biologia 1

biologia

nauka zajmująca się budową organizmów ich czynnościami życiowymi i funkcjonowaniem środowisku do jej zadań należy również badanie pokrewieństwa ewolucyjnego i klasyfikowanie organizmów. należy do nauk przyrodniczych

cechy organizmów

są zbudowane z komórek... wykonują czynności życiowe... mają materiał genetyczny w postaci DNA... przekazują cechy organizmom potomnym... podlegają ewolucji... mają zdolność do utrzymywania homeostazy (równowagi wewnętrznej organizm)

zastosowania nauk biologicznych

medycyna i farmakologia... ochrona środowiska... produkcja kosmetyków i środków czystości... kryminalistyka... psychologia i pedagogika... rolnictwo, ogrodnictwo, leśnictwo

obserwacje dzielimy na

mikroskopowe i makroskopowe

mikroskopowe

bardzo małe obiekty... mniejsze niż 0.01mm... bada się za pomocą mikroskopów optycznych powiększających 1000 razy i elektronowych milion razy... elektronowe dzielą się na skaningowe 3D i transmisyjne 2d

makroskopowe

duże obiekty... można zobaczyć gołym okiem lornetką lub lupą

metodyka badań naukowych

problem badawczy (czynnik efekt proces obieg badań)... hipoteza... weryfikacja hipotezy (próba badawcza i kontrolna)... wniosek

pierwiastki chemiczne

podstawowe składniki chemiczne organizmu

organizmach występują

związki organiczne: białka... lipidy... węglowodany... kwasy nukleinowe ... związki nieorganiczne: woda sole mineralne

hierarchiczna budowa organizmów

pierwiastki...->związki chemiczne...->komórki...->tkanki...->narządy...->układy...->organizm

makroelementy

pierwiastki występujące w organizmie w dużych ilościach (0.01% lub więcej jego suchej masy) np. pierwiastki biogenne C H O N P S i pozostałe Ca Mg K Na CL

mikroelementy

pierwiastki które występują w organizmie w małych ilościach (mniej niż 0,01% jego suchej masy) np. Fe Cu I F Co

tlen O

jest składnikiem związku w organicznych... jest substratem oddychania tlenowego zachodzącego w mitochondrium

węgiel C

jest składnikiem wszystkich związków organicznych... związki węgla głównie glukoza stanowią substrat oddychania tlenowego

wodór - H

jest składnikiem związków organicznych... w postaci jonów decyduje o pH płynów ustrojowych np. krwi i limfy... bierze udział w wytwarzaniu ATP (nośnika energii) w mitochondriach

Azot - N

składnik kwasów nukleinowych i białek

Fosfor - P

składnik kwasu nukleinowych... występuje w ATP buduje kości i zęby

Wapń - Ca

niezbędne do funkcjonowania komórek mięśniowych i nerwowych buduje kości uczestniczy w krzepnięciu krwi

Siarka - S

składnik wielu białek występuje w białkach budujących włosy i paznokcie

Magnez - Mg

niezbędne prawidłowego funkcjonowania komórek mięśniowych i nerwowych reguluje działania enzymów

Sód - Na Potas - K

biorą udział w przewodzeniu impulsów nerwowych... uczestniczą w regulowaniu ciśnienia krwi oraz ilości wody w organizmie

Żelazo - Fe

wchodzi w skład hemoglobiny białka dzięki któremu erytrocyty transportują tlen

Jod - I

jest składnikiem hormonów tarczycy przesuwa na pracę serca i układu nerwowego oraz przemiany materii

Kobalt - Co

składnik B12 bierze udział w powstawaniu erytrocytów

wiązania chemiczne dzielimy na

kowalencyjne jonowe wodorowe

kowalencyjne

niepolarne: atomy mają podobną elektroujemność. spolaryzowane: różnią się elektroujemnością

jonowe

na skutek przeniesienia z jednego atomu na drugi powstają kationy + i aniony-

wodorowe

jest słabsze od poprzednich, powstaje między wodorem z wiązaniem kowalencyjnym z elektroujemnym pierwiastkiem a innym pierwiastkiem ujemnym

elektroujemność

zdolność pierwiastka do przyciągania elektronów tworzących wiązanie im bardziej elektroujemny pierwiastek tym silniej przyciąga elektrony

rodzaje wiązań: od 0 do 0,4

kowalencyjne niespolaryzowane. zachodzi poprzez uwzględnienie elektronów przez atomy o zbliżonych wartościach elektroujemności

od 0,4 do 1,7

kowalencyjne. elektrony tworzące wiązanie są przesunięte w stronę atomu pierwiastka który ma wyższą wartość elektroujemności. przy tym atomie tworzy się ładunek ujemny a przy atomie o mniejszej elektroujemności tworzy się dodatni

powyżej 1,7

elektrony jonowe zamiast się uwspólnić przechodzą na stałe do jednego z atomów w wyniku tego jeden z atomów ma nadmiar ładunku ujemnego (anion) a drugi ma nadmiar ładunku dodatniego (kation)

woda jest...

głównym związkiem nieorganicznym wchodzącym w skład wszystkich organizmów, rozpuszczalnikiem dzięki temu stanowi środowisko w którym mogą zachodzić reakcje chemiczne (np. enzymy) umożliwia ona również transport różnych związków chemicznych

kohezja

przyciąganie się cząsteczek wody tworzą się krople strumień

adhezja

przyleganie wody do powierzchni stałych

woda posiada

wysoką wartość ciepła właściwego dzięki oceanom na ziemi są moje amplitudy temperatur a dzięki wodzie w organizmach łatwiej zachować stałocieplność