|
Frage |
Antworten |
|
Prawo patrzy wprzód, nie wstecz Lernen beginnen
|
|
Lex prospicit, non respicit
|
|
|
|
Twarde prawo ale prawo Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
tam gdzie społeczeństwo, tam prawo Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Tam gdzie jest prawo jest też kara Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
prawo nie działa wstecz Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
prospicio, prospicĕre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
respicio, respicĕre Lernen beginnen
|
|
patrzeć za siebie, oglądać się
|
|
|
|
societas Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
poena Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ibi Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ubi Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
retro Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, oddać każdemu, co mu się należy. Lernen beginnen
|
|
Honeste vivĕre, alterum non laedĕre, suum cuique tribuĕre
|
|
|
|
Dziel i rządź! Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Słuchaj, patrz, milcz Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Veto Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Powstrzymywanie się od działania jest również działaniem Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Skarb państwa się nie wstydzi Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Scientia nobilitat Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
zbrodnia bez kary może istnieć, kara bez zbrodni może istnieć Lernen beginnen
|
|
8. Fraus sine poena esse potest, poena sine fraude esse non potest
|
|
|
|
występkiem jest ukrycie występku Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
credo Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
alterum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
audio, audīre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
celo, celāre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
cuique Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
divido, dividĕre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
erubesco, erubescĕre Lernen beginnen
|
|
rumienić się, wstydzić się
|
|
|
|
et Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
facĭo, facĕre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
fiscus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
fraus Lernen beginnen
|
|
oszustwo, występek, zbrodnia
|
|
|
|
honeste Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
impero, imperāre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
laedo, laedĕre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
nobilito, nobilitāre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
non Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
scienitia Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
sileo, silēre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
sine Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
suum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
tribuo, tribuĕre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
video, vidēre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
vivo, vivĕre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
culpă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
cură Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
curiă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
diligentiă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
epistulă Lernen beginnen
|
|
list; pismo, dokument, odpowiedź pisemna prawników
|
|
|
|
formulă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ignorantiă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
infamiă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
iniuriă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
neglegentiă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
regulă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
sententiă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
substantiă Lernen beginnen
|
|
istota jakiejś rzeczy, stan majątkowy jakiejś osoby
|
|
|
|
viă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Nieznajomość faktu usprawiedliwia Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodzi Lernen beginnen
|
|
Ignorantiă iuris nocet, facti non nocet
|
|
|
|
Cui prodest Lernen beginnen
|
|
komu (zbrodnia) przynosi korzyść (ten ją popełnił)
|
|
|
|
Culpă lată Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Fałszywa przyczyna nie szkodzi Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Ignorantiă affectată Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Societas leonină Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Ad personam Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
In absentiā Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Viā facti Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Viā legis Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Regulă iuris Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Jest wolny od winy ten kto wie ale nie może zapobiec Lernen beginnen
|
|
Culpā caret, qui scit, sed prohibēre non potest
|
|
|
|
prawo nie rodzi się z bezprawia Lernen beginnen
|
|
Ex iniuriā ius non oritur
|
|
|
|
Causă curiană Lernen beginnen
|
|
Sprawa Kuriusza(liczy się wola zmarłego)
|
|
|
|
absentiă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ad Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
affectată Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
careo, carēre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
e, ex Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
excuso, excusāre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
factum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
falsă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
in Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ius, iuris Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
lată Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
leonină Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
lex, legis Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
noceo, nocēre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
oritur Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
personă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
prohibeo, prohibēre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
qui Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
scio, scīre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
sed Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
societas Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ager, agri Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
arbiter Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
arbitrium Lernen beginnen
|
|
orzeczenie sądu polubownego
|
|
|
|
beneficium Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
damnum Lernen beginnen
|
|
szkoda majątkowa; uszczerbek; krzywda
|
|
|
|
debitum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
defunctus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
delictum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
dolus Lernen beginnen
|
|
podstęp; oszustwo; zły zamiar
|
|
|
|
dominus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
dubium Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
forum Lernen beginnen
|
|
sąd właściwy (dla rozpoznania sprawy)
|
|
|
|
furtum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
iudicium Lernen beginnen
|
|
sąd, proces sądowy, wyrok sądowy
|
|
|
|
locus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
periculum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
praeiudicium Lernen beginnen
|
|
wyrok precedensowy; orzeczenie przedwstępne
|
|
|
|
reus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
titulus Lernen beginnen
|
|
tytuł (nazwa; napis), tytuł prawny (podstawa prawna)
|
|
|
|
certus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
incertus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
magnus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
malus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
w razie wątpliwości na korzyść pozwanego Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Beneficium inventarii Lernen beginnen
|
|
dobrodziejstwo inwentarza
|
|
|
|
Beneficium iuris Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
w razie wątpliwości łagodność Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Argumentum a contrario Lernen beginnen
|
|
argument odnoszący się do przeciwieństwa
|
|
|
|
Argumentum ad ignorantiam Lernen beginnen
|
|
Argument odnoszący się do niewiedzy
|
|
|
|
Ius non scriptum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Praeceptum legis Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Niebezpieczeństwo w zwłoce Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
bez gniewu i stronniczości Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Kara za przestępstwo zmarłego nie powinna obciążać spadkobierców Lernen beginnen
|
|
Poenă ex delicto defuncti heres teneri non debet
|
|
|
|
Tam, gdzie prawo jest niepewne, tam żadnego prawa Lernen beginnen
|
|
Ubi ius incertum, ibi ius nullum
|
|
|
|
gdzie prawo, tam rozwiązanie Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
tyle ile przestępstw tyle kar Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Personă non grată Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
sędziów jest proces Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Gdzie nie ma winy, nie ma przestępstwa Lernen beginnen
|
|
Ubi non est culpă, ibi non est delictum
|
|
|
|
nic nie udowadnia, kto zbyt wiele udowadnia Lernen beginnen
|
|
Nihil probat, qui nimium probat
|
|
|
|
ad Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
argumentum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
clementiă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
contrarius Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
debeo Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
heres, heredi Lernen beginnen
|
|
spadkobierca, spadkobierczyni
|
|
|
|
gratus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ignorantiă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
inventarium Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
invidiă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
iră Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
moră Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
nihil Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
nimium Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
nullus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
personă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
praeceptum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
pro Lernen beginnen
|
|
za, dla, w obronie, na korzyść
|
|
|
|
probo, probāre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
remedium Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
scriptus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
studium Lernen beginnen
|
|
sprzyjanie, stronniczość; zamiłowanie, pasja
|
|
|
|
teneri Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
tot Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Dolus directus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Dolus indirectus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Dolus determinatus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Dolus deliberatus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Delictum continuum Lernen beginnen
|
|
przestępstwo powtarzające się
|
|
|
|
Delictum frustratum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Delictum publicum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Homicidium necessarium Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Homicidium voluntarium Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
continuus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
deliberatus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
determinatus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
directus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
frustratus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
indirectus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
necessarius Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
publicus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
voluntarius Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
homicidium Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ustawa nie obowiązuje, jeżeli nie jest ogłoszona Lernen beginnen
|
|
Lex non obligat, nisi promulgata
|
|
|
|
prawo bardziej surowe nie działa wstecz Lernen beginnen
|
|
Lex severior retro non agit
|
|
|
|
temu przypada dowodzenie, kto wskazuje, nie temu co zaprzecza Lernen beginnen
|
|
Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat
|
|
|
|
wprowadzenie dowodu spoczywa na powodzie Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
przyznanie się do winy jest królową dowodów Lernen beginnen
|
|
Confessio est regină probationum
|
|
|
|
Konieczność łamie prawo Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
żadna zbrodnia bez ustawy, żadna kara bez ustawy Lernen beginnen
|
|
Nullum crimen sine lege. Nullă poenă sine lege
|
|
|
|
to co oczywiste nie wymaga dowodu Lernen beginnen
|
|
Manifestum non eget probationem
|
|
|
|
podczas wojny milczą prawa Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
korzystanie jest jedynym korektorem praw Lernen beginnen
|
|
Usus est unus legum corrector
|
|
|
|
Prawa przedkładają dobro państwa nad dobro jednostek Lernen beginnen
|
|
Leges salutem civitatis saluti singulorum anteponunt
|
|
|
|
cóż znaczą prawa bez obyczaju Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Powód musi być lepiej przygotowany niż pozwany Lernen beginnen
|
|
Actor venire debet instructior quam reus
|
|
|
|
pretor nie troszczy się o drobiazgi Lernen beginnen
|
|
De minimis non curat praetor
|
|
|
|
niekiedy drzemią prawa, nigdy nie umierają Lernen beginnen
|
|
Dormiunt aliquando leges, numquam moriuntur
|
|
|
|
Nikt nie jest odpowiednim sędzią we własnej sprawie Lernen beginnen
|
|
Nemo iudex idoneus in propriā causā
|
|
|
|
nikt nie jest odpowiednim świadkiem we własnej sprawie Lernen beginnen
|
|
Nemo testis idoneus in propriā causā
|
|
|
|
zaletą prawa jest: nakazywać, zabraniać, pozwalać, karać Lernen beginnen
|
|
Legis virtus haec est: imperāre, vetāre, permittĕre, punīre
|
|
|
|
Dobre prawa rodzą się ze złych obyczajów Lernen beginnen
|
|
Leges bonae ex malis moribus procreantur
|
|
|
|
Musimy być niewolnikami prawa, abyśmy mogli być wolni Lernen beginnen
|
|
Legum nos esse servos oportet, ut liberi simus
|
|
|
|
Prawo prawem się znosi Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
wola osoby obłąkanej nie ma znaczenia Lernen beginnen
|
|
Furiosi voluntas nulla est
|
|
|
|
w prawach bardziej podoba się prostota a nie trudność Lernen beginnen
|
|
In legibus magis simplicitas quam difficultas placet
|
|
|
|
egzekwowanie prawa nie uważa się za bezprawie Lernen beginnen
|
|
Iuris executio non habet iniuriam
|
|
|
|
zwłoka dłużnika przedłuża zobowiązanie Lernen beginnen
|
|
Mora debitoris perpetuat obligationem
|
|
|
|
Matka jest zawsze pewna, ojcem jest ten którego wskazuje małżeństwo Lernen beginnen
|
|
Mater semper certa est; pater est, quem nuptiae demonstrant
|
|
|
|
actor Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
aliquando Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
antepono Lernen beginnen
|
|
przedkładać, stawiać przed
|
|
|
|
arma Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
bonus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
certus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
civitas Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
confessio Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
corrector Lernen beginnen
|
|
ten, kto poprawia, korektor
|
|
|
|
curo Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
de Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
debitor Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
demonstro Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
dico Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
difficultas Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
dormio, dormīre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
egeo, egēre Lernen beginnen
|
|
odczuwać brak, potrzebować
|
|
|
|
ei Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
executio Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
frango, frangĕre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
furiosus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
haec Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
idoneus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
incumbo, incumbĕre Lernen beginnen
|
|
oprzeć się na, spoczywać na, przypadać komuś
|
|
|
|
instructior Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
inter Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
iudex Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
liber Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
malus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
manifestum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
mater Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
mnimus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
moriuntur Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
mos, moris Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
necessitas Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
nego, negāre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
nemo Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
nisi Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
nos Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
nullus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
numquam Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
nuptiae Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
obligatio Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
obligo, obligāre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
oportet Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
pater Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
permitto, permittere Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
perpetuo, perpetuāre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
placet Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
praetor Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
probatio Lernen beginnen
|
|
prowadzenie dowodu, dowodzenie, dowód
|
|
|
|
probo, probāre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
procreantur Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
promulgatus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
proprius Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
punio, punīre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
quam Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
qui Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
quis Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
regină Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
salus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
severior Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
servus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
sileo, silēre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
simplicitas Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
simus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
singuli Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
testis Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
tollitur Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
unus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
usus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ut Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
venio, venīre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
virtus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
voluntas Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ustawa sczególna uchyla ustawę ogólną Lernen beginnen
|
|
Lex specialis derogat legi generali
|
|
|
|
Prawa powinny być rozumiane przez wszystkich Lernen beginnen
|
|
Leges ab omnibus intellegi debent
|
|
|
|
ius civile Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ius naturale Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
prawo cywilne jest napisane dla osób dbających o swoje sprawy Lernen beginnen
|
|
Ius civile vigilantibus scriptum est
|
|
|
|
Każda definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna Lernen beginnen
|
|
Omnis definitio in iure civili periculosă est
|
|
|
|
Trzeba aby prawo było zwięzłe Lernen beginnen
|
|
Legem brevem esse oportet
|
|
|
|
Wszyscy ludzie są równi Lernen beginnen
|
|
Omnes homines aequales sunt
|
|
|
|
Wolność jest bezcenna Lernen beginnen
|
|
Libertas est inaestimabilis
|
|
|
|
Niech będzie wysłuchana także druga strona Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Prawo jest sztuką dobra i sprawiedliwości Lernen beginnen
|
|
Ius est ars boni et aequi
|
|
|
|
Corpus delicti Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
conditio sine quam non Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
contra legem Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
verba legis Lernen beginnen
|
|
Słowa ustawy(dosłowne brzmienie)
|
|
|
|
lex Duodecim Tabularum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
post mortem Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ad vocem Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
aequalis Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
aequum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
alter Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ars Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
audiatur Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
bonum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
brevis Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
civilis Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
conditio Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
contra Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
corpus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
definitio Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
derogo Lernen beginnen
|
|
uchylać, znosić, odbierać moc
|
|
|
|
duodecim Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
generalis Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
homo Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
inaestimabilis Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
intellegi Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ius, iuris Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
libertas Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
mors Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
naturalis Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
omnis Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
oportet Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
pars Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
periculosus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
post Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
scriptus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
specialis Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
tabulă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
verbum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
vigilans Lernen beginnen
|
|
staranny (dbający o swoje sprawy)
|
|
|
|
vox Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
senatus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
usus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
abusus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
magistratus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
status Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
sensus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
consensu Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
casus Lernen beginnen
|
|
przypadek, zdarzenie, zdarzenie, które nie uzasadnia cudzej odpowiedzialności
|
|
|
|
contractus Lernen beginnen
|
|
kontrakt(Dwustronna czynność prawna)
|
|
|
|
actus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
passus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
res, rei Lernen beginnen
|
|
rzecz, sprawa; towar; majątek; przedmiot sporu sądowego
|
|
|
|
spes Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
facies Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
fides Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
meridies Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ante meridiem Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
post meridiem Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
dies Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
właściciel odczuwa przypadek Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
actus legitimus Lernen beginnen
|
|
czynność prawna zgodna z prawem
|
|
|
|
actus illegitimus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Vis maior Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Przypadek to większa siła, której ludzka słabość nie jest w stanie się oprzeć Lernen beginnen
|
|
Casus est maior vis, cui humana infirmitas resistĕre non potest
|
|
|
|
termin wzywa w imieniu człowieka Lernen beginnen
|
|
Dies interpellat pro homine.
|
|
|
|
umowa z początku jest wynikiem woli, a później jest konieczna Lernen beginnen
|
|
Contractus ab initio voluntatis est, ex post facto necessitatis.
|
|
|
|
Res iudicată Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Res litigiosă Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Res nullius Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Res publică Lernen beginnen
|
|
rzecz publiczna, rzeczpospolita
|
|
|
|
Dobro rzeczpospolitej najwyższym prawem Lernen beginnen
|
|
Salus rei publicae suprema lex
|
|
|
|
rzecz niczyja przechodzi na rzecz pierwszego zdobywcy Lernen beginnen
|
|
Res nullius cedit primo occupanti.
|
|
|
|
pożytek nie może istnieć bez użytkowania Lernen beginnen
|
|
Fructus sine usu esse non potest
|
|
|
|
Nadużycie nie wyklucza używania Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ab initio Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
cedo, cedĕre Lernen beginnen
|
|
komuś przypaść, przejść na kogoś
|
|
|
|
cui Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
dominus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ex post Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
humanus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
illegitimus Lernen beginnen
|
|
bezprawny, niezgodny z prawem
|
|
|
|
infirmitas Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
initium Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
interpello, interpellāre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
iudicatus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
legitimus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
litigiosus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
maior Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
necessitas Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
nullius Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
occupans Lernen beginnen
|
|
biorący w posiadanie, zajmujący coś
|
|
|
|
primus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
pro Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
publicus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
resisto, resistĕre Lernen beginnen
|
|
stawiać opór, sprzeciwiać się
|
|
|
|
salus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
sentio, sentīre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
supremus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
tollo, tollĕre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
vis Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
monere Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
habere Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
investigare Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
imperare Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ducere Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
invenire Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
vadere Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
deportare Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
colere Lernen beginnen
|
|
czcić, uprawiać, stosować
|
|
|
|
curare Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
agere Lernen beginnen
|
|
działać, prowadzić np. proces
|
|
|
|
finire Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
provocare Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
prohibere Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
tradere Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
vincere Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
scire Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
sanare Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
absolvere Lernen beginnen
|
|
uwalniać np. od oskarżenia
|
|
|
|
delinquere Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
dividere Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
natomiast najbardziej należy powstrzymywać gniew przy karaniu Lernen beginnen
|
|
Prohibendă autem maxime iră in puniendo
|
|
|
|
należy karać stosownie do miary przestępstwa Lernen beginnen
|
|
Pro mensurā delicti puniendum est
|
|
|
|
umowy należy dochować Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Argumenty nie powinny być liczone, lecz oceniane Lernen beginnen
|
|
Argumenta non numeranda, sed ponderanda sunt
|
|
|
|
Sama myśl o popełnieniu kradzieży nie czyni z człowieka złodzieja Lernen beginnen
|
|
Solă cogitatio furti faciendi non facit furem
|
|
|
|
tego co oczywiste nie należy wyjaśniać Lernen beginnen
|
|
Clara non sunt interpretanda
|
|
|
|
kto ma prawo do dawania, ten ma również prawo do sprzedaży i odstąpienia Lernen beginnen
|
|
Cui ius est donandi, eidem et vendendi, et concedendi ius est.
|
|
|
|
Depozyt to to, co zostało komuś dane do przechowania Lernen beginnen
|
|
Depositum est, quod ad custodiendum alicui datum est
|
|
|
|
Kary raczej należy łagodzić niż zaostrzać Lernen beginnen
|
|
Poenae potius molliendae sunt quam asperandae
|
|
|
|
prawo nakazuje to, co należy czynić, i zakazuje rzeczy przeciwnych Lernen beginnen
|
|
Lex iubet ea, quae facienda sunt prohibetque contraria.
|
|
|
|
alicui Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
aspero, asperāre Lernen beginnen
|
|
czynić coś szorstkim; zaostrzać
|
|
|
|
autem Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
clara Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
cogitatio Lernen beginnen
|
|
myśl, zamiar, postanowienie
|
|
|
|
concedo, concedĕre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
custodio, custodīre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
datus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
dono, donāre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
ea Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
eidem Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
fur, furis Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
furtum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
interpreto, interpretāre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
iubeo, iubēre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
maxime Lernen beginnen
|
|
najbardziej, jak najwięcej
|
|
|
|
mensura Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
mollio, mollīre Lernen beginnen
|
|
łagodzić; czynić miękkim (delikatnym)
|
|
|
|
numero, numerāre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
pactum Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
pondero, ponderāre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
prohibeo, prohibēre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
potius Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
quae Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
quod Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
servo, servāre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
solus Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
vendo, vendĕre Lernen beginnen
|
|
|
|
|
