Średniowiecze - dział V, Historia Rozszerzona

schizma wschodnia

1054

symonia

handel godnosciami koscielnymi

nepotyzm

obsadzanie urzedow czlonkami rodziny

insygnia wladzy duchownej

pierscienie, pastoraly

insygnia wladzy swieckiej

berło

cezaropapizm

zwierzchnosc cesarza

papocezaryzm

zwierzchnosc papieza

reforma kluniacka, kongregacja

opactwo w Cluny, siec klasztorow podleglych

nikolaizm

łamanie zasad celibatu

konklawe

kolegium kardynalow wybory papieza

reforma gregorianska

1075 dictatus papae grzegorz vii

synod henryk iv kiedy gdzie

1076 wormacja

zamek w Canossie

1077

Henryk IV najezdza Rzym

1084

konkordat wormacki

1122 henryk v kalikast ii

antypapiez henryka iv

klemens ii

sobor lateranski

1123

prawo kanoniczne

koscielny system prawny

inwestytura

przywilej nadawania tytułu biskupa

rywalizacja 2 kalifatow

bagdadzki Abbasydzi, kairski Fatymidzi

mamelukowie, emirowie

niewolnicy z Kaukazu i Azji, wojskowi dowodcy arabscy

synod w Clermont kiedy kto i co

1095, papiez urban ii, zbrojna pilegrzymka do ziemii swietej

krucjata ludowa

1096, Walter bez Mienia, Piotr Eremit

pierwsza wyprawa rycerska

1096, gotfryd z boulion

podbicie Antiochii

1098

utworzenie jakich panstewek krzyzackich?

hrabstwo edessy, ksiestwo antiochii, hrabstwo trypolisu, krolestwo jerozolimskie

zakony rycerskie i kto na czele

templariusze, joannici, krzyzacy; wielki mistrz, kapitula

upadek hrabstwa edessy

1144

jaki sułtan lol i kiedy bitwa pod Hattin

1187, sultan Saladyn

odbicie Akki

1291

trójpolówka

podział ziemi na trzy niwy

prawo osadnicze

dziedzicznosc, samorzad, nowoczesna produkcja

cech i jego funkcje

organizacja zrzeszajaca rzemieslnikow; kontrola dostawy, jakosci i cen towarow, zwalczanie konkurencji

gildia

organizacja zrzeszajaca kupcow

parta

rzemieslnik niezrzeszony

patrycjusze

najbogatsi, wladza

pospolstwo

najliczniejsi, rzemieslnicy

plebs

najbiedniejsi, sluzba najemna i domowa

bankierzy

osoby szacujace wartosc monet

weksel

potwierdzenie dokonania operacji finansowej

lichwa

zawyzone odsetki

stany średniowieczne

duchowieństwo, rycerstwo, mieszczaństwo, chłopstwo

przywileje generalne

dokumenty ograniczajace wladze krola

monarchia stanowa a Anglii

Plantageneci, Henryk II- Tomasz Becket, Ryszard Lwie Serce - długi, krucjaty, Jan Bez Ziemi - WKS, Henryk III - wojna domowa, Szymon de Montfort, pierwszy parlament, Edward I - parlament wzorcowy

kto oglosil Wielka Karte Swobod kiedy o czym mowila

1215, Jan bez Ziemi, ograniczenie władzy monarchy

kto zwolal pierwszy parlament - kiedy; parlament wzorcowy - kiedy, jakie izby?

Szymon de Montfort - 1264; Edward I - 1295, Izba Lordow, Izba Gmin

kto zwołał Stany Generalne we Francji, kiedy, jakie grupy

Filip IV Piekny, 1302, szlachta, duchowienstwo, mieszczanstwo

ruch eremicki co to i jakie zakony

pustelnictwo, kamedulow, karutuzow

kanoniki regularne

wspolnoty duszpasterskie

monastycyzm cysterski - geneza, fundamenty

klasztor w Citeaux, benedyktyni, asceza, antymaterializm

cystersi - architektura, grangie, konwersi

sklepienia zebrowo-krzyzowe, wyspecjalizowane folwarki, chlopcy bracia swieccy

waldensi

Piot Valdo, asceza, kaplanstwo swieckich

katarzy

albigensi, dualizm Boga, odrzucenie Kosciola, rezygnacja z prokreacji

krucjata przeciwko albigensom

1209, Szymon de Montfort, Innocenty III

zakon braci mniejszych

1209, franciszek z asyzu, asceza, bieda

zakon kaznodziejski

dominik guzman, kaznodziejstwo, szkoly miejskie

fryderyk barbarossa

podboje włoch, 1176 bitwa pod Legnano

Innocenty III

papież, teokratyczna federacja, krucjaty

Mongołowie - inna nazwa, gdzie, plemiona

Tatarzy, Wielki Step, Tatarzy, Merkici, Kereici, Najmanowie

Temudżyn

zjednoczenie plemion, chan - Czyngis

jurta, kurułtaj, jasyr, jarłyk

przenosny namiot, zgromadzenie wodzow plemion, niewola, pisemna zgoda na sprawowanie wladzy

pokonanie ludu Ujgurow przez Mongolow

1209-1211

Chiny kto rzadzil, Mongolowie

Dżurdżenowie, dynastia Jin, 1215 zdobycie Zhongdu, 1234 upadek dynastii Jin

walki Mongołów z Chorezmem; miasta Chorezmu

1219-1233; Buchara, Samarkanada, Urgencz

bitwa nad rzeka Kałką kiedy z kim

1223, ludy Alanow, Czerekiesów, Kipczaków

podzial imperium na co? kto następnym wielkim chanem? zachodnia częśc - nazwa i nastepcy

ułusy, Ugedaj, Złota Orda - Dżoczi, Batu-chan

najazdy na Japonię, czemu klęska

1274, 1281, tajfuny (kamikaze)

kto ruszył na panstwa islamskie, co zdobył, kiedy pokonano Mongolów? co stworzył i jak się nazwał ten ziom z początku

Hulagu, 1258 zdobycie Bagdadu, 1260 bitwa pod Ajn Dżalut, ułus Hulgaidów, tytuł il-chana

kiedy Mongołowie: pokonują Bułgarów kamskich, wkraczaja do Rusi, zdobywaja Kijow

1236, 1237, 1240

kiedy Mongołowie wkraczają do Węgier i jaka bitwa, wycofują się z Węgier, bitwa pod Legnicą i kto, kiedy umiera Ugedaj

1241 - bitwa na równinie Mohi, 1242, 1241- Henryk Pobozny, 1241

Timur Chromy - inna nazwa, podbicie Indii, pokonanie Turków pod Ankarą, co stolica jego Imperium

Tamerlan, 1398, 1402, Samarkanda

siedem sztuk wyzwolonych

trivium - gramatyka lacinska, retoryka, dialektyka, quadrivium - geometria, arytmetyka, astronomia, muzyka

cechy kultury czasow karolinskich i ottonskich

ponadnarodowosc, uniwersalizm, elitarnosc, chrzescijanstwo, kultura monastyczna

wynalezienie druku

1455, Jan Gutenberg

uniwersytety pierwsze gdzie

Oxford, Padwa, Bolonia, Paryż

styl romanski cechy charakt. i przyklady

masywne mury, male okna, kamien, portale, sklepienia kolebkowe; opactwo benedyktynow w tyncu

styl gotycki cechy i przyklady

strzeliste wieze, wysokie mury, duze okna, witraze, sklepienia krzyzowo-zebrowe, cegla, piaskowiec; Kosciol Mariacki w Gdansku i w Krakowie, Katedra w Amiens

ozdoby budowli sredniowiecznych

rzygacze, mozaiki, plaskorzezby

scholastyka

nauczanie poprzez dociekanie prawdy

tomizm - kto co

sw Tomasz z Akwinu, doskonalosc, filozofia wstep teologii

nominalizm - kto co

Wilhelm Ockham, przeciwnik tomizmu, rozdzial teologii i filozofii

waganci, eposy rycerskie, trubadurzy

wedrowni artysci, chansons de geste, wedrowni poeci i muzycy

wiec w Łęczycy, konflikt o ziemie leczycka, skutek

1141, 1144, wygnanie Władysława

interwnecja Konrada III, interdykt,

1146, klatwa nalozona przez Stolice Apostolska

interwencja Barbarossy, data i skutek

1157, porozumienie w Krzyszkowie - hold Kedzierzawego

co przejal Kazimierz Sprawiedliwy

1166, ksiestwo wislickie

kiedy wladze przejal Mieszko Stary, co to rzady arbitralne, bunt moznowladcow i kto na tronie

1173, wylaczone spod kontroli spolecznej, 1177, Kazimierz Sprawiedliwy

wiec w Łęczycy, skutki

1180, prawna emancypacja Kosciola

Leszek Biały na tronie, kleska i smierc Mieszka Starego kiedy gdzie

1194, 1195 bitwa pod Mozgawą, 1202

Pomorze Gdanskie i Zachodnie

Gdanskie - lokalna dynastia, rzady Niemiec i Danii; Zachodnie - rod Sobieslawicow, 1227 uniezaleznienie sie od Polski, ksiaze Swietopelk ii

partykularyzm

dbanie o własne interesy

zjazd w Gąsawie kiedy, skutki

1227, smierc Leszka Bialego

immunitety

ekonomiczne, prawne

lokowanie wsi

pan ziemski - umowa lokacyjna - zasadzca, sołtys - łan ziemi (17-25ha)

wolnizna

zwolnienie ze świadczeń feudalnych od 2 do 24 lat, potem trzeba odpracowac

wsie slowianskie

wielodroznice, okolnice, owalnice

wsie niemieckie

ulicowki, regularne

lokowanie miasta i pierwsze

pan ziemski - zasadzca - regularne rozplanowanie miasta - kolonizacja; Złotoryja, Lwówek Śląski

prawo magdeburskie

1035, Magdeburg, prostokątny rynek, ratusz, regularna siatka ulic; Sroda Slaska, Chelmno, Paczków

prawo lubeckie

1226, Lubeka, dluga szeroka ulica, miasta portowe; Gdansk

odmiany praw niemieckich

prawo sredzkie, prawo chelminskie

emancypacja stanu duchownego - kto, co, kiedy zjazd w Borzykowej

Henryk Kietlicz, 1210, immunitet dobr koscielnych

emancypacja szlachty

przywileje generalne, posiadlosci alodialne

sąsiedzi Polski w XII-XIII wieku

Krolestwo Czeskie, Ksiestwo Litewskie, Panstwo Zakonu Krzyzackiego, Cesarstwo Niemieckie, Marchia Brandenburska, Ksiestwo Halicko-Włodzimierskie, Węgry

plemiona Bałtów (8)

Litwini, Prusowie, Jaćwingowie, Żmudzini, Słowianie połabscy, Finowie, Estończycy, Łotysze

Litwa - teren, zjednoczenie pierwsze(zjednoczenie, chrzest) i drugie

Auksztota, Mendog - 1240, 1251, Giedymin

bracia dobrzynscy - kto, cel,

cystersi - Chrystian, pokojowa chrystianizacja

wezwanie do krucjat przeciw poganom baltyckim

1194, papiez Celestyn III

zalozenie zakonu rycerskiego na Inflantach, kiedy kto nazwa

1202, Albert von Buxhovden, Inlfancki Zakon Rycerzy Chrystusa, zakon kawalerow mieczowych

zakon krzyzacki pelna nazwa, data, wielki mistrz

Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, 1190, Hermann von Salza

pierwsza ziemia Krzyzakow, utracenie jej

1211, czesc Siedmiogrodu - krol Wegier - Andrzej II, 1225

Krzyzacy - przybycie do Polski, kiedy, jaka ziemia, dwa dokumenty o ziemii

1226, ziemia chełmińska, 1228 - lenno, 1230 - dokument kruszwicki, calkowita wladza

Zlota bulla

1235, Fryderyk Barbarossa, gwarancja ziem

powstania ludow

i - ksiaze swietopelk, ii - 1260-1274, bitwa nad jeziorem Durben,

zakonczenie podboju Prus

1283

najwazniejsze instytucje Krzyzakow

wielki mistrze, wielki komtur

Malbork - data, podzial zamku

1309, Zamek Wysoki, Zamek Średni, Podzamcze - Zamek Niski

osrodki Rusi Pólnocnej, Rusi Zachodniej

Psków, Nowogród Wielki; Ruś Czarna, Ruś Biała, Ruś Czerwona (Ksiestwo Halicko-Włodzimierskie)

Czechy - koronacja, wojna z Habsburgami

1198 - Przemysł Ottokar; Rudolf Habsburg, 1278 bitwa pod Suchymi Krutami, kleska

Wacław II - trony

1300 - tron Polski, 1301 - jego syn, tron wegierski