sesja z biochemii

izotoniczne napoje weglowodanowo elektrolitowe

to plyny ktorych cisnienie osmotyczne jest zblizone do cisnienia osmotycznego krwii i plynow ustrojowych. zawieraja weglowodany(glukoza sacharoza, maltodekstryny) zazwyczaj 6-8% roztwor, elektrolity(sod magnez potas)

znaczenie prawidlowego nawodnienia podczas wysilku fizycznego

1 regulacja temperatury ciala 2 transport skladnikow odzywczych i tlenu 3 usuwanie produktow przemiany materii 4 prawidlowe funkcjonowanie miesni 5 utrzymanie objetosci krwi

hipohydratacja

to odwodnienie

objawy odwodnienia umiarkowanego (1-5% masy ciala)

1 uczucie pragnienia 2 suchosc w ustach 3 zmniejszona wydolnosc 4 zwiekszona czestosc tetna 5 zmeczenie i zawroty glowy 6 spadek koncentracji, wolne reakcje

objawy ciezkiego odwodnienia (powyzej 5% masy ciala)

1 bol glowy nudnosci 2 silne oslabienie, skurcze miesni 3 spadek cisnienia krwi 4 zwiekszone ryzyko przegrzania 5 zaburzenia swiadomosci 6 mozliwosc omdlen lub udaru

hipertermia to

przegrzanie

zastosowanie izotonikow

1 zawody trwajace ponad godzine 2 wysokie temperatury 3 nadmierna potliwosc 4 trening wytrzymalosciowy

definicja glikogenu

to wielocukier magazynowany glownie w miesniach szkieletowych (300-500 g) i watrobie (100g)

podczas wysilku glikogen miesniowy

stanowi zrodlo energii dla pracujacych miesni szczegolnie w wysilkach o duzej intensywnosci

podczas wysilku glikogen watrobowy

odpowiada za utrzymanie stalego poziomu glukozy we krwi co jest kluczowe dla mozgu i innych narzadow

zuzycie glikogenu zalezy od

1 intensywnosci i trwania wysilku 2 wytrenowania sportowca 3 rodzaju aktywnosci

skutki wyczerpania glikogenu

1 spadek wydolnosci tzw sciana organizm przechodzi na mniej efektywne spalanie tluszczow

superkompensata glikogenu

to zjawisko polegajace na zwiekszeniu zapasow glikogenu powyzej poziomu wyjsciowego po jego calkowitym wyczerpaniu

co to przetrenowanie

stan chronicznego zmeczenia psychicznego i fizycznego spowodowany zbyt intensywnym lub dlugotrwalym wysilkiem przy niedostatecznej regeneracji. Moze prowadzic do spadku formy gorszego samopoczucia a nawet zaburzen hormonalnych i metabolicznych

przyczyny przetrenowania

1 zbyt duza intensywnosc treningowa 2 brak snu 3 niewlasciwe odzywianie 4 zbyt czesty start w zawodach 5 brak periodyzacji treningu

profilaktyka przetrenowania

1 odpowiednie planowanie treningow 2 sen i regeneracja 3 zbilansowana dieta 4 hydratacja 5 monitorowanie zmeczenia 6 regularne badania lekarskie i testy wydolnosciowe

odpornosc to

zdolnosc organizmu do obrony przed infekcjami chorobami i innymi szkodliwymi czynnikami. U sportowcow jest szczegolnie istotna bo intensywny wysilek moze wzmacniac i oslabiac uklad odpornosciowy w zaleznosci od dawki i regeneracji

czynniki wzmacniajace odpornosc sportowca

1 odpowiedni poziom aktywnosci fizycznej 2 zbilansowana dieta 3 odpowiednia regeneracja 4 nawodnienie 5 unikanie stresu psychicznego 6 suplementacja witaminy D

przyczyny oslabienia odpornosci u sportowcow

1 zbyt intensywny lub dlugi wysilek fizyczny 2 zbyt mala ilosc snu 3 niedobory pokarmowe 4 zbyt niska masa ciala 5 stres psychiczny 6 czeste podroze i zmiany klimatu 7 brak higieny i kontakt z duza grupa ludzi

co to stres oksydacyjny

to stan zaburzonej rownowagi miedzy iloscia reaktywnych form tlenu a zdolnoscia organizmu do ich neutralizacji za pomoca antyoksydantow

przyczyny stresu oksydacyjnego u sportowcow

1 wzmozony metabolizm tlenowy podczas wysilku 2 zbyt intensywny lub dlugotrwaly trening bez regeneracji 3 zanieczyszczenie srodowiska 4 zla dieta 5 stres psychiczny i brak snu

konsekwencje stresu oksydacyjnego u sportowcow

1 uszkodzenia struktur komorkowych 2 zwiekszone ryzyko kontuzji i stanow zapalnych 3 wydluzony czas regeneracji po treningu 4 spadek wydolnosci fizycznej i sily miesniowej 5 zaburzenia odpornosci 6 zwiekszone zmeczenie i gorsza adaptacja do treningu

co to wysilek startowy

to intensywna praca fizyczna wykonywana podczas zawodow zwykle o wysokiej intensywnosci zalezna od specyfiki dyscypliny. W pilce i SP cechuje sie zmienna intensywnoscia powtarzalnoscia wyskokow krotkimi sprintami okresami regeneracji

co to HIIT

to metoda treningowa polegajaca na przeplataniu krotkich bardzo intensywnych okresow wysilku (85-100% vo2max) z okresami odpoczynku lub niskiej aktywnosci

hipoglikemia

stan w ktorym poziom glukozy spada ponizej normy

hiperglikemia

to stan w ktorym poziom glukozy we krwi jest zbyt wysoki (podwyzszony)

Gpx

peroksydaza glutationonowa bedaca waznym enzymem antyoksydacyjnym chroniacym przed stresem oksydacyjnym

metody kontroli stanu nawodnienia organizmu

1 obserwacja koloru moczu (jasny- dobrze, ciemny-zle) 2 pomiar masy ciala przed i po wysilku 3 subiektywna ocena pragnienia 4 monitorowanie ilosci oddawanego moczu 5 zaawansowane metody (np analiza skladu ciala)

Glukoza

jest podstawowym źródłem energii dla komórek organizmu, zwłaszcza dla mięśni i mózgu.

glukoza na poczatku wysilku

Na początku wysiłku organizm zużywa zapasy glukozy znajdujące się we krwi i w postaci glikogenu w mięśniach oraz wątrobie.

glukoza w trakcie wysilku

W trakcie wysiłku mięśnie zwiększają pobór glukozy z krwi, a wątroba rozkłada glikogen do glukozy (glikogenoliza), aby utrzymać jej stężenie we krwi na odpowiednim poziomie.

glukoza wysilek dlugotrwaly

Wysiłek długotrwały lub intensywny może prowadzić do spadku poziomu glukozy (hipoglikemii), co objawia się zmęczeniem, osłabieniem, a nawet zaburzeniami koncentracji i świadomości.

glukoza u osob z cukrzyca

U osób z cukrzycą wysiłek fizyczny wpływa silnie na glikemię – może ją obniżać (szczególnie przy niedostosowanej dawce insuliny lub leku doustnego), ale w niektórych przypadkach także zwiększać (np. przy stresie fizycznym lub odwodnieniu).

ROS

reaktywne formy tlenu

SOD

dysmutaza ponadtlenkowa

CAT

katalaza

pilka nozna charakterystyka biochemiczna

typ wysilku mieszany dominacja systemu tlenowego z udzialem beztlenowych (interwalowy charakter gry)

pilka nozna system tlenowy

60-70% to system tlenowy (bieg, poruszanie sie po boisku)

pilka nozna system beztlenowy

system beztlenowy glikotyczny 20-30% (krotkie sprinty, zmiany kierunku)

pilka nozna ATP-Pcr

ATP-Pcr w pilce noznej to 5-10% (szybkie starty, wyskoki)

LOOH

nadtlenki lipidow

stezenie glutationu

GSH/GSSG

CK

kinaza kreatynowa