ZIEMIA WE WSZECHŚWIECIE

Ciało niebieskie krążące wokół planety, planety karłowatej lub planetoidy.

Księżyc

Średni czas obiegu Księżyca wokół Ziemi. Trwa 27 dni, 7 godzin i 43 minuty.

Miesiąc syderyczny

Ciało niebieskie mniejsze od planety, które krąży wokół Słońca. W przeciwieństwie do planety nie oczyściło sąsiedztwa swojej orbity z innych obiektów.

Planeta karłowata

Planetoida Pokaż odpowiedź Niewielkie ciało niebieskie (o średnicy do 1000 km), obiegające Słońce po kołowej orbicie.

Planetoida

Małe ciało niebieskie o średnicy dochodzącej do kilkunastu kilometrów, zbudowane z lodu wodnego, zamrożonych gazów, okruchów skalnych i pyłu...

Kometa

Okruch skalny poruszający się po orbicie wokół Słońca.

Meteoroid

Meteoroid, który uległ spaleniu w atmosferze ziemskiej.

Meteor

Meteoroid, który spadł na powierzchnię Ziemi.

Meteoryt

Zjawisko powodowane przez cień, który Ziemia rzuca na powierzchnię Księżyca. Występuje wtedy, gdy Ziemia przysłoni promienie słoneczne oświetlające Księżyc.

Zaćmienie Księżyca

Teoria sformułowana przez Edwina Powella Hubble'a, według której ok. 13,7 mld lat temu cała materia była skoncentrowana w jednym punkcie o ogromnej gęstości, a potem zaczęła się rozszerzać.

Teoria Wielkiego Wybuchu

Ogromne skupisko gwiazd, planet i innych ciał niebieskich oraz pyłu i gazu międzygwiezdnego.

Galaktyka

Odległość, którą przebywa światło w próżni w ciągu roku. Rok świetlny odpowiada 63 241 AU.

Rok świetlny

Jednostka miary stosowana w astronomii równa 3,26 roku świetlnego, czyli 206 265 AU.

Parsek

Układ, który tworzą Słońce, krążące wokół niego planety i inne ciała niebieskie (księżyce, planety karłowate, planetoidy, komety, meteoroidy), a także materia pyłowo-gazowa wypełniająca przestrzeń międzyplanetarną.

Układ Słoneczny

Ciało niebieskie, które krąży wokół Słońca, ma wystarczającą masę, aby dzięki sile grawitacji osiągnąć kulisty kształt, oczyściło sąsiedztwo swojej orbity z innych obiektów oraz świeci światłem odbitym od własnej powierzchni.

Planeta

Pas zewnętrzny planetoid. Znajduje się poza orbitą Neptuna.

Pas Kuipera

Teoria sformułowana w starożytnej Grecji zakładająca, że Słońce i inne ciała niebieskie krążą wokół Ziemi.

Teoria geocentryczna

Teoria heliocentryczna Pokaż odpowiedź Teoria sformułowana przez Mikołaja Kopernika, według której Ziemia i inne planety krążą wokół Słońca oraz wirują wokół własnych osi.

Teoria heliocentryczna

Moment w ciągu doby wyznaczony przez górowanie Słońca.

Południe słoneczne

Obracanie się Ziemi wokół własnej osi z zachodu na wschód. Jeden obrót trwa 23 godziny, 56 minut i 4 sekundy.

Ruch obrotowy (wirowy) Ziemi

Czas między kolejnymi górowaniami Słońca, czyli ok. 24 godziny.

Doba słoneczna

Siła, która powoduje odchylenie kierunku poruszających się swobodnie ciał. Na półkuli północnej jest to odchylenie w prawo, a na półkuli południowej – w lewo.

Siła Coriolisa

Czas oparty na pozornym ruchu Słońca, ustalany dla danej miejscowości na podstawie wysokości Słońca nad horyzontem. Godzinę 12.00 (południe słoneczne) wyznacza moment górowania Słońca na południku miejscowym.

Czas słoneczny

Miara czasu wyznaczana przez laboratoria na podstawie wskazań zegarów atomowych. Ten czas jest ustalany dla strefy południka 0° (Greenwich).

Czas uniwersalny koordynowany (UTC)

Czas obliczany na podstawie umownego podziału kuli ziemskiej na 24 strefy czasowe (podział co 15° długości geograficznej).

Czas strefowy

Umowny czas obowiązujący na danym obszarze, np. w państwie lub regionie. Może obejmować więcej niż jedną strefę czasową.

Czas urzędowy

Umowna granica zmiany daty, czyli południk 180°, zmodyfikowana tak, aby nie przecinała granic państwowych. Różnica czasu po jej obu stronach wynosi 24 godziny.

Międzynarodowa linia zmiany daty

Krążenie Ziemi wokół Słońca po orbicie w kształcie elipsy. Czas pełnego obiegu Ziemi wokół Słońca wynosi 365 dni, 5 godzin, 48 minut i 46 sekund.

Ruch obiegowy Ziemi

Ekliptyka Pokaż odpowiedź Okręg wyznaczony przez przecięcie sfery niebieskiej z płaszczyzną orbity Ziemi. Dla obserwatora na Ziemi ekliptyka to pozorna droga Słońca po niebie.

Ekliptyka

Punkt orbity ziemskiej lub innego ciała niebieskiego, w którym odległość między nim a Słońcem jest najmniejsza.

Peryhelium

Punkt orbity ziemskiej lub innego ciała niebieskiego, w którym odległość między nim a Słońcem jest największa.

Aphelium

Punkt na sklepieniu niebieskim, który znajduje się dokładnie nad obserwatorem.

Zenit

Moment w ciągu doby, w którym Słońce znajduje się najwyżej nad horyzontem.

Górowanie Słońca

Planety położone w zewnętrznej części Układu Słonecznego (Jowisz, Saturn, Uran i Neptun). Mają duże rozmiary i małą gęstość. Składają się z gazów i cieczy, niekiedy zamarzniętych lub płynnie przechodzących między stanami skupienia.

Planety olbrzymy (planety zewnętrzne)