Moja lekcja

costa vs enel

zasada pierwszeństwa prawa UE, obowiązek sądów krajowych do odmowy zastosowania normy krajowej niezgodnej z normą unijną

(Simmenthal)

Przepisy Traktatu i bezpośrednio skuteczne środki przyjęte na jego podstawie, od momentu wejścia w życie skutkują automatycznym niestosowaniem niezgodnych z nimi przepisów prawa krajowego. pierwszenstwo stosowania prawa UE

stauder

prawa człowieka stanowią część ogólnych zasad prawa UE, Jeżeli jedna decyzja jest przekazana do wszystkich państw członkowskich, konieczność jednolitego stosowania i jednolitej interpretacji

Internationale Handelsgesellschaft

pierwszeństwo prawa UE przed normą rangi konstytucyjnej, prawo konstytucyjne nie moze byc argumentem do uchylenia prawa UE

Van Gend en Loos

Wspólnota UE stanowi nowy porządek prawny, (możliwość powołania się na postanowienia prawa unijnego przed sądami i organami krajowymi), skutek bezpośredni wertykalny

Van Duyn

Skutek bezpośredni dyrektyw, charakter wiążący dyrektyw, zasada estoppel

zasada estoppel w kontekscie van duyn -

państwo członkowskie nie może wyciągać korzyści z własnego bezprawnego zachowania, polegającego na nietransponowaniu, niewłaściwym transponowaniu

Marshall - orzeczenie UE

dyrektywa nie może sama z siebie nakładać na jednostkę zobowiązań i nie można wobec tego powoływać się na nią wobec tej jednostki, emanacja państwa

Faccini Dori

Skutek bezpośredni dyrektyw w relacjach wertykalnych (zakaz w horyzontalnych), wykładnia prounijna

foster -

emanacja państwa - adresatem dyrektywy jest każdy podmiot, który działa jak państwo (czyt. np zastępuje państwo). adresatem dyrektywy mogą być także podmioty prywatne.

Farrell

potwierdzenie foster - wobec podmiotów lub instytucji- nawet tych utworzonych wg prawa prywatnego- można powoływać się na bezpośredni skutek dyrektywy. EMANACJA PAŃSTWA

Sabine Von Colson

Do sądów krajowych należy tak zinterpretować w zgodzie z prawem wspólnotowym, prawo krajowe, by dawało skuteczność dyrektywie, wykładnia pro UE

adeneler

problem momentu powstania obowiązku interpretacji prawa krajowego w zgodzie z dyrektywą- po upływie terminu implementacji

Fransson

KPP ma zastosowanie do państw członkowskich tylko gdy stosują prawo Unii

Sprawa sędziów portugalskich

Potwierdzenie kompetencji TSUE do oceny gwarancji niezawisłości sędziów i niezależności sądów krajowych, niezawisłość sądu konieczna

Dominguez

Potwierdzenie braku skutku bezpośredniego horyzontalnego dyrektyw, prounijna wykładnia prawa krajowego

francovich

zasada odpowiedzialności odszkodowawczej państwa członkowskiego(Foto-Frost)

Foto-Frost

sądy krajowe nie mogą orzekać o nieważności prawa wspólnotowego

organy UE

PE, RUE, RE, EBC, KE, TSUE, TO

kto zawiera umowy międzynarodowe w imieniu UE

RUE

kompetencje PE

prawodawcza i budżetowa

ilu jest obecnie europoslow?

720

organy PE

przewodniczący, 14 wice, konferencja przewodniczących, 5 kwestorów, sekretariat generalny

przykładowe składy RUE

Rada ds ogólnych, ds zagranicznych, ds gospodarczych i finansowych, ds wymiaru sprawiedliwosci i spraw wewnetrznych

kompetencje KE

inicjatywa ustawodawcza, reprezentacja ue na zewnatrz, wladza wykonawcza, wykonanie budzetu

kadencja KE

5

jakie organy tworza tsue?

TS, Sąd i sądy wyspecjalizowane

funkcje EBC

wyłączne prawo do upoważnienia do emisji euro, utrzymywanie stabilności cen.

funkcje TO

kontrola rachunkow unii, kontrola legalnosci i prawidlowosci wydatkow i dochodow, roczne sprawozdanie

organy doradcze

komitet ekonomiczno-społeczny i komitet region,ów

Brasserie du Pecheur i Factortame

W przypadku naruszenia przez państwo członkowskie prawa wspólnotowego, poszkodowanym jednostkom przysługuje prawo do odszkodowania jeżeli (3 przesłanki), - Odszkodowanie winno być współmierne do poniesionej szkody

przesłanki Brasserie du Pecheur i Factortame

naruszona norma prawa wspólnotowego ma na celu ustanowienie na ich korzyść uprawnień postępowanie państwa wyczerpuje znamiona naruszenia prawa istnieje bezpośredni związek między naruszeniem a szkodą wyrządzoną jednostce

kompetencje ue

wyłączne, dzielone, uzupełniające

kompetencje wyłączne unii

tylko i wyłącznie UE posiada kompetencje do wydawania aktów i stanowienia prawa.

kompetencje dzielone unii

UE winna regulować kwestie tylko i wyłącznie częściowo lub razem z państwami. Istotą kompetencji dzielonych, jest to, że państwu pozostawia się swobodę stanowienia prawa, jeżeli dany obszar nie został uregulowany na szczeblu wspólnotowym.

Kompetencje uzupełniające

UE nie zastępuje państw w tych dziedzinach (nie może dojść do wykluczenia kompetencji państw poprzez działania UE)

Zasada przyznania

Unia działa wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych jej przez Państwa Członkowskie w Traktatach do osiągnięcia określonych w nich celów.

Zasada zajętego pola

Państwa Członkowskie wykonują swoją kompetencję w zakresie, w jakim Unia nie wykonała swojej kompetencji.

Zasada pomocniczości

UE podejmuje działanie w obszarach nienależących do jej wyłącznych kompetencji tylko i wyłącznie wtedy i w takim zakresie, w jakim cele proponowanych działań nie mogą być osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie

test pomocniczości

czy cele UE nie mogą być w wystarczający sposób osiągnięte przez państwa i czy cele te, ze względu na skalę lub skutek proponowanego środka, mogą być lepiej osiągnięte przez UE

kryteria formalne testu pomocniczości

Unia ma kompetencje w tej dziedzinie i nie są one wyłączne, tekst projektu zawiera informacje pozwalające przewidzieć skutki finansowe wdrożenia

Materialne

działania zostały już podjęte na poziomie krajowym

mechanizm wczesnego ostrzegania

zasada pomocniczości, ograniczony jedynie do aktów ustawodawczych

mechanizm żółtej kartki

wnioskodawca (zazwyczaj komisja) ma obowiązek ponownego przeanalizowania swoich propozycji, nie ma obowiązku wprowadzenia zmian w akcie lub jego wycofania.

mechanizm pomarańczowej kartki

zwykła większość parlamentów uzna, że projekt jest sprzeczny z zasadą pomocniczości. KE, zobowiązana jest wtedy do ponownej analizy aktu i uzasadnienia swojej opinii na piśmie.

Zasada proporcjonalności

wybierając środki do osiagnięcia jakiegoś celu, należy wybierać te najmniej restrykcyjne.

Test proporcjonalności

odpowiedniości, konieczności, proporcjonalności właściwej

Rada Europejska - kompetencje

nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa ogólne kierunki i priorytety polityczne. Rada Europejska nie pełni funkcji prawodawczej”

Rada (UE) funkcje

Prawodawcze, Kreacyjne, kontrolne, międzynarodowe

Prawodawcze funkcje rady

pośrednie prawo inicjatywy ustawodawczej, wraz z Parlamentem ma prawo do wydawania wiążących aktów prawnych,

kreacyjne funkcje rady -

mianuje min. członków Trybunału Obrachunkowego, powołała do życia sąd, ustanawia kilkanaście agencji i urzędów

kontrolne funkcje rady ue

przestrzegania przez państwa członkowskie zasad wolności, demokracji, praw podstawowych (Art. 7 TUE), polityka gospodarcza (interewncja związana z nadmiernym deficytem)

międzynarodowe funkcje rady UE

prawo do zawierania traktatów w imieniu Unii z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi

Zasada równowagi instytucjonalnej

aby każda z instytucji unijnych działała w zgodzie z kompetencjami powierzonymi jej w Traktatach

Prawo pierwotne Unii Europejskiej

traktaty założycielskie, rewizyjne, akcesyjne, karta praw podstawowych, inne traktaty, ogolne zasady prawa unii, normy prawa zwyczajowego

Tworzenie prawa pierwotnego

do zrobienia fiszki

Prawo pochodne Unii Europejskiej

rozporządzenia, dyrektywy, zalecenia, opinie, decyzje

rozporządzenia UE

charakter generalny, bezpośrednio stosowane, stosowane w całości,

Dyrektywy

wiążące co do rezultatu, swoboda wyboru formy i środków jej implementacji, mają konkretnego adresata (państwo członkowskie), instrument harmonizacji prawa

transpozycja dyrektywy - obowiazek na czym polega

wydanie aktów prawnie wiążących, treść musi być jasna i przejrzysta, może istnieć obowiązek ustanowienia sankcji, obowiązek odpowiedniego zastosowania w określonych przypadkach środków krajowych

Decyzje - UE

Wiążą w całości, w przypadku określonych adresatów, tylko adresatów. mają skutki prawne od chwili notyfikowania adresatom

Zalecenia

postuluje podjęcie określonego działania przez adresata

Opinia

jest aktem wyrażającym stanowisko wobec jakiegoś stanu faktycznego, bądź ocenę tego stanu.

Akty nienazwane (sui generis)

mają różne nazwy (rezolucje, konkluzje, komunikaty, raporty, noty, memoranda, projekty, programy, wytyczne). Wspólnie z zaleceniami i opiniami określane są łącznie jako “soft law"

Akty ustawodawcze - jakie to

rozporządzenia, dyrektywy, decyzje

Akty nieustawodawcze - jakie to

zalecenia, opinie

Obowiązki państwa wynikające z transpozycji dyrektywy

transponowanie w wyznaczonym czasie, 2) w prawidłowy sposób w celu zapewnienia jednolitego i jednoczesnego stosowania prawa

Zasada pierwszeństwa

W przypadku konfliktu między przepisami unijnymi a krajowymi, przepisy unijne mają wyższość i muszą być stosowane zamiast przepisów krajowych

Zasada skutku bezpośredniego

prawo unijne nadaje jednostce prawa, które staje się częścią jej dziedzictwa prawnego

skutek bezpośredni wertykalny

możliwość powoływania się przeciwko państwu

skutek bezpośredni horyzontalny

możliwość powoływania się na dany przepis przeciwko jednostce

warunki bezpośredniej skuteczności norm unijnych:

jasna precyzyjna bezwarunkowa niewymagająca w swojej skuteczności żadnych dodatkowych działań państwa, ani instytucji UE nieprzynająca tym podmiotom działania na zasadzie uznania

Skutek bezpośredni przepisów traktatowych

nakłada obowiązki na podmioty i przyznać im prawa, które stają się częścią systemu prawa. prawa nie powstają tylko wtedy, gdy Traktat tak stanowi, ale na podstawie jasno sformułowanych obowiązków, jakie traktat nakłada na jednostki, państwa i instytucje

Skutek bezpośredni rozporządzeń

bezpośrednia stosowalność rozporządzeń. nie oznacza to jednak, że automatycznie są one bezpośrednio skuteczne (tj. dają możliwość powoływania się na nie w sądach); żeby były bezpośrednio skuteczne, muszą spełniać warunki bezpośredniej skuteczności.

Skutek bezpośredni dyrektyw

van duyn - wiążącym charakterze dyrektyw i konieczności zapewnienia skuteczności prawu wspólnotowemu. marshall - dyrektywa nie moze nakladac obowiazkow na jednostke

Skutek bezpośredni decyzji

jednostki). Decyzja ze swej istoty może wywołać skutek bezpośredni, ponieważ nakłada na adresatów obowiązki i przyznaje im prawa.

Sądy krajowe jako sądy unijne

Sądy krajowe są sądami unijnymi w sensie funkcjonalnym, tzn. ich zadaniem jest stosowanie prawa UE w wewnętrznych porządkach prawnych państw członkowskich

Zasada skuteczności

krajowe przepisy wewnętrzne nie może sprawiać, że egzekwowanie praw wywiedzionych z prawa UE jest niemożliwe lub szczególnie utrudnione. prawo wewnętrzne musi zapewniać pełną efektywność prawa Unii.

(Marks & Spencer 62/00),

dyrektywy wymagają od wymagają od prawa krajowego zapewnienia im pełnej skuteczności

Zasada skutecznej ochrony sądowej

sądy krajowe powinny zapewniać jednostkom skuteczną ochronę uprawnień wynikających z prawa UE. Simmenthal

Pojęcie emanacji państwa

jednostka może powołać się na dyrektywę przeciwko państwu, i może to czynić niezależnie od formy, w jakiej państwo występuje (foster)

Zasada skutku pośredniego (obowiązek prounijnej wykładni prawa krajowego)

sądy krajowe oraz inne organy stosujące prawo (w tym organy administracyjne) mają obowiązek interpretować prawo krajowe zgodnie z prawem unijnym (von colson)

Granice zasady skutku pośredniego prawa UE

obowiązek prowspólnotowej wykładni sięga tak daleko, jak wynika to z kompetencji dyskrecjonalnych (uznaniowych) przyznanych sędziom w krajowym porządku prawnym

Zasada autonomii proceduralnej

określenie sądu mającego jurysdykcję w danej sprawie oraz określenie zasad proceduralnych, według których ma być zapewnione wykonywanie roszczeń pochodzących z bezpośredniego skutku prawa unijnego należy do krajowego systemu prawnego.

ograniczenia zasady autonomii proceduralnej -

reguły proceduralne określone dla danych roszczeń wynikających z prawa UE, nie mogą być mniej korzystne do tych, dla podobnych roszczeń wynikających z prawa krajowego, zasada efektywności

warunki skutku bezpośredniego dyrektyw

Termin transpozycji upłynął, przepisy są jasne, precyzyjne i bezwarunkowe, dotyczy relacji wertykalnej