ekosystem

ekologia

nauka zajmująca się badaniem zależności między organizmami oraz między organizmami a środowiskiem

nisza ekologiczna

wszystkie wymagania organizmu względem środowiska

siedlisko

obszar na którym żyje dany osobnik w jednym siedlisku może żyć Wiele organizmów

zakres tolerancji ekologicznej

zakres wartości czynnika środowiska w którym organizm może się rozwijać

biocenoza

elementy ożywione na przykład bakterie zwierzęta grzyby protisty

biotop

elementy nieożywione na przykład powietrze gleba skały woda

populacja

grupa organizmów jednego gatunku żyjąca na tym samym obszarze w określonym czasie

liczebność populacji

liczba wszystkich osobników danego gatunku

zagęszczenie populacji

liczba osobników przypadająca na określony obszar powierzchni lub określoną objętość środowiska

czynniki wpływające na rozmieszczenie populacji

rozrodczość śmiertelność oraz migracje

struktura przestrzenna populacji

rozmieszczenie osobników w przestrzeni wyróżniamy rozmieszczenie losowe skupiskowe oraz równomierne

struktura płciowa populacji

stosunek liczby samców do liczby samic

struktura wiekowa populacji

stosunek liczby osobników w poszczególnych okresach rozwojowych młodzieńczym rozrodczym i starości

oddziaływania nieantagonistyczne

dodatnie to takie w których przynajmniej jedna strona odnosi korzyści i żadna nie ponosi straty są to mutualizm i komensalizm

oddziaływania antagonistyczne

ujemne to takie w których przynajmniej jeden gatunek ponosi straty są to konkurencja pasożytnictwo drapieżnictwo i roślinożerność

konkurencja

Rywalizacja o te same ograniczone zasoby środowiska na przykład wodę światło pokarm partnera do rozrodu dominację w stadzie wyróżnia się konkurencję wewnętrzną gatunkową i międzygatunkowa

skutki drapieżnictwa

eliminowanie z populacji ofiar osobników starych chorych i słabych

skutki roślinożerności

zmniejszenie konkurencji między roślinami oraz umożliwia rozprzestrzenianie się nasion

przystosowania drapieżników

rozwinięte narządy zmysłów i muskulatura ciała maskujące barwy gruczoły jadowe dobrze rozwinięte kły i ostre pazury

obrona ofiar

upodabnianie się do otoczenia lub groźnych gatunków produkcja substancji toksycznych udawanie martwego wykształcenie kolców lub pancerzach

przystosowania roślinożerców

długi przewód pokarmowy obecność w przewodzie pokarmowym mikroorganizmów rozkładających celulozę rozwinięte siekacze i zęby trzonowe

pasożyt

żyje kosztem żywiciela który ponosi straty wyróżniamy dwa rodzaje pasożytów zewnętrzne przebywają na powierzchni ciała żywiciela na przykład przy pchły oraz wewnętrzny żyją wewnątrz ciała żywiciela na przykład tasiemce owsiki glista ludzka

przystosowania do pasożytnictwa

występowanie narządów czepnych i aparatów gębowych który przebijają ciało żywiciela, pokrycie ciała chroniące przed stawieniem i reakcją układu odpornościowego żywiciela, wytwarzanie dużej liczby jaj

skutki pasożyta

osłabia i zatruwa organizm żywiciela przenosi też groźne choroby na przykład kleszcze przenoszą boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu pasożyty powodują również straty w rolnictwie

mutualizm

może występować między gatunkami jako związek trwały któreś z nim niezbędny do przeżycia lub nietrwały który nie jest im konieczne do przeżycia

symbioza

to ścisły związek dwóch gatunków przynoszący obustronna korzyści i konieczny do ich przetrwania

protokooperacja

to współzależność między dwoma gatunkami która przynosi korzyści obu stronom ale nie jest konieczne do ich przeżycia

komensalizm

to zależność w której jeden gatunek czerpie korzyści z obecności drugiego nie wyrządzając mu szkody ani nie przynoszą korzyści

ekosystem

obszar złożony z biocenozy i biotopu które wzajemnie na siebie oddziałują

ekosystemy naturalne

powstały bez udziału człowieka na przykład lasy tropikalne i rafy koralowe

ekosystemy sztuczne

zostały stworzone przez człowieka na przykład Sady czy pola uprawne

sukcesja ekologiczna

proces przekształcania się jednego ekosystemu w inny

sukcesja pierwotna

zachodzi na obszarach nie zajętych przez żadną biocenoze

sukcesja wtórna

zachodzi na obszarze zajętym wcześniej przez biocenoze która została zniszczona

producenci

organizmy samożywne zdolne do wytwarzania materii organicznej ze związków nieorganicznych są to na przykład rośliny Niektóre bakterie i protisty

konsumenci

to organizmy cudzożywne które uzyskują związki organiczne od innych organizmów

destruenci

to organizmy które rozkładają martwą materię organiczną i w ten sposób pozyskują potrzebne związki

sieć pokarmowa (troficzna)

jest zbiorem wielu powiązanych ze sobą łańcuchów pokarmowych które występują w danym ekosystemie

łańcuch pokarmowy (troficzny)

pociąg organizmów z których każdy jest zjadane przez kolejne pierwszym ogniwem łańcucha troficznego są producenci

równowaga dynamiczna

stan w którym znajduje się stabilny ekosystem

krążenie materii

proces w ekosystemie w którym pierwiastki dążą między materią nieożywione środowiska a materiał znajdującą się w ciałach organizmów

energia

przepływa przez wszystkie poziomy troficzne ekosystemu jej część jest wykorzystywana przez organizmy do przeprowadzania procesów życiowych to co pozostanie zamienia się w ciepło i ulega rozproszeniu Proces ten nazywamy przepływem energii