Frage | Antworten | |||
---|---|---|---|---|
usługi -
|
sektor gospodarki obejmujący działalność zaspokajającą potrzeby osób bez wytwarzania dóbr materialnych
|
|||
główny podział usług:
|
🌍materialne - związane z oddziaływaniem na dobra materialne (np. naprawa samochodu), 🌍niematerialne - dotyczą czynności nie mających związku z dobrami materialnymi (np. usługa lekarska czy edukacyjna)
|
|||
inny podział usług:
|
🌍podstawowe - powszechne i łatwo dostępne dla obywateli (np. przewozy pasażerskie, usługi pocztowe), 🌍wyspecjalizowane - świadczone na rzecz firm (usługi administracji, wyższych uczelni)
|
|||
sekcje usługowe: jest ich 16 (F-U)
|
budownictwo, handel hurtowy i detaliczny, transport i gospodarka magazynowa, zakwaterowanie i gastronomia, finanse i ubezpieczenia, rynek nieruchomości, nauka i technika, administrowanie i działalność wspierająca, obowiązkowe zabezpieczenia społeczne, edukacja, opieka zdrowotna, kultura, rozrywka i rekreacja, pozostała działalność usługowa, gospodarstwa domowe, organizacje i zespoły eksterytorialne
|
|||
czynniki wpływające na poziom rozwoju usług:
|
stopień rozwoju społeczno-gospodarczego, automatyzacja przemysłu, mechanizacja rolnictwa, poziom wykształcenia społeczeństwa
|
|||
usługi odgrywają bardzo ważną rolę w gospodarce dlatego poziom zatrudnienia w tym sektorze stanowi często miernik rozwoju społeczno gospodarczego państwa wraz z rozwojem cywilizacyjnym społeczeństwa udział usług w strukturze zatrudnienia nieustannie rośnie
|
wysoki odsetek pracujących w tym sektorze jest charakterystyczny dla krajów najbardziej rozwiniętych gospodarczo. O dużym znaczeniu usług dla gospodarki świadczy także ich udział w strukturze PKB w najbardziej rozwinięty gospodarczo krajach znacznie przekracza on 70% natomiast w najsłabiej rozwiniętych wynosi około 30%
|
|||
najważniejsze rodzaje działalności usługowej:
|
komunikacyjne - są podstawą działalności wszystkich podmiotów gospodarczych finansowe - ich znaczenie we współczesnym świecie stale rośnie, ich poziom w dużym stopniu wpływa na usługi komunikacyjne turystyka - dynamicznie rozwija się dzięki wzrostowi zamożności społeczeństw oraz postępowi technologicznemu
|
|||
etapy rozwoju usług:
|
kraje przedindustrialne - dominują usługi podstawowe o lokalnym zasięgu np. handel, szkolnictwo niższego szczebla kraje industrialne - wzrost znaczenia usług związanych z obsługą przedsiębiorstw, usług transportowych czy szkolnictwa zawodowego oraz usług ogólnospołecznych kraje postindustrialne - wzrost znaczenia usług wyspecjalizowanych, rozwój szkolnictwa najwyższego szczebla oraz usług dla zamożniejszej ludności
|
|||
komunikacja jest jednym z najważniejszych i najdynamiczniej rozwijających się działów usług:
|
transport - przemieszczanie się osób, przewóz towarów oraz przesyłanie energii łączność - przekazywanie informacji na odległość
|
|||
transport bywa nazywany krwioobiegiem organizmu
|
warunkuje on bowiem sprawne funkcjonowanie wszystkich trzech sektorów gospodarki, a także umożliwia ruch ludności między jednostkami osadniczymi
|
|||
rodzaje transportu:
|
🌍lądowy (drogowy, szynowy, przesyłowy), 🌍wodny (morski, śródlądowy), 🌍powietrzny (lotniczy, kosmiczny)
|
|||
efektywność świadczenia usługi transportowej zależy od stopnia rozwoju infrastruktury transportowej:
|
sieć transportowa - układ szlaków komunikacyjnych (dróg lądowych, lini kolejowych...) inwestycje towarzyszące - dworce kolejowe, lotniska, porty i stacje benzynowe
|
|||
różnorodne środki transportu + infrastruktura transportowa + zaplecze magazynowo-składowe =
|
zintegrowany system transportowy
|
|||
charakter sieci transportowej, jej gęstość i rozmieszczenie węzłów transportowych zależy od:
|
środowiska przyrodniczego (np. niziny sprzyjają transportowi lądowemu, małe wahania stanów wód w rzekach oraz dostateczna głębokość koryta sprzyjają transportowi wodnemu śródlądowemu) czynników społeczno-ekonomicznych (rozmieszczenie ludności, występowanie surowców mineralnych, lokalizacja ośrodków przemysłowych, polityka transportowa państwa)
|
|||
transport samochodowy - ma największe znaczenie w skali świata szacuje się, że realizuje ponad połowę przewozów towarów i osób -samochody osobowe, ciężarowe, autobusy, trolejbusy
|
transport samochodowy odznacza się najkrótszą średnia odległością przewozu spośród wszystkich rodzajów transportu ma ogromne znaczenie dla przewozu pasażerów oraz szybko psujących się towarów (np. żywności), a jego sprawne funkcjonowanie wymaga rozbudowanej sieci dróg szybkiego ruchu najdłuższa na świecie sieć dróg kołowych występuje w Stanach Zjednoczonych (ponad 6,5mln km), a najgęstsza w Japonii (ponad 300km/100km2)
|
|||
transport kolejowy - ma duże znaczenie w przewozach ładunków na dalekich dystansach, zwłaszcza towarów masowych (węgla, rud metali) wykorzystywany również w przewozach pasażerskich na krótkich i średnich dystansach, głównie w ruchu podmiejekim w przewozach towarowych bliskiego zasięgu przegrywa z transportem samochodowym, z kolei w ruchu pasażerskim dalekobieżnym silnie konkuruje z transportem lotniczym
|
najdłuższą na świecie siecią linii kolejowych odznaczają się Stany, Rosja, Chiny oraz Indie, a najgęstszą Czechy oraz kraje Europy Zachodniej
|
|||
w Japonii, Chinach oraz Niemczech istnieją linie kolei magnetycznej, w której tradycyjne torowisko zostąpiono układem elektromagnesów. Dzięki polu magnetycznemu kolei unosi się nad torem co eliminuje tarcie (maks prędkość dochodzi do 600km/h)
|
Francuska kolej TGV oparta na technologii tradycyjnej jest w stanie osiągnąć prędkość powyżej 500km/h we Francji kursuje 400 składów super szybkich pociągów TGV, średnia prędkość ich przejazdu wynosi 320km/h
|
|||
transport morski - wykonuje największą pracę przewozową (śr. odległość blisko 5tys. km i ogromna ilość przewożonych towarów) stanowi podstawę wymiany handlowej na świecie ↗️70% przewożonych towarów znajdujących się w obrocie na światowych rynkach, w krajach wyspiarskich (Japonia, Wielka Brytania) niemal 100%
|
największy udział w przewozach ma ropa naftowa i produkty ropopochodne główne szlaki prowadzą z Zatoki Perskiej do Europy Zachodniej, Azji Wschodniej, Ameryki Północnej warunkiem rozwoju transportu morskiego są porty morskie, w których można dokonywać przeładunków oraz przechowywać towary (największe - Szanghaj, Singapur, Pussan)
|
|||
kraje wyspiarskie (np. Japonia, Filipiny) oraz mające długą linie brzegową prowadzą tzw. żeglugę kabotażową - odbywa się ona po wodach przybrzeżnych między portami w obrębie poszczególnych państw
|
aby obniżyć koszty, wielu armatorów rejestruje swoje statki w krajach tzw. taniej bandery takich jak Panama, Liberia, Bahamy, Filipiny, Cypr, Malta w państwach tych obowiązują niskie podatki i opłaty ubezpieczeniowe
|
|||
transport wodny śródlądowy - jeden z najstarszych i zarazem najtańszych rodzajów transportu wykorzystywany przede wszystkim do przewozu ładunków masowych o dużej objętości
|
rozwój transportu śródlądowego zależy od czynników przyrodniczych - przepływów w rzekach, wahań stanów wód czy wodospadów w celu zwiększenia wydajności buduje się kanały, śluzy oraz pochylnie najintensywniej wykorzystywane drogi śródlądowe: szlaki żeglugowe w dorzeczu Missipi oraz system Wielkich Jezior i Rzeki Świętego Wawrzyńca w Ameryce Północnej 🌍 Europa Zachodnia - dorzecze Renu 🌍 Rosja - dorzecze Wołgi 🌍 Chiny - dorzecze Jangcy
|
|||
transport lotniczy - najnowocześniejszy i najdynamiczniej rozwijający się najdroższa gałąź ransportu ze względu na duże koszty związane z budową infrastruktury oraz angażowaniem wysoko kwalifikowanych pracowników największe znaczenia ma w krajach wysoko rozwiniętych oraz o dużej powierzchni
|
wykorzystywany przede wszystkim w kontynentalnych i między kontynentalnych przewozach pasażerskich niewielki udział w przewozach towarów z wyjątkiem przedmiotów bardzo drogich (np. dzieł sztuki) lub wymagających szybkiego dostarczenia (np. kwiatów, przesyłek pocztowych) główne szlaki: Europa ▶️ Ameryka Północna, Bliski Wschód, Daleki Wschód, Australia, 🌍 Stany Zjednoczone ▶️ Ameryka Łacińska, Japonia
|
|||
największy port lotniczy znajduje się w Stanach Zjednoczonych w Atlancie - Hartsfield-Jackson, oraz w Chinach - Pekin
|
od lat 80 głównie w Europie funkcjonują firmy lotnicze tzw. tanich przewoźników starają się oferować maksymalnie niskie ceny biletów nie oszczędzają na bezpieczeństwie pasażerów, lecz ograniczają koszty ich obsługi co może wpłynąć na zmniejszenie komfortu podróży
|
|||
transport przesyłowy - nazywany również specjalnym
|
polega na przesłaniu towarów masowo rurociągami (ropociągami, gazociągami, wodociągami) i taśmociagami ropociągi najczęściej łączą rejony wydobycia z portami morskimi oraz rafineriami, gazociągi pola wydobywcze z gazowniami najlepiej rozwinięte systemy przesyłowe znajdują się w Stanach Zjednoczonych, Rosji oraz Kanadzie
|
|||
znaczenie poszczególnych rodzajów transportu w dużym stopniu zależy od poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego państw w krajach słabiej rozwiniętych, będących w fazie industrialnej bardzo ważną rolę odgrywają transport kolejowy i żegluga, którymi przewozi się surowce i produkty niezbędne do produkcji przemysłowej wraz z rozwojem społeczno-gospodarczym tracą one jednak na znaczeniu na rzecz transportu samochodowego i lotniczego co znajduje wyrazy w rozbudowie sieci dróg kołowych, zwiększeniu liczby samochodów, a także wzroście częstotliwości lotów
|
coraz większe znaczenie transportu lotniczego w wysoko rozwiniętych gospodarczo krajach świata wynika również z rosnącego zapotrzebowania na usługi turystyczne oraz stopniowej liberalizacji rynku przewozów z powodu ograniczeń infrastrukturalnych wynikających z braku możliwości rozbudowy dróg w tempie dorównującym szybkiemu zwiększaniu się liczby samochodów w najbardziej rozwiniętych gospodarczo krajach świata następuje renesans transportu szynowego kolej metro oraz tramwaje zastępują samochody w przejazdach w obrębie aglomeracji jest tak między innymi w Tokio gdzie mimo że Japonia należy do najbardziej zmotoryzowanych krajów świata podstawową rolę w transporcie osób odgrywa szybka kolej miejska
|