hydrogeologia

Hydrosfera

to jedna z geosfer Ziemi, obejmująca ogół wód występujących na naszej planecie

Wody juwenilne

wody powstałe na skutek odgazowania magmy w ostatnich etapach krystalizacji

Wody metamorficzne

wody powstające w trakcie przeobrażania minerałów ilastych (metamorfizmu) pod wpływem wysokiej temperatury i ciśnienia w skorupie ziemskiej.

Ewaporacja (parowanie i sublimacja) wody

proces przechodzenia wody ze stanu ciekłego lub stałego do gazowego zachodzący na powierzchni wody przy niedosycie wilgotności w atmosferze.

Transpiracja

proces oddawania wody do atmosfery przez na skutek czynności życiowych roślin.

Wielkość opadu wyrażana jest

w mm słupa wody lub objętości z danej powierzchni.

Odpływ powierzchniowy

– woda pochodząca ze spływu powierzchniowego, śródpokrywowego oraz z drenażu warstw wodonośnych zasila cieki powierzchniowe oraz wody stojące.

Zlewnia

obszar z którego wody spływają do jednego cieku

. Dział wodny

granica między sąsiadującymi zlewniami

Bifurkacja

– miejsce z którego wody odprowadzana są do dwóch lub więcej różnych zlewni (źródło na dziale wodnym, Torfowisko pod Zieleńcem)

Retencja

czasowe zatrzymanie lub spowolnienie ruchu wody w cyklu hydrologicznym.

Właściwości fizykochemiczne wód podziemnych

– wielkości fizyczne opisujące właściwości wód podziemnych m.in.: mineralizacja ogólna, przewodność elektrolityczna, pH, potencjał redoks, sucha pozostałość.

Skład chemiczny wód podziemnych

Skład rozpuszczonych (zdysocjowanych i niezdysocjowanych) substancji występujących w wodzie (gazów, minerałów, substancji organicznej itd.), a nie samej wody jako związku chemicznego.

Tło hydrogeochemiczne

- Zakres stężeń badanych substancji lub zakres wartości cech hydrochemicznych, charakterystyczny dla badanego śjednostki lub fragmentu jednostki hydrogeologicznej jednolitej pod whydrogeochemicznym.

Adsorpcja

gromadzenie się na powierzchni adsorbenta (minerałów ilastych, cząstek koloidalnych m.in. materii organicznej lub tlenków i wodorotlenków żelaza) cząsteczek adsorbatu (substancji rozpuszczonych w wodzie).

Absorpcja

gromadzenie się wewnątrz adsorbenta cząsteczek adsorbatu

Desorpcja

– proces odwrotny do adsorpcji i absorpcji.

. Sorpcja fizyczna

zachodzi jeżeli siłami wiążącymi są siły van der Waalsa

Sorpcja chemiczna

zachodzi jeżeli pomiędzy adsorbentem a adsorbatem tworzą się wiązania chemiczne

Wymiana jonowa

desorpcja jonów zaadsorbowanych, na których miejsce adsorbowane są inne jony

Pojemność sorpcyjna

ilość jonów wyrażona w mval/dm3 jaką może zaadsorbować 100g adsorbenta

. Odczyn (pH)

zależy od aktywności jonów hydroniowych

Zasadowość

zdolność wody do neutralizacji kwasów, wyrażona przewagą stężenia jonów OH- nad H+. Zasadowość ogólna jest wywołana przez jony OH-, HCO3 - i CO3 2-

Kwasowość

zdolność wody do neutralizacji zasad.

. Twardość wody (H)

– zdolność wody do pienienia się z mydłem, zależy głównie od stężenia jonów Ca2+ i Mg2+. Wyróżnia się twardość węglanową związaną z węglanami oraz niewęglanową związaną z innymi anionami.

. Agresywność wód

cecha określająca zdolność do rozpuszczania minerałów lub betonu. Wynika z ujemnych wartość wskaźnika nasycenia (SI) względem określonych faz stałych

Odpływ powierzchniowy

pochodzi ze spływu powierzchniowego oraz spływu śródpokrywowego i zwykle odpowiada za fale wezbraniowe na ciekach.

. Odpływ podziemny

y pochodzi z drenażu wód podziemnych przez ciek i dzięki niemu cieki stale prowadzą wody. Wydzielanie odpływu podziemnego realizuje się różnymi metodami, ale najefektywniejszą jest metoda genetycznego podziału hydrogramu

. Wskaźnik odpływu

suma odpływu za dany okres (rok) podzielona przez powierzchnię zlewni i wyrażona w mm słupa wody. Wyróżniamy wskaźniki odpływu całkowitego (H) oraz podziemnego (Hg)

Współczynnik odpływu

stosunek wskaźnika odpływu do opadu dla danego okresu czasu

. Moduł odpływu

– stosunek odpływu do powierzchni zlewni wyrażony w litrach na sekundę z kilometra kwadratowego [l/s*km2 ]

Współczynnik zasilania podziemnego

stosunek odpływu podziemnego do odpływu całkowitego, wyrażony w procentach.

Krasowatość

– właściwość utworów skalnych wynikająca z obecności w nich pustek o genezie krasowej. Krasowienie to zespół procesów prowadzących do rozpuszczania skały (ługowania) przez infiltrujące oraz przepływające wody podziemne

Wodochłonność

zdolność ośrodka skalnego do pochłaniania i gromadzenia wody.

. Stopień nasycenia wodą

stosunek objętości wody wypełniającej przestrzeń porową do całkowitej objętości przestrzeni porowej.

Odsączalność

zdolność utworów skalnych do oddawania wody wypływającej pod wpływem siły grawitacji. Jej miarą jest współczynnik odsączalności.

Wody przypowierzchniowe

wody o zwierciadle swobodnym, występującym płytko pod powierzchnią terenu, czasami nie ma nad nimi strefy aeracji. Podlegają dobowym wahaniom temperatury. Reagują szybko na opady i czasami zwierciadło może znaleźć się na powierzchni terenu.

Wody gruntowe

wody o zwierciadle swobodnym, oddzielone od powierzchni terenu przepuszczalną strefą aeracji. Mogą podlegać sezonowym wahaniom Temperatury. Zwierciadło wód gruntowych obniża się w dolinach, a podwyższa na wzniesieniach.

Wody wgłębne

wody o zwierciadle napiętym, oddzielone od powierzchni terenu warstwą utworów nieprzepuszczalnych. Zasilane są one infiltracyjnie na obszarach wychodni warstwy wodonośnej lub poprzez okna hydrogeologiczne.

. Wody głębinowe

wody odizolowane niemal całkowicie poprzez liczne kompleksy utworów nieprzepuszczalnych. Zwykle nie są odnawiane i są w stanie stagnacji. Znajdują się pod znacznym ciśnieniem. Ich mineralizacja jest zwykle wysoka

Wody reliktowe

występują na znacznych głębokościach i są silnie zmineralizowane. Zostały one wyłączone z obiegu hydrologicznego w momencie powstawania lub diagenezy utworów warstwy wodonośnej. Zasoby tych wód są nieodnawialne