Rodzina

sponsalia

zaręczyny, uroczyste przyrzeczenie zawarcia małżeństwa w przyszłości

nudus consensus

nieformalne zobowiązanie zawarcia małżeństwa, bez konsekwencji

archa sponsalicia

zadatek zaręczynowy, jeśli zerwał młody tracił zadatek, jeśli narzeczona zwracała go 4x a później 3x

iustum matrimonium

małżeństwo, związek między mężzyzną i kobietą stanowiący wspólnotę całego życia zarówno według prawa boskiego jak i ludzkiego

afectio maritalis

trwała zgoda obu stron na pozostanie w związku małżeńskim (alieni iuris potrzebują zgody zwierzchników familijnych)

conubium

możliwość zawarcia małżeństwa uznanego w prawie rzymskim (posiadanie obywatelstwa, zgody ius conubium=nieobywatele / plebejusze nie mieli conubium, patrycjusze XII tablic / brak conubium między krewnymi w lini prostej, zawsze w bocznej do 4 stopnia)

afectio maritalis

wola pozostawania w związku małżeńskim

divortium

zgodne porozumienie do rozwiązania małżeństwa

repudium

jednostronna wola zerwania małżeństwa (jeżeli żona weszła pod władze męża mógł tego dokonać tylko on)

confarreatio

wejście żony do agnacyjnej rodziny męża w obecności kapłanów i 10 świadków, przez ofiarowanie Jowiszowi chleba orkiszowego

coëmptio

wejście żony do rodziny agnacyjnej męża przez emancypacje w obecności 5 świadków i liberpensa za pomocą symbolicznej zapłaty dla pater familias lub żony jeśli była sui iuris

usus

wejście do rodziny agnacyjnej męża poprzez roczne przebywanie bez przerwy w jego domu

coëmptio fiduicae causa

sztuczne wejście pod władze męża żeby pozbyć się niewygodnego tutora (żona dzidziczy jak dzieci)

reverentia

obowiązek wzajemnego szacunku (zakaz wniszenia przeciw sobie skarg infamujących)

honor matrimoni

status męża dzielony przez żone

ludicum domesticum

sąd domowy

dos perfectcia

posag od ojca lub dziadka żony

dos adventicia

posag od innej osoby, żony czy jej dłużnika

dotis datio

posag w formie przeniesienia własności

dotis dictio

jednostronne przyrzeczenie posagu

dotis promissio

przyrzeczenie posagu w formie stypulacji

dos recepticia

zobowiązanie męża do zwrotu całego posagu w drodze stypulacji (pretor dawał actio ex stipulati)

actio rei uxoriae

skarga przeciw mężowi o zwrot majątku po potrąceniu części na wychowanie dzieci (retentionis - nie wiecej niż połowa posagu) i niekoniecznie od razu. Mąż zobowiązany był zwrócić w 3 rocznych ratach rzeczy zamienne inne od razu)

donatio ante nuptis

darowizny przed małżeńskie

donatio propter nuptis

darowizny podczas małżeństwa (Justyniańskie)

adultorum

Stosunek z zamężna kobietą

stuprum

stosunek z wdową lub panną

lex iulia de maritandis ordinibus

obowiązek pozostawania w związku małżeńskim (m 25-60/k 20-50)

lex papia poppaea

obowiązek posiadania dzieci (brak dzieci - Śmierci małżonka - 1/2 przysporzenia czyli orbi/wiecej niz 1 dziecko - kobieta uzyskiwała pełną zdolność do czynności prawnych mężczyzna mógł uchylić się od piastowania tuteli i kurateli)

concubinatus

konkubinat stałe pożycie między kobietą i mężczyzną między którymi nie istniało conubium lub afectio maritalis (konsekwencje: brak dziedziczenia dzieci w przypadku braku Testamentu, możliwość obdarowywania się, dzieci nie były pod władzą rodzicielską)

contuberium

bo życie mężczyzny i kobiety w której choćby jedno było niewolnikiem

adoptio plena

kiedy adoptując był krewny wstępny adoptowanego, Adoptowany zrywa wszelkie stosunki adrogatio z dotychczasową rodziną

adoptio minus plena

adoptujący był osobą obcą adoptowany nie w chodził pod jego władzę rodzicielską ale otrzymywał prawo do poza testamentowego dziedziczenia

adrogatio

taka osoba musiała sui iuris, traciła podmiotowość, prawną wszystkie osoby będące pod jej władzą rodzicielską wraz z nim przychodziły do nowej rodziny agnacyjnej, tylko przy udziale Zgromadzenia ludowego, później w drodze skryptu

peculiom castrense

majątek nabyty podczas slużby wojskowej (prywatna własność, którą można było zarządzać)

peculium quasi castrense

majątek który posiadamy w związku z piastowaniem funkcji państwowych

tutela impuberum

nie dojrzałe kobiety i mężczyźni sui iuris którzy nie byli w stanie sami po kierować swoimi czynami

tutela mulierum

Dojrzałe kobiety sui iuris które nie były w stanie samy po kierować swoimi czynami

tutela testamentaria

powołanie opiekuna w testamencie

tutela legitimia

na mocy ustawy 12 tablic najbliżsi krewni agnacyjni

tutela dativa

Opieką zajmował się Pretor

tutor impuberis

zarządza majątkiem Pupila i uczył go jak prowadzić sprawy majątkowe w wieku siedmiu lat Pupil uzyskiwał prawo do podejmowania czynności przysparzającech w przypadku czynności rozporządzającyh i zarządzających potrzebował zgody tutora

accusatio suspecti tutoris

skarga popularna - miała ona za zadanie odsunąć nieuczciwego tutora testamentowego

actio rationibus distrahendis

Wytyczał Pupil po dojściu do dojrzałości przeciw opiekunowi ustawowemu który rozmyślnie sprzeniewierzył jego Majątek - otrzymywał podwojoną wartość sprzeniewierzonego majatku

actio tutelae

W której zarówno Pupil jak i Tutor dochodzili swoich praw

cura furiosi

Gdy należało zadbać o Majątek chorych psychicznie

cura prodigi

gdy należało zadbać o Majątek marnotrawców

puberes minores viginti quinque amnis

Kuratela nad osobami dorosłymi które nie ukończyły 25 lat

curator minorum

minor Mógł poprosić o udzielenie mu kuratora do pomocy przy zawieraniu czynności prawnych w przeciwieństwie do pliku na kura to był traktowany jako zastępca minor mógł go pociągnąć do odpowiedzialności

zdolność do czynności prawnych

Zdolność do samodzielnego składania i przyjmowania oświadczeń woli wywołujących skutki prawne była czymś zupełnie odrębnym od zdolności prawnej

infantes

Dzieci do siódmego roku życia były pozbawiony zdolności do czynności prawnych poza drobnymi aktami życia codziennego

impuberes

osoby w wieku 7-14 m 7-12 k miały prawo do czynności przysparzających oraz za zgodą tutora rozporządzających i zarządzających

puberes

Mężczyźni powyżej 14 roku życia, pełna zdolność do czynności prawnych lecz do 25 posiadali kuratora (doradce, zastepce)

infamia

utrata czci Obywatelskiej mogła powstać bezpośrednio na wskutek popełnienia Czynu haniebnego lub w sposób pośredni na skutek wyroku w procesie karnym lub cywilnym

fructus

byly to rzeczy oddzielone od jakiejs innej rzeczy w drodze normalnej eksploatacji gospodarczej i stanowiącej przychód z tej rzeczy Rzymianie okreslali jako pożytki naturalne