Pojęcia ekonomiczne

Efekt rygla

pomimo spadku dochodów, gospodarstwa domowe utrzymują konsumpcję na niezmienionym poziomie, kosztem zmniejszenia oszczędności lub zaciągania kredytów

Warunek Marshalla-Lernera

- opisuje wpływ aprecjacji lub deprecjacji waluty krajowej na bilans obrotów bieżących

Dogmat Milla-Bastable’a

określa warunki jakie powinien spełniać przemysł, aby protekcjonizm wychowawczy miał ekonomiczne uzasadnienie

Krzywa J

pokazuje opóźnienie czasowe, z jakim deprecjacja waluty poprawia saldo rachunku obrotów bieżących

Krzywa Rahna

pokazuje zależność między wydatkami państwa w stosunku do PKB a tempem wzrostu gospodarczego

Polityka dyskrecjonalna

działania polityki gospodarczej, które nakierowane są na krótkookresowy cel, który często wymaga nagięcia długoterminowych założeń

Stagnacja sekularna

keynesowska teoria, zakładająca, że kraje bardzo wysoko rozwinięte od pewnego momentu przestaną się rozwijać ze względu na wyczerpanie się zasobów materialnych bądź tłumieniem wzrostu przez system społeczno-polityczny

Luka recesyjna

krótkookresowa ujemna różnica między PKB potencjalnym, a PKB realnym

Zlecenie PEG

zlecenie z ruchomym limitem ceny

Zlecenie cross

zlecenie kupna/sprzedaży danego instrumentu finansowego, które odbywa się bez udziału giełdy i KDPW

Trójkąt Harbergera

nieodwracalna strata społeczna spowodowana wprowadzeniem podatku

Choroba holenderska

regres gospodarczy spowodowany zbyt intensywną eksploatacją złóż surowców naturalnych

Tapering

proces zmniejszania wolumenu operacji niekonwencjonalnej ekspansywnej polityki monetarnej przez bank centralny

Krzywa dochodowości

wykres pokazujący zależność między oprocentowaniem kredytu/ pożyczki, a terminem zapadalności

Model Cournout’a

dwie konkurencyjne firmy, które zachowują się jak naśladowcy

Model Bertranda

dwie konkurencyjne firmy, konkurują cenowo przy jednakowej cenie sprzedaży, wielkość sprzedaży obu firm jest równa równowaga bertranda jest równowagą nasha

Model Stackelberga

lider i naśladowca przywództwo ilościowe

Dylemat Triffina

zarzut co do systemu wymienności dolara na złoto w USA

Plan Paulsona

plan odbudowy systemu finansowego po kryzysie w 2008 r., głównym założeniem było wykupienie 700 mld dolarów długów udzielonych

Dylemat wyboru Taylora

teoria mówiącą o tym, że bank centralny stoi przed wyborem pomiędzy wahaniem poziomu cen, a wahaniem rzeczywistego PKB i stopy bezrobocia

Prawo Wagnera

zasada, mówiąca o tym, że wydatki publiczne będą stale rosły

Prawo Bowleya

prawo stałości wynagrodzeń w stosunku do PKB. Mówi o tym, że 1/3 zysku zostaje zatrzymana u przedsiębiorcy, zaś pozostała część to wynagrodzenia

Hipoteza niestabilności Minsky’ego

zakłada, że im dłuższy czas mija od danego kryzysu, tym banki podejmują coraz bardziej ryzykowne działania

Disagio

spadek ceny kursu papierów wartościowych poniżej ich ceny nominalnej

Twierdzenie Heckschera-Ohlina

teoria obfitości zasobów, twierdzenie tłumaczące przyczyny handlu międzynarodowego

Efekt Balassy-Samuelsona

Z hipotezy wynika, że gospodarki rozwijające się będą miały wyższą inflację

Efekt doświadczenia

wraz ze wzrostem doświadczenia przez firmę, w procesie produkcji zmniejszają się nie tylko koszty lecz również np. Czas trwania poszczególnych etapów produkcyjnych

Bezrobocie keynesowskie

jest to bezrobocie wynikające z niedostatecznego popytu globalnego.

Krzywa Beveridge'a

jest to model wyrażający odwrotną oraz nieliniową zależność pomiędzy liczbą wolnych stanowisk pracy (wakatów), a liczbą osób niezatrudnionych

Efekt Tanziego

odnosi się do sytuacji kiedy następuje znacząca utrata (spadek) realnych przychodów jakie rząd (państwo) otrzymuje w okresie występowania hiperinflacji

Krzywa Tornquista

zależność wydatków, popytu na dane dobro (Y) od dochodu konsumenta (X).

Prawo Engla

w miarę wzrostu średniego dochodu przypadającego na jednego członka gospodarstwa domowego rośnie nie tylko ogólny popyt, lecz zmianie ulega także jego struktura

Teoria Markowitza

z dużej ilości portfeli papierów wartościowych o założonej stopie dochodu, ale tylko jeden z nich daje minimalne ryzyko. Preferencją racjonalnego inwestora jest według Markowitza wybór portfela efektywnego.

Teoria Ricardo-Barro

nie ważne czy rząd finansuje swoje wydatki za pomocą długu czy podwyżki podatków, ponieważ zagregowany popyt w gospodarce pozostanie i tak na niezmienionym poziomie.

Teoria startu Rostowa

Według Rostowa każdy kraj przechodzi przez stadiów rozwoju gospodarczego. 1. Społeczeństwo tradycyjne 2. Przesłanki do startu 3. Start 4. Osiąganie dojrzałości gospodarczej 5. Masowa konsumpcja

Teoria przedsiębiorstwa K. Arrowa

zawodność rynku. Z punktu widzenia tej teorii celem jest minimalizacja kosztów redukcji zawodności rynku

Fordowska-Marksistowska teoria przedsiębiorstwa

Teoria, w której podstawową kwestią okazuje się relacja między kapitałem a pracą; regulowana nie tylko w przedsiębiorstwie, lecz w całej gospodarce. W teorii tej dostrzega się konieczność włączenie w ten proces regulacji państwa

Podatek Pigou

jest podatkiem nakładanym w celu skompensowania skutków negatywnego efektu zewnętrznego

I Prawo Gossena

prawo zgodnie z którym konsumpcja dodatkowego dobra przynosi coraz mniejszą korzyść

Dobra luksusowe według prawa Engla

znacząco rośnie ich część przy wysokich dochodach

Dobra podstawowe według prawa Engla

na początku szybko rośnie ich część, później krzywa pionowa

Dobra niższego rzędu według prawa Engla

Szybko rosną do pewnego momentu, później maleją przy wysokich dochodach

Osobowość typu A

poczucie presji czasu, nadmierna rywalizacja, łatwo wyrażana agresja, niecierpliwość

Osobowość typu B

brak presji czasu, skłonność do współpracy, umiarkowana agresja, cierpliwość

dobra Giffena

dobro niższego rzędu, którego ilość nabywana rośnie w przypadku wzrostu jego ceny

Dobro Veblena

dobro luksusowe, na które wielkość popytu wzrasta wraz ze wzrostem ceny

Dobra publiczne

dobra charakteryzujące się brakiem możliwości wyłączenia ich z konsumpcji oraz jednocześnie ich niekonkurencyjnością w konsumpcji

Dobra klubowe

dobra, które mogą być konsumowane przez wiele osób bez wzajemnego uszczerbku, ale są stosunkowo ograniczone i zwykle odpłatne

Dobra wspólne

dobra, których konsumentów nie można a wykluczyć, ale są rywalizacyjne

Dobra prywatne

dobro konkurencyjne i z możliwością wykluczenia gapowiczów

Credit Crunch

ograniczenie dostępu do kredytów przez instytucje finansowe

Drenaż mózgów

zjawisko ekonomiczne „skłaniania specjalistów wysokiej klasy do podejmowania pracy w krajach uprzemysłowionych

Pułapka maltuzjańska

sytuacja gospodarczo-ekonomiczna kraju, w której wzrost produktywności i wzrost dochodów skutkuje zwiększeniem populacji, nie prowadzi jednak do wzrostu standardów życiowych

I rewolucja przemysłowa

czas mechanizacji produkcji, w którym pracę ludzkich mięśni zaczęto zastępować pracą maszyn. Wynaleziono maszynę przędzalniczą i silnik parowy.

II rewolucja przemysłowa

okres rozwoju motoryzacji i transportu samochodowego oraz elektryczności, oświetlenia i elektryfikacji kolei

III rewolucja przemysłowa

czas, w którym na rozwój technologii ogromny wpływ miała komputeryzacja oraz automatyzacja produkcji

Przemysł 4.0

bierzemy w niej czynny udział, rozwijając technologie internetu rzeczy, interfejsy HMI, automatyzację oraz sztuczną inteligencję.

Kartel

porozumienie producentów, które może dotyczyć rozmiarów produkcji w poszczególnych firmach, podziału rynków zbytu dla każdego uczestnika kartelu lub ustalania ceny

Syndykat

Syndykat spełnia rolę wspólnego biura sprzedaży, a czasem również zakupu surowców skartelizowanych przedsiębiorstw. Prowadzi scentralizowaną politykę cen i zbytu

Trust

uczestnicy tracą całkowicie swą niezależność gospodarczą i prawną. Wnoszą oni do trustu swoje kapitały. Zarząd trustu organizuje też zbyt. Uczestnicy porozumienia otrzymują swój udział w zyskach zależnie od wniesienia udziałów kapitałowych

Koncern

jest przykładem koncentracji kapitału opartej na ścisłej więzi produkcyjnej.

Konglomerat

Forma ta polega na łączeniu w sensie wartościowym przedsiębiorstw z różnych gałęzi, często w ogóle niepowiązanych w sensie produkcyjnym ani rynkowym, z istniejącym już monopolem

Arbitraż

występuje wtedy, gdy podmiot zajmuje dwie (lub więcej) pozycje jednocześnie z zastosowaniem instrumentu pochodnego i instrumentu bazowego w celu uzyskania dochodu bez ponoszenia ryzyka i bez dodatkowych nakładów.

kontrakty futures

kontrakty giełdowe

kontrakty forward

kontrakty pozagiełdowe

opcja kupna

call

opcja sprzedaży

pull