cechy charakterystyczne białek

związki z jakich zbudowane są aminokwasy

węgiel, wodór, tlen, azot (w niektórych siarka)

elementy pojedynczego aminokwasu

centralnie położony atom węgla(C), grupa karboksylowa(COOH), grupa aminowa (NH2), podstawnik(R)

w zależności od liczby aminokwasów, które wchodzą w skład łańcucha białkowego wyróżnia się:

peptydy- liczące od 2 do 50 aminokwasów polipeptydy(białka)- zbudowane z ponad 50 aminokwasów

w zależności od budowy białka dzielimy na:

białka proste- zbudowane wyłącznie z aminokwasów (histony, keratyna, albuminy i globuliny) białka złożone- zbudowane z aminokwasów oraz części niebiałkowej (kolagen, mioglobina, hemoglobina i fibrynogen)

1 Rzędowa struktura białek

łańcuch aminokwasów

2 Rzędowa struktura białek

beta harmonijka i alfa helisa

3 Rzędowa struktura białek

mostki disiarczkowe, fibrylarne i globularne białka

4 Rzędowa struktura białek

więcej niż jeden łańcuch; białko złożone z podjednostek

funkcje motoryczne

aktyna i miozyna- odpowiadające za skurcz mięśni

funkcje regulacyjne

insulina- która reguluje stężenie glukozy we krwi

funkcje ochronne

fibrynogen- który chroni przed utratą krwi poprzez uczestniczenie w jej krzepnięciu

funkcje zapasowe

białka w nasionach niektórych roślin

funkcje wykrywania i przekazywania sygnałów

białka błonowe przekazują informacje do wnętrza komórki

właściwość białka (rozpuszczalność)

większość rozpuszcza się w wodzie tworząc roztwór koloidalny(koloid), czyli niejednorodną mieszaninę dwóch substancji

właściwość białka (koagulacja)

ulegają odwracalnej koagulacji pod wpływem roztworów soli metali lekkich

właściwość białka (denaturacja)

poddane obróbce termicznej lub pod wpływem alkoholu lub silnych kwasów ulegają denaturacji

koagulacja (definicja)

koagulacja to proces polegający na łączeniu się cząsteczek koloidu w większe struktury

koagulacja (przykład)

przykładem koagulacji jest wysalanie białka pod wpływem soli niektórych metali lekkich np. chlorku sodu NaCl

wysalanie (na czym polega)

wysalanie polega na odwodnieniu białka w wyniku czego jego cząsteczki łącza się ze sobą I tworzą osad

denaturacja białka (definicja)

denaturacja białka to naruszenie jego struktury przestrzennej pod wpływem czynników fizycznych lub chemicznych

czynniki fizyczne powodujące denaturację białek

wysoka temperatura (powyżej 40 stopni), promieniowanie UV, promieniowanie rentgenowskie, wysokie ciśnienie

czynniki chemiczne powodujące denaturację białek

stężone kwasy i zasady, sole metali ciężkich (np. rtęć), alkohole (np. etanol)

denaturacja białek (co się dzieje z wiązaniami)

podczas denaturacji białek następuje rozerwanie występujących w białku wiązań chemicznych, z wyjątkiem wiązań peptydowych

denaturacja białek (struktura)

w wyniku denaturacji białko traci prawidłową strukturę, przez co zmieniają się także jego właściwości np. rozpuszczalność w wodzie

denaturacja białka (biologiczna funkcja)

w wyniku denaturacji białko nie może pełnić swojej biologicznej funkcji

wykrywanie białek

podczas reakcji biuretowej wiązania peptydowe białek reagują z jonami miedzi (II) które zabarwiają roztwór na jasnoniebieski kolor

cukry proste (monosacharydy)- budowa

mają szkielet węglowy, w którym występuje od trzech do ośmiu atomów węgla; mogą występować w postaci łańcucha lub w postaci pierścienia

cukry proste (monosacharydy)- właściwości

dobrze rozpuszczają się w wodzie; mają słodki smak

przykłady cukrów prostych (monosacharydów)

glukoza, fruktoza, galaktoza, deoksyryboza, ryboza

znaczenie cukru prostego- glukozy

jest głównym źródłem energii komórek; wchodzi również w skład wielu dwucukrów i wielocukrów

znaczenie cukru prostego- fruktozy

jest dodatkowym źródłem energii oraz składnikiem wielu dwucukrów i wielocukrów

znaczenie cukru prostego- galaktozy

jest źródłem energii dla komórek oraz składnikiem dwucukrów- laktozy

znaczenie cukru prostego- deoksyrybozy

jest składnikiem DNA- związku który jest nośnikiem informacji genetycznej

znaczenie cukru prostego- rybozy

jest składnikiem RNA- związku który uczestniczy w powstawaniu białek

wiązanie jakim połączone są cząsteczki w dwucukrach

wiązanie O- glikozydowe

właściwości dwucukrów (disacharydów)

dobrze rozpuszczają się w wodzie; mają słodki smak

przykłady dwucukrów (disacharydów)

sacharoza, laktoza, maltoza

znaczenie dwucukru- sacharozy

jest główną formą transportową cukrów u roślin

znaczenie dwucukru- laktozy

jest składnikiem mleka ssaków, a także źródłem energii dla komórek

znaczenie dwucukru- maltozy

jest produktem rozkładu skrobi w ziarnach zbóż; jest wykorzystywana jako substancja słodząca lub do produkcji piwa