ang

powieść epistolarna

powieść pisana w formie listów

werteryzm

Werteryzm to postawa charakteryzująca się nadmierną wrażliwością, buntem przeciwko światu, indywidualizmem, pesymizmem, skłonnością do idealizacji i nieszczęśliwą miłością. Nazwa pochodzi od "Cierpień młodego Wertera" Goethego.)

sakralizacja

Sakralizacja to proces nadawania czemuś (osobie, miejscu, przedmiotowi, idei) charakteru świętego lub religijnego.)

pejzaż mentalny

przedstawienie przyrody splecionej z przeżyciem wewnętrznym osoby mówiącej; ukazanie uczuć i stanów wewnętrznych bohatera przez opis natury

prowidencjalizm

pogląd filozoficzny zgodnie z którym Bóg kieruje losami ludzi i świata

martyrologia

cierpienie oraz prześladowania całego narodu, celem jest jego zagłada

prometeizm

poświęcenie dla innych, bunt przeciwko bogom

mesjanizm

wiara w nadejście zbawiciela, który przyniesie wyzwolenie i odnowę

despotyzm

forma rządów, w której jedna osoba (despota) sprawuje absolutną, nieograniczoną władzę, często w sposób okrutny i arbitralny.)

tradycja

przekazywane z pokolenia na pokolenie zwyczaje, wierzenia, obyczaje, normy i wartości, które stanowią istotny element kultury danej społeczności.)

obyczaje

utrwalone w danej społeczności wzorce zachowań i normy postępowania, które regulują codzienne życie i relacje między ludźmi.)

pieśń profetyczna

Pieśń profetyczna to utwór poetycki lub muzyczny, który zawiera proroctwa, przepowiednie lub wizje przyszłości. Często ma charakter religijny lub mesjanistyczny.)

ballada romantyczna

gatunek literacki, który łączy w sobie elementy liryki, epiki i dramatu. Charakteryzuje się tajemniczością, fantastyką, obecnością elementów ludowych i często porusza tematykę miłości, śmierci, winy i kary. Często zawiera elementy grozy i nadprzyrodzone.

sonet

Składa się z 14 wersów, zazwyczaj podzielonych na 2 czterowersowe zwrotki (zwykle opisowe), 2 trzywersowe zwrotki(często refleksyjne). Sonet najczęściej pisany jest rymowanym wierszem regularnym i ma wyraźny podział na część opisową i refleksyjną.

filomaci

tajne stowarzyszenie studentów Uniwersytetu Wileńskiego, założone w 1817 r. przez m.in. Adama Mickiewicza i Tomasza Zana. Celem było samokształcenie i szerzenie patriotyzmu.

filareci

grupa powstała w 1820 r. jako rozwinięcie Filomatów. Bardziej otwarcie działali na rzecz wolności Polski.

improwizacja

tworzenie czegoś spontanicznie, bez wcześniejszego przygotowania

indywidualizm

postawa podkreślająca wolność i niezależność jednostki. W romantyzmie: bohater kieruje się własnymi uczuciami i buntuje się przeciw normom (np. Konrad, Kordian).

wieszcz

Wieszcz to wybitny poeta uważany za proroka narodu. W romantyzmie pełnił rolę duchowego przywódcy, wyrażając nadzieje i cierpienia narodu (np. Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki).

synkretyzm gat i rodzajowy

łączenie różnych gatunków literackich i rodzajów (epika, liryka, dramat) w jednym utworze. Typowy dla romantyzmu – np. w Dziadach cz. II mamy: elementy dramatu (dialogi, akcja), liryki (monologi, uczucia), epiki (narracja, opowieści Guślarza).

Narodziny Mickiewicza

24 grudzień 1798- Zaoś (obok Nowogródka)

ukończenie szkoły powiatowej w Nowogródku

1815

Gdzie kiedy i co Mickiewicz studiował?

w Wilnie na Uniwersytecie Wileńskim (1815–1819), gdzie studiował filologię, prawo i literaturę.

kiedy i za co aresztowano Mickiewicza

W 1823 roku władze carskie, obawiając się działalności tajnych stowarzyszeń, aresztowały Mickiewicza. Został oskarżony o działalność wywrotową. Po aresztowaniu został zesłany na 2 lata do Rosji, początkowo do Petersburga, później w 1824 roku do Tweru

praca pedagogiczna w kownie

1819-1823 jako matematyk

zesłanie na krym

1825

przyjazd do Paryża

1831

wyjazd z wielkopolski do drezna

1832

śmierć A. Mickiewicza

12 listopad 1855- Stambuł

oda do młodości

1820- Wilno

wydanie ballad i romansów

1822- początek romantyzmu, Wilno

bohater romantyczny

Samotny buntownik Kieruje się uczuciami, nie rozumem Nie zgadza się z regułami społeczeństwa Często tragiczny, nieszczęśliwy Tajemniczy i wyjątkowy

sonety krymskie

1825-26

pan tadeusz

1834- Paryż

dlaczego napisal Dziady cz 3

forma przeprosin to że nie wziął udziału w powstaniu listopadowym chciał pocieszyć naród polski i dać mu nadzieję

flaczeho napisal tadka

z powodu tęsknoty za ojczyzną i chciał aby po prostu emigranci mogli się cofnąć do do wspomnień ze swojej młodości może tak myślisz że to dobre tak

dziady cz 2 i 4

1823

wyjazd w głąb rosji

1824, zwiedził Odessę i Krym (1825-26)

wyjazd na zachód (Paryż)

1829

ślub z Celiną szymanowską

1834