Treny

Gatunek

Antyczna tradycja - gatunek liryczny wywodzący się z pieśni żałobnej.

Temat

opłakanie zmarłego dziecka, pochwała jego zalety i obraz rozpaczy ojca. Przedstawia kolejne etapy żałoby.

Kompozycja cyklu

Kochanowski przechodzi przez wszystkie etapy żałoby od rozpaczy poprzez bunt, a następnie ukojenie, pocieszenie i napomnienie.

Treny I-VIII

Pochwały przymiotów Urszulki, skargi ojca-poety, żal z powodu poniesionej straty, elegijny nastrój smutku.

Treny IX-XVIII

Kryzys światopoglądowy ojca filozofa wywołany rozpaczą, dramatyczny bunt, uczucie zagubienia, bezradność.

Tren XIX

Powrót do równowagi wewnętrznej i odbudowa renesansowego światopoglądu ojca-poety-filozofa, wyciszenie nadzieja, spokój.

Tren V

porównanie Urszulki do drzewka oliwnego które uschło, bo zostało podcięte nieostrożna ręka ogrodnika.

Tren VI

Porównanie córeczki do Safony

Tren VIII

cierpienie, zdrzenie z rzeczywistością, pusty dom

Tren IX

polemika ze stoicyzmem, cnota

Tren X

Kryzys światopoglądu, Kochanowski kwestionuje postawy renesansowe, gdzie trafia Urszulka po śmierci.

Tren XI

Przełomowy, monolog wewnętrzny poety, rewizja swojej filozofii. Podaje wątpliwości w cnotę, boski porządek świata... Upada renesansowa wiara w rozum. Cierpienie doprowadza go do zanegowania wszystkiego, w co wierzył, rozpacz osiąga apogeum.

Tren XIX albo Sen

Podsumowanie całego cyklu, sen w którym odwiedza go nieżyjąca oddawna matka z Urszulką. Celem wizyty było ukojenie bólu syna pocieszenie go i przywrócenie mu spokoju wewnętrznego oraz pomoc w odbudowaniu renesansowego światopoglądu.

Najwazniejsze problemy

Ciepienie ojca, filozofa, człowieka