Łacina-egzamin

Prawa dostosowuje się do tych przypadków, które zdarzają się często.

Ad ea, quae frequentius accidunt, iura adaptantur.

Ustawy nie troszczą się o drobiazgi.

De minimis non curat lex.

Ustawa powinna być zwięzła.

Legem brevem esse oportet.

W podobnych sprawach powinno zapaść podobne rozstrzygnięcie.

De similibus idem est iudicium.

Sądzić należy na podstawie ustaw, nie przykłądów.

Legibus, non exemplis iudicandum.

Sędzia jest mówiącym prawem.

Iudex est lex loquens.

Zwyczaj powinien być trwały.

Consuetudo certa esse debet.

Utrwalony zwyczaj stosuje się jak prawo.

Inveterata consuetudo pro lege servatur.

Zwyczaj jest najlepszą wykładnią ustawy.

Consuetudo est optima legum interpres.

Ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą.

Lex posterior derogat legi priori.

Ustawa szczegółowa uchyla ustawę ogólną.

Lex specialis derogat legi generali.

Ustawa wyższa uchyla niższą.

Lex superior derogat legi inferiori.

Jasne wyrażenia nie wymagają interpretacji.

Clara non sunt interpretanda.

Nalezy trzymać się słów ustawy.

A verbis legis non est recedendum.

Sztuczki prawne nie stanowią prawa.

Apices iuris non sunt iura.

Fikcja nie wywiera skutków prawnych poza przypadkiem, cdla którego została ustanowiona.

Fictio non operatur ultra casum fictum.

Wyjątek powinien być interpretowany ściśle.

Exceptio est strictissimae interpretationis.

Słowa należy rozumieć zgodnie z ich znaczeniem.

Verba cum effectu accipienda.

Prawo publiczne ni emoże być zmieniane umowami osób prywatnych.

Ius publicum privatorum pactis mutare non potest.

Nie powinniśmy bowiem źle korzystać z naszego prawa.

Male enim nostro iure uti non debemus.

Nieprawidłowe jest wydawanie wyroku lub opinii prawnej bez uwzględnienia całości ustawy, n apodstawie jedynie fragmentu.

Iudicio sententiam ferat ad abnormes aut in iure neglecto totius legis fragmentum solum apodstawie nIncivile est nisi tota lege perspecta una aliqua particula eius proposita iudicare vel respondere.

Wyrok tworzy prawo między stronami.

Sententia facit ius inter partes.

Powód podąża za sądem pozwanego.

Actor sequitur forum rei.

Nie każda wypowiedź sędziego ma moc wyroku.

Non omnis vox iudicis iudicati continet auctoritatem.

Nie wolno procesować się dwa razy w tej samej sprawie.

Bis de eadem re agere non licet.

Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie.

Nemo est iudex in propria causa.

W razie wątpliwości należy rozstrzygać nna korzyśc pozwanego.

In dubio pro reo.

Apelacja znosi wyrok.

Apellatione extinguitur iudicatum.

Nie uważa się kogoś za skazanego dopóki nie odwołuje się od wyroku.

Qui provocat, nondum damnatus videtur.

Sądowi apelacyjnemu nie wolno zmieniać wyroku na niekorzyść zasądzonego.

Reformatio in peius iudici appellato non licet.

Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, nie na tym kto przeczy.

Ei incumbit probatio, qui dicit non qui negat.

dowód obciąża powoda.

Actori incumbit probatio.

Pozwany w zakresie zarzutu procesowego staje się powodem.

Reus in exceptionae actor est.

Błąd adwokata niech nie szkodiz stronom.

Advocatorum error litigatoribus non noceat.

Niech nie wychodzi sędzia ponad żądania stron.

Ne eat iudex ultra petita partium

Małżeństwo tworzy nie faktyczne współżycie lecz zgoda,

Nuptias non concubitus sed consensus facit.

Małżeństwo jest związkiem mężczyzny i kobiety, wspólnotą całego życia, połączeniem prawa boskiego i ludzkiego.

Nuptiae sunt coniunctio maris et feminae et consortium omnis vitae, divini et humani iuris communicatio.

Dawno już postanowiono, że małżeństwa są wolne.

Libera matrimonia esse antiquitus placuit.

Matka jest zawsze pewna, ojcem jest ten na którego wskazuje małżeństwo.

Mater semper certa est, pater vero est quem nuptiae demonstrant.

Przysposobienie naśladuje naturę.

Adoptio naturam imitatur.

Opiekun zajmuje miejsce rodzica.

Tutor loco parentis habetur.

Dziedziczenie to nic innego jak sukcesja całości praw, jakie posiadał zmarłu.

Hereditas nihil aliud est quam succesio in universum ius quod defunctus habuerit.

Określenie spadek obejmuje niwątpliwie także spadek nadmiernie obciążony.

Hereditas appellatio sine dubio continet etiam damnosam hereditatem.

Kary spadkobierca nie dziedziczy.

In poenam heres non succedit.

Wszystkie pożytki powiększają spadek.

Fructus omnes augent hereditatem.