zaburzeń
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Obrzęk na skutek konfliktu Rh – łatwo monitorować bo stopień jego ciężkości koreluje z rosnącymi mianami przeciwciał anty-Rh w surowicy krwi matki; w płynie owodniowym wysokie stężenie bilirubiny
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
defekty strukturalne stwierdzane najczęściej w chwili urodzenia się dziecka, choć niektóre wady, jak wada serca czy nerek, mogą objawiać się klinicznie dopiero w późniejszym wieku
|
|
|
Terminy używane w opisywaniu błędów morfogenezy: Lernen beginnen
|
|
Malformacje Dysrupcje Deformacje
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
(wady rozwojowe) – pierwotne błędy morfogenezy
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
dochodzi w nich do wewnątrzpochodnego nieprawidłowego procesu rozwojowego ‒ częściej uwarunkowane wieloczynnikowo, niż pojedynczą mutacją czy aberracją chromosomow
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
mogą dotyczyć jednego narządu lub układu (np. wady i choroby serca) lub mogą być wady mnogie i odnosić się do wielu narządów i tkane
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
(przerwania) – efekt wtórnego uszkodzenia narządu lub obszaru ciała, który dotychczas rozwijał się prawidłowo
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
powstają na skutek zewnątrzpochodnego nieprawidłowego procesu rozwojowego mogą być również wynikiem wielu czynników środowiskowych ‒ nie są dziedziczne, nie ma ryzyka ponownego wystąpienia w ponownych ciążach
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
klasyczny przykład – pasma owodniowe – powstałe w skutek pęknięcie worka owodniowego, otaczające, uciskające lub zaczepiające się o różne części ciała rozwijającego się płodu
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
podobnie jak dysrupcje powstają na skutek zewnątrzpochodnego nieprawidłowego procesu rozwojowego ‒ dotyczą ok. 2% noworodków
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
podstawowe zaburzenie w patogenezie deformacji: miejscowy lub uogólniony ucisk wywierany na rozwijający się płód przez nieprawidłowe siły biomechaniczne
|
|
|
Deformacje najbardziej znany czynnik: Lernen beginnen
|
|
: ucisk wywierany przez macicę – w 35-38 tygodniu ciąży płód rośnie szybciej niż macica z jednoczesnym zmniejszeniem względnej objętości płynu owodniowego
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
czynniki matczyne zwiększające ryzyko: pierwsza ciąża, mały trzon macicy, wady rozwojowe macicy (macica dwurożna), mięśniakowatość
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
czynniki płodowe zwiększające ryzyko: ciąża mnoga, małowodzie, nieprawidłowe położenie płodu
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
mnogie nieprawidłowości rozwojowe, które są wtórnym rezultatem pierwotnego, zidentyfikowanego zaburzenia organogenezy ‒ pierwotną przyczyną może być malformacja, dysrupcja lub deformacja
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
przykład: sekwencja małowodzia (sekwencja Potter) małowodzie = zmniejszenie ilości płynu owodniowego
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
stała utrata płynu owodniowego wskutek pęknięcia owodni, niewydolność maciczno-łożyskowa związana z nadciśnieniem tętniczym lub gestozą u matki lub agenezja nerek (mocz jest podstawowym składnikiem płynu owodniowego
|
|
|
malowodzie, ucisk na plod Lernen beginnen
|
|
spłaszczona twarz, nieprawidłowe ułożenia stóp i rąk, zwichnięcia stawów biodrowych, zaburzony rozwój klatki piersiowej przez co ucisk płuc, co uniemożliwia przeżycie dziecka
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Występowanie kilku współistniejących ze sobą wad, których podłoża nie da się wyjaśnić wpływem jednego określonego czynnika inicjującego na proces morfogenezy ‒
|
|
|
Zespół malformacyjny jest najczesciej Lernen beginnen
|
|
skutkiem jednego czynnika przyczynowego wpływającego równocześnie na wiele tkanek
|
|
|
Agenzja, aplazja, hipoplazja Lernen beginnen
|
|
Agenezja – całkowity bak narządu lub jego zawiązka Aplazja – brak rozwoju narządu Hipoplazja – niedorozwój narządu
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Atrezja – brak udrożnienia (wrodzone zrośnięcie) narządu trzewnego lub przewodu mającego w warunkach prawidłowych światło (jelito, drogi żółciowe
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Trzy główne kategorie przyczyn: genetyczne, środowiskowe, wieloczynnikowe
|
|
|
Etiologia Przyczyny genetyczne1 Lernen beginnen
|
|
praktycznie we wszystkich zespołach chorobowych zależnych od aberracji chromosomowych obecne są wady wrodzone (np. w zespole Downa, zespole Turnera, Klinefeltera); większość powstaje w czasie gametogenezy – nie występują rodzinnie
|
|
|
Etiologia Przyczyny genetyczne2 Lernen beginnen
|
|
mutacje pojedynczych genów dziedziczone w sposób mendlowski – np. holoprosencefalia będąca najczęstszych zaburzeniem u człowieka przodomózgowia i środkowej części twarzy
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
embriopatia różyczkowa – praktycznie wyeliminowana w krajach rozwiniętych dzięki szczepieniom ochronnym ‒ leki i związki chemiczne o działaniu teratogennym:
|
|
|
leki i związki chemiczne o działaniu teratogennym Lernen beginnen
|
|
talidomid – lek uspokajający, leczenie nowotworów, 50-80% wystąpienia wad kończyn po przyjmowaniu go w ciąży, nikotyna, alkohol, warfaryna (antykoagulant p.o), kwas 13-cis-retinowy (leczenie ciężkiego trądziku
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
cukrzyca – hiperglikemia matki indukuje hiperinsulinemię u płodu co powoduje makrosomię płodu (powiększenie narządów wewnętrznych, zwiększenie tkanki tłuszczowej, zwiększenie masy mięśni) ‒
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
wady serca + wady rozwojowe cewy nerwowej + duże wady wrodzone OUN = embriopatia cukrzycowa
|
|
|
Przyczyny wieloczynnikowe1 Lernen beginnen
|
|
oznaczają interakcje między elementami środowiskowymi a dwoma lub większą liczbą genów o umiarkowanym zwykle wpływie na cechy fenotypu
|
|
|
Przyczyny wieloczynnikowe2 Lernen beginnen
|
|
dość często obserwowane wady, jak rozszczep wargi i/lub podniebienia, wady cewy nerwowej
|
|
|
Patogeneza: wady rozwojowe Lernen beginnen
|
|
1) okres ciąży, w którym doszło do ekspozycji na teratogen 2) defekty rozwojowe mogą być również efektem defektem genetycznym dotyczących szlaków sygnałowych
|
|
|
1) okres ciąży, w którym doszło do ekspozycji na teratogen Lernen beginnen
|
|
Okres rozwoju wewnątrzmacicznego podzielony na dwie fazy – 1. okres rozwoju embrionalnego, pierwsze 9 tygodni ciąży oraz 2. okres życia płodowego – do porodu
|
|
|
we wczesnym okresie życia zarodkowego (pierwsze 3 tygodnie) – może dojść do Lernen beginnen
|
|
uszkodzenia wystarczającej liczby komórek aby doszło do poronienia albo tylko części komórek z możliwością uruchomienia procesów naprawczych, pozwalających uniknąć defektów rozwojowych
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
szczególna podatność na czynniki teratogenne
|
|
|
szczyt miedzy 4 a 5 tygodniem Lernen beginnen
|
|
w tym czasie różnicowanie się zawiązków narządów pierwotnych z zarodkowej warstwy komórek ‒ rozwój płodu po okresie organogenezy – zmniejszona wrażliwość na czynniki teratogenne
|
|
|
defekty rozwojowe mogą być również efektem defektem genetycznym dotyczących szlaków sygnałowych, które są także docelowym punktem działania teratogenu; przykłady: Lernen beginnen
|
|
defekty rozwojowe mogą być również efektem defektem genetycznym dotyczących szlaków sygnałowych, które są także docelowym punktem działania teratogenu; przykłady:
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
– inhibitor szlaku Hedgehog, teratogen pochodzenia roślinnego, owce zjadające rośliny zawierające ten związek rodziły jagnięcia z nieprawidłowościami
|
|
|
– inhibitor szlaku Hedgehog, teratogen pochodzenia roślinnego, owce zjadające rośliny zawierające ten związek rodziły jagnięcia z nieprawidłowościami Lernen beginnen
|
|
w postaci holoprosencefalii oraz cyklopii (jednoocze)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
lek przeciwpadaczkowy i jednocześnie znany teratogen, zaburza funkcje całej grupy białek homeotycznych (białka HOX)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
– będące niezbędne w procesie transkrypcyjnymi niezwykle ważnymi dla prawidłowego rozwoju; białka HOX odpowiedzialne za kształtowanie kończyn, kręgów, struktur twarzoczaszki
|
|
|
mutacja genów HOX – odpowiedzialne za nieprawidłowości rozwojowe Lernen beginnen
|
|
imitujące cechy obserwowane w przypadkach embriopatii spowodowanej przez kwas walproinowy
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
pochodna kwasu retinowego
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
wady rozwojowe gałek ocznych, układu rozrodczego, moczowego, sercowo-naczyniowego, przepony i płuc
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
u kobiet leczonych na trądzik preparatami zawierającymi kwas retinowy – może wystąpić embriopatia spowodowana kwasem retinowym (wady OUN, serca, twarzoczaszki, rozszczep wargi i podniebienia
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Do infekcji moz e dochodzic poprzez pochwę oraz kanał szyjki macicy (infekcje wstępujące) lub przez łoz ysko (infekcje krwiopochodne)
|
|
|
Zakaz enia przezszyjkowe (wstępujące) 1 Lernen beginnen
|
|
mogą miec charakter wewnątrzmaciczny lub do zakaz enia moz e dojs c podczas porodu dotyczy to większos ci zakaz en bakteryjnych (paciorkowce typu alfa) oraz niekto rych infekcji wirusowych (wirus opryszczki)
|
|
|
Zakaz enia przezszyjkowe (wstępujące) 2 Lernen beginnen
|
|
zwykle pło d aspiruje zainfekowany płyn owodniowy lub zostaje zainfekowany podczas przechodzenia przez kanał rodny
|
|
|
Zakaz enia przezszyjkowe (wstępujące) 3 Lernen beginnen
|
|
wiąz e się zazwyczaj z zapaleniem błon płodowych (chorioamonitis) i zapaleniem sznura pępowiny (funisitsi) typowe dla wrodzonych zapalen płuc, cięz kich przypadko w posocznicy i zapalen opon mo zgowo-rdzeniowych
|
|
|
Zakaz enia przezłoz yskowe 1 Lernen beginnen
|
|
czynnik infekcyjny przedostaje się do krwiobiegu płodu przez kosmki łoz yska moz e następowac w dowolnym okresie ciąz y lub podczas porodu w wyniku transfuzji matczyno-płodowej
|
|
|
Zakaz enia przezłoz yskowe 2 Lernen beginnen
|
|
typowe dla HBV, HIV, toksoplazmozy, malarii, niekto rych bakterii (Listeria, Treponema) infekcje o najpowaz niejszych sutkach klinicznych i występujące najczęs ciej okres la się akronimem TORCH
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
(T) toksoplazmoza (O) inne np. krętek blady (R) wirus ro z yczki (C) wirus cytomegalii (H) wirus opryszczki
|
|
|
zakaz enia z grupy TORCH we wczesnym okresie ciąz y mogą byc przyczyną wystąpienia: Lernen beginnen
|
|
zahamowania wzrostu ‒ niepełnosprawnos ci intelektualnej ‒ obustronnej zac my ‒ wrodzonych wad serca
|
|
|
infekcje w po z niejszym okresie ciąz y wiąz ą się z Lernen beginnen
|
|
uszkodzeniem tkanek w przebiegu przewlekłych proceso w zapalnych (zapalenie mo zgu, naczynio wki, siatko wki, płuc, powiększenie s ledziony, wątroby, zmiany zapalne mięs nia sercowego)
|
|
|
Mukowiscydoza (cystic fibrosis, CF) 1 Lernen beginnen
|
|
Występuje u 1 na 3200 z ywych urodzen, Najczęstsza letalna chorobą uwarunkowaną genetycznie występująca u rasy białej.
|
|
|
Mukowiscydoza (cystic fibrosis, CF) 2 Lernen beginnen
|
|
Dziedziczona jest autosomalnie recesywnie. Występuje znaczne zro z nicowanie cech fenotypowych zalez ne od szerokiego zestawu mutacji w obrębie genu warunkującego wystąpienie objawo w chorobowych
|
|
|
W przebiegu mukowiscydozy dochodzi do zaburzen 1 Lernen beginnen
|
|
przezbłonowego transportu jono w, mających wpływ na funkcję wydzielnicze: ‒ gruczoło w egzokrynnych
|
|
|
W przebiegu mukowiscydozy dochodzi do zaburzen 2 Lernen beginnen
|
|
komo rek nabłonka wys ciełającego drogi oddechowe, przewo d pokarmowy i drogi wyprowadzające towarzyszących mu narządo w ‒ struktury układu rozrodczego
|
|
|
Nadmiernie gęsta wydzielina blokująca Lernen beginnen
|
|
drogi oddechowe i przewody wyprowadzające trzustki odpowiada za dwa najistotniejsze objawy kliniczne: nawracające przewlekłe zapalenie płuc niewydolnos c trzustki
|
|
|
Zewnątrzwydzielnicze gruczoły potowe nie wykazują Lernen beginnen
|
|
zmian strukturalnych jednak wysokie stęz enie NaCl w pocie jest stałą i charakterystyczną biochemiczną nieprawidłowos cią w CF
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Nieprawidłowa funkcja białka pełniącego rolę przezbłonowego kanału jonowego w komórkach epitelialnych, kodowanego przez gen regulatora transportu przez błonę komórkową (CFTR)
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
Mukowiscydoza: Zmienne włas ciwos ci s luzu zalez ą od Lernen beginnen
|
|
zaburzen transportu jono w chlorkowych. Mutacje genu CFTR czynią błonę komo rek nabłonkowych względnie nieprzepuszczalną dla jono w Cl-.
|
|
|
Mukowiscydoza Wpływ mutacji zalez y od typu tkanki: Lernen beginnen
|
|
Mukowiscydoza Wpływ mutacji zalez y od typu tkanki:
|
|
|
Przewody gruczołów potowych 1 Lernen beginnen
|
|
ło wne zadanie CFTR – transport Cl- ze s wiatła gruczoło w do komo rek razem z jonami Cl- podąz ają jony Na+ przez swoje kanały (ENaC)
|
|
|
Przewody gruczołów potowych 2 Lernen beginnen
|
|
utrata funkcji CFTR powoduje zmniejszoną reabsorpcję Cl- i wto rnie Na+, co prowadzi do wydzielania hipertonicznego „słonego” potu
|
|
|
Nabłonek wyścielający drogi oddechowe i przewód pokarmowy 1 Lernen beginnen
|
|
CFTR zapewnia aktywne wydzielanie jono w Cl- do s wiatła struktur anatomicznych tworzących te układy mutacja CFTR prowadzi do znacznej redukcji lub braku wydzielania Cl- do s wiatła dro g oddechowych i przewodu pokarmoweg
|
|
|
Nabłonek wyścielający drogi oddechowe i przewód pokarmowy 2 Lernen beginnen
|
|
wto rnie dochodzi do reabsorpcji jono w Na+ do komo rek przez kanały ENaC a tym samym wchłanianie wody ze zmniejszeniem jej zawartos ci w s luzie pokrywającym powierzchnie komo rek błony s luzowe...
|
|
|
Nabłonek wyścielający drogi oddechowe i przewód pokarmowy Lernen beginnen
|
|
u oso b chorych warstwa s luzu jest zmniejszona i izotoniczna
|
|
|
w drogach oddechowych obniz ona zawartos c wody w s luzie przyczynia się do Lernen beginnen
|
|
upos ledzenia ruchomos ci rzęsek, a gromadzenie się zagęszczonej wydzieliny utrudnia przepływ powietrza ze zwiększeniem predyspozycji od nawracających infekcji płuc
|
|
|
Zidentyfikowano ponad mukowiscydoza Lernen beginnen
|
|
1300 mutacji powodujących powstanie cech chorobowych. Podzielono je na mutacje o skutkach cięz kich po łagodne zalez nie od obrazu klinicznego
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
całkowita utrata funkcji białek ‒ najczęs ciej występuje delecja trzech nukleotydo w kodujących fenyloalaninę w pozycji aminokwasu 508, powoduje to nieprawidłowe fałdowanie białka i utratę jego funkcji, spotykana w 70% przypadko w
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
umiarkowane: ‒ zachowanie częs ciowej funkcji kodowanego białka
|
|
|
Mutacje mają wpływ na przebieg innych geno w, decydujących o częstos ci i cięz kos ci występowania zmian chorobowych specyficznych narządo w np Lernen beginnen
|
|
lektyna wiążąca mannozę (MBL).
|
|
|
Polimorfizm jednego lub obu allelo w genu kodującego MBL skutkuje Lernen beginnen
|
|
niz szym poziomem tego białka, co wiąz e się z trzykrotnie zwiększonym ryzykiem zgonu z powodu choroby płuc.
|
|
|
Morfologia: Zmiany anatomiczne w przebiegu CF zalez ą od tego, Lernen beginnen
|
|
kto rego z narządo w wydzielniczych dotyczą oraz jak powaz ne są to zaburzenia.
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
80-95% chorych ‒ w łagodniejszym przebiegu następuje gromadzenie się s luzu w małych przewodach wyprowadzających i niewielkie powiększenie narządu
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
w ciężkich przypadkach przewody wyprowadzające są całkowicie zaczopowane, co powoduje atrofię egzokrynnej tkanki gruczołowej i postępujące wło knienie narządu
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
całkowita utrata funkcji egzokrynnej pogarsza wchłanianie tłuszczo w, a towarzysząca temu awitaminoza witaminy A moz e przyczyniac się do złuszczającej metaplazji nabłonka wys ciełającego przewody wyprowadzające trzustki ‒
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
grube czopy s luzowe odnajdywane są w jelicie cienkim małych dzieci mogące powodowac niedroz nos c smo łkową (meconium ileus) kon cowego odcinka jelita kręteg
|
|
|
PłucaMukowiscydoza (cystic fibrosis, CF) 1 Lernen beginnen
|
|
najcięz sze powikłania choroby ‒ są skutkiem ograniczenia droz nos ci i infekcji w drogach oddechowych, zalez nych od wydzielania lepkiego s luzu przez gruczoły pods luzo wkowe
|
|
|
PłucaMukowiscydoza (cystic fibrosis, CF) 2 Lernen beginnen
|
|
oskrzeliki są rozdęte z powodu zalegającej grubej warstwy s luzu, z jednoczesnym powiększeniem i rozrostem komo rek wydzielających s luzowej ‒ nakładające się infekcje prowadzą do cięz kich, przewlekłych zapalen oskrzeli i ich rozstrze
|
|
|
PłucaMukowiscydoza (cystic fibrosis, CF) 3 Lernen beginnen
|
|
częstym powikłaniem są ropnie płuc ‒ najczęstszymi patogenami powodującymi zakaz enia w obrębie płuc są Staphylococcus aureus, Haemophilus influenze, Pseudomonas aeruginosa
|
|
|
PłucaMukowiscydoza (cystic fibrosis, CF) 4 Lernen beginnen
|
|
gorzej rokujące zakaz enia są powodowane przez Burkholderia cepacia, jest ona bardzo oporna i powoduje piorunujący przebieg choroby („cepacia” syndrome
|
|
|
WątrobaMukowiscydoza (cystic fibrosis, CF)1 Lernen beginnen
|
|
kanaliki z o łciowe są zaczopowane przez zalegający s luz, z towarzyszącą proliferacją komo rek nabłonka i innych elemento w dro g z o łciowych
|
|
|
WątrobaMukowiscydoza (cystic fibrosis, CF)2 Lernen beginnen
|
|
zmiany zapalne w przestrzeniach wrotnych ‒ stłuszczenie wątroby
|
|
|
WątrobaMukowiscydoza (cystic fibrosis, CF)3 Lernen beginnen
|
|
z biegiem czasu rozwija się marskos c z licznymi rozsianymi guzkami regeneracyjnymi ‒ u 10% chorych dochodzi do cięz kiego uszkodzenia wą
|
|
|
Układ rozrodczyMukowiscydoza (cystic fibrosis, CF) Lernen beginnen
|
|
95% męz czyzn ma azoospermię i są niepłodni ‒ często obustronny brak nasieniowodo w
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Cechy i objawy są skrajnie zro z nicowane od form łagodnych po cięz kie, z początkiem w chwili urodzenia lub wiele lat po z niej, z ograniczeniem do jednego narządu lub układu, z moz liwos cią zaburzen wielonarządowych
|
|
|
Niewydolnos c egzokrynna trzustki1 Lernen beginnen
|
|
mutacja o cięz kich skutkach w obu allelach CFTR fenotyp wydolnej trzustki – z jedną mutacja typu cięz kiego lub z oboma muatcjami lekkimi (10-15% chorych)
|
|
|
Niewydolnos c egzokrynna trzustki2 Lernen beginnen
|
|
zaburzenie wchłaniania białek i tłuszczo w prowadzą do obfitych, cuchnących stolco w, wzdęcia brzucha, niedostatecznego przybywania na wadze zauwaz ane są w pierwszym roku z ycia hipoproteinemia moz e prowadzic do obrzęko w
|
|
|
Niewydolnos c egzokrynna trzustki3 Lernen beginnen
|
|
biegunki mogą powodowac wypadanie odbytu (10%) u oso b z prawidłowo wydolną trzustką występują objawy przewlekłego „idiopatycznego” zapalenia trzustki
|
|
|
Powikłania krąz eniowo-oddechowe: Lernen beginnen
|
|
przewlekły kaszel, ciągłe zakaz enia płuc, choroby obturacyjne płuc, serce płucne najczęstsza przyczyna zgono w nawracające polipy w obrębie nosa i zatok (10-25%)
|
|
|
Zaburzenia funkcji wątroby są poprzedzone zmianami w obrębie Lernen beginnen
|
|
dro g oddechowych i trzustki. Są trzecią najczęstszą przyczyną zgono w, po powikłaniach krąz eniowo-oddechowych oraz potransplantacyjnych)
|
|
|
RozpoznanieMukowiscydoza (cystic fibrosis, CF) Lernen beginnen
|
|
podwyz szony poziom elektrolito w w pocie charakterystyczne zmiany kliniczne sekwencjonowanie genu CFTR S rednia długos c z ycia wynosi obecnie 36 lat i stale się wydłuz a.
|
|
|