Moja lekcja

Fitobentos

zbiorowisko roślin zasiedlających osady denne w ekosystemach wodnych

formacja ekologiczna

zespół organizmów wykazujących podobne przystosowania ze względu na środowisko

mikrofitobentos

organizmy jednokomórkowe, np., sinice, okrzemki, grzyby z grupy grzybów niższych

makrofitobentos

organizmy wielokomórkowe, np., brunatnice (Phaeophyta), zielenice (chlorophyta)

rhizobentos

zakorzeniony lub w inny sposób zakotwiczony w sedymencje

Rhizobentos dzieli się na:

Ryzopsammon, Ryzopelon

Ryzopsammon

zakotwiczone w dnie piaszczystym

Ryzopelon

zakotwiczone w dnie mulistym

haptobentos

porastający naturalne lub sztuczne obiekty związane z dnem

haptobentos dzieli się na:

epifiton, epiliton, epipsammon, epizoon

epifiton

glony rosnące na innych glonach lub makrofitach

epiliton

glony rosnące na powierzchni skał

epipsammon

glony rosnące na powierzchni piasku

epizoon

glony rosnące na powierzchni zwierząt

spektrum światła widzialnego

światło widzialne to część promieniowania elektromagnetycznego którą postrzega ludzkie oko. Ten zakres wykorzystywany jest również przez organizmy autotroficzne w procesie fotosyntezy.

PhAR

zakres światła używany w fotosyntezie, od 400 do 700nm

promieniowanie ultrafioletowe

UV-C (190-280nm), UVB (280-330nm) i UV-A (320-400nm) - destrukcyjne dla struktur biologicznych.

promieniowanie podczerwone

780nm - 1mm - morfogeneza (komórki lepiej się rozwijają)

ekstrakcja światła w wodzie

kolumna wody o wysokości 1m absorbuje 35% podczerwieni, substancje żółte, fitoplankton, trypton, najgłębiej dociera światło niebieskie i fioletowe

zawiesina

fitoplankton i trypton

trypton

duże cząsteczki zawieszone w wodzie

Ksantofile

zawierają atomy tlenu w cząsteczkach, stanowią barwnik dopełniający, cykl ksantofilowy

Cykl ksantofilowy

wiolaksantyna zeaksantyna

przykłady ksantofile

diatoksantyna, diadinoksantyna, aloksantyna

fikobiliny

stanowią barwnik dopełniający, tworzą łańcuch pirolowy połączony mostkami siarczkowymi z białkami, odpowiednie ułożenie minimalizuje straty energii

fikobiliny przykłady

fikocyjanina, fikoerytryna, allofikocyjanina

dostosowanie stężenia barwników fotosyntetycznych do warunków świetlnych

ruch chloroplastów, zmiana struktury oraz wielkości tylakoidów w zależności od oświetlenia, zmiana ilości fotosystemow, dwa rodzaje chloroplastów

przystosowania fizjologiczne

szersze liście, rozległe systemy kłączy, rozłogów i korzeni, wiotkie pędy, wytwarzanie w łodygach i liściach dużych przestworów międzykomórkowych

równie pływowe

środowisko cechuje się dobową zmiennością warunków, które wymusza na organizmach bentosowych wykształcenie przystosowania do często skrajnych stanów danego czynnika środowiskowego

Równie pływowe - temperatura

może przyjmować skrajne wartości podczas odpływu w zależności od strefy klimatycznej: a) strefa klimatu tropikalnego: białka szoku termicznego HSP (uniemożliwiają zamarzanie komórek). b) polarnego: krioprotektanty/ AFP, mechanizmy wew. kom.

równie pływowe - zasolenie

synteza związków osmostatycznych: białka azotu solnego

równie pływowe - wysychanie

magazynowanie wody wewnątrz komórkowe, pokrycie plechy warstwą śluzu (roztwór wody i wielocukrów)

równie pływowe - UV

twórcze MMA, np., florotamina

przystosowanie do życia na równinach pływowych

odporność na drastyczne zmiany warunków środowiskowych, zakorzenienie rośliny, stałe podłoże, przytwierdzenie do dna, obecność wyrostków, kolców itd., zwiększających powierzchnię właściwą

plecha

wielokomórkowe lub komórczakowe ciało, występujące u bakterii, sinic, glonów i grzybów o różnym, przeważnie niewielkim stopniu organizacji morfologicznej i anatomicznej, niewielkie/brak zróżnicowania tkanek

formy jednokomórkowe

pojedyncze komory przytwierdzone do dna za sprawą śluzowych lub galaretowatych otoczek lub trzoneczków

formy wielokomórkowe

plecha, plecha komórczakowa, plecha nitkowata, plecha plektenchymatyczna, plecha tkankowa

plecha komórczakowa

twór wielojądrowy

plecha nitkowata

zdolność podziału

plecha plektenchymatyczna

nibytkanka, powstają przez sklejanie ze sobą nici/wici

plecha tkankowa

komórki słabo zróżnicowane, ale wykazują pewien stopień specjalizacji, nie tworzy organów

przystosowanie plechowców, czynniki hydrodynamiczne

chwytniki, rozbudowany system kłączy, przestwory wypełnione powietrzem, taśmowate plechyz koncentracja komórek wzmacniających w centrum plechy

ciało tkankowe przystosowania

redukcja tkanki wzmacniającej, hydrogonia - hydrochoria, brak kwiatów, rozwój wegetatywny, cienkie blaszki liściowe, skórka ma chloroplasty, słabo wykształcona kutykula, brak aparatów szparkowych

hydrochoria

rozprzestrzenianie się roślin wodnych i nadwodnych za pośrednictwem wody

kutykula

w botanice zwana też nabłonkiem, to cienka warstwa pokrywająca zewnętrzną ścianę komórek epidermy, okrywając wszystkie organy nadziemne roślin, z wyjątkiem pędów drewniejących,

porastanie

substancje alicydowe, allelopatia np., penicylina wytwarzana przez grzyby

autotrofy

organizmy samożywne

fotoautotrofy

rośliny wyższe, bakterie purpurowe, zielone, sinice, niektóre pierwotniaki, protisty roślinopodobne i inne glony

chemoautotrofy

bakterie nitryfikacyjne, siarkowe, żelazowe, metanowe

fotosynteza

energia słoneczna jest przemieniana dzięki organizmom fotosyntetycznym do energii chemicznej

krasnorosty - Rhodophyta

jednokomórkowe lub wielokomórkowe (formy nitkowate lub plechowate - plecha nitkowata i plektenchymatyczna), brak stadium wiciowego, mają fikobylisomy, rozmnażanie płciowe połączone z przemianą pokoleń, źródło agaru i karagenu

Rhodophyta - barwniki, materiał zapasowy, ściana, tylakoidy, chloroplasty,

2 warstwowa ściana komórkowa (celuloza, pektyny), barwniki: chlorofil a i d, fikocyjanina, fikoerytryna, Alfa i beta karoten, ksantofile, materiał zap: skrobia krasnorostowa, florydozydy, tłuszcz, tylakoidy: 1, błony otaczające chloroplasty: 3

Rhodophyta - przykłady

Furcellaria lumbricalis - rząd Gigartinales (gatunek bałtycki), Ceramium sp. - rząd Ceramidales, Vertebrata fucoides - rząd Ceramidales

brunatnice Phaeophyta

wielokomórkowe, rozmnażanie płciowe (anizogamia, izogamia, oogania) i bezpłciowe (fragmentacja plech, aplanospory, pływki), występuje przemiana pokoleń, formy najprostsze -> plecha heterotrychalna zaawansowane-> plektenchymatyczna, pseudoparenchymatyczna

Phaeophyta przykłady

Pilayella Littoralis - rząd Ectocarpales (w Bałtyku), Fucus vesiculosus - rząd Fucales (morszczyn), Saccharina latissima - rząd Laminariales, z niej wytwarza się agar, a Bałtyku

Phaeophyta - barwniki, materiał, tylakoidy, chloroplasty, ściana

barwniki: chlorofil a i c, beta karoten, fukoksantyna, materiał zapasowy: tłuszcz, laminaryna, mannitan, tylakoidy: po 3, błony otaczające chloroplast: 4, dwu warstwowa ściana komórkowa (celuloza, pektyny)

fikobylisomy

charakterystyczne ciałka zawierające barwniki fikobylinowe

zielenice chlorophyta

jedno i wielo komórkowe, rozmnażanie wegetatywne (podział komórki lub wytwarzanie zarodników i pływek) lub płciowe (anizogamia, oogamia, izogamia), u niektórych przymiana pokoleń, niższe formy - forma wiciowa, tworzenie fikoplastu

chlorophyta barwniki, materiał, ściana, tylakoidy, chloroplast,

barwniki: chlorofil a i c, alfa i beta karoten, ksantofile (luteina), materiał zapasowy: skrobia, tłuszcze, tylakoidy: od 2 wzwyż, ściana kom: 2 warstwowa (celuloza, pektyny), błony otaczające chloroplast: 2

chlorophyta przykłady

Ulva ssp. - rząd Ulvales, Cladophora sp. - forma heteroseksualna, rząd Cladophorales

ramienice - charophyceae, wszystko

lubią rosnąć na piasku, materiał zapasowy: skrobia i tłuszcze, barwniki: chlorofil a i b, alfa i beta karoten, ksantofile (luteina), przykład: Chara Baltica - rząd charales

telomowe - telomophyta

barwniki: chlorofil a i b, beta karoten, luteina, materiał: skrobia, ściana z celulozy, samożywne, większość ma budowę osiową, budowa mikroskopowa podobna do zielenic

telomophyta przykłady

zostera marina - rząd Alismatales, Myriophyllum spicatum- Saxifragales, Zannichella palustris - rząd Alismatales, oprócz tego: Ruppia maritima, Poramogeton sp., posidonia ostenfeldii - rząd Alismatales

czynniki regulujące rozsiedlenie w Bałtyku

zasolenie, podłoże

rozmieszczenie w Bałtyku

czynniki rozsiedlenia: zasolenie i rodzaj dna..., im bardziej wysłodzony tym więcej roślin naczyniowych i słodkowodnych, rośliny naczyniowe na piasku, na kamienistym dnie makrofity (plechowe)

mata mikrobiotyczna

ekosystem tworzony przez bakterie i glony żyjące w osadzie. To stratyfikowane środowisko powstaje w wyniku scalania substratów przez wydzieliny śluzowe i produkty rozkładu mikroorganizmów w nim żyjących.

analiza jakościowq

polega na oznaczeniu taksonów występujących w próbie na podstawie literatury

analiza ilościowa

polega na określeniu suchej masy taksonów wydzielonej z próby

sporofit

rozmnażanie bezpłciowe, diploidalne stadium w przemianie pokoleń, w stadium sporofitu zachodzi proces mejozy w wyniku której powstają zarodniki

gametofit

rozmnażanie płciowe, haploidalne stadium przemiany pokoleń, w stadium gametofitu zachodzi proces mitozy w wyniku której powstają gamety

spory

komórki przetrwalne powstałe podczas rozmnażania z reguły bezpłciowego, inaczej zarodniki

zoospory

rozmnażanie bezpłciowe, zarodniki opatrzone wiciami, dzięki którym mają zdolność ruchu

aplanospory

zarodniki pozbawione wici, nieruchome, rozmnażanie bezpłciowe

auksospory

wytwarzają je okrzemki kiedy dobudowywana część jest już tak duża że nie da się dobudować bardziej

oogamia

dwa gametangia (plemnia i rodnia)

izogamia

dwie gamety są identyczne pod względem kształtu i ruchliwości

anizogamia (heterogamia)

gamety zróżnicowane wielkościowo, kształtem lub zdolnością ruchu

przemiana pokoleń

zjawisko regularnego i kolejnego następowania po sobie haploidalnych gametofitów i diploidalnych sporofitów

izomorficzna przemiana pokoleń

oba pokolenia mają jednakowy udział w cyklu rozwojowym i poza liczba chromosomów w komórkach oraz rodzajem wytwarzanych komórek rozrodczych, gametofit i sporofit nie różnią się od siebie.Np., Ulva, Cladophora

heteromorficzna przemiana pokoleń

jedno z pokoleń ma wyraźną przewagę w cyklu rozwojowym, przy czym gametofit i sporofit mają różną postać. występuje u każdego gatunku Tracheophyta

rola ekologiczna zbiorowisk fitobentosu

tworzy podwodny ekosystem, pożywienie dla innych organizmów, wskaźnik czystości wody, ogniowo w obiegu pierwiastków w środowisku, producenci materii organicznej

znaczenie utylitarne

przemysł spożywczy, nawozy, agar, biopaliwo, pigmenty, nawozy, kosmetologia,

florydophyta

najtrudniejsza przemiana, ma podwójną faze diploidalną, izomorficzną