be eko🧘‍♀️✨💚🦠♻️

mimetyzm

upodabnianie się do środowiska/innych organizmów

obrona czynna

forma częściowej ochrony przyrody zakładająca większą ingerencję człowieka w procesy zachodzące w ekosystemie

tropizm

reakcja organów roślinnych na bodziec kierunkowy

taksja

ruch komórki lub bakterii będący reakcją na bodziec kierunkowy

nastia

ruch organu roślinnego w niezależnym kierunku bodźca

eutrofizacja

wzbogacanie w właściwości biofilne

mikoryza

łączenie się korzeni czegoś z korzeniami czegoś innego (zazwyczaj drzew)

litoral

strefa jeziora w której występują zakorzenione rośliny, strefa przybrzeżna

sozologia

nauka o czynnej ochronie środowiska przyrodniczego, wprowadzona przez polskiego ekologa - Goetla

heterotrofy

organizmy cudzożywne

synantropy

gatunek który przystosował się do środowiska mocno przekształconym przez człowieka

introdukcja

wprowadzenie gatunku na dany teren po to aby usunąć inne (np. w uprawach)

fenologia

nauka zajmująca się zależnościami pór roku i fazami rozwoju roślin oraz zwierząt

gatunki euryhalinowe

gatunek znoszący różny stopień zasolenia

gatunki stenohalinowe

brak odporności na zmianę zasolenia

termoklina

strefa gwałtownego spadku temperatury w jeziorach

melioracja

ulepszanie gleb pod względem rolniczym

łęgi

to laski nad jeziorami czy rzekami

grafioza

holenderska choroba naczyniowa wiązów

agrofagi

szkodniki, patogeny czy chwasty, które obniżają plony

tatarak zwyczajny

to takie pałąki obok jezior

endemity

gatunki występujące na małych, określonych terenach w wyniku izolacji geograficznej

multicyklon

urządzenie odpylające w którym wykorzystuje się siłę odsrodkową

gatunek inwazyjny

organizmy które nie są rodzime dla ekosystemu i mogą powodować szkody

ekosfera

Największy ekosystem obejmujący ziemię wraz z jej mieszkańcami składają się na nią wszystkie interakcje pomiędzy biosferą, atmosferą, hydrosferą i litosferą.

ekoton

ekosystem który stanowi sfera przejściową między co najmniej dwoma ekosystemami

amensalizm

zależność międzygatunkowa, w której obecność i czynności życiowe jednego gatunku lub populacji wpływają niekorzystnie na drugi (jest to relacja jednostronna obecność drugiego gatunku dla pierwszego jest obojętna)

eurytop

organizm zdolny do znoszenia dużych wahań czynników otoczenia

restytucja

przywrócenie przyrodzie gatunku zagrożonego wyginięciem

protokooperacja

oddziaływanie międzygatunkowe polegające na współpracy dwóch populacji

symbioza

ścisłe współżycie dwóch organizmów które przynoszą dla siebie korzyści

półpasożytnictwo

roślina czerpiąca z innych roślin wody i sole mineralne, a jednocześnie zdolna do asymilacji CO2

pasożytnictwo

współżycie dwóch organizmów z których jeden czerpie korzyści, drugi zaś szkody

monofag

organizm który spożywa tylko jeden gatunek lub kilka gatunków spokrewnionych

stopnie oczyszczania ścieków

mechaniczne - poprzez sita; biologiczne - bakterie i pierwotniaki; chemiczne - środkami chemicznymi

bioindykacja

ocena stanu środowiska na podstawie badania reakcji organizmów żywych na zmiany

habitat

środowisko w którym osobniki danego gatunku znajdują najwygodniejsze warunki do życia

fitocenoza

roślinna część biocenozy

allelopatia

znajomość wzajemnego oddziaływania rośliny na siebie pozytywnie lub negatywnie

jezioro oligotroficzne

niska zawartość substancji odżywczych rozpuszczonych w wodzie i dobre natlenienie

jezioro dystroficzne

oparty na materii z innych ekosystemów

protozoologia

nauka o pierwotniakach

pomologia

dział sadownictwa o budowie, pochodzeniu i pokrewieństwie, funkcjonowaniu oraz właściwościach użytkowych odmian drzew i krzewów owocowych

palinologia

nauka zajmująca się losami ziaren pyłku poza rośliną macierzystą

okrzemka

glony na kamieniach np

zielenice

zielone takie glony jakby

sinice

zielony osad w morzu

młodnik

jak na bukowej te takie małe drzewka

żerdziowina

drzewka w okresie dojrzewania

krótkopędy

takie np jak są na swierku

odkłady

korzenie

zrzezy

patyki

źródłosłowo ekologii

oikos - z greckiego

epifity

roślina rosnaca na innej roslinie

autotrofy

organizm samozywny

wykaszanie

zmniejszanie liczebności populacji rzadkich gatunków roślin

Grąd

las liściasty zazwyczaj z przewagą grabów i dębów

Ols

las z dominacją olszy czarnej porastający bagienne siedliska, o okresowo wysokim poziomie wody stojącej i różnej żyzności

ochrona bierna

sposób ochrony całości lub części terenu rezerwatu przyrody lub parku narodowego polegający na nieingerowaniu w naturalne procesy i zabezpieczeniu przed wpływami zewnętrznymi.

opad pyłu

ilość pyłu opadającego na jednostkę powierzchni w jednostce czasu

jednostka emisji CO2 to

AAU jak wilczur

biotop

środowisko nieożywione zmienione przez biocenoze

produkcja pierwotna netto

ilość energii jaką mogą pozyskać konsumenci, równa energii uzyskanej przez producentów bez energii zużywanej przez nie w procesach metabolizmu

cechą funkcjonalna populacji to

śmiertelność i rozrodczość

higrofity

roślina zajmująca siedliska o dużej wilgotności zarówno gleby, jak i powietrza

biopreparaty

szczepionki z mikroorganizmami i pożytecznymi dla roślin, dodatki paszowe stosowane w produkcji zwierzęcej

bonitacja gleb

ocena jakości gleb ze względu na wartość użytkową

koprolity

odchody bezkręgowców głównie dżdżownic o dużej zawartości wapnia i substancji organicznych, próchnica

zieleń przemysłowa to

roślinność na terenach przemysłowych pełniąca rolę sanitarną

rozwiń skrót bzt 5

pięciodniowe biologiczne zapotrzebowanie tlenu

nowoczesne oczyszczalnie ścieków o podwyższonym stopniu usuwania biogenów charakteryzują się zwiększoną redukcją

n,p

osadnik Dorra to element

oczyszczalni ścieków

edafon

zespół drobnych organizmów żyjących w glebie i decydujących o jej strukturze

intensywny rolnictwo zmniejsza czy zwiększa różnorodność gatunkową

zmniejsza

akacje

typowo afrykańskie drzewa

grafen

węglowa płytka grubości atomu mająca zastosowanie w produkcji baterii słonecznych

kiedy jest europejski dzień bez samochodu

22 września

wody popłuczne

ścieki technologiczne powstające na każdej stacji uzdatniania wody

antypody

główna powierzchnia ziemi które w stosunku do określonego punktu jest położony dokładnie po drugiej stronie planety

najszybszy nielot świata

struś

abrazja

mechaniczna utrata substancji zęba w skutek tarcia materiałami innymi niż same zęby

restytucja

proces naprawy szkód powstałych w środowisku wskutek nieumiejętnego użytkowania zagrażającego zachowaniu różnorodności życia na ziemi

osobnicy juwenilni

młodzi

osobnicy senilni

starcy

partenokarpia

powstawanie owoców bez nasion

łańcuch troficzny to inaczej

łańcuch pokarmowy (np. robak-zaba-bocian)

zmiany ilościowe

zrastanie możliwości funkcjonowania analogicznie do wzrostu fizycznego

bakteriofag

wirus atakujący bakterie

łańcuch spasania

pierwsze ogniwo stanowią rośliny zielone czyli producenci

łańcuch detrytusowy

pierwszym ogniwem są martwe szczątki organizmów roślinnych i zwierzęcych, a konsumentów pierwszego rzędu stanowią detrusofagi

piramida ekologiczna przedstawia strukturę ekosystemu wyrażoną

biomasą, liczebnością lub przepływem energii przez poziomy troficzne

zoofagi to

konsumenci drugiego rzędu

pula zasobów

podstawowa część całkowitej ilości pierwiastka, która znajduje się w formie nieorganicznej i poza ciałami organizmów żywych - przemiany o charakterze abiotycznym

pula wymienna

część pierwiastka która znajduje się w organizmach żywych i ich bezpośrednim środowisku - szybsze przemiany o charakterze biotycznym

stadium seralne

stadium w którym każda biocenoza przygotowuje środowisko dla następnej biocenozy

relacje mutualistyczne

korzyści dla dwóch stron o takim stopniu, w którym praktycznie wzajemnie uzależnia istnienie obu populacji

światowy dzień wody

22 marca

szarłupnie

takie rozgwiazdy coś w ten deseń

denudacja

osuwanie się ziemi ze zboczy

procesy mineralizacji np.

tworzenie się minerałów w skorupie ziemskiej, przekształcanie materii organicznej w nieorganiczną co prowadzi do zamknięcia obiegu pierwiastków w przyrodzie

najstarszy dąb w pl

Bolesław Chrobry

nazwa ptaszora kiwi skąd się wzięło

z krzyku wydawanego przez samca

płuczki przewalowe są w

urządzenia do odpylania gazów spalinowych

użytek ekologiczny

zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej

WIOŚ

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska

WWF - rozwiń skrót, czym się zajmuje

World Wide Fund - światowy fundusz na rzecz przyrody

gatunek endemiczny

gatunek charakterystyczny dla niewielkiego obszaru, nie występujący w innych miejscach świata

OZE - co to jest

odnawialne źródła energii

gatunek reliktowy

organizmy które miały w przeszłości większy zasięg geograficzny ale obecnie żyją na terenie znacznie mniejszym np. renifer

GDOŚ - rozwiń i powiedz co robi

Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska - podlega ministrowi ds środowiska, stanowi nadzór nad obszarami natury 2000 oraz wykonuje projekty, nadzoruje ogrody etc

klimaks

jednostka ekologiczna która jest w końcowym, stabilnym stadium rozwojowym biocenozy

Liebig

prawo minimum Liebiga - prawo mówiące o tym że czynnik którego jest najmniej działa ograniczająco na organizm bądź całą populację

Shelford

rozszerzenie prawa Liebiga, pomyślne funkcjonowanie każdego organizmu zależy od zrównoważenia całego kompleksu czynników w jego środowisku

mezofil

organizmy dla których min. temperatura to 10 stopni; maksymalna 45; optymalna od 30 do 40

pula genowa

zbiór cech genowych w całej populacji

różnorodność genetyczna

różnorodność w sensie takim, że mogą powstać różne na przykład kolory motyli

fizyczne zanieczyszczenie wód

czyli zanieczyszczenie rzeczami nierozpuszczalnymi

retencja

zatrzymanie wody w jej obiegu w przyrodzie

eksploatacja

dużo nawożenia, dużo dawania sztucznych preparatów do ziemi

ornitofauna

ogół ptaków zamieszkujących określony obszar geograficzny

nitrozoamina - gdzie występuje

przetworzona żywność (pod wpływem drobnoustrojów)

Obszary Natura 2000 - od kiedy są

2004

renaturyzacja

przywracanie warunków wcześniej istniejących

największa emisja pyłów - które z paliw powoduje

węgiel kamienny

najbardziej toksyczne gazy

SO2

czarny dym świadczy o emisji

sadzy - spalanie węgla

depozycja

proces przemieszczania się i osadzania luźnych materiałów

urzadzenie odpylające z największą sprawnością

elektrofiltr

parazytoidy

pasożytnictwo na innych organizmach, niekiedy zabijające swego zywiciela

mutualizm

oddziaływania nieantagonistyczne między dwoma różnymi gatunkami

allelopatia

oddziaływanie na siebie zarówno pozytywnie jak i negatywne

amensalizm

antagonistyczne zależności międzygatunkowe, które wpływają niekorzystnie na drugi gatunek

ekosystem jest układem

otwartym gdyż wymaga dopływu energii z zewnątrz

porosty najbardziej odporne na zanieczyszczenia powietrza

skorupiaste

przyducha zimowa - przyczyna, skutek

długo utrzymująca się warstwa lodu powoduje tzw przyduchę zimową i skutek to śnięcie ryb

skratki

odpad powstający na kratach, pierwszym urządzeniu oczyszczalni ścieków

osad czynny

mieszanina bakterii, grzybów, pierwotniaków służąca do biologicznego oczyszczania ścieków

biologiczne oczyszczanie ścieków zachodzi w warunkach

tlenowych

murszenie

proces polegający na osuszaniu torfów

bory

lasy występujące w ubogich siedliskach

jeziora lobieliowe

jezioro o małej twardości wody, PN Borów Tucholskich

gaz bezbarwny bezwonny i w wysokim stopniu trujący

CO

rekultywacja

przywracanie wartości użytkowej i przyrodniczych terenom zdegradowanym i zdewastowanym

konserwatorska ochrona przyrody

całkowite lub częściowe wyłączenie spod użytkowania wybranych obiektów, gatunków

czynna ochrona przyrody

dopuszcza wykonywanie zabiegów ochronnych w celu utrzymania istniejących warunków, bądź przywrócenia właściwego stanu ekosystemów

czynniki biotyczne

inaczej ożywione, jakieś organizmy żywe bezpośrednio lub pośrednio oddziałują na dany organizm

czynniki abiotyczne

czyli nieożywione, np. powietrze woda temperatura światło minerały inne związki będące w otoczeniu

konserwatorska ochrona przyrody

czyli taka w której nic nie robimy dla tego środowiska oprócz zostawiania go w spokoju

czynna ochrona przyrody

to jest ochrona w której też są wzięte pod uwagę zabiegi

generatywne rozmnażanie roślin

czyli takie poprzez wysiew nasion

wegetatywne rozmnażanie roślin

czyli poprzez podział części rośliny

ścisła ochrona gatunku

inaczej całoroczna

częściowa ochrona gatunku

możliwość pozyskania gatunków do celów leczniczych, konsumpcyjnych, gospodarczych

pomniki przyrody co to jest

uznanie za element przyrody która się wyróżnia

przykład pomnika przyrody nieożywionej

diabelska maczuga w gorzeczowie

przykład pomnika przyrody ożywionej

dąb Bartek

gatunki inwazyjne przykłady (2)

norka amerykańska - wyjadają dużą część ptaków wodnych; sumik karłowaty - obniżenie liczebności ikry gatunków

sztuczne ekosystemy przykłady

kamieniołomy trawniki arboreta

Polska Czerwona księga roślin i zwierząt

wypisanie zagrożonych gatunków

co to jest handel emisjami

za jedną tonę CO2 trzeba przedstawić uprawnienie do emisji

wymień jeden ze sposobów oczyszczania ścieków

neutralizacja zobojętnianie za pomocą kwasów zasad

wymień jedną z metod uzdatniania wody

chlorowanie - za pomocą substancji chemicznych w składzie z chlorem

Jak można przywrócić zdolności produkcyjne gleby wokół zakładów przemysłowych skażonymi metalami ciężkim?

poprzez fitoremediację - sadzenie roślin jak na przykład pokrzywa która kumuluje metale w sobie

co za znak

eko-itb - znak budowlany produkt o mniejszej szkodliwości dla środowiska

co za znak

opakowanie biodegradowalne

co to za znak

możliwość ponownego wykorzystywania, opakowania nadających się do wielokrotnego użytku

co za znak

dbaj o czystość wrzuć do kosza

co to za znak

euroliść - opakowania ekologiczne, wyprodukowane w państwie członkowskim, nie dotyczy produktów importowanych z poza terenu unii

co to za znak

zielony punkt - za opakowanie została wzniesiona opłata recyklingowa

co to za znak

znak FSC - produkty przemysłu drzewnego, meblarskiego lub papierniczego. Użyte do produkcji drewno zostało pozyskane w zgodzie ze środowiskiem naturalnym, z poszanowaniem praw lokalnej ludności.

co to za znak

ekolabel, znany także jako stokrotka, margerytka - spełnianie najostrzejszych norm środowiskowych przez państwa członkowskie unii europejskiej

co to za znak

oznaczenie systemu odzysku i recyklingu odpadów; firma dąży do minimalizacji zanieczyszczeń środowiska naturalnego na każdym etapie produkcji

co to za znak

produkt nie zawiera freonów który niszczą warstwę ozonową

co za znak

błękitny anioł - niemiecki znak, który o przyznaniu decyduje min oszczędność, wpływ materiałów na środowisko i przetworzenie produktu

co to za znak

produkty energooszczędne

co to za znak

znak mówi że producent respektuje standardy międzynarodowej organizacji pracy

co to znak

znak mówi o tym że właściciele firmy nie niszczą środowiska naturalnego i dbają by przekazać konsumentom pełne dane, bezpieczne warunki pracy, dobre wynagrodzenia

co to za znak

kupując produkty z tego źródła wspierasz odpowiedzialną gospodarkę leśną

co to za znak

działalność na terenie zielonych Płuc Polski; warunki przyznania to bezpieczeństwo dla zdrowia, środowiska odpowiednia kontrola, nowoczesność

co to za znak

usługi, wyroby, które spełniają wymagające kryteria ochrony zdrowia środowiska i ekonomicznego wykorzystanie zasobów naturalnych

OZE rozwiń skrót

Odnawialne źródła energii

IMGW

instytut meteorologii i gospodarki wodnej; obserwacje meteorologiczne; pomiary badania klimatu / prognoza pogody

PZW

Polski Związek wędkarski; promowanie wędkarstwa, użytkowanie i ochrona wód, wiedza nt. ryb i ich ochrona

samooczyszczanie wód

rozkład odpadów w wodzie; zatrzymanie ich przez środowisko skalne

ochrona przyrody in situ

ochrona gat. w środowisku naturalnym

ochrona przyrody ex situ

w środowisku sztucznym dla gatunku

PZŁ

Polski Związek Łowiecki - troska o rozwój łowiectwa; ustalanie kierunków i zasad rozwoju łowiectwa; współpracy z administracją rządową samorządową itp.

jakie związki szkodzą dziurze ozonowej

freony które znajdują się m. in w dezodorantach

etapy recyklingu

sortowanie - rozdrabnianie - mycie - wytłaczanie (granulat, inne wyroby szklarskie)

RDLP - rozwiń skrót, zadania

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych; hodowla lasu, ochrona lasu, użytkowanie lasu (kontrola, pozyskiwanie), urządzanie lasu, łowiectwo

mimikra przykład

motyle przezierniki -> przypominają groźne osy

SOOŚ - co to jest i czemu służy

Strategiczne Oceny Oddziaływania na Środowisko; dokument mówiący o tym że przy projekcie zostaną ujęte wymagania odn. środowiska

zwierzę przystosowane do skrajnie niskich i wysokich temperatur (przykład)

niesporczak wytrzymuje od -270° do 150°

kary w dziedzinie Ochrony Środowiska

do 12 lat za nielegalny transgraniczny przewóz odpadów; do 5000 za zaśmiecanie miejsc publicznych; do 10 milionów obligatoryjnej nawiązki na rzecz NFOŚiGW

dlaczego nowalijki mogą być szkodliwe

waliki mogą być szkodliwe przez dużą zawartość azotanów

podaj przykład pasożyta

kleszcz

podaj przykład symbiozy

pszczoła i kwiatek

co się dzieje z papierem po segregacji

recykling

co się dzieje z plastikiem po segregacji

recykling

co się dzieje ze szkłem po segregacji

jest wysyłany do huty

a co się dzieje z odpadami bio po segregacji

idą na kompost lub do instalacji fermentacji

w co się robi z odpadami zmieszanymi

wybiera się te przedmioty które mogą pójść na recykling lub wykorzystuje się na np. paliwo

pozwolenie zintegrowane co to takiego

licencja która pozwala na legalne wypuszczenie szkodliwych związków

jak można przeciwdziałać osteoporozie

poprzez regularne posiłki aktywność fizyczną jedzenie wapnia witaminy d

dlaczego pewne rośliny nie mogą występować na wyspach

ponieważ duże zasolenie może nie pozwalać im na rozwój oraz słońce, wiatr

mała retencja co to takiego

jest to gromadzenie wody

co powoduje eternit

duszności, kaszel, rak płuc

eternit co to takiego

jest to szkodliwy związek który znajduje się na dachach i musi być usunięty do 2032 roku z mieszkań na terenie Polski

skuteczna metoda odsiarczania spalin

płukanie spalin sorbetem w postaci roztworu węglanem wapnia z uzyskaniem gipsu - w specjalnych instalacjach

skuteczne metody rekultywacji terenów pogórniczych

zalesianie

gatunek reliktowy przykład

świstak który wcześniej występował na Słowacji i w Polsce a teraz tylko w Alpach i Tatrach

eutrofizacja wód skuteczne metody ograniczenia

kompost odchodów zamiast do kanalizacji, redukcja fosforanów w gospodarstwach domowych

samooczyszczenie wód powierzchniowych

rozkład odpadów zatrzymanie ich przez środowisko skalne

ojcowski park narodowy

16 km od Krakowa; grota Łokietka; kaplica na wodzie; jaskinie, zające, wiewiórki, nietoperze; cel: ochrona doliny Prądnika i wcześniejsze niszczenie miejsca

rola bobrów w środowisku

spłacają fale powodziową stabilizują wody gruntowe oczyszczają wody

co to jest hibernacja

spowolnienie procesów życiowych po to aby dane rodzaj gatunku przetrwał pewne warunki środowiskowe

Słowiński park narodowy

cel: ochrona bogactwa linii brzegowej morza bałtyckiego (np mierzeja łebska); lasy, wydmy, Piaski, jeziora, rzeki; pływak lapoński, małże, kozioróg, Bukowiec; flora i roślinność (np. wrzosiec bagienny); logo: mewa srebrzysta

opłata za korzystanie ze środowiska

zobowiązanie podatkowe ustalone na podstawie ustawy: z 27 kwietnia 2001 r.; art. 275 Prawa ochrony środowiska, który stanowi, że do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska zobowiązane są te podmioty, które z niego korzystają

anabioza

wyjście w stan pozornej śmierci (np. niesporczaki w próżni) - maksymalne ograniczenie wszelkich funkcji życiowych

kampinowski park narodowy

cel: ochrona pamiątek historii i kultury na terenie puszczy kampinowskiej; woj. mazowieckie - koło Warszawy; rysie, paź królowej; logo: łoś

gradacja

rozmnożenie się po czym populacja zazwyczaj nagle maleje (np. brunatnica mniszka która niszczy drzewa)

pieniński park narodowy

cel: zachowanie Pienin (Karpaty), poprawa zachowania gatunków i siedlisk; masyw trzech koron, pieninki; rysie, sarny, jelenie; logo: trzy korony

jak sprzyja las koło pola

chroni przed erozją, wiatrem; przyczyniają się do wzrostu plonów; siedlisko zwierząt

formy ochrony przyrody w lasach państwowych w Polsce

obszary chronionego krajobrazu; użytki ekologiczne; natura 2000; pomniki przyrody ożywionej; ochrona gatunkowa roślin, grzybów, zwierząt

obszar chronionego krajobrazu

tereny chronione ze względu na unikatowość przyrodniczą ustawa o ochronie przyrody i w likwidacja lub zmianę granic musi być zatwierdzona przez radę gminy wyznacza sejmik województwa

Wigierski park narodowy

ochrona jeziora Wigry; 41 zbiorników wodnych; północno-wschodnia część Polski - na wschód od suwałek; lis, jenot, kuna; logo: bóbr europejski

piętra lasów

ściółka, piętro runa leśnego, piętro podszytu, piętro koron drzew

natura 2000 procedury powoływania oraz co to jest

obszar objęte ochroną na terytorium unii europejskiej; powołuje minister środowiska na 20 lat

bieszczadzki park narodowy

wschodnia część województwa podkarpackiego; cel ochrona Karpat wschodnich, układu pięter roślinno-klimatycznych; jeleń karpacki, sarny, dziki, żubry; logo: ryś

rezerwat biosfery

obszar utworzony w ramach UNESCO; ochrona różnorodności biologicznej; Międzynarodowe Rada Koordynacyjna MAB (powołuje)

podaj przykład symbiozy w jeziorze

amury które oczyszczają jeziora

podaj przykład pasożytnictwa w jeziorze

ceriakie wnikają skórę zwierząt gdzie składają jaja ---> skażone odchody ----> zabicie zwierząt

świętokrzyski park narodowy

zachowanie wilgotnych Borów świerkowo-jodłowych; centralna część gór świętokrzyskich; logo: jeleń z krzyżem pomiędzy rogami; łasice, gronostaje,łosie, dziki, bobry

przystosowanie gatunku do zmian klimatycznych

kształtów uszu, nosów i tak dalej (np. lis pustynny)

narwiański park narodowy

północno-wschodnia Polska, Podlasie, 30 km od Białegostoku; ochrona Narwi; bóbr europejski, jeleń europejski, łoś, sarna, dzik; logo: błotniak stawowy

roślina na wydmach

piaskownica zwyczajna

dąb opisz

żołędzie mocny system korzeniowy

buk opisz

szara zawsze gładka kora

brzoza

kora Biała żyje do 120 lat

jesion

liść tworzy od 7 do 11 par listków

lipa

herbata kwitnie w czerwcu

sosna

dłuższe igły niż u reszty parasolowata korona

świerk

stożkowana korona

jodła

stojące szyszki

strefa ochrony ujęcia wody pitnej

powołuje wojewoda; wydzielony fragment gwarantujący że pobieranych wód nie przedostano się żadne zanieczyszczenia mogące pogorszyć jej jakość

Woliński park narodowy

ochrona nadmorskich obszarów w Polsce; logo: orzeł bielik; województwo zachodniopomorskie; wyspa Wolin; jelenie, dziki, sarny, lisy, zające

okres ochronny

to jest wydzielony czas w którym nie wolno polować, zabijać jakiegoś zwierzęcia (przykład karaś leszcz) najczęściej w okresie lęgowym

karkonoski park narodowy

województwo dolnośląskie; granica państwowa z Czechami; ochrona Karkonoszy z jednoczesnym udostępnianiem turystom; logo: Śnieżka u stóp goryczka trójjeściowa i dzwonek karkonoski; lis, jenot, kuna, leśna, jeleń, sarna, ryjówka

czym różni się mysz od zająca

że zając może wpierdzielić kartofle

okres karencji

czas dla każdego ochronnego ośrodka chemicznego jakie musi upłynąć od jego ostatniego zastosowania

białowieski park narodowy

Podlasie; na granicy z Białorusią (większa część tego parku jest w Białorusi); cel: ochrona puszczy białowieskiej; logo: żubr; bobry jelenie sarny dziki

strategie reprodukcji - rstratedzy

środowisko jest zmienne i nietrwałe to stosuje się jednorazową lecz masową rozrodczość (np chwasty)

geopark + dlaczego został wprowadzony

miejsca dziedzictwa geologicznego; archeologia; kultura; geologia

ekosystem miasta

zbudowana populacja ludzka uzależnienie funkcjonalności ekosystemów miejskich od jakości środowiska

stopień defoliacji

ubytek liści lub igieł wyrażony w procentach spowodowany zanieczyszczeniem powietrza / gleby lub żerem owadów

monitoring zintegrowany

monitoring który prowadzi obserwacje możliwie jak największej liczby elementów środowiska w oparciu o badania

opisz rezerwat przyrody (przykład)

góra Ślęża; wyróżniający się obszar przyrodniczy kulturowy z walorami krajobrazowymi

elektrofiltry i ich wykorzystanie

filtr ograniczający emisję spalin/pyłu/toksyn, montowany w układzie odprowadzania zanieczyszczeń

klasy czystości wód

klasyfikacja wód według czystości (czyli pH); klasa 3- najgorzej, klasa 1A - supi dupi

czy suplementy diety są zdrowe

stosowanie dużej dawki witamin może być szkodliwe; cel: uzupełnienie odpowiedniej diety

osadniki wtórne i wykorzystanie

oddzielanie osadu czynnego (np bakterie, pierwotniaki) od oczyszczonych ścieków

gatunek pionierski

tworzą pierwszy etap sukcesji (czyli pierwotną) z powodu braku roślinności

farmy wiatrowe dolnośląskie

farma wiatrowa taczalin - Legnickie pole; 22 wiatraki

metody unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych i toksycznych

utylizacja; spalanie bez dostępu do powietrza

użytek ekologiczny (przykład)

Łacha Farna - Dolina Odry, Wrocław; gatunki chronione (np. konwalia majowa, żaba wodna)

oczyszczalnia gruntowo-korzeniowa

złoża gruntowo-roślinne redukują zanieczyszczenia ze ścieków z wykorzystaniem działalności biologicznej roślin oraz mikroorganizmów; wykorzystuje się w gospodarstwach domowych

restytucja a reintrodukcja

restytucja to jest przywrócenie przez nieracjonalną gospodarkę człowieka, a reintrodukcja przez różne powody

pektyny co powodują

niwelują skoki poziomu glukozy; są w jabłkach, gruszkach, batatach; powodują dolegliwości jelitowe przy dużej ilości; znak e440

im większe bogactwo gatunkowe biocenozy tym

mniej strat energii w niej występuje

zdolność wiązania azotu z powietrza atmosferycznego mają bakterie z rodzaju

rhizobium

co to jest synogarlica

jest to gołąb i jest to gatunek synantropijny

drapieżnik z reguły poluje na ofiary

najwolniejsze i chore

w naszych warunkach klimatycznych aby przetrwać zimę pozostają w stanie głębokiej hibernacji

owady i płazy

organizmy bentosowe to

to organizmy zasiedlające dna zbiorników wodnych i występujące tam obiekty np. rośliny, kamienie

efektywne oczyszczalnie ścieków gwarantują oczyszczalnie

z podwyższonym stopniem usuwania biogenów

proces degradacji gleb podyktowany jest czynnikami naturalnymi do których należą

zmiany klimatyczne; struktura szaty roślinnej; procesy erozji

murawy kserotermiczne - cenne zbiorowiska roślinne szczególnie licznie występują w Polsce w

w Małopolsce i na Wyżynie lubelskiej

roślina w wilgotnych lasach liściastych, często spotykana w Polsce i wytwarzającą charakterystyczne nibyszyszki jest

chmiel zwyczajny

pierwotnie drzewostany regla dolnego w Tatrach były tworzone przez

buka zwyczajnego

zawartość metali ciężkich nie może przekraczać w opakowaniach

100 mg na kilogram

dlaczego są powoływane parki narodowe

aby promować i demonstrować zrównoważony związek człowieka z naturą

najwięcej zwierząt na świecie w przeliczeniu na 1 km2 przypada

na rafie koralowej

głównym składnikiem atmosfery jest

azot

ostoja gatunku

teren gdzie warunki sprzyjają przetrwaniu gatunku

rośliny halofilne znajdziemy

na glebach słonych

co to są rośliny halofilne

rośliny przystosowane dzięki odporności na zasolenie do rozwoju na silnie zasolonym podłożu

na wyspach oddalonych od lądów endemity występują

w stosunkowo dłużej liczbie gatunków

w Polsce występują nieliczne endemity ponieważ

brakuje barier geograficznych

najbardziej przekształconym przez człowieka biomem jest

makia śródziemnomorska

w ostatnich latach odnotowuje się w kraju wzrost liczebności jakiego zwierzęcia

-

upodobnianie się patyczaków do pędów u roślin to przykład

kryptyzmu

kryptyzm co to takiego

synonim mimikry czyli przystosowania obronnego, upodabniania się występującego u zwierząt

przetrwanie fauny wodnej umożliwia w jeziorze zimą

stratyfikacja termiczna

gdzie najczęściej występują czarnoziemy

na stepach trawiastych

duża ilość igieł sosnowych w ściółce leśnej co powoduje dla gleby

zakwasza ją

dlaczego uprawiamy pieczarkę

ponieważ nie jest on grzybem mikoryzowym

rośliny charakterystyczne dla Borów

borówka Czernica konwalijka dwulistna konwalia majowa

charakterystyczna cecha Olsów

struktura kępkowo-dolinowa

czego nie spotkamy w północnej części Polski

jodły pospolitej

ile puszek aluminiowych daje oszczędność energii równą spaleniu 1 l paliwa

6

jakie produkty spożywcze odkwaszają nasz organizm

warzywa i owoce

symbolem polskiego towarzystwa botanicznego oraz endemitem Polski i Ukrainy jest

dziewięćsił popchłolistny

czego dotyczy konwencja ramsarska w 1971 roku

ochrony obszarów błotnowodnych

zwiększenie do 2020 roku udziału biopaliw w ogólnej konsumpcji paliw transportowych do co najmniej 10% to założenie

pakietu energetyczno-klimatycznego komisji europejskiej

do 2050 roku redukcja pewnego związku do 80-90% przez kraje unii europejskiej dotyczy

dwutlenku węgla

recykling telefonu komórkowego może ograniczyć emisję CO2 do atmosfery o

1,7 kg

co to są trylobity

wymarłe morskie stawonogi o owalnym i spłaszczonym grzbietobrzusie czele, najczęściej z pancerzem

genetyczna różnorodność biologiczna w aspekcie ochrony przed patogenami

zwiększa szansę ochrony przed infekcją

ciemna pigmentacja co utrudnia

produkcje witaminy d

na wyspach stosunkowo często występują endemity jest ich tym więcej im

wyspa jest bardziej oddalona od kontynentu

sklerofity i sukulenty to rośliny dominujące na obszarach

pustyń i półpustyń

co to są sukulenty

organizmy które pobierają w krótkim czasie i gromadzą dużą ilość wody

co to są sklerofity

roślina która sprawnie pobiera wodę i skutecznie ogranicza jej transpirację

ślad ekologiczny co to takiego

wskaźnik umożliwiający oszacowanie zużycia zasobów naturalnych w stosunku do możliwości ich odtworzenia przez ziemię

proces odwrotnej osmozy wykorzystany jest

przy uzdatnianiu wody do picia

proces odwrotnej osmozy co to takiego

metoda filtracji polegająca na przepływie pod ciśnieniem wody przez specjalną membranę, która całkowicie zatrzymuje zanieczyszczenia

jak zaznacza się skrót dotyczący przepływu wody - w hydrologii przepływ najwyższy z maksymalnych

nwq

wysoka wartość parametru przewodność elektrolityczna wskazuje na

wysokie zasolenie wód

jaki przyrząd służy do określania przezroczystości wody

krążek Secchiego

co to jest hydroliza

rozkład substancji pod wpływem wody często prowadzi do powstania nowych cząsteczek związków chemicznych

W wyniku hydrolizy uwalnianego w ogromnych ilościach mocznika przez świat zwierzęcy powstaje zanieczyszczenie środowiska zwane

amoniakiem

naukowcy oceniają że 65% różnorodności biologicznej koncentruje się w

ekosystemach leśnych

występowanie mgieł wywołanych głównie obecnością CO2 NOx i sadzy (ale bez węglowodorów) to definicja smogu

kwaśnego

aby zmniejszyć zapachowe oddziaływanie składowiska odpadów komunalnych należy

przeprowadzić odgazowanie składowiska

miedza śródpolna co to takiego

ekoton który znajduje się na polach i jest to taki ala trawnik przychodzący przez pola

dlaczego znajdujemy się w obszarze jednego biomu

biomy to są takie strefy typu tundra, tajga, a my znajdujemy się w strefie lasów liściastych strefy umiarkowanej

niektóre organizmy wytwarzają energię niezbędną do życia w środowisku tlenowym z rozkładu

na przykład substancji niebezpiecznych lub trujących dla człowieka

stabilnych warunkach środowiskowych strefy około równikowej dla wielu gatunków charakterystyczny jest

wąski zakres tolerancji czyli nie mają zdolności przystosowania się do zmieniających się warunków środowiska

przyczyną jesiennego żółknięcia i opadania liści z drzew jest

krótszy czas działania promieni słońca

do oglądania moleku DNA i śledzenie reakcji chemicznych w żywych komórkach służą

lasery

radiacja co to takiego

proces przystosowywania się grupy spokrewnionych organizmów do odmiennych warunków życia

złoże biologiczne w oczyszczalni ścieków to

bakterie grzyby protisty a nawet larwy owadów

podaj przykład bioindykatora

może być to mulska bakteria która librofiszeli która maleje pod wpływem toksycznych substancji; rośliny; porosty

co to jest bentos

zespół organizmów zwierzęcych związanych z dnem środowisk wodnych

co to są pleustony

są to organizmy pływające na lub pod powierzchnią wody zazwyczaj są to rośliny wodne

co to jest nekton

zwierzęta zdolne do poruszania się wbrew prądem wodnym występujące w przybrzeżnych i otwartych wodach

prowadzenie na szeroką skalę melioracji skutkuje

drastycznym zmniejszeniem powierzchni terenów podmokłych

mruszenie torfu co to

proces uniemożliwiający przywrócenie typowych właściwości torfowiska towarzyszące jego osuszaniu

włośnica wywołana przez larwy włośnia krętego występuje w

mięsie wieprzowym i mięsie dzików

ze spadkiem różnorodności biologicznej związane jest

zagrożenie ekosystemów ze względu na brak jednego lub kilku poziomów troficznych

substrat

związek chemiczny pierwiastek lub jon który ulega przemianie w wyniku reakcji chemicznej

co przyczynia się do globalnego ocieplania poprzez spontaniczną fermentację

metan

lotne węglowodory aromatyczne (trzy przykłady)

benzen toluen ksylen

podczas spalania paliw występuje między innymi dwutlenek azotu skąd on pochodzi

z powietrza

produkt uboczny z procesu produkcyjnego w rozumieniu ustawy o odpadach

nie jest to odpad

najcięższym niedawno odkrytym pierwiastkiem chemicznym jest

Kopernik

agenda 21 definicja

program dotyczący zrównoważonego rozwoju ludzkości i ochrony zasobów środowiska naturalnego

co to jest cites

konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem

Natura 2000 dolnośląskie przykład

Ślęża z puchaczem

dyrektywa ptasia co to jest

dyrektywa mówiąca o ochronie dzikich ptaków 2009/147/WE z 30 listopada 2009 roku

stenobionty co to jest

organizmy o słabej tolerancji środowisk/ warunków + mały zasięg występowania

które miejsce zajmujemy pod względem spożycia leków

jesteśmy koło Francji Włoch czy Hiszpanii w czołówce; w ciągu jednego roku kupujemy 2 miliardy opakowań

charakteryzacja obszaru chronionego krajobrazu

Dolina Noteci; wyróżniający się krajobraz; rzeka Noteć lasy łąki

sukcesja pierwotna

sukcesja prowadzona na terenie dziewiczyn

sukcesja wtórna

sukcesja która prowadzi do zmienienia jednego środowiska w inne

fitomelioracja

poprawianie jakości gleb (na przykład wzbogacanie o związki azotowe)

to udowodnił że szczepienia powodują autyzm

wakefield - naukowiec który sfałszował badania w 2010 roku wycofano je

rezerwat biosfery z przykładem

rezerwat biosfery został stworzony w ramach UNESCO mab; tatrzański rezerwat biosfery - miejsce ochrony obserwacji badań; morskie oko Kasprowy Wierch; świstaki tatrzańskie płochacz halny (występujący na Kasprowym)

klasy toksyczności do czego służą

służą do tego aby ocenić toksyczność odprysków; skala toksyczności 1-6 (1 najbardziej)

biocenoza jeziora oligotroficznego i eutroficznego różnica

oligotroficzne - mała ilość zwierząt, jezioro ubogie w składnik odż., dobrze natlenienie; eutroficzne - żyzne, jeziora z małą przezroczystością, masowy rozwój glonów planktonu

borelioza to choroba dziedziczna uzasadnij

może mieć charakter wrodzony jeśli doszło do zakażenia w łonie matki ale jest to rzadko spotykane

różnica pomiędzy łańcuchem pokarmowym a siecią troficzną

łańcuch pokarmowy - nic się nie przeplata poziomy troficzne są ustawione tak jak mają być; sieć troficzna - jeden ekosystem wzajemnie przeplatające się łańcuchy pokarmowe

obszar ochrony uzdrowiskowej z przykładem

kudowa-zdrój strefa a która ma co najmniej 65% terenu przeznaczonego na uzdrowiska jeszcze jest strefa B - 50% i c - 45%

lizymetr

badanie ilości i chemicznego składu wód w glebie oraz rozchwytywanie miejsca powstawania ładunków i ich sorpcji (zatrzymywanie i pochłanianie jonów)

różnice pomiędzy mimikrą a mimetyzmem

mimikra upodabnianie się tylko przed drapieżnikiem mimetyzm przed wszystkim

buforowość gleby

zdolność do utrzymania stałego pH gleby, co skutkuje używaniem mniejszej ilości nawozów

nawożenie gleby przykłady

organiczne iłowanie czy wapnowanie

dyrektywa siedliskowa co to

ochrona siedlisk fauny czy flory

higrometr

wilgoć mierzy wilgoć

różnica pomiędzy lasem naturalnym a lasem gospodarczym

las naturalny - powstał bez ingerencji człowieka, można korzystać ale w wypadku braku powodowania niekorzystnych zmian; gospodarczy - który tworzy surowiec dla ludzi

miejsce w moim regionie które pokaże wykorzystanie gnojownicy i biogazu

cargill Poland Bielany Wrocławskie

piaskownik co to jest

urządzenie oddzielające żwir kamyki czy piachów ze ścieków w pierwszej fazie oczyszczania

różnice między symbiozą fakultatywną a obligatoryjną

obligatoryjne jest konieczne do przetrwania zaś fakultatywna jest dowolna

miejsce w moim regionie które zilustruje wykorzystanie wód geotermalnych

lądek-zdrój baseny zdrowa żywność odśnieżanie dróg

rewitalizacja środowiska

dotyczy krajobrazu kulturowego; najczęściej poprzez edukację, zapobieganie szkodliwym procesom, rozwiązanie techniczne które pomagają wykorzystanie w jak najbardziej ekologiczny sposób

bioblok

kontenerowa biologiczna oczyszczalnia ścieków

populacja rozwijająca się a ustabilizowana różnica

populacja rozwijająca się - przewaga osobników stadium rozwojowym; ustabilizowana - populacja w której grupy wiekowe są stałe

ochrona gatunkowa roślin i zwierząt z przykładem miejsca

Ślęża paź królowej puchacz

pustynia industriogenna

miejsce w którym zniknęła roślinność, spłukana gleba, erozja spowodowana przez człowieka

ochrona przyrody w geoparkach W Polsce z przykładem

góra Świętej Anny; zabiegi ochronne, ochrona wyżyn nizin pokładów wapienia muszlowego

biodegradacja i jej znaczenie w środowisku

rozkład jakiegoś przedmiotu na substancje występujące w przyrodzie; korzyści - próchnica, źródło pożywienia, mniej odpadów, związki organiczne mineralne

zależność mrówki mszyce to przykład

protokooperacji

barchany to charakterystyczny element

niektórych pustyń

liczebności populacji występuje zwykle

późną wiosną i na początku lata

jaki jest cel prowadzenia melioracji gruntów

odtworzenie właściwego bilansu wodnego

o żyzności gleby w największym stopniu decyduje

skład i liczebność mikroorganizmów glebowych

magnezowania wymaga 30% gleb w pl jakie to są gleby

lekkie i kwaśne

roślina acydofilna

optymalne warunki do swojego rozwoju znajdują na podłożu kwaśnym którego pH jest znacznie poniżej 7

zakażenie wirusem ebola następuje poprzez

kontakt z krwią i wydzielinami

przyswajanie żelaza zwiększa

mięso i witamina c

grzyby epifityczne to inaczej

grzyby sadzakowe które żyją na powierzchni roślin

nielicznym a dawniej pospolitym ptakiem w Polsce jest

kraska

efemerydy wiosenne

gatunki zbiorowisk leśnych których proces wegetacji rozpoczyna się przed pojawieniem się liści na drzewach

najmłodszy park narodowy

ujście Warty

najstarszy park narodowy

pieniński park narodowy

największym emitorem dwutlenku węgla w sektorze rolnictwa w Polsce są

odwodnione torfowiska

w trakcie składowania odpadów komunalnych na składowisku wydziela się gaz który należy

spalać

korzystnym z punktu widzenia ochrony środowiska sposobem postępowania z odpadami komunalnymi jest

unieszkodliwianie termiczne

2015 rok został ogłoszony międzynarodowym rokiem

gleby

optymalną liczbę są trzy cztery poziomy troficzne gdyż

im krótszy jest łańcuch pokarmowy tym mniejsze są straty energii

chiropterogamia

zapylanie kwiatów przez nietoperze

różnice między niszą ekologiczną a siedliskiem

w danym siedlisku mogą występować gatunki zajmujące różne nisze ekologiczne

gatunki ubikwistyczne

to są takie które charakteryzują się dużą skalą adaptacji do różnych warunków środowiska

bakterie nitryfikacyjne utleniają amoniak dzięki czemu

detoksykują środowisko; wprowadzają sole azotowe przyswajalne dla roślin

prądy wznoszące się (tak zwane upwellingi) w oceanach charakteryzuje

bardzo wysoka produktywność

co to jest rozkład biologiczny

rozkład związków organicznych przez bakterie grzyby pierwotniaki na proste związki nieorganiczne

podczas intensywnych opadów deszczu największa ich ilość spływa z

nartostrady

im większe jest różnica między wskaźnikami BZT5 a CHZT to

nie następuje rozkład biologiczny

CHZT co to

wskaźnik ilości zanieczyszczeń wód i ścieków, określa ilość tlenu potrzebnego do przeprowadzenia chemicznego rozpadu zanieczyszczeń

BZT

wskazuje na ilość tlenu wymaganego do rozbicia zanieczyszczeń organicznych biologicznie przy pomocy mikroorganizmów

koralowce są

heterotrofami -organizmami cudzożywnymi

wapnowanie gleb prowadzi do

zmniejszenia stopnia ich zakwaszenia

humifikacja co to takiego

częściowy rozkład martwej materii organicznej

npk oznacza stosowane w gospodarce rolnej

podstawowe składniki nawozów mineralnych

Szyszkojagody występują u

jałowca

przystosowanie do życia na terenach podmokłych jest wytworzenie korzeni

oddechowych

grzyby z rodzaju opieńka (czyli te trujące) w stosunku do żywych drzew są

pasożytami

bory to typ lasów w których

dominuje gatunek drzew iglastych

największe działania toksyczne arsenu wykazują

nieorganiczne jego związki

odkrywcą penicyliny antybiotyku był

Aleksander Fleming

luteina znajduje się w

warzywach liściastych i tak zwanych kapustnych świeżych i mrożonych

zika to

wirus przenoszony przez komary obecny w Ameryce południowej niebezpieczny dla kobiet w ciąży

hepatotoksyczność

cecha niektórych substancji chemicznych polegająca na wywoływaniu uszkodzeń wątroby

turystyka bez szczególnych ograniczeń może być rozwijana w

parkach krajobrazowych

gdzie wykształcają się olsy

w bezodpływowych zagłębieniach

murawy kserotermiczne

nieleśne zbiorowiska wykształcające się w miejscach o dużej ekspozycji słonecznej; często na zboczach, z licznymi gatunkami roślin światłożądnych takich malutkich kwiateczków

największym problemem w zanieczyszczeniu powietrza aktualnie w Polsce stwarza stężenie

pyłów zawieszonych

benzo(alfa) piren mierzony jest w

pyle zawieszonym

za rozpad ozonu stratosferycznego i tworzenie tak zwanej dziury ozonowej odpowiada

chlor

granice między ekosystemami naturalnymi są

rozmyte i występują strefy przejścia

torfowisko niskie

łąkowe; bogate w próchnicę i sole mineralne

flora ruderalna

rośliny występujące w szczelinach murów dachów schodów, azotolubne, duża tolerancja ekologiczna

najdłuższą linię brzegową na świecie ma

Kanada

wirus afrykańskiego pomoru świń jest groźny dla

świń dzikich i hodowlanych

korzenie podporowe

takie korzenie jak na plitwickich jeziorach

sarna żyje sama lub tylko z młodymi ponieważ

stado saren byłoby łatwym łupem dla drapieżników

obcym i inwazyjnym gatunkiem dla flory polskiej jest

na przykład klon jesionolistny

jakie warzywo zawiera znaczną ilość organicznych związków siarki działających bakteriobójczej i bakteriostatycznie

czosnek

konik polski jest logotypem

Roztoczańskiego parku narodowego

emisja niska

nieefektywne spalanie węgla w domowych piecach czy lokalnych kotłowniach

warstwa fluidalna

najkorzystniejszy z punktu widzenia ochrony środowiska rozwiązanie w procesie energetycznego spalania węgla