Zmiany na mapie politycznej

 0    76 Datenblatt    saturnn
mp3 downloaden Drucken spielen überprüfen
 
Frage język polski Antworten język polski
cechy państwa
Lernen beginnen
terytorium, ludność, rząd, uznanie przez inne państwa
wyłączna strefa ekonomiczna
Lernen beginnen
tylko kraj, którego to teren ma prawo korzystać z jej zasobów, np. ryb
enklawa
Lernen beginnen
kraj otoczony w całości innym krajem, np. Watykan, San Marino, Lesotho
eksklawa
Lernen beginnen
część kraju oddzielona od właściwego terytorium innym krajem, np. Rosja i Obwód Kalinigradzki
największe kraje świata
Lernen beginnen
Rosja, Kanada, Chiny, USA, Brazylia, Australia
najmniejsze kraje świata
Lernen beginnen
Watykan (0,44km3), Monako, Nauru, Tuvalu, San Marino
najmniejsze kraje Europy
Lernen beginnen
Watykan, Monako, San Marino, Andora, Liechtenstein
Obszary o nieustalonym statucie
Lernen beginnen
Sahara Zachodnia, Palestyna, Osetia Południowa, Naddniestrze, Cypr Północny, Kosowo, Tajwan, Abchazja, Somaliland, Górski Karabach
Sahara Zachodnia
Lernen beginnen
uznawana przez Maroko jako południowa prowincja ich kraju
Palestyna
Lernen beginnen
atakowana przez Izrael, złożona ze Strefy Gazy i zachodniego brzegu Jordanu
Osetia Południowa
Lernen beginnen
formalnie część Gruzji, ale zależna od Rosji
Naddniestrze
Lernen beginnen
część Mołdawii, uznawane jako kraj tylko przez Osetię Południową i Abchazje
Cypr Północny
Lernen beginnen
północna część wyspy Cypr, o jego teren mają spór Grecja i Turcja
Kosowo
Lernen beginnen
uznawane przez Serbię jako ich teren
Tajwan
Lernen beginnen
uznawany za Chińską Republikę Ludową jako ich 23. prowincję
Abchazja
Lernen beginnen
formalnie część Gruzji, uznawana tylko przez 5 państw, m.in. Rosję
Somaliland
Lernen beginnen
dawna część Somalii, która podległa separacji na kilka mniejszych krain
Górski Karabach
Lernen beginnen
prawnie część Azerbejdżanu, ale Armenia chce odbić ich teren ale ma za mało wojsk
diaspora
Lernen beginnen
naród żyjący w rozproszeniu, np. Żydzi
Falkandy (Malwiny)
Lernen beginnen
terytorium brytyjskie, ale Argetyńczycy chcą ich tereny (Malwiny to argetyńska nazwa)
Powód rozpadu Somalii i rozwoju somalijskich piratów
Lernen beginnen
niestabilność władz
Epoka kolonialna
Lernen beginnen
1500-1960/70
potęgi kolonialne (państwa metrapolitalne)
Lernen beginnen
Portugalia, Hiszpania, Wielka Brytania, Francja, Holandia
skutki kolonializmu
Lernen beginnen
eksterminacja ludności rdzennej w koloniach, mieszkanie się ludności z krajów kolonizowanych i metropolii, w krajach kolonialnych wprowadzono religię i język krajów metrapolitalnych
skutki kolonializmu na gospodarkę
Lernen beginnen
eksploatacja zasobów naturalnych i ludzkich (niewolnictwo) przez kraje metropolitalne, rozwój cywilizacyjny obszarów skolonizowanych
korzyści Wielkiej Brytanii z kolonizacji Indii
Lernen beginnen
rynek zbytu dla towarów, źródło surowców, tania siła robocza i żołnierze
Skutki dla Indii z kolonizacji przez Wielką Brytanię
Lernen beginnen
nowoczesny system edukacji, rozbudowa kraju (kolej, porty), wzrost ubóstwa i głodu, kultura indyjska została zastąpiona brytyjską, rozwój technologii
przyczyny dekolonizacji
Lernen beginnen
osłabienie państw metropolitalnych np po II wś, wzrost świadomości społeczeństw o prawach człowieka, powstanie w krajach kolonizowanych elit wykształconych ludzi którzy mogliby przejąć rząd, podpisanie Karty Atlantyckiej j przyjęcie deklaracji ONZ
Karta Atlantycka
Lernen beginnen
podpisana w 1941 r
dekolonizacja
Lernen beginnen
rozpad systemu kolonialnego
deklaracja ONZ
Lernen beginnen
przyjęta w 1960 r, potępia kolonializm
kolonializm
Lernen beginnen
wtedy państwa metropolitalne założyły kolonie w innych państwach
rok afryki
Lernen beginnen
1960 r - kilkanascie panstw odzyskalo niepodleglosc
kraje afryki nieskolonializowane
Lernen beginnen
liberia i etiopia
skutki dekolonializmu
Lernen beginnen
wzrost liczby państw na świecie, wojny domowe o władze i chaos w nowych krajach, narodziny neokolonializmu, wzrost biedy i ubóstwa w krajach wyzwolonych i ich zacofanie, dalszy kontakt i uzależnienie od metropolii
neokolonializm
Lernen beginnen
nowa forma wyzysku nowopowstałych państw przez firmy z państw metrapolitalnych
dezintegracja
Lernen beginnen
rozpad państw
płaszczyzny integracji
Lernen beginnen
gospodarcza, militarna, polityczna i społeczna
poziomy integracji międzynarodowej
Lernen beginnen
rządowy, (organizacje międzynarodowe) i pozarządowe (komitety, fundacje i stowarzyszenia)
wazne momenty gdy liczba panstw sie zmieniala
Lernen beginnen
zakonczenie I ws, zakonczenie II ws, dekolonizacja afryki w 1960/70, upadek komunizmu w 1989 r
cel onz
Lernen beginnen
utrzymanie pkkoju na swiecie
czlonkowie onz
Lernen beginnen
5 stalych (USA, chiny, rosja, francja, wielka brytania) i 10 krajow tymczasowych wybieranych co 2 lata, stali czlonkowie maja prawo veta
agendy onz
Lernen beginnen
who (zdrowie), fao (zywienie), unesco (nauka i kultura), unicef (prawa dzieci)
sily pokojowe onz
Lernen beginnen
ue, nato, wnp, opec, nafta, ua, lpa, oecd, mercosur, efta, cefta, asean, bank seiatowy, anzus, opa
UE
Lernen beginnen
Unia Europejska, cel to tworzenie unii gospodarczo-politycznej, członkowie to Europa oprócz Islandii, Norwegii, Szwajcarii i Liechtenstein
NATO
Lernen beginnen
Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego, cel to zapewnianie bezpiecześntwa, członkowie to 29 państw, np. Turcja, USA, Wielka Brytania, Kanada, Islandia, Polska
WNP
Lernen beginnen
Wspólnota Niepodległych Państw, to związek gospodarczo-polityczno-wojskowy Rosji i 10 republik związanych z ZSRR, członkowie to Armenia, Azerbejdżan, Rosja, Białoruś, Kirgi, Kazach, Tadży, Uzbekistan, Mołdawia
OPEC
Lernen beginnen
Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową, kontroluje jej wydobycie i ceny, członkowie to 14 państw np. Wenezuela, Kuwejt, Angola, Iran, Irak, Libia, ZEA
NAFTA
Lernen beginnen
Północnoamerykański układ wolnego handlu, cel to rozszerzanie zasad wspólnego rynku, członkowie to Meksyk, Kanada, USA
UA
Lernen beginnen
Unia Afrykańska, cel to dążenie do zjednoczenia Afryki, członkowie to cała Afryka
LPA
Lernen beginnen
Liga Państw Arabskich, cel to zacieśnianie stosunków politycznych, członkowie to 23 kraje i Palestyna
OECD
Lernen beginnen
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, cel to wspieranie w podnoszeniu poziomu wzrostu gospodarczego i życia obywateli, członkowie to 35 demokratycznych państw wysoko rozwiniętych, w tym Polska
MERCOSUR
Lernen beginnen
Wspólny Rynek Południa, cel to wzmocnienie współpracy gospodarczej i zniesienie barier handlowych, członkowie to Argentyna, Brazylia, Urugwaj, Paragwaj i zawieszona Wenezuela
EFTA
Lernen beginnen
Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu, cel to liberyzacja wymiany handlowej i ściślejsza praca z UE, członkowie to Islandia, Norwegia, Szwajcaria i Lirchtenstein
CEFTA
Lernen beginnen
Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu, cel to ułatwienie wymiany handlowej i ściślejsza współpraca z UE, członkowie to Albania, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina, Serbia, Kosowo, Mołdawia, Macedonia Płn
ASEAN
Lernen beginnen
Stowarzyszenie Narodów w Azji Południowo-Wschodniej, cel to przyspieszenie wzrostu ekonomicznego, rozwoju socjalnego i kulturowego, członkowie to Brunei, Filipiny, Malezja, Laos, Wietnam, Kambodża, Mjanma, Indonezja, Singapur i Tajlandia
Bank Światowy
Lernen beginnen
cel to udzielanie długoterminowych pożyczek i przeciwdziałanie ubóstwu, członkowie to 189 państw (w tym Polska)
ANZUS
Lernen beginnen
Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku, cel to działanie na rzecz pokoju i bezpieczeństwa, członkowie to USA, Australia, Nowa Zelandia
OPA
Lernen beginnen
Organizacja Państw Amerykańskich, cel to umacnianie pokoju i bezpieczeństwa, regulowanie sporów, rozwiązywanie problemów, członkowie to 35 państw Ameryk (bez Gujany Francuskiej)
Konflikty w Europie
Lernen beginnen
Ukraina z Rosją, Mołdawia z Rosją o Naddniestrze, Kraj Basków i Katalonia o odseparowanie się od Hiszpanii, Kosowo z Serbią o ziemie, Irlandia Północna ze stolicą w Belfast grupą terrorystyczną IRA i przemarszem protestantów
Konflikty w Afryce
Lernen beginnen
Sudan północny (muzułmanie) i południowy (chrześcijanie i ropa naftowa) kłócą się o religię i surowce, Somalia to wojna domowa która podzieliła kraj, Rwanda z konfliktem etnicznym między 2 plemionami Hutu i Tutsi i ludobójstwo
Konflikty w Azji
Lernen beginnen
Palestyna z Izraelem, Kaszmir i Dżammu czyli Pakistan vs Indie albo muzułmanie vs hindusi, Syria to wojna domowa która trwa do dziś, Abchazja i Osetia Płd, Tajwan, Kuryle (wyspy, Rosja i Japonia, Kurdowie (nie maja panstwa, turcja, iran, irak, syria)
podzial swiata linia Brandta
Lernen beginnen
na bogata polnoc i biedne poludnie
Wskazniki
Lernen beginnen
HDI, PKB per capita, Struktura zatrudnienia w III sektorach gospodarki i mozna tez zaliczyc MPI
HDI
Lernen beginnen
Human Development Index, 0-1, blizej 1 to bardziej rozwiniety kraj, < 0,5 to slabo, > 0,8 wysoko, elementy: dochod krajowy per capita, srednia dlugosc zycia ludzi, srednia liczba lat edukacji, oczekiwana liczba lat edukacji dzieci rozpoczynajacych nauke
PKB per capita
Lernen beginnen
produkt krajowy brutto, okreslany w dolarach, zlozony ze wszystkich towarow i uslug wyrworzonych w kraju w ciagu 1 roku kalendarzowego, <2000 slabo, >15000 wysoko
MPI
Lernen beginnen
wskaznik ubostwa, od 0 do 1, im blizej 2 tym biedniejszy kraj, obliczany tylko dla krajow slabo i srednio rozwinietych
3 sektory gospodarki
Lernen beginnen
rolnictwo, przmemysl, uslugi
struktura zatrudnienia w III sektorach gospodarki
Lernen beginnen
wiecej ludzi pracuje w uslugach -> bardziej rozwiniety kraj, wiecej ludzi pracuje w rolnictwie -> slabiej rozwiniety kraj
inne wskazniki
Lernen beginnen
srednia dlugosc trwania zycia, zuzycie energii elektrycznej na 1 mieszkanca, smiertelnosc niemowlat na 1000 urodzen zywych, gestosc sieci drogowej, % PKB przeznaczony na badania i rozwoj
Dostep do dobr i uslug
Lernen beginnen
jak jest dobry to wysoko poziom rozwoju, jak zly to niski poziom roozwoju
dysproporcja
Lernen beginnen
roznica, zaburzenie proporvji/rownowagi
czynniki przyrodnicze wplywajace na dysproporcje rozwoju
Lernen beginnen
stopien zyznosci gleb, dlugosc okresu wegetacji, wystepowanie surowcow mineralnych
czynniki kulturowe wplywajace na dysproporcje rozwoju
Lernen beginnen
poziom nauki i wyksztalcenia, poziom techniki, wplyw religii
czynniki historyczne/polityczne wplywajace na dysproporcje rozwoju
Lernen beginnen
kolonializm, wojny, ekspansje i podboje
czynniki ekonomiczne wplywajace na dysproporcje rozwoju
Lernen beginnen
zasoby finansowe, rozwoj przemyslu, rolnictwa i uslug

Sie müssen eingeloggt sein, um einen Kommentar zu schreiben.