Historia Polski

Monarchia patrymonialna

państwo dziedziczne, władca decyduje o podatkach, jest sędzią i pracodawcą, ważni są możni i duchowieństwo, ludzie obciążeni daninami i pracami na rzecz władcy

Przyczyny przyjęcia chrztu w 966 r.

żeby zjednoczyć plemiona, żeby wzmocnić autorytet, aby zwiększyć bezpieczeństwo kraju

Skutki przyjęcia chrztu w 966 r.

przyjęcie kultury łacińskiej, chrystianizacja, duchowni organizują państwo, obyczaje, naukę, start działalności misyjnej, wzrost znaczenia na arenie międzynarodowej, likwidacja kultury pogańskiej

Bolesław Chrobry - kiedy

992 do 1025

Ustawa sukcesyjna (testament) Bolesława Krzywoustego - 1138 r.

chciał uniknąć walki między synami, zachować jedność państwa, zasada senioratu, byli seniorzy, którzy obejmowali położoną centralnie i niepodzielną dzielnicę senioralną, dzielnice dziedziczne mogły być dzielone, państwo jest dynastii, rozbicie dzielnicowe

Zasada senioratu - ustawa sukcesyjna (testament) Bolesława Krzywoustego w 1138 r.

władzę zwierzchnią miał obejmować najstarszy członek rodu a nie najstarszy syn

Senior - ustawa sukcesyjna (testament) Bolesława Krzywoustego w 1138 r.

Reprezentował ród na zewnątrz, był najwyższym sędzią, mógł utrzymywać załogi w różnych miastach

Ustawa sukcesyjna (testament) Bolesława Krzywoustego w 1138 r. - państwo było własnością...

dynastii

1228 (Krzyżacy)

Konrad Mazowiecki sprowadził Krzyżaków

1283 (Krzyżacy)

koniec podboju Prus przez Krzyżaków

1308 - 1309 (Krzyżacy)

Krzyżacy zajmują Pomorze Gdańskie

1320 - 1321 (Krzyżacy)

sąd papieski w Inowrocławiu nakazał Krzyżakom zwrot Pomorza Gdańskiego i odszkodowanie

1326 - 1331 (Krzyżacy)

Wojny Władysława Łokietka z Krzyżakami, klęska i utrata Kujaw i ziemi dobrzyńskiej

1339 r. (Krzyżacy)

Sąd papieski w Warszawie był na korzyść Polski

1343 r. (Krzyżacy)

Pokój wieczysty w Kaliszu z Krzyżakami, odzyskanie Kujaw i ziemi dobrzyńskiej, Pomorze to wieczysta jałmużna Zakonu

Przemiany społeczno gospodarcze w okresie rozbicia dzielnicowego 1138 - 1320

rozwój odadnictwa, lokacje w oparciu o prawa niemieckie i polskie XIII w., rozwój rolnictwa, rzemiosła i gospodarki towarowo - pieniężnej, górnictwo, kolonizacja niemiecka, w miastach: patrycjat, pospólstwo, plebs, cechy rzemieślnicze, gildie kupieckie

Prawo niemieckie i polskie (rozbicie dzielnicowe 1138 - 1320)

Prawo magdeburskie - stosowane w Polsce do 1791 - konstytucji 3 maja, miasta zakładane zgodnie z tym prawem miały prostokątny rynek i regularną sieć ulic

Trójpolówka (rozbicie dzielnicowe 1138 - 1320)

sposób uprawy roli polegający na podzieleniu pola na 3 części, tylko 2 są zasiewane, 1 odpoczywa

Społeczeństwo miast (rozbicie dzielnicowe 1138 - 1320

patrycjat, pospólstwo, plebs

Cechy rzemieślnicze i gildie kupieckie (rozbicie dzielnicowe 1138 - 1320)

cechy rzemieślnicze to organizacje zrzeszające rzemieślników, gildia kupiecka to organizacja o charakterze obronnym, miała zapewnić bezpieczeństwo w drodze na rynek, ułatwić porozumienia w sprawach wagi, miar, cen

Rozbicie dzielnicowe - wydarzenia

1138 - ustawa Krzywoustego, 1230 - ziemia chełmińska dla Krzyżaków 1241 - bitwa pod Legnicą z Mongołami, Pobożny umarł 1295 - Przemysł II królem, 1300 -1306 - panowanie Wacława II i III - Przemyślidów z Czech 1306 - Łokietek panuje 1320 - Ł królem koniec

Początek rozbicia dzielnicowego

1138 - ustawa sukcesyjna Krzywoustego

Koniec rozbicia dzielnicowego

1320 - koronacja Władysława Łokietka

Kazimierz Wielki - kiedy

1333 - 1370, ostatni z Piastów na tronie Polski

Sukcesy w polityce zagranicznej Kazimierza Wielkiego

1335 - król Czech zrzecza się praw do polskiego tronu, 1343 - "pokój wieczysty" z Krzyżakami w Kaliszu, podbój Rusi Halickiej, 1351 - Mazowsze lennem Polski, 1364 - zjazd monarchów chrześcijańskich w Krakowie - uczta u Wierzynka

zrzeszenie się praw do tronu polskiego króla Czech - kiedy

1335 za czasów Kazimierza Wielkiego

"Pokój wieczysty" - kaliski

1343 za czasów Kazimierza Wielkiego, pokój z Krzyżakami w Kaliszu, odzyskaliśmy Kujawy i ziemię dobrzyńską, zrzekł się praw do Pomorza Gdańskiego

Ruś Halicka (Czerwona)

Kazimierz Wielki zdobył ją w 1366 r.

Przemiany administracyjne Kazimierza Wielkiego 1333 - 1370

Chciał ujednolicić Polskę, powołał instutycje: kancelaria królewska, skarb centralny, rada królewska, urzędnicy ziemscy: wojewodowie i kasztelanowie, utrzymał starosty - reprezentowali lokalnie króla, mieli władzę administracyjną, sądową i wojskową

Reformy gospodarcze Kazimierza Wielkiego (1333- 1370)

Jednolita moneta - grosz, 1 stały podatek - poradlne, cła - 1/4 dochodów, dochocy z kopalni - Bochnia i Wieliczka, dochody 4 mln groszy rocznie

Rozwój miast i handlu za Kazimierza Wielkiego (1333 - 1370)

Lokacje na surowym korzeniu - w miejscu niezamieszkanym, opieka nad miastami - przywileje handlowe, rozwój handlu międzynarodowego po zdobyciu Rusi Halickiej (Czerwonej) - szlak kupiecki nad Morze Czarne

Reforma sądownictwa i prawodawstwa za czasów Kazimierza Wielkiego (1333 - 1370)

Najwyższy - sąd królewski, sprawy cywilne - sądy ziemskie, kodyfikacja prawa, ochrona prawna wszystkich stanów - monarchia stanowa

Kodyfikacja prawa za czasów Kazimierza Wielkiego (1333-1370)

Statuty kazimierzowskie (piotrkowski dla Wielkopolski i wiścilski dla Małopolski) w ramach ujednolicania prawa

Obronność państwa w czasach Kazimierza Wielkiego (1333 - 1370)

państwa broni pospolite ruszenie, miast mieszczanie, zbudował 53 zamki obronne, forryfikacja 30 miast

Pospolite ruszenie (Kazimierz Wielki 1333 - 1370)

Powoływanie armii ze wszystkich lub tylko części mężczyzn (rycerze i sołtysi)

Monarchia stanowa

ustrój państwa, gdzie władzę króla ograniczają przywileje stanów

Unia personalna z Litwą

1385 - unia w Krewie, 1386 - wchodzi w życie

Unia w Krewie

1385 (Jagiełło i Jadwiga)

Unia w Krewie wchodzi w życie - kiedy

1386 (Jagiełło i Jadwiga)

Przyczyny Unii w Krewie

wspólny wróg - Krzyżacy, nadzieje na korzyści polskiej szlachty na Litwie, Bojarzy chcą przywilejów polskiej szlachty, chrystianizacja, brak polskiego króla, wzmocnienie pozycji na arenie międzynarodowej

Skutki Unii w Krewie (Jagiełło i Jadwiga - 1385)

powstanie silnego mocarstwa w Europie środkowo - wschodniej, chrystianizacja Litwy, wpływ kultury Polskiej na Litwinów, sojusz przeciwko Krzyżakom, wykształcenie tolerancji

Relacje polsko - krzyżackie w czasach Jagiellonów

1409-1411 - wielka wojna, 1411- I pokój toruński, 1414-1418 - sobor w Konstancji, próba końca konfliktu, 1454-1466- wojna 13-letnia, 1466 - II pokój toruński, Pomorze Gdańsie Polski, 1525-hołd lenny Albrechta Hohenzollerna - koniec Krzyżaków, start Prusów

1409 - 1411 (Krzyżacy)

wielka wojna z Zakonem

1411 (Krzyżacy)

I pokój toruński - Polska - odzyskanie ziemi dobrzyńskiej, Litwa - Żmudź

1414 - 1418 (Krzyżacy)

próba rozwiązania konfliktu polsko - krzyżackiego na soborze w Konstancji - bez skutku

1454 - 1466 (Krzyżacy)

wojna trzynastoletnia

1466 (Krzyżacy)

II pokój toruński, Państwo Zakonne - lennikiem Polski, odzyskania Pomorza Gdańskiego

1525 r. (Krzyżacy)

po wojnie z Zakonem, hołd lenny Albrechta Hohenzollerna - likwidacja zakonu krzyżackiego, powstaje świeckie państwo - Prusy Książęce

Prusy Książęce

państwo utworzone po pokonaniu Zakonu Krzyżackiego przez Polskę, na podstawie traktatu krakowskiego 1525, zawartego między Zygmuntem I Starym a jego siostrzeńcem Albrechtem Hohenzollernem, do 1657 r. pozostawały lennem Polski

Rozwój przywilejów szlacheckich za czasów Jagiellonów

1374 - Koszyce - ograniczenie podatków, 1422 - Czerwińsk - nietykalność majątkowa, 1430 - 1433 - Jedlnia - Kraków - nietykalność osobista, 1454 - Cerekwica i Nieszawa - zgoda na nowe podatki i pospolite ruszenie, 1505 - Radom - konstytucja Nihil Novi

1374 (Andegawenowie - Ludwik Węgierski)

Koszyce - ograniczenie podatków do poradlnego

1422 (Jagiellonowie - Władysław II Jagiełło)

Czerwińsk - nietykalność mająkowa szlachty

1430 - 1433 (Jagiellonowie - Władysław II Jagiełło)

Jedlnia - Kraków - nietykalność osobista szlachty

1454 (Jagiellonowie - Kazimierz Jagielończyk)

Cerekwica i Nieszawa - zgoda sejmików na nowe podatki i zwołanie pospolitego ruszenia

1505 (Jagiellonowie - Aleksander Jagiellończyk)

Radom - konstytucja Nihil Novi - konieczna zgoda izby poselskiej, senatu i króla na nowe prawa