3

substrat

substancja, która będzie ulegać przemianom chemicznym (jest na początku reakcji)

produkt

substancja powstała z substratów w wyniku przemian chemicznych

anabolizm

reakcja syntezy (proces endoenergetyczny) z niskoenergetycznych prostych substratów powstają wysokoenergetyczne związki złożone procesy te wymagają dostarczenia energii np. świetlnej np. fotosynteza, chemosynteza, synteza białek z aminokwasow

katabolizm

reakcja rozpadu proces egzoenergetyczny rozpad wysokoenergetycznych złożonych związków do niskoenergetycznych prostych produktów np. oddychanie komórkowe, rozkład kwasów tłuszczowych

fosforylacja oksydacyjna

Wytwarzanie ATP przy wykorzystaniu energii uwalnianej w ostatnim etapie oddychania komórkowego. To taki szereg następujących po sobie reakcji, podczas których następuje ta synteza atp W komórkach. Każdy etap jest wspomagany enzymami

wskazać na rycinie część mitochondrium, gdzie znajduje się łańcuch oddechowy (transportu elektronów) (i gdzie jest wytwarzana największa ilość ATP w komórce)

łańcuch oddechowy- wewnętrzna błona mitochondrium

najważniejsze właściwości enzymów

swoiste względem substratu, nie zużywają się w przebiegu reakcji, katalizują swoiste reakcje,

jakie rodzaje związków pełnią funkcję enzymów?

białka, RNA rymozymy, DNA deoksyrybozymy

centrum aktywne

cześć enzymu z którą wiąże się substrat na czas reakci

apoenzym

białkowa część enzymu

kofaktor

niebiałkowa cz. enzymu np. reszty witamin, jony metali

holoenzym (grupa prostetyczna)

rodzaj kofaktora, trwale związany z enzymem (np. pochodna witaminy B)

mechanizm katalizy enzymatycznej – model indukowanego dopasowania

mechanizm opierający się na dopasowaniu kształtu enzymu do substratu lub odpowiedniej grupy substratów i przekształceniu ich w produkty.

inhibicja nieodwracalna

inhibitor łączy się trwale z centrum aktywnym i hamuje aktywność enzymu (trucizny, leki)

inhibicja odwracalna niekompetycyjna

inhibitor łączy się odwracalnie z enzymem uniemożliwiając przyłączenie się substratom. Wzrost stężenia substratu nie znosi działania. Łączy się POZA centrum aktywnym zmieniając kształt enzymu.

inhibicja odwracalna kompetycyjna

inhibitor ma podobną strukturę do substratu i współzawodniczy z nim. Wzrost stężenia substratu znosi inhibitor.Np. antywitaminy

inhibitor

substancja hamująca enzym

aktywator

substancja przyśpieszająca działanie enzymu. Zmienia strukturę przestrzenną c. a w taki sposób, który ułatwia przyłączenie się substratów

ligand

związek zdolny do swoistego wiązania się z receptorem (cz. sygnałowa). np adrenalina, hormon, lek

agonista

związek, który po przyłączeniu się do receptora powoduje jego aktywację, wyzwolenie odpowiedzi biologicznej

antagonista

substancja, która łączy się z receptorem i go blokuje

przekaźnik pierwotny

działa na receptor ulokowany w błonie, np. neuroprzekaźnik, hormon adrenalina

przekaźnik wtórny

działa wewnątrz komórki, np. cAMP Jest syntetyzowany pod wpływem przyłączenia przekaźnika pierwotnego do receptora

biologiczna rola przekaźnika wtórnego

wzmocnienie sygnału

Rodzaje receptorów błonowych

Jonotropowe Metabotropowe Katalityczne, wewnątrzkomórkowe

mechanizm działania receptorów jonotropowych,

po przyłączeniu liganda są zdolne do zmiany konformacji, tworząc kanał dla różnych jonów

mechanizm działania receptorów metabotropowych na przykładzie pobudzenia receptora beta-adrenergicznego

Kanał jonowy powiązany z receptorem metabotropowym nie jest częścią tego receptora, tj. znajduje się w pewnej odległości od niego Przyłączenie neuroprzekaźnika do receptora wpływa na otwarcie kanału poprzez aktywację białka G (które aktywuje inne procesy)

dowolny przykład receptora jonotropowego i metabotropowego

jono-receptor AMPA, NMDA, GABAA metabotropowe- receptor beta-adrenergiczny

gen

podstawowa jednostka dziedziczności. jeden gen koduje jedno białko lub jedno rna

allel

różne odmiany danego genu

genotyp

zespół genów danego organizmu

fenotyp

zespół cech danego organizmu

budowa genu: promotor

Sygnalizuje początek genu, stanowi miejsce przyłączenia polimerazy RNA do nici DNA. Po połączeniu się polimerazy RNA z promotorem rozpoczyna się transkrypcja.

terminator

część genu w której następuje zakończenie transkrypcji

replikacja DNA (funkcja polimerazy DNA)

enzym, który zaczyna przyłączać wolne nukleotydy do nici tworząc nowe nici dna, tworzy dwie nicie - wiodąca i opóźniona, wie jak przyłączać nukleotyd bo zasada komplementarności na podstawie starej nici dobudowuje nowa nic.

translacja etapy

inicjacja, elongacja, terminacja

transkrypcja (znaczenie polimerazy RNA)

przepisywanie info gen. z DNA na RNA. początek transkrypcji - polimeryzacja przyłącza się do promotora dna, rozplata się, wydłużenie łańcucha RNA zakończenie transkrypcji sekwencja nukleotydów - terminator - na nim się kończy

translacja

w cytoplazmie- tłumaczenie sekwencji nukleotydów mRNA na sekwencję aminokwasów w białku

Regulacja ekspresji genu

czynniki transkrypcyjne- białka łączące się z promotorem, wyciszające lub wzmacjanjące ekspresję. ogólne- do promotora rozpoczecie transkrypcji polimerazie rna, specyficzne- do promotora lub wzmacniacza, wyciszacza. reguluja

Podstawowe informacje o metodzie PCR. Wizualizacja na żelu

Diagnostyka infekcji wirusowych Kryminalistyka Liczne zastosowania badawcze, np. powszechnie w poszukiwaniach biologicznego podłoża cech osobowości. Kopiowanie DNA in vitro