hist

COLLEGIUM NOBILIUM

szkoła założona przez Stanisława Konarskiego w 1740 w której naukli pobierać mogli synowie zamożnych magnaytów i zamożnej szlachty. Wyróźniała się nowoczesnym programem nauczacia (nacisk na polski i j. nowozytanie a nie lacina)

SZKOLA RYCERSKA

założona w 1765 przez króla Stanisława poniatowskiegho kształciła młodych szlachcicow na oficerow i urzednikow uczac nie tylko wojskowosci ale tez histori i jezykow jedynm z uczniow to tadeusz kosciuszko

KOMISJA EDUKACJI NARODOWEJ

pierwsze w europie ministerstwo powstale w 1773 po likwidacji zakonu jezuitow miała orhanizowac i reformowac szkolnistwo w polce obejmowala nadzor nad wszystkimi szkolami oprocz szkoly rycerskiej i syminariami duchownymi

TOWARZYSTWO DO KSIAG ELEMENTARNYCH

istyntucja powolana prze KEN ktora zajmowala sie przygotowaniem nowoczesnych programow nauczacia dla szkol i podrecznikow

AKCJA PROPAGANDOWA

dzialanie majace na celu ksztaltowanie opinii publicznej wplywac na ich zachowania oraz przekonania czesto wykorzysujac do tego plakaty spoty reklamowe aby promowac cele polityczne

"MONITOR"

czasopismo wydawane w 1765 - 1785 w Warszawie Propagowalo idee oświecenia (edukacja, wolnosc) Krytykowalo pijanstwo szlachy sklonnosc do sporow oraz brak tolerancji religijnej jedym z redaktorow byl ignacy krasicki

OBIADY CZWARTKOWE

spotkania organizowane w czwartki przez krola stanislawa w lazienkach krolewskich latem a w zamku krolewskim zima brali w nich udzial pisarze politycy artysci dyskutowano o sztucew literaturze i polityce

TEATR NARODOWY

pierwszy publiczny teatr w polsce zalozony w 1765 w warszawie z inicjatywy krola wystawiano w nim sztuki polskich autorow celem bylo rozwijanie kultury narodowej

OŚWIECONY SARMATYZM

nowe spojrzenie szlachty na tradycyjny sarmatyzm w czasach oswiecenia pol; agl na laczeniu przywiazania do polskich tradycji z ideami nowoczesnosci

RADAc NIEUSTAJACA

najwyzszy organ wladzy wykonawczej w polsce powolany w 1775 byla zalezna od krola ale tez od rosji co ograniczalo polska suwerennosc zasiadali w niej krol przedstawixciele senatu i izby poselskiej

SEJM WIELKI

sejm obradujacy w latach 1788- 1792 jego marszalkami zostali stanislaw malachowski oraz kazimierz sapieha uchwalil on wazne reformy w tym konstytucje dzialal w czasie prob ratowania rzeczypospolitej

STRONNISTWO PATRIOTYCZNE

grupa poslow w czasie sejmu wielkiego dozyla do reform i wzmocnienia panstwa polskiego na jego czele stanelki ignacy potocki oraz adam czartoryjski

CZARNA PROCESJA

marsz przedstawicieli miast krolewskich w 1789 ubranych na czarno domagali sie oni rownych praw dla mieszan na skutek tego w 1791 sejm przyjal ustawe o miastach krolewskich

KONSTYTUCJA 3 MAJA

uchwalona w 1791 wporwoadza reformy w polsce na ograniczenie liberum veto dziedzicznosc tronu, tworcy: ignacy potocki stanislaw malachowski i hugo kolataj decyzje podejmowane wiekszoscia glosow golota pozbawiona z mozliwosci uczestniczenia w sejmikach

MONARCHIA PARLAMENTARNA

ustroj w ktorym krol rzadzi wspolnie z parlamentem a jego wladza jest ograniczona przez prawo

KONFEDERACJA TARGOWICKA

konfederacja szlachty w 1792 ktora sprzeciwila sie konstytucji. byli to hetmani ktorzy reprezentowali stronnictwo hetmanskie nie chcieli oni zadnych zmian w polsce wezwali rosje na pomoc przez nich doszlo do kolejnych rozbiorow

ORDEWR VIRUTUI MILITARI

najwyzsze polskie odznaczenie wojskowe za odwage i zaslugi na polu bitwy pierwszy uhonorowany to tadeusz kosciuszko

DRUGI ROZBIOR POLSKI

mial miejsce w 1793 kiedy Rosja prisy zabralu kolejne polskie ziemie oslabiajac rzeczpospolita przed ostateccznym upadkiem w 1795

STANISLAW KONARSKI

reformator szkolnictwa zalozym COLLEGIUM NOBILIUM w Warszawie dazyl do unowoczesnienia edukacji i ograniczenia liberum veto

HUGO KOŁŁĄTAJ

ksaidz dzialacz oswiecenia wspoltworca konstytucji 3 maja reformator szkolnictwa

GRZEGORZ PIRAMOWICZ

ksiadz i pedagog wspoltworcja KEN auor podrecznikow i porgramow nauczania dla szkol

STANISLAW AUGUST PONIATOWSKI

ostatni krol polski 1764-1795 inicjator wielu reform (KEN Konstytuacja) mecenas sztuki i nauki

IGNACY KRASICKI

biskup pisarz i poeta epoki oswiecenia autor bajek i satyr

WOJCIECH BOGUSŁAWSKI

aktor rezyster autor sztuk teatralnych tworca sukcesu teatru narodowego

MARCELLO BACCIARELLI

malarz pochodzenia wloskiego portrecista stanislawa augusta malowal portrety krolow i tworzyl dekoracje zamku krolewskiego w warszawie

DOMENICO MERLINI

wloski architekt dzialajacy w polsce tworca budynkow w stylu klasycystycznym zapoojektowal palac na wyspie w lazienkach krolewskich

BERNARDO BELLOTTO

wloski malarz tworzy szczegolowe widoki warszawy jego obrazy pomogly pozniej w odbudowaie miasta po 2 wojnie sw

JAN CHRYSTIAN KAMSETZER

architekt wspolpracowal przy przebudowie zamku krolewskiego i projektowal budowle w stylu klasycystycznym

JÓZEF PONIATOWSKI

polski general i bohater narodowy walczyl o niepodleglosc polski byl wiernym sojusznikiem napoleona