|
Frage |
Antworten |
z następstwa, w drodze indukcji Lernen beginnen
|
|
a posteriori
|
|
|
bez względu na fakty czy argumenty (wnioskować z „góry”) Lernen beginnen
|
|
a priori
|
|
|
odłożyć do akt, do archiwum (przenośnie: sprawa zakonczona) Lernen beginnen
|
|
ad acta (deponere)
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
ad exemplum
|
|
|
doraznie, tylko w tym przypadku Lernen beginnen
|
|
ad hoc
|
|
|
do osob, w odniesieniu do (konkretnej) osoby Lernen beginnen
|
|
ad personam
|
|
|
do rzeczy; wrócić do tematu, do sedna sprawy Lernen beginnen
|
|
ad rem
|
|
|
nawiązując do poprzedniej wypowiedzi, do głosu (poprzednika) Lernen beginnen
|
|
ad vocem
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
alieno nomine
|
|
|
druga strona, przeciwnik w sporze Lernen beginnen
|
|
altera pars
|
|
|
analogia z prawa) – analogia z ducha (istoty) prawa. wnioskowanie zcałego system Lernen beginnen
|
|
analogia iuris
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
analogia legis
|
|
|
uzasadnienie (twierdzenie, dowód) z przeciwieństwa Lernen beginnen
|
|
argumentum a contrario
|
|
|
wnioskowanie z większego o mniejszym Lernen beginnen
|
|
argumentum a maior ad minus
|
|
|
wnioskowanie z mniejszego o większym Lernen beginnen
|
|
argumentum a minori a maius
|
|
|
argument odnoszący sie do osoby (argument osobisty) Lernen beginnen
|
|
argumentum ad personam
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
bona fide
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
casus fortuitus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
casus mixus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
consensus
|
|
|
wbrew ustawie, sprzecznie z prawem Lernen beginnen
|
|
contra legem
|
|
|
przedmiot bedacy dowodem popelnienia przestepstwa Lernen beginnen
|
|
corpus delicti
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
cui bono?
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
culpa
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
culpa dolo exorta
|
|
|
niedbalstwo przy zawieraniu umowy Lernen beginnen
|
|
culpa in contrahendo
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
culpa in custodiendo
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
culpa in eligendo
|
|
|
faktycznie, istotnie, w istocie, w rzeczywistości, w praktyce Lernen beginnen
|
|
de facto
|
|
|
do spraw zakończonych (odłożyć) Lernen beginnen
|
|
ad acta
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
et cetera
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
in spe
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
memoria tene!
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
nota bene!
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
vade mecum
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
quo vadis?
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
Vivat!
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
volens nolens
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
vàcat
|
|
|
przed narodzeniem Chrystusa, p.n.e. Lernen beginnen
|
|
ante christum natum
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
post christum natum
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
ante meridiem (a.m.)
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
post meridiem,
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
exempli gratia
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
vox populi vox Dei
|
|
|
dokonane dla dobra publicznego, Lernen beginnen
|
|
pro publico bono
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
dura lex, sed lex
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
sapere aude
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
memento mori
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
lex retro non agit
|
|
|
W winie jest prawda, w zdrowiu wody Lernen beginnen
|
|
in vino veritas, in aqua sanitas
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
iuris peritus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
ius naturale
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
poena
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
vis maior
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
iudex
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
lex
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
ius civile
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
heres
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
causa
|
|
|
warunek nieodzowny; warunek bez którego nie może zaistnieć dana czynność Lernen beginnen
|
|
condicio sine qua non
|
|
|
dowody nalezy ważyć a nie liczyć Lernen beginnen
|
|
argumenta non numeranda, sed ponderanda sunt
|
|
|
Niech druga strona zostanie wysluchana (nalezy takze wysluchac strony przeciwnej) Lernen beginnen
|
|
audiatur et altera pars
|
|
|
nie wolno procesować się dwa razy w tej samej sprawie Lernen beginnen
|
|
bis de eadem re agere non licet
|
|
|
dziala podstepnie ten kto żąda tego co będzie musiał zwrócić Lernen beginnen
|
|
dolo facit qui petit quod redditurus est
|
|
|
faktow sie nie domniewa, ale się je dowodzi Lernen beginnen
|
|
facta non praesumuntur, sed probantur
|
|
|
dobre ustawy rodzą się ze złych zwyczajów Lernen beginnen
|
|
leges bonae ex malis moribus procreantur
|
|
|
ustawa ma moc: nakazywać, zabraniać, zezwalać, karać Lernen beginnen
|
|
legis virtus haec est: imperare, vetare, permittere, punire
|
|
|
ustawą jest to, co lud stanowi i uchwala Lernen beginnen
|
|
lex est, quod populus iubet atque constituit
|
|
|
ustawa niesluszna nie jest ustawą Lernen beginnen
|
|
lex iniusta non est lex
|
|
|
ustawa nie obowiązuje, jeśli nie została ogłoszona Lernen beginnen
|
|
lex non obligat nisi promulgata
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
lex retro non agit
|
|
|
matka zawsze jest pewna, ojcem zaś jest ten na kogo wskazuje małżeństwo Lernen beginnen
|
|
mater semper certa est, pater est quem nuptiae demonstrant
|
|
|
zwłoka pociąga za sobą ryzyko Lernen beginnen
|
|
mora trahit periculum
|
|
|
nie ma kary bez procesu (nie ma kary za przestępstwo bez sądu) Lernen beginnen
|
|
nulla poena sine iudicio
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
nulla poena sine lege
|
|
|
nie ma przestępstwa bez winy Lernen beginnen
|
|
nullum crimen sine culpa
|
|
|
nie ma przestępstwa i kary bez ustawy Lernen beginnen
|
|
nullum crimen et nulla poena sine lege
|
|
|
nie ma przestępstwa bez ustawy Lernen beginnen
|
|
nullum crimen sine lege
|
|
|
obowiązki alimentacyjne kończą się wraz z końcem życia Lernen beginnen
|
|
alimenta cum vita finiuntur
|
|
|
nie nalezy skazywac za przestepstwo nieobecnego Lernen beginnen
|
|
absentem in criminibus damnari non oportet
|
|
|
Nieznajomość prawa szkodzi Lernen beginnen
|
|
ignorantia iuris nocet
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
mora/morae
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
arrha, arrhae
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
calumnia, calumniae
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
causa, -ae
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
culpa, culpae
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
filia, filiae
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
impensa, -ae
|
|
|
sprawiedliwość, sprawiedliwość Lernen beginnen
|
|
iustitia, iustitiae
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
multa, multae
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
pecunia, pecuniae
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
persona, -ae
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
poena, ae
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
querea, querea
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
filius
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
confessus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
terminus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
arbiter, -tri
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
iudicium
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
alimentum
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
argumentum
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
debitum
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
matrimonium
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
testamentum
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
delictum
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
reddendum
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
dotarium
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
pactum
|
|
|
abdykacja (zrzeczenie się) Lernen beginnen
|
|
abdicatio
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
abolitio
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
crimen
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
accusatio
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
assessor
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
conditio
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
creditor
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
donatio
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
dos
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
error
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
mors
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
fraus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
tempus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
testis
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
vox
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
usus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
fructus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
abusus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
actus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
casus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
defunctus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
usus curiae
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
actus illegitimus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
actus illictus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
actus invalidus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
actus iuridicus
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
dies
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
sine die
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
fides
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
mala fides
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
bona fides
|
|
|
rzecz oznaczona indywidualnie, szereg Lernen beginnen
|
|
species
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
res
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
mala fide
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
bona fide
|
|
|
przyznanie sie do winy jest królową dowodów Lernen beginnen
|
|
confessio est regina probantum
|
|
|
ustawa pozniejsza uchyla ustawe wczesniejsza Lernen beginnen
|
|
lez posterior derogat legi priori
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
votum separatum
|
|
|
słowa ustawy; brzmienie ustawy Lernen beginnen
|
|
verba legis
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
post mortem
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
regula iuris
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
sententia
|
|
|
ustawa szczegolna uchyla ustawę ogolna (regula kolizyjna) Lernen beginnen
|
|
lex specialis derogat legi generali
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
inter partes
|
|
|
Bez gniewu i determinacji (zrobic cos obiektywnie) Lernen beginnen
|
|
sine ira et studio
|
|
|
osoba niemile widziana, intruz Lernen beginnen
|
|
persona non grata
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
arbiter elegantia
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
pacta sunt servanda
|
|
|
nikt nie jest sędzią we własnej sprawie Lernen beginnen
|
|
nemo est iudex in causa sua
|
|
|
dobro narodu niech bedzie najwyzszym prawem! Lernen beginnen
|
|
salus populi suprema lex estoi!
|
|
|
raz spadkobierca, zawsze spadkobierca Lernen beginnen
|
|
semel heres, semper heres
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
homo sowieticus
|
|
|
trzy osoby tworzą stowarzyszenie Lernen beginnen
|
|
tres faciunt collegium
|
|
|
