Moja lekcja

chory umysłowo nie ma woli

furiosus nulla voluntas est

chory umysłowo zajmuję miejsce nieobecnego

furiosus absentia loco est

chory umysłowo nie może zawrzeć zadnej czynności umysłowej

furiosus nullum negotium contrhaere

kto stosuje siłę, czyni to w złym zamiarze

Qui vim facit, dolo malo facit

błąd, mylne mniemanie o rzeczywistości

error

prawa

luris

błąd prawny

error iuris

błąd co do prawa szkodzi

erroris iuris nocet

mylenie się nie dopuszcza prawdy

errore veritas non admittitur

wola błędnie działającego jest żadna

errantis nulla voluntas est

żadna jest zgoda działającego

errantins consensus nullus est

fakt

factus

faktu

facti

błąd co do faktu

error facti

błąd co do osoby

error in personam

do, ku, dla

In

błąd co do przymiotu osoby

error in qualitate personae

przymiot, jakość, wartość

Qualitas, qualitatis

małżeństwo

matrimonium vel nuptiae

małżeństwo ważne

matrimonium vallum

sprawiedliwy, słuszny

Iustus

zgodny z prawem, oparty na prawie

legitimus

niezgodny z prawem

illegitimus

kazirodcze małżeństwo

matrimonium incestum

małżeństwo dopełnione

matrimonium consumatum

Małżeństwo nie dopełnione

Matrimonium non consumatum

przeszkoda zrywająca

impedimentum dirimens

małżeństwo mogą zawrzeć wszyscy

omnes possunt matrimonium contrahere

prawo jest sztuką stosowania tego co dobre i słuszne

ius est ars boni at aequi

nakazy prawa są takie: żyć uczciwie, drugiego nie krzywdzić, każdemu oddać to co mu się należy

iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non leadere, sum cuique tribuere

wszelkie prawo zostało ustanowione dla człowieka (ze względu na dobro człowieka)

hominum causa omne ius constitutum est

zostało postanowione

constitutum est

powód prawny

causa

na wypadek śmierci

mortis causa

przystąpienie do sprawy

accessus ad causam

legitymacja procesowa

legitimatio ad causam

wszczęcie sprawy przed sądem

introductio causae

bronić siebie lub innych przed sądem

causam dicere

bronić sprawy

causam defendere

prowadzić proces

causam agere

rozpoznać sprawę

causam cognoscere

po przeprowadzeniu śledztwa

causa cognita

sprawa zagrożona karą śmierci

causa capitalis

sprawa cywilna

causa civilis

sprawa karna

causa criminalis

sprawa małżeńska

causa matrimonialis

przyczyna niemoralna

causa turpis

sprawy forum mieszanego

causae mixti fori

sprawy wiary

causae spiritualis

prawo cywilne

ius civile

prawo naturalne

ius naturale

prawo natury

ius naturae

naturalny, przyrodzony

naturalis

prawo narodów, prawo dostosowane do obrotu gospodarczego pomiędzy obywatelami rzymskim a paregrynami

ius gentium, lex rebus oeconomicis inter cives Romanos et paregrines accommodata

naród, ród, plemię, rodzina

gens, gentilis

prawem cywilnym jest to, który każdy lud dla siebie stanowi

ius civile est, quod quisque pop ulus ipse sibi constitutuit

prawem naturalnym jest to, którego natura nauczyła wszystkie stworzenia

ius naturale est quo natura omnia animalia docuit

prawem narodów jest to, którym posługuje się rodzaj ludzki

ius gentium est quo gentes humane utuntur

Prawo publiczne, odnoszące się do interesu państwa

ius publicium

publiczny

publicus

prywatne prawo, odnoszące się do poszczególnych jednostek

ius privatum

prawo ludzkie, prawo stanowione przez ludzi

ius humanum

boskie prawo, prawo pochadzace od boga

ius divinum

prawo świeckie

ius profanum

świecki, nieprawowierny

profanus

prawo święte

ius sacrum

święty

sacer

inne są prawa boskie, inne są prawa ludzkie

aliae sunt divini, aliae humani

prawo wspólne

ius commune

wspólny

communis

prawo powszechne obowiązujące

ius universale

prawo szczególne, prawo partykularne

ius particulare

szczegółowy, indywidualny

particularis

publiczym prawem jest to które odnosi się do spraw państwa rzymskiego, prywatnym natomiast to które, odnosi się do pożytku jednostek, są bowiem rzeczy pożyteczne dla wszystkich i dla osób prywatnych

publicum ius est quod ad statum rei romanae spectat, privatum ad singulorum utilitatem, sunt enim quaedam publicae utilia, quaedam privati