ns

z czego zbudowanie sa bialka

z aminokwasow czyli tysiecy czasteczek, dziela sie na pojedyncze

aminokwasy ktorych nie potrafimy wytworzyc i pobieramy je z pokarmu

egzogenne

pokarmy niepelnowartosciowe

nie zawieraja wszystkich aminokwasow egzogennyh (pochodzneie roslinne)

pokarmy pelnowartosciowe

zawoeraja wszytskie egzogenne (pochodzenie zwierzece)

znacenie bialek receptorowe

odbieranie informacji że srodowiska (rodopsyna-naterzenie swiatla)

bialka budulcowe znaczenie

wchodza w sklad struktur organizmu (keratyna-sztywnosc wlosow)

znaczenie bialek sygnalowe

przenosnik informacji (insulina-hormon trzustki- stanowi sygnal do obnizenia cukru we krwii)

znaczenie bialek enzymatyczne

przyspieszaja przebieg wszytskich reakcji zachodzacych w organizmie (zoladek, pepsyna umozliwia rozklad sporzytych bialek na aminokwasy)

znaczenie bialek transportujace

przenoszenie wielu zeiazkow w organizmie (hemoglobina- w erytrocytach dostarcza tlen do komorek)

znaczenie bialek motoryczne

w komorkacch miesniowych (aktyna, miozyna- umozliwiaja ruch)

znaczenie bialek obronne

unieszkodliwiaja drobnoustroje chorobotworcze (odpowiednik przeciwcial we krwii)

niedobor aminokwasow

niedobor liczby erytocytow, niska odpornosc organizmu, oslabienie sily miesni, obrzek, zahamowanie wzrostu u dzieci

weglowodany glukoza

cukier prosty, w postaci cukrow zlozonych - glikogen (watroby zwierzat) -skrobia (ziemniaki, pszenica)

aby przyswoich cukry zlozone trzeba

rozlozyc je na cukry proste

zrodla cukrow

warzywa i owoce, ziarna zboz to jedyne zrodlo blonnika pokatmowego (-celuloza)

tluszcze wchodza w sklad

blon komorkowych, stanowia material zapasowy

nadmiar witamin powoduje

zatrucia i uszkodzenia watroby

witaminy rozpuszcalne w wodzie

nie magazynowane w organizmie, grozny tylko niedobor

wirtamny rozpuszczalne w tluszczach

a, d3, e,k

wit a

widzenie, funkcjonowanie skory, wzrost, rozwoj, w zoltych owocach i warzywach, zahamowanie wzrostu, kurza slepota, choroby skory

wit d3

reguluje ilosc wapnia, budowa kosci, watroba, tran, ryba, maslo, jajko, krzywica, osteporoza

wit e

prawidlowa praca miesni, ukl nerw, zmeczenie, starzenie, mleko, mieso, jajka, oleje, warzywa lisciaste, oslabienie i zanik miesni, uszkodzenie erytrocytow, niedokrwistosc

wit k

zlamani, krzepniecie krwi, ziel warzywa lisciaste, watroba, mleko, sklonnosc do krwawien, zaburzenia krzepniecia krei

wit rozpuszczalne w wodzie

b6,9,12, c, h, pp

sole mineralne

poerwiastki wchodzace w sklad organizmu:-makroelementy(duza ilosc,f. budulcowa i sa niezbedne do funkcjonowania komorek),-mikroelementy(mala ilosc, w skladzie enzymow, wplywaja na przebieg wielu reakcji chemicznych)

woda

umozliwia przebieg reakcji chemicznych, rozpiszcza wiekszosc zwiazkow i umozliwia ich transport, pomaga w usuwaniu szkodliwych produktow przemiany materii

fosfor makro

wiekszosc prod spozywczych, prochnica, krzywica, bole miesni

wapn makro

mleko, sery, jaja, prochnica, oslabione kosci, zab pracy serca

magnez makro

rosliny straczkowe, banany, kakao, orzechy, pestki dyni, migrena, zab pracy serca

zelazo mikro

skladnik hemoglobiny, anemia

jod mikro

ryby morskie, zaburzenia wzrostu, choroby ukl nerwowego

fluor mikro

herbata, ryby, rosliny straczkowe, prochnica