gieldapatonowo2

Nawet łagodne nowotwory mogą być

przyczyna ciezkich powiklan i smierci. Kazdy rozrost wymaga dokladnej oceny.

Zmiany lagodne wystepuja

czesciej niz zlosliwe

Bez wątpienia łagodnym zgrubieniem jest tylko takie, ktore

zostalo usuniete i zbadane anatomicznie: moze to byc modyfikowane w nastepstwie oceny kliczninej

zostalo usuniete i zbadane anatomicznie: moze to byc modyfikowane w nastepstwie oceny kliczninej np

podskorne tluszczaki sa bardzo czeste i latwo rozpoznawalne ze wzgledu na ich miekkosci i elastycznosc

Podskorne tluszczaki jesli...

nie powoduja dyskomfortu, nie sa przedmiotem zaburzen estety lub urazu, male zmiany sa obserwowane poniewaz moga sie powiekszyc.

Poza kilkoma wyjątkami

wszystkei zmiany guzowate wymagaja oceny anatomicznej

Nowotwory złośliwe sa grozniejsze od lagodnych, jednakze obydwa typy moga powdowac:

1zaburzenia wynikajace z lokalizacji2wplywu na otacz struktury3funkcj dzialania np synteza hormonow4krawienia5wtorne infekcje

Kluczowa jest lokalizacja guzów łagodnych lub zlosliwych 11

Maly (1cm) gruczolak przysadki moze uciskac i niszczyc otaczajacy prawidlowy gruczol i prowadzic do niedoczynnosci przysadki

Kluczowa jest lokalizacja guzów łagodnych lub zlosliwych 2

Miesniak gladkokomorkowy o sr 0,5cm w sciane t nerkowej moze powodowac niedokrwienie nerki i nadcisnienie

Wytwarzanie hormonów jest stwierdzane w

łagodnych i zlosliwych zmianach wywodzacych sie z gruczolow dokrewnych

Wytwarzenie hormonow przyklady 1

1) gruczolaki i raki kom beta trzustki i czesto powoduja niedobor insuliny

Wytwarzenie hormonow przyklady 2

niektore gruczolaki i raki kory nadnerczy wydzielaja kortykosteoridy(aldosteron, ktory wyoluje retencje sodu, nadcisnienie i hipokalcemie)

Aktywnosc hormonalna taka jak powyzsza jest

bardziej prawdopodobna w dobrze zroznicowanym guzie lagodnym niz w odpowiadajcym mu raku

Nowotwory lagodne lub zlosliwe, ktore wpluklaja sie do srodka jelita moga zostac

zaszczepione i wciagniete przez ruchy perystaltyczne z miejsca powstania do obwodowego segmentu jelita-tworząc wgłobienia

wgłobienia, ktore doprowadzaja do

owrzodzenia blony sluzowej lub nawet do zaczopowania jelitu lub zawalu

Laboratoryjne rozpoznawie nowotworu

nie sprawai problemow(wyrooznienie zmian lagodnych i zlosliwych) jednakze pomiedzy tymi dwoma typami znajduje sie forma posrednia, przy ktorej nalezy zachowac szczegolna ostroznosc

Dane kliniczne sa niezbedne do

wlasciwej diagnostyki patologicznej. Diagostyka laboratyrjna zmiany jest scisle uwarunkowana jakoscia uzyskanego materialu

Mateirał powinien byc

1) odpowiedni, 2) reprezentatywny dla zmiany, 3) prawidłowo zabezpieczony

Rodzaje materiałów dostepnych do oceny

1) wycinek, 2) biopsja, 3) aspirat cienkoigłowy, 4) wymaz cytologiczny

Jezeli wyciecie zmiany jest niemozliwe, przy wyborze wlasciwego

miejsca biopsji, zwlaszcza w duzych masach guza, trzeba zwrocic uwage ze jego margnies moze nie byc reprezentatywny oraz ze we wnetrz guza moze znajdowac sie obszar rozleglej martwicy

miejsca biopsji, zwlaszcza w duzych masach guza, trzeba zwrocic uwage ze jego margnies moze nie byc reprezentatywny oraz ze we wnetrz guza moze znajdowac sie obszar rozleglej martwicy podobnie;

z uogólnionym chloniakiem (np. zajecie licznych wezlow chlonnych)

Węzły chlonne pachwinowe drenujace duze obszary roznych czesci ciaal

czesto podlegaja zmianom reaktywnym, ktore moga maskowac zajecie przez nowotwór

Żadanie wykonanie badania preparatu mrożonego (środoperacyjnego) jest czasami uzasadnione, np w

określeniu natury zmiany w piersi lub w ocenie marginesow usunietego nowotworu w celu stwierdzenia, czy caly guz zostal usuniety

Metoda ta, w ktorej material jest szybko mrozony i skrojony pozwala na

ocene histopatologiczna w ciagu kilku minut

W przypadku biopsji piersi diagnostyka na podstawie preparatu mrozonego pozwala na

okreslenie, czy jest to zmiana zlosliwa wymagajaca szerszego wyciecia oraz badania wez chlonnych pachwinowych ww celu oceny prawdopod przerzutu

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa polega

na zaaspirowaniu komorek z masy guza, a nastepnie na ocenie wykonanych cytologicznych wymaozw

Biopsja aspiracyjna cienkoiglowa najczesciej stosowana w odniesieniu do

zmian palpacyjnych, dotyczacych piersi, tarczycy, wezl chlonnych i slinianek

Dzieki biopsji aspiracyjnej cienkoiglowej mozna badac

glebiej polozne struktury, tj. watroba, trzustka, co pozwala na unikniecie operacji

Rozmazy cytologiczne Papanicolaou znalazły szerokie zastosowanie w

wykrywaniu raka szyjki macicy, czesto w stadium in situ, a takze w raku endometrium, raku pluca, nowotworze pech moczowego i gruczolu krokowego oraz raku zoladka

Rozmazy cytologiczne Papanicolaou; metoda ta identyfikuje

kom nowotworowe w plynach z otrzewnej, opłucnej, torebek stawowych czy też plyn mozg-rdzeniowym.

Rozmazy cytologiczne Papanicolaou; kom nowot zlosliwych cechuje

mniejsza spojnosc niz inne komorki i dlatego zluszczaja sie one do plynow i wydzielin

Rozmazy cytologiczne Papanicolaou; komorki sa oceniane pod wzgledem

cech anaplazji wskazujacych na nowotworowe pochodzenie

Immunocytochemia jest

znaczacym uzupelnienem rutynowego badania histopatologicznego

Immunocytochemia wykrycie

cytokreatyny z zastosowaniem specjalnych przeciwcial monoklonalnych znakowanych peroksydazą wskazuje na raka niezroznicowanego, a nie chl. wielokom

Immunocytochemia podobnie immunohistomiczne wykrycie

antygenu swoistego dla gruczołu krokowego (PSA) w przerzucie nowotworowym wskazuje na prostate jako lokazliacje ogniska pierwotnego

Immunocytochemia Immunocytochemiczne wykrycie receptorow

estrogenowych i recptora HER-2 pozwala na wyciagniecie wnioskow prognostycznych, a takze na wybor postepowania leczniczego raku piersi

Cytometria przepływowa jest stosowana

obecnie rutynowo w klasyfikacji białaczek i chłoniaków

Cytometria przepływowa w metodzie tej

znakowane fluorescencyjnie przeciwciała skierowane przeciwko cz. powiezrchniowym kom i antygenom roznicowania pozwala na okreslenie fenotyypu kom nowotrw

Cytometria przepływowa pozwala rowniez na okreslenie

zawartosci DNA w komorkach nowotworowych; w wielu nowotw zawartosc DNA ma war prognostyczna

Diagnostyka molekularna; coraz wiecej technik biologii molekularnej

znajduje zastosowanie w diagnostyce nowotworow i przewidywaniu ich zachowania

Diagnostyka molekularna; kazdy limfocyt T i B ma

unikalna aranzacje swoich genow receptorow dla antygenow, wykrywanie receptora limfocytow T lub genow dla immunoglobulin metoda PCR pozwala na roznicowanie monoklonalnych proliferacji

Diagnostyka molekularna; technika PCR mozna wykryc

transkrypt BCR-ABL charakterystyczne dla przewleklej bialaczki szpikowej

Diagnostyka molekularna; fish jest uzyetczna w

wykrywaniu translokacji charakterystycznych dla wielu nowotworow(miesak Ewinga, wiele bialaczek i chloniakow_

Diagnostyka molekularna; metoda fish i PCR moga byc rowniez stosowane w

wykazywaniu amplifikacji takich onkogenow jak HER-2, N-MYC. Te onkogeny dostarcaja info prognostycznych w rakach piersi i nerwiakach zarodkowych

Diagnostyka molekularna; wykrywanie

minimalnej choroby resztkowej po zastosowaniu leczenia. wykrycie tranksryptu BCR-ABL technika PCR stanowi sposb okreslania resztkowych zmian białaczkowcyh w leczonych pacj z przewl bial szpik

Grading

patologiczne stopniowanie nowotworow; proba okreslenia agresywnosci i stopnia zlosliwosci na podstawie cytologicznych cech zroznicowania kom nowotworu oraz ilosci mitoz w obrebie nowotworu

Grading: nowotwor moze byc okreslany

jako stopien I-IV w kolejnosci wzrastajaceja anaplazji

Staging

kliniczne stopniowanie nowotworów; uwzglednia wielkosc zmiany pierwotnej, rozprzestrzenianie sie do region wezl chlonn i obecnosc/brak przerzutow

Staging - ocena to uwzglednia

badania kliniczne i radiologiczne + czasem ocenę chirurgiczną

Czynniki lezace u podstawy karcynogenezy

Chemiczne, energia promieniujaca, biologiczne

Karcogeny chemiczne 1

sa bardzo rozne pod wzgledem struktury i obejmuje prod naturalne i sztuczne

Karcogeny chemiczne 2

niektore z nich dzialaj bezposrednio i nie jest konieczna chemiczna transformacja do indukowania kancerogenezy, ale wiekszosc staje sie aktywna po przeksztalceniu prokancerogeny->ich akt forme kancerogeny ostateczne

Karcogeny chemiczne 3

wszystkie kancerogeny, zarowno bezposrednio jak i ostateczne sa wysoce reaktywnymi elektrofilami.

Karcogeny chemiczne 4

Kancerogennosc niektorych zwiazkow jest wzmacniana prezez dzialanie czynnikow, ktore maja mala akt transformacyjna, albo jej w ogole jej nie maja. czynniki wspomagajace to promotory

Karcogeny chemiczne 5

Kilka kancerogenow chemicznych moze indukowac nowotwor wspolnie z innymi typami czynnikow

Kancerogeny działające bezpośrednio

Czynniki alkilujace, leki przeciwnowotworoe(cyklofosfamid, chlorambucyl), czynniki acylujace(l-acetylo-imidazol, chlorek dwumetylokarbamylu)

Prokancerogeny wymagajace aktywacji metabolicznej

Weglowodory aromatyczne, policykliczne i heterocykliczne,2) aminy aromatyczne, amidy, barwniki azowe, 3) naturalne produkty roslin i drobnoustrojow 4) inne

Weglowodory aromatyczne, policykliczne i heterocykliczne

Benz antracen, bezno piren, dwubenzantracen, 3-metylcholantren

Aminy aromatyczne, amidy, barwniki

2-naftylamina, 2-acetyloaminofluoren

Naturalne produkty

Aflatoksyna B1, Griseofulwina, orzechy betelu

Inne

Nitrozaminy i amidy, chlorek winylu, nikiel, chrom, wielochlorowane dwufenyle, arsen, azbest

Czynniki działajace bezposrednio sa

ogolnie slabymi kancerogenami

Czynniki działajace bezposredniol niektore z nich sa

srodkami chemioterapeutycznymi, ktore moga leczyc w pewn typ nowotwor(bialaczka, chloniak, ziarnica zlosliwa i rak jajnika), jednak nastepnie indukuja inna postac nowotworu zlosliwego, zwykle bialaczke

Czynniki dzialajace posrednio, niektore

z najsilniejszych karcynogenow to weglowodory policykliczne nzajdujace sie w paliwach pochodzenia organicznego

Produkty benzo(alfa) antracenow wywoluja

nowotwory gdziekolwiek zostana podane

Benzo(alfa) piren powstaje w

wysokiej temp w czasie palenia tytoniu

weglowodory policykliczne powstaja

z tluszczu zwierzecego w czasie pieczenia miesa, sa tez obecne w wedzonym miesie i rybach

Podstawowymi czynnmi produktami wielu weglowodorw sa

epoksydy, ktore tworza kowalentne addukty z cz w komorce, glownie DNA i RNA oraz bialkami

Inna grupa czynn posrednichsa

aminy aromatyczne i barwniki azowe. Dopoki nie wykazano, ze sa karcynogenne beta-naftylamina byla odpowiedzialna za 5-krotny wzrost wystepowania raka pecherza

Monooksygenazy zalezne od cytochromu P-450 uczesntnicza w

uczestnicza w tworzeniu mutagennych czynn posrednich wielu karcynogenow

Nitrozaminy i nitrozamidy wzbudzily duze zainteresowanie poniewaz

powstaja w kwasnym srodowisku zoladka

Wiele amin pochodzacych z pozywienia moze ulegac

nitrozylacji z azotynami dodawanymi do pokarmow jako konserwanty lub z azotanami dodaw do pokarmow jako konserwanty

Promieniowanie jonizujące wywoluje

efekt mutagenny powodujac zlamanie chromosomow, translokacje i rzadziej mutacje punkotwe

Najwazniejsze w kancerogenezie popromiennej jest

rozerwanie lancucha DNA. Okres utajenia zwiazany z nowotworami popromiennymi jest bardzo dlugi co powoudje, ze ujawniajace sie nowotw sa efekt pierwotnego uszkodz oraz doda innych czynn srodow

Promieniowanie UV moze powodowac

nowotwory zlośliwe skory. Najbardziej zagrozone sa osoby o jasnej skorze zyjace w obsz o duzym naslonecznieniu(Australia, Nowa Zelandia_

Niemelanomatyczne nowotwory zlosliwe skory spowodowane sa

stala skumulowana ekspozycja na promienie UV, natomiast czerniaki sa efektem intensywnej sporadycznej ekspozycji np w czasie opalenia

Szczegolny zwiazek z kancerogeneza ma

uszkodzenie DNA przez tworzenie dimerow pirymidynowych. Ten typ uszkodz DNA jest naprawiany przez bialka, ktore wycinaja uszkodzoone nukleotydy

W miare wzrostu intensywnosci eksopozycji na UV system naprawy staje sie

przeciazony w wyniku czego powstaja nowotwory

Choroba Xeroderma pigmentosum

to choroba w ktorej mechanizmy naprawy DNA jest uszkodzony lub nieobecny i stad wieksza predyspozycja na nowotwory skory

Swiatlo UV powoduje

mutacje w genie TP53