2. Ośrodkowy układ nerwowy

ośrodkowy układ nerwowy (OUN):

mózgowie, rdzeń kręgowy

podział rozwojowy mózgowia:

kresomózgowie, międzymózgowie, śródmózgowie, tyłomózgowie wtórne (móżdżek i most), rdzeń przedłużony

podział kliniczny mózgowia:

mózg, pień mózgu, móżdżek

kresomózgowie -

największa cześć mózgowia, dwie półkule połączone ciałem modzelowatym, istota szara tworzy korę mózgu, istota biała tworzy drogi nerwowe

międzymózgowie -

ukryte pod półkulami kresomózgowia, ważną jego częścią jest podwzgórze, w którym znajdują się ośrodki czynności wegetatywnych (niezależnych od woli) np. termoregulacji, głodu, pragnienia i sytości

śródmózgowie -

część pnia mózgu, są tu m.in. ośrodki reakcji wzrokowych i słuchowych, jest miejscem koordynacji ruchów mimowolnych oraz ruchów szybkich

móżdżek -

składa się z dwóch półkul połączonych robakiem, są tu ośrodki nerwowe odpowiedzialne za utrzymanie odpowiedniego stanu napięcia mięśni oraz koordynację ruchów

most -

fragment pnia mózgu położony między śródmózgowiem a rdzeniem przedłużonym, zbudowany z włókien nerwowych i ciał neuronów, pośredniczy w przepływie sygnałów między mózgiem, móżdżkiem i rdzeniem przedłużonym

rdzeń przedłużony -

część mózgowia, która łączy się z rdzeniem kręgowym, występują skupienia istoty szarej stanowiące ośrodki nerwowe wielu ważnych czynności odruchowych (np. połykanie, kaszel, kichanie),

objawy uszkodzenia móżdżku:

utrata napięcia mięśniowego, zaburzenia koordynacji ruchów, niemożność wykonania w szybkim tempie ruchów naprzemiennych, oczopląs, drżenie mięśni

liberyny -

substancje hormonalne podwzgórza pobudzające działanie przysadki

statyny -

substancje hormonalne podwzgórza hamujące działanie przysadki

istota szara -

zbudowana z ciał komórek nerwowych

istota biała -

zbudowana z włókien nerwowych

prawa półkula -

orientacja w przestrzeni, zapamiętywanie, odtwarzanie oraz porównywanie wrażeń wzrokowych i słuchowych, zdolności artystyczne

lewa półkula -

zapamiętywanie, rozumienie oraz odtwarzanie mowy, także w formie pisemnej

kora ruchowa -

ośrodki kontrolujące pracę mięśni szkieletowych

kora czuciowa -

zbiera informacje z receptorów czucia, dotyku, ucisku, rozciągania, temperatury i bólu rozmieszczonych po całym ciele

kora wzrokowa -

płat potyliczny

kora słuchowa -

płat skroniowy

kora kojarzeniowa -

wszystkie płaty

ośrodek oddechowy -

reguluje czynność oddechową - pobudzany przez wzrost CO2 we krwi

ośrodek naczynioruchowy -

reguluje ciśnienie i tempo przepływu krwi przez wpływ na zmianę średnicy naczyń krwionośnych

ośrodek regulacji czynności serca -

zwiększa częstość skurczów serca

układ limbiczny -

odpowiada za zachowania i emocje, ma znaczenie w motywacji oraz zachowaniach seksualnych, bierze udział w regulacji stanów snu i czuwania, kontroluje pobieranie pokarmu

hipokamp -

tworzenie i odtwarzanie pamięci długotrwałej, udział w procesie uczenia się

zakręt hipokampa -

tworzenie i odtwarzanie pamięci przestrzennej

ciało migdałowate -

analiza emocjonalnych doświadczeń i wysyłanie sygnału o niebezpieczeństwie, kontrola emocji i zachowań seksualnych

ciało suteczkowate -

proces zapamiętywania informacji

część podwzgórza -

kierowanie zachowaniem, regulowanie reakcji obronnych, zachowań seksualnych, przyjmowania pokarmu

zakręt obręczy -

ocena zachowań, tworzenie i odtwarzanie pamięci emocjonalnej

sklepienie -

przekazywanie informacji między hipokampem a podwzgórzem

część wzgórza -

kontrola stanu czuwania i snu, udział w procesach zapamiętywania i uczenia się

rdzeń kręgowy -

przebiega w kanale kręgowym, ciągnie się od rdzenia przedłużonego do drugiego kręgu lędźwiowego (45cm), przewodzi impulsy w obie strony i uczestniczy w odruchach bezwarunkowych

budowa rdzenia kręgowego -

zbudowany z istoty szarej i położonej na zewnątrz niej istoty białej, wzdłuż centralnej części rdzenia przebiega wypełniony płynem mózgowo-rdzeniowym kanał środkowy, który łączy się z komorami w obrębie mózgowia

płyn mózgowo-rdzeniowy -

przesącz osocza krwi z sieci włosowatych naczyń krwionośnych powstający w komorach mózgu

funkcje płynu mózgowo-rdzeniowego:

-tworzy warstwę ochronną OUN

opona twarda -

składa się z dwóch warstw: zewnętrznej zrośniętej z okostną i wewnętrznej przylegającej do opony pajęczej, pomiędzy nimi znajdują się zatoki żylne

opona pajęcza (pajęczynówka) -

jest najcieńszą z opon. Pomiędzy nią a kolejną błoną znajduje się jama podpajęczynówkowa - przestrzeń wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym

ziarnistości pajęczynówki -

wybrzuszenia wnikające do zatok żylnych, które odgrywają ważną rolę we wchłanianiu płynu mózgowo-rdzeniowego do krwi

przestrzeń podpajęczynówkowa -

jest wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym

opona miękka -

przylega bezpośrednio do powierzchni mózgowia, wnikając w bruzdy i zagłębienia. Zawiera liczne tętnice i naczynia krwionośne

zatoka żylna -

odgrywa ważną rolę w chłodzeniu mózgu