histroria

hołd pruski

1525 złożony przez Albrechta Hohenzollerna, siostrzeńca Zygmunta Starego, przeszedł on na luteranizm i stał się świeckim, dziedzicznym władcą Prus. Został lennikiem Polski, zerwał związki z papiestwem i cesarstwem

wojna o morze Bałtyckie

w drugiej połowie VI w. w basenie Morza Bałtyckiego zaczęła sięzbrojna rywalizacja o panowanie nad jego wybrzeżami oraz uzyskanie całkowitej kontroli nad handlem morskim walka o "dominium Maris Baltici", wzięły w niej udział Szwecja, Dania, Moskwa, Polska

przyczyny wybuchu wojny o wpływy nad Bałtykiem

kwestia podziału Inflant, będących wówczas pod kontrolą mistrza kawalerów mieczowych - inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego i biskupów, które z powodu słabości gospodarczej i militarnej nie mogły się bronić.

przebieg I wojny północnej

trwała on 7 lat (1563-1570), siły moskiewskie zaatakowały państwo polsko-litweskie i zdobyły Połock. W konflikcie brały udział także Szwecja (po stronie Moskwy) i Dania (w sojuszu z Polską i Litwą).

nabytki terytorialne państw z I wojny północnej (1563-1570)

Polska i Litwa - większość Inflant, Dania - wyspa Ozylia, niewielka część Inflant, państwo moskiewskie - Dorpat i port bałtycki Narwa, Szwecja - Estonia

literatura sowizdrzalska

zaangażowana społecznie, służąca głównie rozrywce, jej twórcy pozostawali anonimowi, ze względu na posługiwanie się rubasznym humorem i szyderstwem. W stworzonym w ten sposób "świecie na opak" można było odsłonić nawet najbardziej wstydliwe przywary

demokracja szlachecka i jej cechy

i

przywilej, przywileje

i

sejm walny

i

sejmiki (66)

i

nobilitacja

i

wojna kokosza

i

konfederacja

i

rokosz

i

ruch egzekucyjny

i

królewszczyzny

i

sejm egzekucyjny

i

bracia polscy (arianie)

i

ugoda sandomierska

i

konferencja warszawska

i

dysydenci

i

innowiercy

i

inkwizycja

i

unia brzeska

i

unici

i

dyzunici

i

gospodarka folwarczno-pańszczyźniana

i

kmiecie

i

unia realna, personalna

i

monopol propinacyjny

i

bojarze

i

interrex

i

pacta conventa

i

przywilej szlachecki

i

konflikty (57)

i

literatura renesansowa

i

demokracja szlachecka (64)

i

stan szlachecki

i

mapa

i

(74) wyznania religijne

i

kontrreformacja

i

podział spoleczeństwa

i

rola gdańska

i

funkcjonowanie miasta

i

postanowienia unii w lublinie

i

symbole Polski i Litwy

i

kandydaci na króla

i