rzym

 0    559 Datenblatt    gracjankrajewski1
mp3 downloaden Drucken spielen überprüfen
 
Frage język polski Antworten język polski
jakie rzymianie wyróżniali czynności prawne?
Lernen beginnen
mortis causa i inter vivos
mortis causa - co to znaczy
Lernen beginnen
na wypadek śmierci
inter vivos - co to znaczy
Lernen beginnen
między żyjącymi
przykłady czynności mortis causa
Lernen beginnen
testament, kodycyl, legaty, darowizny na wypadek śmierci
ewolucja instytucji testamentu - od czego do czego
Lernen beginnen
publiczne formy testamentu, pozorna mancypacja, testament holograficzny
w jakich okresach prawa dziedzica należało wyznaczyć w ściśle określonych słowach?
Lernen beginnen
klasycznego i przedklasycznego
gdzie musiało znaleźć się ustanowienie dziedzica?
Lernen beginnen
na początku testamentu
dziedzic był ustanawiany do jakiej części spadku?
Lernen beginnen
do całości
czym był kodycyl
Lernen beginnen
nieformalny list do spadkobierców, zawierający fideikomisy
od czego zaczynał się kodycyl?
Lernen beginnen
Proszę Cię i polecam Twojej uczciwości
zawłaszczenie co to było
Lernen beginnen
nabycie corpusu z zamiarem posiadania rzeczy dla siebie. rzecz musiała być niczyja lub porzucona przez właściciela z zamiarem pozbycia się jej
czy znalezienie jest tytułem nabycia własności?
Lernen beginnen
nie
causa curiana
Lernen beginnen
Sdawca przewidywał narodziny dziecka. Miało dziedziczyć po nim. Żona nie była w ciąży. Brak dziecka oznaczałby dziedziczenie przeciwtestamentowe. Spadkodawca chciał pominąć dziedziców ustawowych. Spadek przekazano substytutowi.
Substytucja - co oznacza
Lernen beginnen
podstawienie, wyznaczenie drugiego spadkobiercy w razie gdyby spadkobierca pierwotny nie mógł lub nie chciał objąć spadku
kogo dotyczyła substytucja
Lernen beginnen
niepełnoletnich dzieci (substytucja pupilarna) czy chorych umysłowo (wprowadzona przez Justyniana substytucja quasi pupilarna)
sui heredes
Lernen beginnen
osoby, które wcześniej znajdowały się pod władzą spadkodawcy, ale w momencie jego smierci stawały się sui iuris
istotny element testamentu
Lernen beginnen
wydziedziczenie pozostałych osób, które otrzymałyby spadek w dziedziczeniu beztestamentowym
wydziedziczenie sui heredes - kogo i jak należało wydziedziczyć
Lernen beginnen
synów imiennie, córki i pozostałych krewnych w sposób ogólny
zachowek - ile musiał początkowo wynosić (przed justynianem)
Lernen beginnen
1/4 spadku ab intestato
ab intestato - co to znaczy
Lernen beginnen
bez testamentu
zachowek - ile musiał póxniej wynosić (za justyniana)
Lernen beginnen
1/3 spadku ab intestato
testament - co to
Lernen beginnen
jednostronne rozrządzenie ostatniej woli ustanawiające dziedzica
co powodowało wyznaczenie konkretnych dziedziców do konkretnych rzeczy?
Lernen beginnen
nieważność testamentu
prawo archaiczne - formy testamentu
Lernen beginnen
testamentum calatis comitiis, testamentum in procinctu
na czym polegał testamentum calatis comitiis,
Lernen beginnen
wyznaczeniu dziedzica podczas zgromadzenia ludowego. mógł być sporządzony jedynie dwa razy do roku, kiedy to takie zgromadzenia miały miejsce.
testamentum in procinctu - na czym polegał
Lernen beginnen
Testator oświadczał wolę w obecności kilku najbliżej stojących w szyku bojowym.
w drodze interpretacji XII tablic wyksztalcił się jaki testament?
Lernen beginnen
testament mancypacyjny
Co stanowiło początek i podstawę całego testamentu?
Lernen beginnen
Początek i podstawę całego testamentu stanowiło ustanowienie dziedzica (heredis institutio). Bez tego testament był nieważny.
substytucja pupilarna
Lernen beginnen
testator podstawiał swojemu niedojrzałemu dziecku dziedzica na wypadek gdyby dziecko zmarło przed osiągnięciem dojrzałości a po śmierci ojca.
Co to było substitutio quasi-pupillaris?
Lernen beginnen
Substitutio quasi-popularis polegało na tym, że ascendenci chorego psychicznie ustanawiali dla niego spadkobiercę na wypadek, gdyby ten zmarł nie odzyskawszy zdrowia.
testament mancypacyjny
Lernen beginnen
sprzedaż całego majątku za pomocà mancypacji (5 świadków+ libripens) osobie zaufanej- familiae emptorowi, który otrzymuje instrukcje jak rozporządzić testamentem
nuncupatio - czym było
Lernen beginnen
ustne polecenie (testament mancypacyjny)
testament mancypacyjny później
Lernen beginnen
familiae emptor nie nabywał własności majątku, a stawał się jedynie wykonawcą testamentu (ze względu na nuncupatio w formie pisemnej)
testament pretorski
Lernen beginnen
bonorum possesio
w ktorym wieku zaczeto stosowac testament pretorski?
Lernen beginnen
I wieku p.n.e
na czym polegało bonorum possesio?
Lernen beginnen
osoba która pierwsza przedstawiła testament pretorowi otrzymywała bonorum possessio
testament holograficzny - co to
Lernen beginnen
testament holografwłasnoręcznie napisany przez testatora, opatrzony jego podpisem, bez obecności świadków. iczny - co to
okres poklasyczny - jaka forma testamentu
Lernen beginnen
wpisanie ostatniej woli do akt sądowych lub złożenia jej w kancelarii cesarza. zny - jaka forma testamentu
testament żołnierski
Lernen beginnen
Mógł być sporządzony w dowolny sposób, był ważny nawet bez wyznaczenia dziedzica, poprzez rozdysponowanie za pomocą legatów
Semel heres, semper heres.- co znaczy
Lernen beginnen
Raz ustanowiony dziedzicem jest nim na zawsze.
czy w testamencie żołnierskim obowiązywała zasada semel heres semper heres?
Lernen beginnen
nie
dziedziczenie beztestamentowe - kiedy miało miejsce
Lernen beginnen
zmarły nie pozostawił testamentu lub był on nieważny lub nieskuteczny
jak ewoluowało dziedziczenie beztestamentowe
Lernen beginnen
od agnacji do kognacji
dziedziczenie beztestamentowe w prawie XII tablic
Lernen beginnen
po zmarłym dziedziczyli tylko agnaci, czyli osoby podlegające patria potestas
agnaci
Lernen beginnen
członkowie rodziny pozostający pod władzą ojca rodziny
Substytucja pospolita
Lernen beginnen
ustanowienie kilku stopni dziedziczenia na wypadek, gdyby pierwszy (institutus) nie mógł przyjąć spadku.
czy wola testatora mogła zostać zmieniona w każdej chwilii?
Lernen beginnen
tak
dwa momenty przy dziedziczeniu
Lernen beginnen
chwilę powołania do spadku (delatio) i chwilę nabycia spadku (acquistio hereditatis).
hereditias institutio - czym było
Lernen beginnen
ustanowienie dziedzica
czy można było ustanowić nasciturusa jako dziedzica?
Lernen beginnen
tak
zawsze na końcu substytucji pospolitej kogo ustanawiano dziedzicem?
Lernen beginnen
niewolnika obdarzając go jednocześnie wolnością
cautio Muciana
Lernen beginnen
legat dla żony pod warunkiem potestatywnym ujemnym – pozostanie we wdowieństwie. Można było otrzymać legat, jeśli przyrzekło się stypulacyjnie przysporzenie w momencie działania sprzecznego z warunkiem
inne postanowienia w testamencie
Lernen beginnen
– wyzwolenie niewolników, cząstkowe przysporzenia (legaty i fideikomisy), powołanie opiekunów, darowizny na wypadek śmierci oraz rozmaite polecenia
pierwotne sposoby nabycia własności w prawie rzymskim
Lernen beginnen
zawłaszczenie, akcesja, przerobienie, nabycie własności na pożytkach, znalezienie skarbu i zasiedzenie
pochodne sposoby nabycia własności
Lernen beginnen
mancypacja, in iure cessio, tradycja
nabycie pochodne - co to jest
Lernen beginnen
uzyskanie prawa podmiotowego od innej osoby, która to prawo przenosi na nabywcę
w razie niepoprawności testamentu za co go uznawano?
Lernen beginnen
za kodycyl
Fideikomis - co to
Lernen beginnen
rodzaj zapisu polegający na nieformalnym poleceniu przez testatora wydania pewnych składników majątku spadkowego osobie trzeciej, zwanej fideikomisariuszem
zasada nemo proparte testatus pro parte intestatus decedere potest
Lernen beginnen
Nikt sam nie może umrzeć pozostawiając dziedzica do części spadku, część zaś beztestamentowo
w testowaniu z czym ściera się zasada swoboedy testowania
Lernen beginnen
z zasadą solidarności rodzinnej
trzy przykłady dziedziczenia beztestamentowego w prawie rzymskim
Lernen beginnen
ustawa XII tablic, edykt pretorski, nowele justyniańskie
rodzaje legatów
Lernen beginnen
legat windykacyjny, legat damnacyjny, legat sinendi modo, legat per praeceptionem
legat - czym był
Lernen beginnen
zapisanie w testamencie określonych dóbr osobie niebędącej spadkobiercą
czy legaty mogły zostać ustanowione w kodycylu?
Lernen beginnen
nie
czy fideikomisy mogły zostać ustanowione w kodycylu?
Lernen beginnen
tak
Legat windykacyjny
Lernen beginnen
skrypt pytania rudnickiego zobacz
Legat damnacyjny
Lernen beginnen
skrypt pytania rudnickiego zobacz
Legat sinendi modo - co to
Lernen beginnen
był legatem pośrednim, który zobowiązywał spadkobiercę do zezwolenia na zabranie danej rzeczy;
Legat per praeceptionem –
Lernen beginnen
pozwalał natomiast jednemu z dziedziców zabrać konkretną rzecz przed podziałem spadku. W 40 r. p.n.e. została ustanowiona kwarta faldycyjska, która nakazywała ¼ spadku pozostawić wolną od obciążeń
od czasów kogo fideikomis stał się prawnym obowiązkiem?
Lernen beginnen
Augusta
w czasach kogo zrownano fideikomisy z legatami?
Lernen beginnen
justyniana
przy legacie windykacyjnym legatariusz mógł domagać się wydania przedmiotu za pomocą
Lernen beginnen
rei vindicatio
legatariusz
Lernen beginnen
osoba na rzecz której dokonano cząstkowego przysporzenia
legatariusz legatu damnacyjnego miał wobec dziedzica skargę
Lernen beginnen
o charakterze „jakby z kontraktu” zwaną actio ex testamento o wypełnienie treści zapisu
w legacie damnacyjnym można było
Lernen beginnen
zapisać nieswoją rzecz
legatariusz legatu sinendi modo miał w stosunku do dziedzica skargę
Lernen beginnen
jakby z kontraktu” zwaną actio ex testamento
za pomocą legatu sinendi modo można było
Lernen beginnen
zapisać rzecz należącą do spadkodawcy lub spadkobiercy ale nie cudzą. więc coś pomiędzy windykacyjnym a damnacyjnym
legaty charakteryzował
Lernen beginnen
daleko posunięty formalizm
sc. Neronianum
Lernen beginnen
zezwalało nieważny ze względu na rodzaj rzeczy legat windykacyjny traktować jako damnacyjny
konstytucja cesarza Konstantyna znosiła
Lernen beginnen
wymóg używania w legatach określonych słów
lex falcidia
Lernen beginnen
40 p.n.e. testator może rozdysponować spadek w formie zapisów do wysokości nieprzekraczającej 3/4 wartości majątku gdyż 1/4 masy spadku powinna przypaść spadkobiercy
kwarta falcydyjska
Lernen beginnen
1/4 masy spadku która powinna przypaść spadkobiercy, resztę majtku można rozdysponować w formie zapisów (później najpierw od majątku odliczano kase na pogrzeb, wyzwolonych niewolników i dopiero potem z tego 1/4)
fideikomis
Lernen beginnen
zapis powierniczy, nieformalna prośba do spadkobiercy o wydanie przysporzenia majątkowego wskazanej osobie
fideikomis początkowo stwarzał jedynie
Lernen beginnen
obowiązek moralny
zapisem powierniczym (fideikomisem) można było obciążyć
Lernen beginnen
każdą osobę która otrzymała coś ze spadku (czyli legatariusz czy fideikomisariusza też)
fideikomis syngularny
Lernen beginnen
rozporządzał poszczególnymi rzeczami
fideikomis uniwersalny
Lernen beginnen
prośba o przekazanie całego majątku spadkowego lub jego części ułamkowej wskazanej osobie
senatus consultum Trebellianum
Lernen beginnen
55 r. w razie przekazania spadku fideikomisariuszowi podmiotem wszystkich powództw przysługujących dotąd dziedzicowi i przeciw niemu stawał się fideikomsariusz uniwersalny
pretor udzielał fideikomisariuszowi i przeciw niemu
Lernen beginnen
actiones untiles
co mogła zrobić osoba w razie nieotrzymania zachowku
Lernen beginnen
mogła wnieść skargę obalającą testament. Oznaczało to dojście do dziedziczenia przeciwtestamentowego materialnego
osoby, których zachowek był niepełny jaką skargę mogły wnieść?
Lernen beginnen
Osoby, których zachowek był niepełny, mogły wnieść actio ad supplendam legitimam, dzięki której dochodziło do uzupełnienia zachowku
system rezerwy spadkowej - na czym polega
Lernen beginnen
polega na podziale spadku, z mocy przepisów prawa, na co najmniej dwie części, z których co najmniej jedna – zwana nierozporządzalną – nie podlega zasadzie swobody testowania.
osoby określone przez prawodawcę- jak się nazywają w systemie rezerwy spadkowej
Lernen beginnen
dziedzicami koniecznymi
gdzie funkcjonuje system rezerwy spadkowej
Lernen beginnen
francja, belgia, włochy
czym ma prawo rozporządzać spadkodawca w systemie rezerwy spadkowej
Lernen beginnen
jedynie częścią rozrządzalną
ile obecnie wynosi zachowek w polsce?
Lernen beginnen
2/3 tego, co przysługiwałoby w ramach dziedziczenia ustawowego
najważniejsza różnica między zachowkiem a rezerwą
Lernen beginnen
W instytucji zachowku natomiast spadkobierca musi sam wystąpić z powództwem o zachowek, a w rezerwie nie
wyjątki od zasady semel heres semper heres
Lernen beginnen
testament żołnierski
wyjątki od zasady Nemo pro parte testatus pro parte intestatus decedere potest
Lernen beginnen
testament żołnierski, dziedziczenie przeciwtestamentowe
po jakim czasie testament żołnierski tracił ważność
Lernen beginnen
rok po zakończeniu służby
słowo res - co mogło oznaczać w prawie rzymskim
Lernen beginnen
sprawę, okoliczność, wydarzenie, proces, przedmiot sporu.
res incorporales - co to
Lernen beginnen
pojedynczy, wyodrębniony, samodzielny przedmiot materialnego, przeznaczony do obrotu
res incorporales
Lernen beginnen
rzeczy których dotknąć nie można bezpośrednio – twory abstrakcyjne istniejące z mocy prawa np.: prawa spadkowe, służebności, wierzytelności, itd.
rzeczy, które podlegały prawu boskiemu
Lernen beginnen
res divini iuris
rzeczy, które podlegały prawu ludzkiemu
Lernen beginnen
res humani iuris
res sacrae - co to
Lernen beginnen
rzeczy święte poświęcone z woli ludu rzymskiego, za pomocą lex lub senatus consultum, bogom najwyższym
Res religiosae - co to
Lernen beginnen
rzeczy otoczone czcią, poświęcone kultowi zmarłych, bogom rodzinnym
res sanctae - co to
Lernen beginnen
rzeczy uświęcone, czyli oddane pod szczególną opiekę bogów, jak mury i bramy miejskie.
rzeczy podlegające prawu ludzkiemu - po łacinie
Lernen beginnen
res humani iuris
jakie mogly być res humani iuris?
Lernen beginnen
publiczne lub prywatne
do kogo należały res publicae?
Lernen beginnen
do ogółu, nie mogły znajdować się w prywatnym majątku
res in commercio - co to
Lernen beginnen
rzeczy, które mogą być przedmiotem prywatnych uprawnień (własności, wierzytelności), rzecz dopuszczona do obrotu
res extra commercium - co to
Lernen beginnen
rzeczy, które nie mogą być przedmiotem prywatnych uprawnień. Wyłączenie mogło nastąpić na podstawie prawa boskiego lub ludzkiego
res mancipi – res nec mancipi (pierwotny podział rzeczy
Lernen beginnen
grunty italskie służebność gruntów niewolnicy czworonożne zwierzęta pociągowe juczne, inne rzeczy określane nazwą pecunia są res nec mancipi, np drób. Przeniesienie własności na res mancipi tylko przez mancypacje, a res nec mancipi wystarczy traditio.
za kogo został zniesiony podział na res mancipi i res non mancipi?
Lernen beginnen
justyniana
res mobiles
Lernen beginnen
rzeczy ruchome
res immobiles
Lernen beginnen
rzeczy nieruchome (nieruchomości)
rzeczy ruchome - co to
Lernen beginnen
mogą zmieniać swoje miejsce bez szkody dla swej istoty np.: zwierzęta, niewolnicy
rzeczy nieruchome
Lernen beginnen
nie zmieniają swojego miejsca
rzeczy zużywalne
Lernen beginnen
rzeczy, których używanie zgodnie z ich przeznaczeniem polega na niszczeniu ich substancji np.: środki żywności, pieniądze
rzeczy niezużywalne
Lernen beginnen
rzeczy, których zwyczajne użycie nie niszczy ich substancji, np.: ubranie
rzeczy zamienne / niezamienne
Lernen beginnen
są przedmiotem obrotu gospodarczego tylko jako ilości a nie jako jednostki rzeczy przy których nie chodzi o rzeczy indywidualnie oznaczone lecz o gatunek rzeczy niezamienne – rzeczy, które w obrocie traktuje się wedle cech indywidualnych
rzeczy podzielne / niepodzielne
Lernen beginnen
można je podzielić na więcej części tego samego rodzaju bez uszczerbku wartości, np.: grunt, oliwa, wino. Nie są podzielne natomiast zwierzęta. rzeczy niepodzielne – nie można ich podzielić na więcej części tego samego rodzaju bez uszczerbku ich wartości
genus - co to
Lernen beginnen
rzeczy oznaczone co do gatunku
species - co to
Lernen beginnen
rzeczy oznaczone co do tożsamości
universitas rerum distantum – rzecz zbiorowa
Lernen beginnen
stanowiły jedność tak pod względem gospodarczym, jak i prawnym (np. niewolnik, belka, kamień, zwierzę).
rzecz pojedyncza
Lernen beginnen
rzeczy, na które składa się kilka pojedynczych elementów połą­czonych ze sobą w sposób trwały tak, że tworzą jedną całość tak pod względem ekono- micznym, jak i prawnym (np. budynek, wóz).
czy w ustawie 12 tablic jest mowa o własności?
Lernen beginnen
tak
własność w instytucjach justyniańskich
Lernen beginnen
pełne władztwo nad rzeczą
co przysługiwało właścicielowi rzeczy?
Lernen beginnen
ius possidendi, ius utendi, ius abutendi, ius fruendi, ius disponendi
ius possidendi - co to
Lernen beginnen
możność posiadania, czyli faktycznego władania
ius utendi
Lernen beginnen
możność używania
przez co była chroniona własność bonitarna
Lernen beginnen
actio publiciana (skarga pretorska)
przez co była chroniona własność kwirytarna
Lernen beginnen
ius civile, czyli rei vindicatio i actio negatoria
duplex dominium
Lernen beginnen
stan, w których rzecz ma 2 właścicieli (kto inny był właścicielem kwirytarnym, kto inny bonitarnym)
zgodnie z ustawa 12 tablic ile czasu zeby zasiedziec?
Lernen beginnen
ruchomosc 1, nieruchomosc 2 lata
justynian zwiekszyl czas zasiedzenia do ilu?
Lernen beginnen
ruchomosc 2, nieruchomosc 10 lat
w czasie zasiadywania rzeczy wlaścicielem kwirytarnym pozostawał?
Lernen beginnen
zbywca
z momentem czego podwójna własność gasła
Lernen beginnen
zasiedzenia
ograniczenia właściciela przed niewłaściwym korzystaniem z rzeczy - jakie prawo
Lernen beginnen
sąsiedzkie
czy można było wchodzić na cudzy grunt w celu zebrania tam owoców?
Lernen beginnen
tak
ograniczenia w sferze prawa publicznego jeżeli chodzi o prawo wlasności
Lernen beginnen
sanitarny, administracyjny, budowlany, komunikacyjny
pochodne sposoby nabycia własności w rzymie i w nowoczesnej europie
Lernen beginnen
mancypacja, in iure cessio, traditio
alternatywność świadczeń
Lernen beginnen
koncepcja prawna, w której dłużnik jest zobowiązany do spełnienia jednego świadczenia, ale ma możliwość zwolnienia się z tego zobowiązania poprzez spełnienie innego, określonego świadczenia.
co oznacza alternatywność świadczeń dla wierzyciela?
Lernen beginnen
może żądać jedynie spełnienia pierwotnie określonego świadczenia, ale musi zaakceptować alternatywne świadczenie, jeśli dłużnik zdecyduje się z niego skorzystać
co zapewnia alternatywność świadczeń?
Lernen beginnen
daje większą elastyczność w realizacji zobowiązań i może być użyteczna w różnych sytuacjach kontraktowych, gdzie okoliczności mogą wymagać zmiany sposobu wykonania zobowiązania​
do czego sięga granica prawa własności wg glosatorów?
Lernen beginnen
do gwiazd i piekieł
znęcanie się nad niewolnikami - czym było wg Gaiusa
Lernen beginnen
„czynienie z własnego prawa złego użytku”
mancypacja - czym była
Lernen beginnen
uroczysta czynność prawna z grupy czynności dokonywanych przy użyciu spiżu i wagi
pierwotnie z czym była związana mancypacja?
Lernen beginnen
była ściśle sformalizowaną umową kupna-sprzedaży
dziedziczenie wg ius civile na czym się opierało?
Lernen beginnen
ustawa 12 tablic
w okresie prawa klasycznego czym stała się mancypacja
Lernen beginnen
abstrakcyjny sposób nabycia własności kwirytarnej na res mancipi oraz stwierdzenia przejścia władzy jednej osoby nad drugą
kiedy zniknęła mancypacja?
Lernen beginnen
kodyfikacja justyniana
kto musiał być obecny podczas mancypacji?
Lernen beginnen
5 świadków, libripens.
in iure cessio - co to było
Lernen beginnen
fikcyjny proces, którego celem było przeniesienie prawa własności.
jak odbywało się in iure cessio
Lernen beginnen
Nabywca, występując jako pozorny powód, stwierdzał przed pretorem, dotykając przedmiot laską, że rzecz należy do niego. Zbywający, jako pozorny pozwany, uznawał roszczenia powoda, co skutkowało jego przegraną na zasadzie confessio in iure.
traditio - czym była
Lernen beginnen
czynnością prawną o charakterze kazualnym
traditio
Lernen beginnen
pochodny, nieformalny sposób nabycia własności polegający na wydaniu rzeczy. W przypadku res mancipi dochodziło do nabycia wyłącznie własności bonitarnej
przesłanki nabycia wlasności przez tradycję:
Lernen beginnen
wydanie rzeczy, zgodna wola przeniesienia wlasności, istnienie iusta causa traditionis
wydanie rzeczy w traditio - na czym polegało
Lernen beginnen
– polegające na przeniesieniu posiadania ze zbywcy na nabywcę. tendencja historyczna - od realnego wydania rzeczy do symbolicznego przekazania władztwa (traditio longa manu)
iusta causa traditionis - co to było (traditio)
Lernen beginnen
istnienie prawidłowej causy
w prawie klasycznym przeniesienie rzeczy mogło nastąpić bez jej wręczenia - jakie instytucje?
Lernen beginnen
traditio brevi manu, constitutum possessorium, traditio longa manu, traditio symbolica
traditio longa manu - czym było
Lernen beginnen
wskazanie rzeczy z odległości
Traditio brevi manu - czym było
Lernen beginnen
nabywca był posiadaczem naturalnym rzeczy, depozytariuszem lub usufruktariuszem;
Constitutum possessorium - czym było (traditio)
Lernen beginnen
zbywca przenosił własność na nabywcę bez jej wydawania, stając się najemcą;
Traditio symbolica - czym było
Lernen beginnen
symboliczna czynność (np. wręczenie kluczy do składu
współczesne trzy modele przeniesienia własności:
Lernen beginnen
niemiecki model przeniesienia własności, model umowy o podwójnym skutku, titulus plus modus,
Model umowy o podwójnym skutku - co to (przeniesienie własności)
Lernen beginnen
każda czynność zobowiązująca do przeniesienia własności wywołuje zarazem skutek rozporządzający
titulus plus modus - co to
Lernen beginnen
kupno-sprzedaż było zobowiązujące i mogło stanowić tytuł do przeniesienia własności. do przeniesienia własności potrzeba: czynność zobowiązująca, rozporządzająca kauzalna i przeniesienie posiadania. Model ten przyjęły późniejsze systemy prawne (np ABGB)
niemiecki model przeniesienia własności - na czym polegał
Lernen beginnen
Zobowiązanie i przewłaszczenie: druga czynność ma charakter abstrakcyjny, więc kupno-sprzedaż to umowa zobowiązująca, prowadząca do abstrakcyjnego rozporządzania, niezależnego od causy.
prawo własności - cechy
Lernen beginnen
Elastyczne: po wygaśnięciu ograniczeń (np. umowy, służebności osobistej), prawo własności powracało do pierwotnych rozmiarów. Bezwzględne: wyłączenie ingerencji innych osób, nikomu nie wolno wkraczać w sferę uprawnień właściciela.
wymagania do tego, aby zasiedzieć rzecz:
Lernen beginnen
res habilis (rzecz musiała nadawać się do zasiedzenia), titulus (słuszny tytuł), tempus (odpowiedni czas), bona fides (dobra wiara), possesio (nieprzerwane władztwo nad rzeczą z wolą zatrzymania dla siebie)
Usureceptio fidiuciae causa - co to
Lernen beginnen
szczególny rodzaj zasiedzenia, prowadzący do zasiedzenia własnej rzeczy, która została fiducjarnie przeniesiona na inną osobę
zawłaszczenie rzeczy niczyjej - wyjaśnij
Lernen beginnen
Rzeczami niczyim były dzikie zwierzęta, ryby, ptaki, rzeczy wyrzucone przez morze z wyjątkiem porzuconych dla ratowania podczas burzy morskiej. Pojęcie to rozszerzono o mienie nieprzyjaciela i rzeczy porzucone przez właściciela z zamiarem wyzbycia się ich
accessio cedit principali
Lernen beginnen
przyrost przypada temu, kto ma więcej (właściciel rzeczy o większej wartości stawał się właścicielem rzeczy połączonych)
połączenie w złej wierze - jaką skargę miał były właściciel który utracił własność rzeczy
Lernen beginnen
actio furti, condictio furtiva
połączenie w dobrej wierze - czym dysponował właściciel utraconej rzeczy
Lernen beginnen
obowiązek odszkodowania dla byłego właściciela, który miał skargę z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia – condictio furtiva.
typy połączen (accessio)
Lernen beginnen
połączenie nieruchomości z ruchomością, połączenie ruchomości z nieruchomością, połączenie ruchomości
zasada superficies solo cedit - połączenie ruchomości z nieruchomością
Lernen beginnen
zasada, że rzecz trwale połączona z gruntem staje się zawsze własnością właściciela gruntu.
połączenie nieruchomości z nieruchomością
Lernen beginnen
Właścicielem stawał się właściciel całej nieruchomości, a w przypadku powstania wyspy na rzece powstawała współwłasność
połączenie ruchomości z ruchomością
Lernen beginnen
kazuistycznie: "co idzie za rzeczą, to co utrzymuje swą istotę" stawało się własnością właściciela rzeczy wiodącej. W razie trwałego złączenia własność przysługiwała właścicielowi rzeczy głównej.
przetworzenie wg sabinianów
Lernen beginnen
nowa rzecz jest własnością właściciela materiału
przetworzenie wg prokulianów
Lernen beginnen
przetworzona rzecz jest własnością przetwórcy
przetworzenie po łacinie
Lernen beginnen
specificatio
znalezienie skarbu (thesearus)
Lernen beginnen
rzecz tak długo ukryta że ustalenie właściciela było niemożliwe Skarb początkowo należał do właściciela gruntu August uznał go za rzecz niczyją przypisaną państwu. Knsta Hadriana zmieniła to przyznając znalazcy połowę wartości skarbu a właścicielowi drugą
pożytki - po łacinie
Lernen beginnen
fructus
pożytki - do kogo należały
Lernen beginnen
stawały się odrębnymi rzeczami dopiero z chwilą odłączenia od rzeczy macierzystej.
właścicielami pożytków od chwili odłączenia - kto się stawal?
Lernen beginnen
Właściciel, emfiteuta i posiadacz w dobrej wierze
właścicielami pożytków z chwilą ich objęcia - kto się stawał
Lernen beginnen
Użytkownik (usufruktuariusz i dzierżawca)
posiadanie - czym jest
Lernen beginnen
władztwo faktyczne, jest rzeczą faktu, nie prawa.
2 typy posiadania
Lernen beginnen
w swoim imieniu (z wolą zatrzymania dla siebie), w imieniu cudzym (z wolą zatrzymania dla innych)
2 sposoby nabycia posiadania
Lernen beginnen
nabycie normalne, nabycie wyjątkowe
jakie 2 elementy składają się na posiadanie?
Lernen beginnen
corpus (faktyczne trzymanie rzeczy w swoich rękach), animus (wola zatrzymania rzeczy dla siebie)
detencja - co to
Lernen beginnen
– dzierżawienie, posiadanie naturalne – gdy osoba władała rzeczą w cudzym imieniu, miał rzecz, jednak nie miał woli zatrzymania jej u siebie, np. depozytariusz, komodatariusz, zastawnik, najmobiorca
Nemo sibi ipse causam possessionis mutare posse”
Lernen beginnen
nikt nie może sam sobie zmienić podstawy posiadania → uniemożliwia naturalnym posiadaczom samowolnym potajemny awans do właściwych posiadaczy.
Nabycie wyjątkowe (mocą samej ustawy) - co to
Lernen beginnen
jedynie zmiana dotychczasowej podstawy władania bez wręczenia rzeczy; na mocy porozumienia pomiędzy zainteresowanymi – obydwa stały się trwałym nabytkiem jurysprudencji światowej
co w przypadku połączenia ruchomości z ruchomością, gdy Gdy część mogła być rozpoznana i odłączona
Lernen beginnen
własność właściciela rzeczy przyłączonej ulegała zawieszeniu i odżywała po odłączeniu.
fikcja upływu czasu w actio publiciana - na czym polegała
Lernen beginnen
traktowanie powoda tak, jak gdyby był włascicielem kwirytarnym
ą ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat
Lernen beginnen
ciężar dowodu spoczywał na powodzie. powód musiał udowodnić, że jest właścicielem kwirytarnym rzeczy. tym samym musiał udowodnić prawo do rzeczy każdego poprzedniego właściciela.
co zrobiono aby uniknąc udowadniania bycia właścicielem kwirytarnym?
Lernen beginnen
właściciel twierdził, że nabył rzecz w wyniku zasiedzenia, przez jedynym obciążeniem stawało się udowodnienie przesłanek potrzebnych do zasiedzenia
co w procesie formułkowym mógł zasądzić sędzia?
Lernen beginnen
jedynie określoną kwotę pieniężną
ochrona interdyktalna - komu przysługiwala
Lernen beginnen
chroniły posiadanie uznane przez prawo pretorskie
własność - jakimi skargami była chroniona
Lernen beginnen
actio in rem, skutecznymi erga omnes, czyli wobec każdego kto naruszał prawo właściciela
rei vindicato - komu przysługiwała
Lernen beginnen
właścicielowi kwirytarnemu, który został pozbawiony posiadania rzeczy
actio negatoria - komu przysługiwała
Lernen beginnen
właścicielowi, który nie został pozbawiony posiadania rzeczy ale którego uprawnienia były naruszane w inny sposób, a naruszający twierdził, iż ma do tego prawo
skarga windykacyjna - realizowana była z pomocą czego
Lernen beginnen
legis actio sacramento in rem
contravindicatio - co to
Lernen beginnen
roszczenie sobie prawa do rzeczy twierdząc, iż rzecz sporna jest jego
na czas procesu czyją własnością była sporna rzecz?
Lernen beginnen
wyznaczał pretor
Sacramentum - czym było
Lernen beginnen
instytucja zakładu procesowego
W okresie procesu formułkowego właściciel kwirytarny pozbawiony posiadania rzeczy występował z czym przeciw każdemu kwestionującemu jego prawo?
Lernen beginnen
formula petitoria
Cel rei vindicatio
Lernen beginnen
uznanie praw właściciela i odzyskanie przez niego posiadania rzeczy
zasada condemnatio pecuniaria - co to było w procesie formułkowym
Lernen beginnen
możliwość do zasądzenia w pieniądzach
fikcyjni posiadacze - kim byli
Lernen beginnen
ci, którzy podstępnie pozbyli się rzeczy spornej oraz tym, którzy bezpodstawnie wdali się w spór, by ściągnąć na siebie uwagę i umożliwić innemu zasiedzenie
klauzula restytucyjna - na czym polegała
Lernen beginnen
nakłonienie pozwanego do oddania rzeczy, by uniknął niekorzystnych skutków wyroku.
co jeśli pozwany pomimo klauzuli restytucyjnej nadal nie oddał rzeczy?
Lernen beginnen
powód dokonywał oszacowania wartości rzeczy (mógł dodać utracone zyski) i sumę tę sędzia wpisywał w wyroku.
jak mówiono inaczej na prawo własności?
Lernen beginnen
prawo kwirytów
co umozliwiono w procesie kognicyjnym?
Lernen beginnen
zasądzenie pozwanego na wydanie rzeczy w naturze
ius retetonis
Lernen beginnen
Instytucja prawa zatrzymania rzeczy
czego domagał się powód za pomocą actio negatoria?
Lernen beginnen
powód domagał się stwierdzenia, iż jego włas- ność jest wolna od spornego ograniczenia, i zaprzestania naruszania jego uprawnień.
czego mógł żądać powód za pomocą actio negatoria?
Lernen beginnen
odszkodowania za wyrządzone szkody, przywrócenia do stanu poprzedniego lub stypulacji, w której pozwany przyrzekłby, że nie naruszy już uprawnień (umożliwiało to ewentualne actio ex stipulatu).
actio publiciana stanowiła jedynie ochronę
Lernen beginnen
względną, skuteczną tylko względem osoby gorzej uprawnionej.
actio publiciana - czym było
Lernen beginnen
formulae ficticiae (oparte na fikcji)
co w przypadku 2 wlaścicieli bonitarnych?
Lernen beginnen
zależało czy kupili od tej samej osoby – jeśli tak to wygrywał ten, który nabył ją pierwszy, jeśli od dwóch, to wygrywał ten, który w momencie litis contestatio był w posiadaniu rzeczy.
co z actio publiciana w przypadku sporu właściciela bonitarnego z kwirytarnym?
Lernen beginnen
przegrywał bonitarny
ochrona posesoryjna, czyli ochrona czego
Lernen beginnen
posiadania
w którym wieku pojawiła się ochrona posiadania?
Lernen beginnen
3 p.n.e
actio publiciana - kiedy się pojawiła
Lernen beginnen
1 p.n.e
na co powoływały się strony w ochronie posesoryjnej?
Lernen beginnen
na samo posiadanie, a nie tytuł prawny
jak wolno było posiadaczowi odeprzeć bezprawne naruszenie posiadania za pomocą obrony koniecznej?
Lernen beginnen
obroną konieczną
Vim vi repellere licet
Lernen beginnen
siłę wolno odeprzeć siłą
Interdykty retinendae possessionis - do czego służyły
Lernen beginnen
służyły do utrzymania naruszonego posiadania. Należały do tzw. interdicta duplicia, ponieważ położenie każdego z obu uczestników sporu było jednakowe: nakaz pretorski był skierowany jednocześnie do obu stron.
jaki charakter miały interdykty retinendae possessionis?
Lernen beginnen
interdyktów prohibitoryjnych, czyli zakazujących pewnego postępowania, w szczególności stosowania przemocy (, zabraniam stosowania przemocy’’
Interdictum uti possidetis - czego dotyczył
Lernen beginnen
nieruchomości (gruntów i budynków).
Interdictum uti possidetis - co nakazywał pretor
Lernen beginnen
by przy posiadaniu utrzymywał się ten, kto w chwili wydania interdyktu był posiadaczem niewadliwym
Interdictum uti possidetis - jaki charakter?
Lernen beginnen
intredykt prohibitoryjny
Interdictum utrubi - do czego się odnosił?
Lernen beginnen
do ruchomości, głównie niewolników
Interdictum utrubi - kto utrzymywał się przy posiadaniu?
Lernen beginnen
ten, który przez większą część roku licząc wstecz od wydania interdyktu, posiadał sporną rzecz w sposób niewadliwy, czyli nie nabył jej od przeciwnika przemocą.
Interdictum utrubi - jaki charakter?
Lernen beginnen
Interdykt prohibitoryjny
Interdykt restytutoryjny - co to znaczy
Lernen beginnen
nakaz zwrotu rzeczy lub przywrócenia ich stanu pierwotnego
co nakazywał pretor w przypadku interdyktu utrubi?
Lernen beginnen
nakazywał zwrócić posiadanie, jeśli tylko ten, kto został wyzuty, nie nabył od przeciwnika posiadania wadliwie (vi, clam, precario)
Interdictum de vi armata - komu przysługiwał?
Lernen beginnen
wadliwemu posiadaczowi nieruchomości, któremu odebrano posiadanie przy pomocy siły zbrojnej (tarcze, miecze, hełmy, kije, kamienie). Można go było wnieść nawet po upływie roku;
interdykt de precario - przeciw komu był skierowany
Lernen beginnen
przeciw prekarzyście, który nie zwracał rzeczy oddanej mu w prekarium. Był to stosunek faktyczny, nie prawny, dlatego różnił się od najmu, użyczenia czy darowizny
w prawie poklasycznym interdykty przybrały postać jaką?
Lernen beginnen
zwyczajnych powództw, czyli skarg posesoryjnych
jakie interdykty potem połączono?
Lernen beginnen
unde vi i de vi armata, ustalając okres roku na wniesienie skargi i wymóg posiadania niewadliwego.
interdykt salwiański - czego dotyczył
Lernen beginnen
wejścia w posiadanie zastawionego przy umowie dzierżawy inwentarza (zmierzał do uzyskania posiadania). hipoteka
interdykt quorum bonorum - czego dotyczył
Lernen beginnen
umożliwiał dziedzicom prawa pretorskiego wejście w posiadanie rzeczy spadkowych.
czy jakakolwiek umowa przenosi własność?
Lernen beginnen
NIE
czynności prawne abstrakcyjne a kauzalne
Lernen beginnen
kausa jest warunkiem czynności kauzalnej. w przypadku czynności abstrakcyjnych nie ma potrzeby kauzy, bo efekt jest widoczny sam w sobie.
nemo plus iuris
Lernen beginnen
nikt nie może przenieść na drugą osobę więcej praw, aniżeli sam posiada
własność bonitarna - czym była
Lernen beginnen
w prawie rzymskim własność chroniona i uznana jedynie przez prawo pretorskie. Powstawała ona poprzez nieformalne, z punktu widzenia prawa cywilnego, przekazanie rzeczy
interdykty - jakie to były środki
Lernen beginnen
pozaprocesowe
funkcja społeczna służebności
Lernen beginnen
alimentacja - pomoc innym nie tracąc prawa własności do rzeczy
służebności były najczęściej przekazywane przez co?
Lernen beginnen
legat windykacyjny
służebności gruntowe - jakie są
Lernen beginnen
zbywalne i dziedziczne, ale w połączeniu z własnością gruntu władnącego
zakres służebności gruntowej
Lernen beginnen
bardzo konkretne, bardzo wąskie uprawnienia
zakres służebności osobistej
Lernen beginnen
uprawnienie jest określone w sposób abstrakcyjny i szeroki
ius dispondendi - czym jest
Lernen beginnen
wpływanie na jej sytuację prawnorzeczową (dysponowaniem jest np. przeniesienie własnoścI, porzucenie własności). dysponuje nim tylko właściciel
cechy praw rzeczowych
Lernen beginnen
ich przedmiotem są rzeczy materialne, są bezwzględne (skuteczne erga omnes)
traditio dotyczyła wyłącznie jakich rzeczy?
Lernen beginnen
niematerialnych
kto nie może mieć animus?
Lernen beginnen
furioris i infantes
na czym służebność nie może się opierać?
Lernen beginnen
na działaniu właściciela. może być tylko na znoszeniu cudzego działania lub powstrzymywania się od działania
czy może istnieć służebność na służebności?
Lernen beginnen
nie
służebności gruntowe - na jakich gruntach były ustanawiane?
Lernen beginnen
na gruntach sąsiedzkich
służebność gruntowa - nazwa nieruchomości
Lernen beginnen
nieruchomość władnąca
do czego były zaliczone służebności gruntowe?
Lernen beginnen
res mancipi
Każda osoba, która naruszała lub kwestionowała prawo do służebności, mogła zostać pozwana na mocy jakiej skargi?
Lernen beginnen
actio confessoria
służebności osobiste - co to
Lernen beginnen
ograniczone prawa na rzeczy cudzej, przysługujące indywidualnie oznaczonej osobie przez określony czas, najwyżej dożywotnio
ususfructus - czym był
Lernen beginnen
użytkowanie, było korzystaniem z cudzej rzeczy z możliwością czerpania z niej pożytków, bez naruszania jej substancji. W takim wypadku właścicielowi rzeczy pozostawał sam tytuł własności
usus - czym był
Lernen beginnen
używanie. uprawnienie czysto osobiste do korzystania z cudzej rzeczy z prawem pobierania pożytków tylko na własne, codzienne potrzeby
służebności osobiste były chronione przez jakie skargi?
Lernen beginnen
in rem, czyli skuteczne erga omnes
zastaw - co to
Lernen beginnen
ograniczone prawo rzeczowe, ustanawiane w celu zabezpieczenia wierzytelności.
wierzytelność - co to
Lernen beginnen
uprawnienie do żądania spełnienia świadczenia z określonego stosunku zobowiązaniowego przysługujące wierzycielowi wobec dłużnika
początkowo jak funkcjonował zastaw?
Lernen beginnen
dłużnik przenosił własność na wierzyciela i nie przysługiwała mu żadna ochrona prawna
zastaw ręczny
Lernen beginnen
Dłużnik przenosił jedynie posiadanie na zastawnika, zatrzymując prawo własności. Wierzyciel stawał się jedynie detentorem rzeczy, co oznaczało, że nie mógł jej używać
hipoteka - co to jest
Lernen beginnen
ograniczone prawo rzeczowe ustanawiane na rzeczach służące zabezpieczeniu wierzytelności wynikającej z oznaczonego stosunku prawnego, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości
zastaw - jakim był prawem
Lernen beginnen
akcesoryjnym prawem na rzeczy cudzej i nie mógł istnieć bez wierzytelności, którą zabezpiecza
co mogło być przedmiotem zastawu?
Lernen beginnen
jedynie rzeczy materialne
pignus gordianum
Lernen beginnen
Wyjątkowo, na mocy konstytucji cesarza Gordiana ustanowiono prawo wierzyciela do zatrzymania przedmiotu zastawu, nawet po zapłaceniu zabezpieczonego nim długu, jeśli wierzyciel miał wobec tego samego dłużnika inną, niezrealizowaną jeszcze wierzytelność
klauzula przepadku - co mówiła (zastaw)
Lernen beginnen
w razie zwłoki dłużnika na wierzyciela przechodzi własność zastawionej rzeczy
emfiteuza
Lernen beginnen
prawo do czerpania korzyści z nieruchomości gruntowej, przejętej tytułem wieczystej i dziedzicznej dzierżawy bez możliwości nabycia prawa własności przy jednoczesnym dziedzicznym i zbywalnym prawie do dysponowania tą dzierżawą
emfiteuza - spośród ograniczonych praw rzeczowych jaka była
Lernen beginnen
najszersza
prawo emfiteuzy było jakie?
Lernen beginnen
dziedziczne i zbywalne
do czego zobowiązany był emfiteuta?
Lernen beginnen
zobowiązany do płacenia rocznego czynszu; zawiadamiania właściciela o zamiarze sprzedania prawa emfiteuzy oraz do uprawiania gruntu
superficies - co oznacza
Lernen beginnen
odstępowanie nieruchomości będących własnością publiczną pod zabudowę w zamian za minimalny, płacony corocznie czynsz. dziedziczne i zbywalne. skarga in rem
superficies solo cedit
Lernen beginnen
asada prawa rzymskiego, wg której budowle, urządzenia i rośliny trwale związane z gruntem należą do właściciela gruntu.
z jakiej ochrony korzystał superficjusz?
Lernen beginnen
na początku jedynie z pretorskiej. Przysługiwała mu ochrona z interdictum de superficiebus skuteczna erga omnes. Dopiero w prawie justyniańskim uzyskał on ochronę na mocy prawa cywilnego, tj. skargę in rem
czym jest zobowiązanie
Lernen beginnen
stosunek prawny, w którym jedna strona jest ma obowiązek świadczenia na rzecz drugiej
rozróżnienie zobowiązań
Lernen beginnen
zobowiązania ścisłego prawa i dobrej wiary
czy zobowiązania stricti iuris zawierały klauzulę dobrej wiary?
Lernen beginnen
nie
co należało do grupy zobowiązań opartych na dobrej wierze?
Lernen beginnen
kontrakty konsensualne i kontrakty realne
nominalizm kontraktowy - duży plus
Lernen beginnen
pewność porządku prawnego
nominalizm kontraktowy - co oznaczał
Lernen beginnen
jedynie ściśle określone działania, które były przewidziane w prawie, mogły zawiązać zobowiązanie prawne. Jedynie tym kontraktom przysługiwały skargi.
różnice między superficies i emfiteuzą
Lernen beginnen
Superficjariusz nie musiał zawaidamiać o zamiarze zbycia swego uprawnienia. Właścicielowi nie przysługiwało prawo pierwokupu.
ograniczenia prawa własności
Lernen beginnen
prawo sąsiedzkie, prawo publiczne, zwyczaj, prawo sakralne, umowy
hipoteka generalna - czym była
Lernen beginnen
obejmująca cały majątek zastawcy w tym także owoce mające powstać w przyszłości
Zastaw uprzywilejowany
Lernen beginnen
nie obowiązywała w nim zasada pierwszeństwa był on zawsze na pierwszym miejscu bez względu na kolejność jego powstania
dowód diabelski
Lernen beginnen
średniowieczne określenie na dowód własności wszystkich poprzedników
podział czynności prawnych -4 podziały
Lernen beginnen
formalne i nieformalne, jednostronne i dwustronne, inter vivos i mortis causa, rozporządzające i zobowiązujące, odpłatne i nieodpłatne, kauzalne i abstrakcyjne
czynności kauzalne - czym były
Lernen beginnen
ważność tych czynności uzależniona była od przyczyny ich dokonania (causa), czyli celu gospodarczego, chronionego przez prawo, (np traditio)
czynności abstrakcyjne - czym były
Lernen beginnen
ważne są niezależnie od istnienia causa, czyli są „oderwane” od przyczyny ich zawarcia. Do czynności tych zaliczamy czynności formalne. (np stipulatio)
czynności odpłatne - czym były
Lernen beginnen
na ich podstawie obie strony uzyskują wzajemne korzyści majątkowe
czynności nieodpłatne - czym były
Lernen beginnen
zachodzi, gdy tylko jedna strona odnosi korzyści majątkowe,
czynności jednostronne - czym były
Lernen beginnen
czynności do dokonania, których wystarczy oświadczenie woli jednej strony, (np testament)
czynności dwustronne - czym były
Lernen beginnen
wymagają zgodnego oświadczenia woli dwóch stron, np. stypulacja, kupno- sprzedaż, pożyczka.
czynności formalne - czym były
Lernen beginnen
czynności, w których oświadczenie woli musiało być złożone w ściśle określonej formie. Uchybienie tej formie powodowało nieważność czynności.
Czynności nieformalne - czym były
Lernen beginnen
czynności, w których wymagany był konsensus, a nie odpowiedniej forma – kontrakty konsensualne, np. kupno-sprzedaż.
lex scribonia
Lernen beginnen
nie można zasiedzieć służebności
podział służebności gruntów
Lernen beginnen
służebności gruntów wiejskich, służebności gruntów miejskich
kryterium podziału służebności gruntów
Lernen beginnen
cel, a nie miejsce
zasady podstawowe służebności
Lernen beginnen
służebność musi być wykonana oględnie, musi przynosić korzyści gruntowi władnącemu, nie może polegać na działaniu, sąsiedztwo, nie może być ususfructus na służebności
ususfructus - jak tłumaczyć
Lernen beginnen
użytkowanie
czy dziecko niewolnicy jest owocem?
Lernen beginnen
nie, bo człowiek nie jest pożytkiem z człowieka.
jaka jest emfiteuza?
Lernen beginnen
dziedziczna i zbywalna
rozwój emfiteuzy później w co?
Lernen beginnen
feudalna własność podzielona, użytkowanie wieczyste
zastaw i hipoteka - jakie są to prawa
Lernen beginnen
prawa umacniające wierzytelności
pacta umowy zastawu
Lernen beginnen
lex comissoria (klauzula przepadku), pactum de vendendo (porozumienie o sprzedaży), pactum antichreticum (porozumienie o używaniu rzeczy zastawnej)
fiducia - czym była w prawie archaicznym
Lernen beginnen
przeniesienie własności zabezpieczenia
sukcesja uniwersalna - co to
Lernen beginnen
wejście w ogół praw i obowiązków poprzednika
dziedziczenie - co to
Lernen beginnen
wejście w ogół praw, które miał zmarły
heredes - kto to
Lernen beginnen
dziedzice
delatio - co to (dziedziczenie ius civilu)
Lernen beginnen
powołanie do spadku
dziedziczenie wg ustawy 12 tablic
Lernen beginnen
wola zmarłego, potem sui heredes, potem najbliższy krewny agnacyjny, potem członkowie rodu
sui (dzieci pod władzą i żona in manu) w ustawie 12 tablic dziedziczą wedle jakiej zasady?
Lernen beginnen
głów i szczepów (zasada reprezentacji), czyli osoby o tym samym stopniu pokrewieństwa dziedziczą ten sam udział spadkowy
jak dziedziczą agnaci tego samego stopnia w ustawie 12 tablic?
Lernen beginnen
dziedziczą równe części
sc orfitianum (178 n...e)
Lernen beginnen
dzieci (też nieślubne) dziedziczą po matce jako legitimi w pierwszej kolejności
porządek ubiegania się o bonorum possesio wg edyktu pretorskiego
Lernen beginnen
liberi (wszystkie dzieci, w tym emancypowane), legitimi & patronus (dziedzice wg ustawy 12 tablic), cognati (krewni krwi), vir i uxor (żona/mąż)
ochrona bonorum possesor - co służy
Lernen beginnen
intredictum quorum bonorum, skargi z fikcją "jakby był dziedzicem"
testament - jaką był czynnością
Lernen beginnen
czynność formalna
essentiale negoti testamentu
Lernen beginnen
sporządzenie dziedzica
posiadanie wadliwe jaki miało charakter
Lernen beginnen
względny (istniało wobec osoby, od której nastąpiło wadliwe nabycie)
posiadanie wadliwe - jak można było nabyć
Lernen beginnen
przemocą, potajemnie, prekaryjnie
rodzaje gruntów w służebności gruntowej
Lernen beginnen
grunt władnący, grunt służebny
co trzeba wytoczyć aby dostać zachowek?
Lernen beginnen
v
co oznaczał nominalizm kontraktowy?
Lernen beginnen
że pewne typy zobowiązań były chronione przez skargi
stipulatio - jaką czynnością było
Lernen beginnen
abstrakcyjną
warunek zawieszający (substytucja)
Lernen beginnen
czynność prawna ma wywołać skutki dopiero po jego wystąpieniu
najważniejsza cecha prawa zobowiązań
Lernen beginnen
inter partes
jakie osoby wiąże zobowiązanie?
Lernen beginnen
dłużnik wierzyciel
podstawowy podział zobowiązań
Lernen beginnen
cywilne, pretorskie, naturalne
2 źródła zobowiązań
Lernen beginnen
kontrakty, delikty (niekompletny podział, np bezpodstawne wzbogacenie)
kontrakty - jak się dzielą
Lernen beginnen
jednostronnie zobowiązujące, dwustronnie zobowiązujące
kontrakty dwustronnie zobowiązujące - jak się dzielą
Lernen beginnen
równoczesne, nierównoczesne
inne podziały zobowiązań
Lernen beginnen
bonae fidei, stricti iuris
przedmiot zobowiązania - wymogi
Lernen beginnen
określone (lub dające się określić w przyszłości), możliwe do spełnienia, wycenialne w pieniądzu, niesprzeczne z dobrymi obyczajami
to co niemożliwe nie tworzy zobowiązania
Lernen beginnen
impossibilum nulla obligatio est
jaką formę miała stypulacja?
Lernen beginnen
pytanie, odpowiedź i przyrzeczenie
co gdy zawarto przyczynę zawarcia stypulacji?
Lernen beginnen
stawała się czynnością kauzalną
pożyczka po łacinie - jak
Lernen beginnen
mutuum
condictio indebiti
Lernen beginnen
roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia
kontrakty literalne - czym były
Lernen beginnen
kontrakty, w których zgodna wola stron powinna być ujęta w formę pisemną.
kontrakty konsensualne - czym były
Lernen beginnen
kontrakty dwustronne oceniane wg zasad dobrej wiary
umowa zastawu - szczegoly
Lernen beginnen
zastawca wręcza zastawnikowi swoją rzecz (przeniesienie detencji). przedmiotem zastawu zazwyczaj rzecz oznaczona indywidualnie zarówno ruchoma jak i nieruchoma
cel zastawu
Lernen beginnen
faktyczna akcesoryjność umowy zastawu
obowiązki zastawnika
Lernen beginnen
strzeżenie rzeczy, zakaz pobierania pożytków i kradzieży
obowiązek zastawcy w zastawie
Lernen beginnen
zwrot zastawnikowi poniesionych nakładów
obowiązek strzeżenia zastawu po łacinie
Lernen beginnen
custodia
lex commisoria
Lernen beginnen
klauzula przepadku, zlikwidowana za konstantyna wielkiego
pactum antichreticum
Lernen beginnen
porozumienie o używaniu rzeczy zastawnej
commodatum - co to jest
Lernen beginnen
umowa użyczenia
umowa użyczenia (komodat) - na czym polega
Lernen beginnen
komodant wręcza komodatariuszowi swoją rzecz (przeniesienie detencji)
przedmiot komodatu
Lernen beginnen
rzecz oznaczona indywidualnie, ruchoma, niezużywalna
skargi - umowa użyczenia
Lernen beginnen
acti commodati directa/contraria
obowiązki komodatariusza
Lernen beginnen
obowiązek strzeżenia (custodia)
depositum - co to
Lernen beginnen
umowa przechowania
depozyt - na czym polega
Lernen beginnen
deponent wręcza depozytariuszowi swoją rzecz (przeniesienie detencji)
przedmiot przechowania - depozyt
Lernen beginnen
zasadniczo rzeczy indywidualnie oznaczone, ruchome, niezużywalne
za co JEDYNIE odpowiada depozytariusz?
Lernen beginnen
culpa lata i dolus
pożyczka (mutuum) - co to
Lernen beginnen
instytucja prawna, w ramach której pożyczkodawca zobowiązuje się oddać na własność pożyczkobiorcy pieniądze lub rzeczy oznaczone co do gatunku, a pożyczkobiorca zobowiązuje się do oddania tej samej ilości pieniędzy lub rzeczy
jak wierzyciel mógł dochodzić zwrotu pożyczki?
Lernen beginnen
condictio certae creditae pecuniae – jeśli były to pieniądze lub condictio certae rei jeśli były to inne rzeczy oznaczone co do gatunku.
jakim kontraktem była pożyczka?
Lernen beginnen
przyjacielskim (brak odsetek), kontraktem jednostronnie zobowiązującym ścisłego prawa
szczególny typ pożyczki
Lernen beginnen
pożyczka morska. miała ona miejsce gdy ktoś zaciągnął kredyt na zakup towarów transportowanych morzem. Wierzyciel mógł domagać się zwrotu tylko wtedy kiedy statek szczęśliwie dopłynął do portu przeznaczenia
zastaw ręczny- co to (pignus)
Lernen beginnen
przeniesienie posiadania naturalnego rzeczy przez zastawcę na zastawnika w celu zabezpieczenia określonej wierzytelności.
zastawca - jaką miał skargę wobec zastawnika
Lernen beginnen
actio pigneraticia directa
zastawnik - jaką miał skargę wobec zastawcy
Lernen beginnen
actio pigneraticia contraria
zastaw antychretyczny - co to
Lernen beginnen
zastawnik mógł pobierać pożytki z rzeczy na poczet długu.
kontrakty odpłatne
Lernen beginnen
kupno-sprzedaż, najem dzieła
kontrakty przyjacielskie (nieodpłatne)
Lernen beginnen
pożyczka, użyczenie, przechowanie, zastaw ręczny
skargi odszkodowawcze, actiones rei persecutoriae - co było celem?
Lernen beginnen
pokrycie poniesionej szkody
skargi penalne - co było celem
Lernen beginnen
wymierzenie kary prywatnej; nie mogły być stosowne wobec dziedziców sprawcy
Niemożność stosowania powództw konkurujących - kiedy miała miejsce
Lernen beginnen
gdy zachodziła identyczność celu stosowania skargi z tej samej podstawy faktycznej. nebis in idem
czy odpowiedzialność penalna wykluczała odpowiedzialność deliktową?
Lernen beginnen
nie
essentalia negoti - co to
Lernen beginnen
składniki treści czynności cywilnoprawnej, które określają typ tej czynności
essentalia negoti emptio-venditio
Lernen beginnen
określenie rzeczy, określenie ceny, określenie stron świadczenia
obowiązki stron w emptio venditio
Lernen beginnen
obowiązek wydania rzeczy kupującemu, obowiązek zapłacenia wyznaczonej ceny za towar oraz odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne.
kupno szansy, rodzaj sprzedaży losowej po łacinie
Lernen beginnen
emptio spei
Sprzedaż rzeczy spodziewanej - co to
Lernen beginnen
sprzedaż towaru mającego powstać w przyszłości (sprzedaż plonów przed ich zebraniem z drzew lub pola, o ile umówiono cenę za ustaloną miarę towaru).
Res in commercio
Lernen beginnen
rzecz przeznaczona do obrotu prawnego, mogła być towarem, o ile była istniejąca lub mająca powstać w przyszłości
sprzedaż mancypacyjna
Lernen beginnen
archaiczny, formalistyczny akt prawny per aes et libram polegający na bezpośredniej wymianie rzeczy na odważany na wadze pieniądz kruszcowy, w towarzystwie uroczystych słów
skutki obligacyjne sprzedaży mancypacyjnej
Lernen beginnen
Auctoritas – wsparcie którego sprzedawca miał obowiązek udzielić nabywcy gdyby przeciwko niemu osoba trzecia wytoczyła rei vindicatio. actio auctoritatis pozew przysługujący nabywcy rzeczy po przegranym procesie auctoritas o zapłatę 2x wartości rzeczy
Sprzedaż poprzez nieformalne porozumienie stron
Lernen beginnen
stronami porozumienia byli początkowo peregryni, później forma ta zastąpiła mancypacyjną
Sprzedaż konsensualna
Lernen beginnen
czynność rodząca wyłącznie zobowiązanie (dwustronne, równoczesne, oparte na bona fides) między stronami, nie wywołująca skutków rzeczowych – nie przenosiła własności
do czego zobowiązany był sprzedawca?
Lernen beginnen
ł wydać rzecz i zapewnić spokojne posiadanie, przysługiwała mu actio venditi.
do czego zobowiązany był nabywca?
Lernen beginnen
zapłacić cenę, przysługiwała mu actio empti.
co w przypadku res mancipi i wydania rzeczy?
Lernen beginnen
wydanie rzeczy to początek okresu zasiedzenia
sabinianie - czy cena mogła być towarem
Lernen beginnen
tak
gaius - czy cena mogła być towarem
Lernen beginnen
nie
w sytuacji gdy cena nie została ustalona przez strony, tylko przez osobę trzecią. - czy miała miejsce sprzedaż?
Lernen beginnen
był spór
Klauzule (dodatkowe postanowienia) w umowie sprzedaży pozwalające sprzedawcy:
Lernen beginnen
odstąpić od umowy, jeśli w określonym terminie otrzymałby lepszą ofertę sprzedaży; odstąpić od umowy, gdy w ustalonym terminie kupujący nie zapłacił całości ceny, odkupić sprzedaną rzeczy w oznaczonym czasie.
Klauzule (dodatkowe postanowienia) w umowie sprzedaży wprowadzone w interesie kupującego
Lernen beginnen
sprzedaż na próbę – prawo odstąpienia w ciągu określonego czasu od umowy za zwrotem kupionej rzeczy; klauzula przepadku przy zapłacie dokonywanej w ratach – brak kolejnej raty oznacza rozwiązanie umowy bez zwrotu płaconych rat
kupno sprzedaż - typ zobowiązania
Lernen beginnen
oparty na dobrej wierze, dwustronnie zobowiązujące równoczesne
kto ponosi ryzyko w pożyczce morskiej?
Lernen beginnen
wierzyciel
co było "nagrodą" dla wierzyciela w pożyczce morskiej?
Lernen beginnen
wysokie odsetki
czy consensus w emptio-venditio jest ważny, jeżeli jest zgoda co do przedmiotu, ale nie ma zgody co do nazwy?
Lernen beginnen
tak
czy consensus w emptio-venditio jest ważny, jeżeli jest zgoda co do przedmiotu, ale nie ma zgody co do jego substancji?
Lernen beginnen
tak
roznice miedzy marcellusem, julianem i ulpianem co do emptio venditio
Lernen beginnen
ustalenie cech konstytutywnych rzeczy sprzedanej
błąd istotny (error, emptio-venditio) - co to
Lernen beginnen
brak świadomości lub swobody tego, który składa oświadczenie woli
przeciwieństwo dobrej wiary
Lernen beginnen
dolus, podstęp
typy wad (emptio venditio)
Lernen beginnen
wady prawne, wady fizyczne
volenti non fit iniuria
Lernen beginnen
chcącemu nie dzieje się krzywda
czy wady jawne obciążają sprzedawcę?
Lernen beginnen
nie
czy wady ukryte obciążają sprzedawcę?
Lernen beginnen
tak, dolus
actio redhibitoria (emptio venditio)
Lernen beginnen
skarga o odstąpienie od umowy (w ciągu 6 miesięcy)
actio quanti minoris (emptio venditio)
Lernen beginnen
skarga o obniżenie ceny
odpowiedzialność sprzedawcy w emptio-venditio
Lernen beginnen
dobra wiara w umowie, odpowiedzialność za wady, dodatkowe porozumienia stron,
locatio conductio - podstawowy cel
Lernen beginnen
udostępnienie czegoś drugiej stronie (za np wynagrodzeniem)
typy locatio conductio
Lernen beginnen
locatio conductio rei (rzeczy), locatio conductio operis (dzieła), locatio conductio operarum (pracy)
skargi - locatio conductio
Lernen beginnen
actio locati/actio conducti
dwie strony locatio-conductio
Lernen beginnen
locator, conductor
obowiązki lokatora w locatio conductio rei
Lernen beginnen
wydanie rzeczy oznaczonej indywidualnie (res) i utrzymanie rzeczy w stanie nadającym się do użycia
obowiązki konduktora w locatio conductio rei
Lernen beginnen
zapłata czynszu, użycie rzeczy zgodnie z umową; zwrot rzeczy w stanie niepogorszonym poza normalnym zużyciem po zakończeniu umowy najmu
odpowiedzialność lokatora w locatio conductio rei
Lernen beginnen
ponosi ryzyko przypadkowej utraty rzeczy (traci prawo do pobierania czynszu), abstrakcyjny wzorzec staranności
culpa levis in abstracto
Lernen beginnen
zaniedbanie starannośc, jaka cechowała sumiennego i zapobiegliwego człowieka
ekonomiczne uzasadnienie emfiteuzy
Lernen beginnen
brak mocy przerobowej, zapłacenie czynszu, obie strony zyskują
remissio mercedis
Lernen beginnen
prawo do obniżenia czynszu z powodu nieurodzaju
obowiązki konduktora w locatio conductio operis
Lernen beginnen
wykonanie dzieła z materiału dostarczonego przez lokatora i wydanie zamawiającemu
obowiązki lokatora w locatio conductio operis
Lernen beginnen
zapłata czynszu
odpowiedzialność konduktora w locatio conductio operis
Lernen beginnen
abstrakcyjny wzorzec staranności oraz obowiązek custodia (oparta na staranności lub jego braku)
odpowiedzialność konduktora - jaka skarga
Lernen beginnen
skarga z deliktu damnum iniuria datum (odpowiedzialność akwiliańska)
lex rhodia de iactu (rodyjskie prawo zrzutu) - co to
Lernen beginnen
osoby, których towary zostały wyrzucone miały skargę do magister navis (actio locati/actio conducti), który następnie występował do osób, których ładunki ocalały o zwrot przypadających na nich części (actio conducti/actio locati)
uzasadnienie lex rhodia
Lernen beginnen
uczynienie wspolnego uszczerbku w stosunku do tych, których własność została uratowana kosztem innych
konfiguracje kontraktowe w przypadku podróży morskiej
Lernen beginnen
locatio rei lub locatio operis
vis maior - co to
Lernen beginnen
odpowiedzialność za siłę wyższą
locatio conductio operarum - obowiązki lokatora (pracownika)
Lernen beginnen
świadczenie pracy na rzecz konduktora przez określony czas lub do osiągnięcia jakiegoś celu
locatio conductio operarum - obowiązki konduktora (pracodawcy)
Lernen beginnen
zapłata czynszu - wynagrodzenia
abstrakcyjny wzorzec odpowiedzialności, czyli
Lernen beginnen
culpa levis in abstracto
geneza spółki
Lernen beginnen
wywodzi się z archaicznego obyczaju niedzielenia majątku po pater familias przez sui heredes
podstawowa cecha spółki rzymskiej
Lernen beginnen
wewnętrzny charakter (ma znaczenie pomiędzy wspólnikami)
kontraktem opartym o co była spółka?
Lernen beginnen
zaufanie
odpowiedzialność wspólników w spółce
Lernen beginnen
culpa levis in concreto
spółka (societas) - co to
Lernen beginnen
zobowiązanie dwustronne równoczesne, oparte na dobrej wierze. Wspólnicy zobowiązywali się do osiągnięcia określonych celów gospodarczych przez wniesienie wkładów rzeczowych lub własnej pracy
co powoduje rozwiązanie spółki?
Lernen beginnen
śmierć jednego ze wspólników powoduje rozwiązanie spółki (oczywiście potem można od razu zawrzeć nową). Każdy ze wspólników mógł żądać rozwiązania spółki – nikogo też nie można zmusić do pozostania w spółce
Do dochodzenia rozliczeń z tytułu spółki służyła skarga jaka
Lernen beginnen
actio pro socio - powodowała ona niezależnie od skutków majątkowych rozwiązanie spółki. Używano jej podczas konfliktu w spółce
Do dochodzenia rozliczeń z tytułu spółki służyła skarga jaka (jeżeli nie było konfliktu w spółce)
Lernen beginnen
nieinfamująca skarga actio communi dividundo – służąca do podziału majątku wspólnego.
niedopuszczalna była "lwia spółka" - czyli jakaa
Lernen beginnen
któryś ze wspólników ma uczestniczyć jedynie w stratach, bez udziału w zyskach.
pomiędzy kim spółka tworzyła stosunki prawne?
Lernen beginnen
między wspólnikami
Wobec osób trzecich odpowiedzialność ponosił kto?
Lernen beginnen
wyłącznie ten wspólnik, który zawarł umowę. Wspólnik, który wykonał takie zobowiązanie, miał do pozostałych wspólników skargę o dokonanie rozliczeń
cechy societates publicanorum
Lernen beginnen
trwanie spółki pomimo śmierci wspólnika, odpowiedzialność solidarna, wyodrębnienie majątku spółki, udziały mogły być dziedziczne
za pomocą kogo działali wspólnicy
Lernen beginnen
za pomocą wspólnego niewolnika
wkład do spółki
Lernen beginnen
pecunia - wkład majątkowy, opera - szeroko rozumiana praca, industria - szczególna cecha pracy, gratia - szczególne cechy wspólnika (np dobre imię)
wysokość udziałów - kto ustalał (jaki mechanizm był?)
Lernen beginnen
mechanizm procesowy osądu roztropnego człowieka
spółki publikańskie - geneza
Lernen beginnen
kontrakt na wykonywanie zadań publicznych.np. pobieranie podatków
mandatum - co to po łacinie
Lernen beginnen
zlecenie
mandat (zlecenie) - czym był
Lernen beginnen
kontrakt, w którym zleceniobiorca zobowiązywał się na prośbę zleceniodawcy wykonać nieodpłatnie określoną czynność prawną lub faktyczną. Nie mogła ona jednak leżeć tylko w interesie przyjmującego zlecenie, gdyż było to uznawane za niewiążące rady
jakie zobowiązanie rodził mandat?
Lernen beginnen
zobowiązanie dwustronne nierównoczesne, oparte na dobrej wierze
z jaką skargą mógł wystąpić zleceniodawca mandatu?
Lernen beginnen
actio mandati directa
z jaką skargą mógł wystąpić zleceniobiorca aby np odzyskać koszty poniesione na sprawowanie mandatu?
Lernen beginnen
actio mandati contraria
czego domaga się mandans (zleceniodawca)?
Lernen beginnen
wykonania zlecenia
czego może domagać się zleceniobiorca?
Lernen beginnen
koszty wykonania zlecenia, poniesione szkody
szkody mandatariusza - o jakie mógł się ubiegać
Lernen beginnen
takie, które wynikały ze zlecenia
odpowiedzialnośc pracodawcy w locatio conductio operarum
Lernen beginnen
uzupełnij
mandatariusz w imieniu mandansa działa jako zastępca jaki?
Lernen beginnen
pośredni
granice mandatu
Lernen beginnen
mandat jako oparty na zaufaniu, sztywna konstrukcja dogmatyczna a funkcjonalność konstrukcji zlecenia
rozwiązanie zlecenia - (mandatu) - jak?
Lernen beginnen
odwołanie mandatu, odwołanie do chwili nieprzystąpienia do jego wykonywania, zgoda stron, śmierć strony
negotiorum gestio - co to
Lernen beginnen
prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia
czy zleceniobiorca mógł żądać wynagrodzenie za świadczenei mandatu?
Lernen beginnen
nie, ale mógł przyjąć dobrowolne wynagrodzenie ze strony zleceniodawcy (honorarium).
podział zobowiązań przez justyniana (instytucje)
Lernen beginnen
z kontraktu, albo z jakby kontraktu, albo z czynu zabronionego, albo z jakby z czynu zabronionego
quasi kontrakty - jakie są
Lernen beginnen
dodaj coś
przykład upoważnienia przemiennego (facultas alternativa)
Lernen beginnen
odpowiedzialność właściciela za niewolnika - wydanie niewolnika lub zapłata kary prywatnej
4 rodzaje jakby kontraktów które występowały w kodyfikacji justyniańskiej
Lernen beginnen
negotiorum gestio, tutela, legatum per damnationem, solutio indebiti
prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia - jakie powinno być
Lernen beginnen
podejmowane w interesie zastąpionego i dla niego użyteczne
negotiorum gestio - jakim było zobowiązaniem
Lernen beginnen
dwustronne nierównoczesne, dobrej wiary, dochodzone przez dominus negotii za pomocą actio negotiorum gestorum directa
w przypadku poniesionych szkód co mógl stosować negotiorum gestor?
Lernen beginnen
actio negotiorum gestorum contraria
dwie strony negotiorum gestio
Lernen beginnen
dominus negotii, negotiorum gestor
zobowiązania z tytułu opieki (tuteli) (quasi-kontrakty) - jakie byly
Lernen beginnen
podobne do zlecenia, zobowiązanie dwustronne nierównoczesne, dobrej wiary. Chronione za pomocą actio tutelae (prowadzenie spraw majątkowych pupila)
bezpodstawne wzbogacenie się (solito indebiti) (quasi kontrakty)
Lernen beginnen
zobowiązanie powstałe ze spełnienia nienależnego świadczenia. Podobne do pożyczki, zobowiązanie jednostronne, ścisłego prawa. Przysługiwała skarga condictio.
legatum (quasi-kontrakty)
Lernen beginnen
zobowiązanie spadkobiercy wobec legatariuszy, zawiązane przez objęcie spadku, zobowiązanie dziedzica wobec legatariusza było zobowiązaniem jednostronnym, ścisłego prawa
przesłanki traditio:
Lernen beginnen
niemancypowalność rzeczy przekazywanej, fizyczne wydanie, zgodna wola stron, causa
próby przełamania nominalizmu kontraktowego
Lernen beginnen
stipulatio, condictio indebiti, actio praescriptis verbis, pacta
actio praescriptis verbis - co to
Lernen beginnen
powództwo chroniące uprawnionego z kontraktu nienazwanego – o wykonanie świadczenia wzajemnego.
pacta w prawie rzymskim - co to
Lernen beginnen
porozumienie poza systemem kontraktowym
pacta nuda - jaka zasada sformułowana przez ulpiana?
Lernen beginnen
gołe porozumienie nie rodzi zobowiązania, ale zarzut procesowy
ustawa 12 tablic a kradzież - rozróżnienie
Lernen beginnen
rozróżnienie między odpowiedzialnością sprawców kradnących jawnie a tych, którzy kradli w sposób niejawny
jaka była kara dla złodzieja niejawnego?
Lernen beginnen
zapłata podwójnej wartości rzeczy skradzionej
czym była kradzież w okresie prawa klasycznego w rzymie
Lernen beginnen
“nieuczciwym dotknięciem cudzej rzeczy w celu osiągnięcia z tego korzyści albo samej rzeczy, albo przez jej używanie, albo przez jej posiadanie
furtum usus - czym było
Lernen beginnen
kradzież używania
furtum rei suae - czym było
Lernen beginnen
zabranie rzeczy przez zastawcę zastawnikowi, inaczej kradzież posiadania
odpowiedzialność noksalna - czego dotyczyła
Lernen beginnen
odpowiedzialności za dokonane przestępstwa czyli delikty przez osoby alieni iuris
kradzież jawna - czym była karana
Lernen beginnen
karą publiczną
Actio furti concepti et oblati – co to za skarga
Lernen beginnen
przeciwko przechowującemu rzecz skradzioną (potrójna wartość rzeczy od osoby, w której domu znaleziono rzecz skradzioną);
Actio furti prohibiti - co to za skarga
Lernen beginnen
przeciwko osobie która utrudnia poszukiwania rzeczy skradzionej (dopiero w prawie pretorskim; czterokrotna wartość rzeczy skradzionej)
co było wymagane do powstania odpowiedzialności za furtum?
Lernen beginnen
dolus (zły zamiar) i celowe, nieuczciwe działanie sprawcy nastawione na zysk
lex aquilla - kiedy weszło w życie
Lernen beginnen
286 r. p.n.e
jaką skargę wprowadzała lex aquilla?
Lernen beginnen
actio damni iniuriae ex lege Aquilia
system rzymski deliktu - jaki
Lernen beginnen
nominalizm deliktowy
rapina - co to
Lernen beginnen
rozbój
iniuria - co to
Lernen beginnen
zniewaga/złoczynienie
damnum iniuria datum
Lernen beginnen
szkoda bezprawna
co groziło za kradzież w nocy/z rozbojem
Lernen beginnen
śmierć
co groziło za kradzież jawną w prawie pretorskim
Lernen beginnen
poczwórna wartość rzeczy
ile rozdziałów miała ustawa akwilianska
Lernen beginnen
3
1 rozdzial lex aquilla - o czym byl
Lernen beginnen
wprowadzenie odpowiedzialnosci za zabicie niewolnika lub zwierzęcia z kategorii pecus,
2 rozdzial lex aquilla - o czym byl
Lernen beginnen
odpowiedzialność wierzyciela dodatkowego, który nieuczciwie umorzył zobowiązanie dłużnika wobec wierzyciela głównego
3 rozdzial lex aquilla - o czym był
Lernen beginnen
regulował odpowiedzialność osoby, która w wyniku działania określonego w rozdziale pierwszym zraniła cudzego niewolnika lub zwierzę czworonożne, należące do pecus, zraniła bądź zabiła inne zwierzę oraz względnie uszkodziła lub zniszczyła inną rzecz
przeslanki odpowiedzialnosci za zniszczenie i uszkodzenie cudzego majatku w lex aquilla
Lernen beginnen
bezposrednie oddzialywanie sprawcy na rzecz zniszczona lub uszkodzona, szkoda w wyniku dzialania a nie zaniechania, rzecz rzeczywiscie zniszczona lub uszkodzona, wysokosc szkody wg rynkowej wartosci rzeczy, wniesc skarge mogl tylko wlasciciel kwirytarny
sankcje za wyrzadzone szkody z rozdzialu 1 lex aquilla
Lernen beginnen
obowiązek zapłaty kary w wysokości najwyższej wartości, jaką rzecz miała w ciągu ostatniego roku przed wyrządzeniem szkody
sankcje za wyrzadzone szkody z rozdzialu 3 lex aquilla
Lernen beginnen
najwyższej wartości, jaką zniszczona lub uszkodzona rzecz osiągnęła w ciągu ostatnich trzydziestu dni przed wyrządzeniem szkody
sankcje za wyrzadzone szkody z rodzialu 2 lex aquilla
Lernen beginnen
zapłacenie wierzycielowi głównemu równowartości szkody poniesionej przez umorzenie zobowiązania
bezprawność (iniuria) - co to wg ustawy akwiliańskiej
Lernen beginnen
o naruszenie zakazu niszczenia cudzego majątku, później liczyło się też nastawienie psychiczne sprawcy
Jak późnorepublikańscy juryści powiązali pojęcie bezprawności (iniuria) z pojęciem winy (culpa)?
Lernen beginnen
Ograniczyli odpowiedzialność tylko do tych sprawców, którym można było przypisać winę.
Na czym opierał się obiektywny wzorzec zachowania w kontekście oceny winy?
Lernen beginnen
Wzorzec opierał się na typowych umiejętnościach i zdolnościach.
Jaka była tradycyjna ocena bezprawności (iniuria) w prawie?
Lernen beginnen
Tradycyjnie uważano, że sprawca odpowiadał za szkodę, jeśli działał z zamiarem jej wyrządzenia.
czy wg jurystów rzymskich istniały kontratypy?
Lernen beginnen
tak, obrona konieczna i stan wyższej konieczności
jak zazwyczaj powstawały jakby-delikty?
Lernen beginnen
nie zawsze powstawały z winy sprawcy, jak w przypadku deliktu, ale przede wszystkim z niedbalstwa i braku fachowej umiejętności
co zalicza się do zobowiązan quasi-deliktowych?
Lernen beginnen
odpowiedzialność sędziego,
późniejsza instytucja podobna do quasi deliktów
Lernen beginnen
odpowiedzialność na zasadzie ryzyka
Pojęcie quasi-deliktów zostało wprowadzone do języka prawniczego przez?
Lernen beginnen
Justyniana
ile było rodzajów quasi-deliktów?
Lernen beginnen
4
jakie były rodzaje quasi deliktów?
Lernen beginnen
wyrzucenie, wylanie czegoś z pomieszczenia, umieszczenie na fasadzie budynku przedmiotu stwarzającego zagrożenie dla innych, kradzież lub zniszczenie rzeczy wniesionej na statek lub do gospody, nierzetelność w prowadzeniu sprawy (odpowiedzialność sędzi)
Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka - co to
Lernen beginnen
Odpowiedzialność odszkodowawcza oparta na zasadzie ryzyka wynika z etycznego nakazu ochrony słabszej ekonomicznie jednostki poszkodowanej przez działalność osoby wykorzystującej siły przyrody i osiągającej zysk z tej działalności
odpowiedzialność na zasadzie ryzyka - jakim jest typem odpowiedzialności?
Lernen beginnen
obiektywnej
gdzie występowała odpowiedzialność na zasadzie ryzyka?
Lernen beginnen
quasi-delikty, kontraktach objętych custodią, czyli obowiązkiem szczególnego strzeżenia rzeczy, odpowiedzialność za wady fizyczne z edyktu edylów kurulnych, odpowiedzialność za wyrządzone przez zwierzęta szkody
stopnie winy
Lernen beginnen
1 dolus, (podstęp), 2 culpa (wina)
dolus - co to
Lernen beginnen
świadome i dobrowolne działanie lub zaniechanie obliczone na wyrządzenie szkody drugiemu. najwyższy stopień winy.
culpa - co to
Lernen beginnen
wina nieumyślna, niedbalstwo. przeciwieństwo staranności.
culpa lata - co to
Lernen beginnen
grube niedbalstwo, to rażące niedbalstwo – to niezrozumienie tego, co wszyscy powinni zrozumieć
culpa levis - co to
Lernen beginnen
lżejsze niedbalstwo; kwalifikowano ją jako zaniedbanie staranności
według jakich wzorców kwalifikowano culpa levis?
Lernen beginnen
abstrakcyjny (staranny ojciec rodziny), konkretny (taranności w sprawach innej osoby, jak w swoich własnych)
custodia - co to
Lernen beginnen
obowiązek szczególnego strzeżenia rzeczy. Odpowiedzialność istnieje nawet w wypadku przypadkowej utraty rzeczy, jeżeli tej utracie można było przeciwdziałać poprzez właściwe jej strzeżenie. oparta na ryzyku.
edykt de receptis - MORZE
Lernen beginnen
odpowiedzialność właścicieli statków (ale również właścicieli zajazdów czy stajen) za uszkodzenia i kradzieże przedmiotów wniesionych przez klientów
actio exercitoria - MORZE
Lernen beginnen
za zobowiązania zaciągnięte przez niewolnika ustanowionego magister navis (niewolnik ustanowiony kapitanem) odpowiadał exercitor (właściciel niewolnika) w pełnej wysokości
rozwój prawa - okresy (prawo archaiczne - kiedy?)
Lernen beginnen
753 p.n. e do 264 p.n.e
rozwój prawa - okresy (prawo przedklasyczne)
Lernen beginnen
od 2-giej połowy III w. p.n.e. do 27 p.n.e
rozwój prawa - okresy (prawo klasyczne)
Lernen beginnen
od początków pryncypatu do objęcia władzy przez cesarza Dioklecjana (koniec dynastii Sewerów)
rozwój prawa - okresy (prawo poklasyczne)
Lernen beginnen
od Dioklecjana do 476 r n.e.
rozwój prawa - okresy (prawo justyniańskie)
Lernen beginnen
527-565 r. n.e
w jakim okresie najlepiej rozwijała się jurysprudencja klasyczna?
Lernen beginnen
okres pryncypatu
Kontradyktoryjność procesu - co to znaczy
Lernen beginnen
postępowanie polega na wystąpieniach dwóch przeciwstawnych stron toczących spór
W prawie rzymskim kontradyktoryjność znalazła uzasadnienie w oparciu o jakie przekonanie
Lernen beginnen
strony najlepiej znają stan faktyczny, a ponadto mają żywotny interes w wyjaśnieniu okoliczności, które przemawiają na ich rzecz
Przeciwieństwem procesu kontradyktoryjnego jest jaki proces?
Lernen beginnen
proces inkwizycyjny
pytanie o glosatorów - pierwsze centrum nauki prawa rzymskiego
Lernen beginnen
uniwersytet w Bolonii
Praca glosatorów polegała na czym?
Lernen beginnen
wypisywaniu własnych uwag, początkowo między wierszami a później na marginesach justyniańskich ksiąg prawnych
W późniejszym czasie glosy zaczęły przybierać jaką postać
Lernen beginnen
podsumowań przybierające formy dyskusji prawno-dogmatycznej oraz roztrząsające kwestie problematyczne, wątpliwe i sporne
paremia związana z glosami
Lernen beginnen
czegokolwiek nie uznaje glosa, nie uznaje też sąd
przedstawiciele szkoły prokuliańskiej
Lernen beginnen
Labeo, Prokulus, Nerwa Starszy
przedstawiciele szkoły sabiniańskiej
Lernen beginnen
Sabinus, Kapiton, Kasjusz Longinus
filozofia szkoły prokuliańskiej
Lernen beginnen
stoicka
filozofia szkoły sabiniańskiej
Lernen beginnen
perypatetycka
spór prokulianów i sabinianów o urodzenia dziecka żywego
Lernen beginnen
Prokulianie – krzyk noworodka, Sabinianie – jakikolwiek znak życia
spór prokulianów i sabinianów o moment stania się dojrzałym przez chłopca
Lernen beginnen
Prokulianie – 14 lat jako stały wiek, Sabinianie – chcieli sprawdzać wg kryterium indywidualnego rozwoju fizycznego
spór prokulianów i sabinianów o "zapisobierca zmarł nie dowiedziawszy się o legacie"
Lernen beginnen
Prokulianie – przedmiot wchodzi do spadku po nim, Sabinianie – przedmiot nie wchodzi do spadku po nim
spór prokulianów i sabinianów o należność przedmiotu przed przyjęciem legatu
Lernen beginnen
Prokulianie – do nikogo, sabinianie - do dziedzica
spór prokulianów i sabinianów o skarb
Lernen beginnen
Prokulianie – właściciel gruntu nabywał skarb w momencie dowiedzenia się o nim i powzięcia woli nabycia go, Sabinianie - uważali za konieczne fizyczne wydobycie skarbu
spór prokulianów i sabinianów o przetworzenie
Lernen beginnen
Prokulianie – rzecz należała do tego, kto ją wykonał, czyli przetwórcy, Sabinianie – nowa rzecz byłą własnością właściciela materiału
Pandektystyka - co to
Lernen beginnen
nauką recypowanego prawa rzymskiego, wykształconą i rozwijaną na szeroką skalę w XIX -wiecznych Niemczech
Sztandarowe osiągnięcia pandektystyki
Lernen beginnen
wyodrębnienie „części ogólnej prawa rzymskiego, przedmiot prawa oraz zdarzenia prawne, sformułowana przez Savigny’ego zasada abstrakcyjności, odpowiedzialność za winę przy zawarciu umowy
Pięcioksięgowy system pandektystów obejmował
Lernen beginnen
część ogólną, część zobowiązaniową, prawo rzeczowe, prawo spadkowe, prawo rodzinne
znani pandektyści
Lernen beginnen
Bernhard Windscheid, Oskar Bulow, Georg Puchta
jakby kontrakty - 4
Lernen beginnen
negotiorum gestio, tutela, solutio indebiti, legat damnacyjny
najwazniejsze delikty
Lernen beginnen
furtum, rapina, iniuria, uszkodzenie cudzej rzeczy

Sie müssen eingeloggt sein, um einen Kommentar zu schreiben.