17.2 Prawoznawstwo - wykładnia prawa

składniki normatywnej koncepcji źródeł prawa

1 polityczne uzasadnienie podstaw systemu prawnego 2 kompetencje jakichś podmiotów do tworzenia pisanych źródeł prawa 3 prawotwórcza rola zwyczaju i precedensów 4 dopuszczalne w danym systemie reguły interpretacyjne, inferencyjne i kolizyjne

reguły walidacyjne

reguły, które nakazują uznawać jakieś fakty za fakty prawotwórcze

reguły egzegezy

reguły, które formułują reguły interpretacyjne, inferencyjne i kolizyjne

reguły interpretacyjne

nakazy związane z przekładem przepisów prawnych na normy prawne

reguły inferencyjne

nakazy odnoszące się do wnioskowań z obowiązywania jakichś jednych norm o obowiązywaniu innych norm prawnych

reguły kolizyjne

nakazy określające sposoby eliminowania niezgodności norm systemu

reguły konstrukcji danego systemu

reguły, które składają się na rozwiniętą koncepcję źródeł prawa, ich funkcja to tworzenie kryteriów zaliczania określonych norm do systemu obowiązujących norm prawnych albo odmawianie im takiego charakteru

polityczne uzasadnienie podstaw prawa

założenie, że dane fakty uznaje się za prawotwórcze nie tylko ze względu na systemowe reguły ich dokonywania, ale też ze względu że są dokonywane w OKREŚLONYM KONTEKŚCIE SPOŁECZNYM i na gruncie OKREŚLONYCH IDEOLOGII

ideologie wskazujące cele systemu prawnego jako całości

1 ideologia praworządnego działania podmiotów władzy publicznej 2 ideologia zakładająca omnipotencję państwa

ideologia praworządnego działania podmiotów władzy publicznej

ideologia, zakłada, że każdy organ podejmujący jakąkolwiek aktywność w imieniu władzy publicznej musi legitymować się wyraźnie udzielonymi mu w tym względzie KOMPETENCJAMI

ideologia zakładająca omnipotencję państwa

ideologia, zawiera brak np. zakazu ingerencji prawodawczej w jakiejś dziedzinie jako udzielenie kompetencji do stanowienia norm w tej sferze

założenie racjonalności prawodawcy

dokonując egzegezy tekstów prawnych przyjmuje się, że wszelkie akty prawodawcze pochodzą od jednego racjonalnie działającego podmiotu - RACJONALNEGO PRAWODAWCY, nie jest on utożsamiany z faktycznym twórcą lub twórcami aktów prawnych

status metodologiczny założenia racjonalności prawodawcy

1 założenie o charakterze metodologicznym 2 fikcja prawna 3 zasada prawa w sensie dyrektywalnym 4 zasada prawa w sensie opisowym 5 metazasada 6 teoria racjonalnego prawodawcy

geneza zasady racjonalności prawodawcy

1 psychologizm w prawoznawstwie 2 nieodwoływanie się w rozstrzyganiu problemów dogmatycznych do faktycznego prawodawcy, ale do konstruktu - zespołu założeń IDEALIZACYJNCYH i BĘDĄCEGO SZCZEGÓLNYM przypadkiem konstrukcji humanistycznej 3 nieobalalność

psychologizm w prawoznawstwie

1 wola prawodawcy 2 prawodawca chciał/nie chciał osiągnąć danego stanu rzeczy 3 zamiar prawodawcy 4 wola ustawy

zasada racjonalności - 1

podmiot x jest uważany za RACJONALNY gdy uznaje wiedzę W, która jest NIESPRZECZNA i jest SYSTEMEM

zasada racjonalności 2

podmiot x jest uważany za racjonalny jeżeli żywi preferencje, które są PRZECIWSYMETRYCZNE i PRZECHODNIE

zasada racjonalności 3

podmiot x jest racjonalny, jeżeli podejmuje taką spośród możliwych czynności, która niezawodnie prowadzi do NAJWYŻEJ PREFEROWANEGO STANU RZECZY

preferencje X są przeciwsymetryczne

jeżeli X preferuje pierwszu stan rzeczy przed drugim, to nie preferuje drugiego przed pierwszym

preferencje X są przechodnie

jeżeli X preferuje pierwszy stan rzeczy przed drugim, a drugi przed trzecim, to X preferuje pierwszy przed trzecim

szczegółowe założenia o racjonalności prawodawcy

1 racjonalność językowa 2 racjonalność epistemiczna 3 racjonalność prakseologiczna 4 racjonalność aksjologiczna

założenie racjonalności językowej prawodawcy - 1

1 prawodawca DOSKONALE ZNA JĘZYK, w którym sformułowano przepisy 2 tworząc teksty prawne działa tylko jako NORMODAWCA - każde słowo użyte w tekście jest elementem potrzebnym do rekonstrukcji jakiejś normy

założenie racjonalności językowej prawodawcy - 2

3 używanie słów w sposób JEDNOZNACZNY - terminy różnokształtne = odmienne pojęcia, jeden termin = jedno znaczenie