choroby ptaków

Problemy hodowli ptaków egzotycznych

nieprawidłowa dieta, niedobory witamin (szczególnie witaminy A), niedobory minerałów, zatrucia; problemy środowiskowe (jałowe środowisko, brak towarzystwa), zaburzenia behawioralne

Zaburzenia behawioralne u ptaków egzotycznych

wyskubywanie piór, samookaleczanie, nadmierna wokalizacja, agresja

Schorzenia występujące w hodowli ptaków egzotycznych

problemy z wątrobą i nerkami, zapalenie skóry podeszwy (tzw. bumblefoot), zespół twardej łapy (pododermatitis), urazy ortopedyczne (złamania, zwichnięcia), zranienia

Choroby pasożytnicze ptaków ozdobnych

wiciowce, pierwotniaki, nicienie żołądkowo-jelitowe, roztocza, wszy, pchły, kleszcze, pasożyty krwinek

Choroby wirusowe ptaków ozdobnych

paramyksowiroza, zakażenia herpeswirusowe, zakażenia adenowirusowe, cirkowiroza, choroba dzioba i piór papug (PBFD), ospa, choroba Pacheco papug (PsH), choroba opierzających się papużek falistych (PFD)

Zakażenia herpeswirusowe ptaków ozdobnych

wirusowe zapalenie rdzenia kręgowego i mózgu, wirusowe zapalenie przełyku i jamy dziobowej, zespół kataru zakaźnego gołębi

Choroby bakteryjne ptaków ozdobnych

salmoneloza, kolibakterioza, streptokokoza, stafylokokoza, mukoplazmoza, mykobakterioza/gruźlica, chlamydofiloza/ornitoza

Bakteryjne zoonozy

salmonelloza, gruźlica, chlamydofiloza

Choroby grzybicze ptaków ozdobnych

aspergiloza (układ oddechowy), kandidiaza (układ pokarmowy), grzybice skóry

Aspergiloza – charakterystyka

najczęstsza grzybica ptaków, dotyczy układu oddechowego

Aspergiloza – przyczyna

grzyb z rodzaju Aspergillus, najczęściej Aspergillus fumigatus i Aspergillus flavus

Jakie cechy ptaków sprawiają, że często zapadają na infekcje grzybami z rodzaju Aspergillus?

obecność worków powietrznych i podwyższona temperatura ciała, co stwarza dogodne warunki do rozwoju grzyba

Szczepy Aspergillus – charakterystyka

rosną w warunkach tlenowych, optymalna temperatura 37-40°C; na zakażenie wrażliwe wszystkie ptaki, zakażenie głównie przez układ oddechowy, ale możliwe też doustnie

Aspergiloza – źródło zakażenia

pasza, woda, zanieczyszczona ściółka, do łatwiejszego zachorowanie przyczyniają się robaki jelitowe, które uszkadzając ściany żołądka umożliwiają przedostawanie się zarodników do krwi, co prowadzi do posocznicy

Aspergiloza – które odcinki układu oddechowego atakuje?

głównie płuca i worki powietrzne, może też rozwijać się w górnym układzie oddechowym; z układu oddechowego może wnikać do pneumatycznych kości oraz przenikać do innych narządów bezpośrednio przez ścianki worków powietrznych

Źródła grzybów w środowisku

spleśniała ściółka, pasza, orzechy, elementy klatki, ziarna

Czynniki predysponujące do zachorowania na aspergilozę

osłabiony układ immunologiczny, stres, zmiana/nieodpowiednie warunki, złe towarzystwo, choroby wirusowe, przebyta antybiotykoterapia, niedobory witamin i minerałów, suche powietrze i błony śluzowe, brak możliwości lotu, substancje drażniące w powietrzu

Aspergiloza – postacie

ostra i chroniczna

Postać ostra aspergilozy – charakterystyka

wysoka zachorowalność i śmiertelność, występuje u ptaków młodych; często powodowana zaaspirowaniem dużej ilości zarodników jednorazowo, kończy się śmiercią w ciągu kilku dni

Postać ostra aspergilozy – objawy

duszność, przyspieszony oddech, sinica, apatia, brak łaknienia, wodobrzusze, wymioty, wielomocz, wzmożone pragnienie, nagła śmierć

Postać chroniczna aspergilozy – charakterystyka

częściej u ptaków starszych; często skutek niskiej odporności lub nieprawidłowego żywienia/utrzymania; może rozwijać się przez lata w postaci utajonej; często kończy się śmiercią po kilku tygodniach objawów

Postać chroniczna aspergilozy – objawy

subtelne zmiany w zachowaniu, mniejsza aktywność, zmniejszony apetyt, spadek masy ciała, w bardzo zaawansowanym stanie mogą wystąpić duszności, objawy wątrobowe (żółte odchody, powiększenie narządu), wodobrzusze, objawy pokarmowe (biegunka, wymioty)

Aspergiloza – wpływ na układ nerwowy

z krwią zarodniki mogą przedostać się do tkanki mózgowej, co powoduje paraliż, bezwład, brak koordynacji, drgawki, kręcz szyi)

Do czego może dość w trakcie choroby (aspergiloza)?

może dojść do rozwoju grzyba (pleśni) oraz ziarniaków (żółtawych, serowatych guzków, podobne jak przy gruźlicy)

Aspergiloza – diagnostyka

opiera się na objawach oraz historii ptaka; badania krwi, badania serologiczne, RTG, tomografia komputerowa, endoskopia, cytologia wymazów, badania karmy pod kątem zarodników, w kierunku mikotoksyn

Aspergiloza – leczenie

trudne; można zahamować rozwój grzyba, w lżejszych przypadkach chorobę leczy się farmakologicznie, a ewentualne zmiany skórne (przy piórach) pędzluje jodyną, ziarniaki wymagają chirurgicznego usunięcia

Aspergiloza – zapobieganie

dbanie o higienę pomieszczeń i jakość paszy, w przypadku wystąpienia choroby ustalić źródło grzyba i przeprowadzić dezynfekcję; nie podawanie orzechów w skorupkach

Choroby ptaków drapieżnych

najczęstszymi czynnikami patogennymi w dzikiej populacji są pasożyty, w szczególności rzęsistki i kokcydia; w niewoli: kolibakterioza, aspergiloza, mykobakterioza

Ospa ptaków – wrażliwe gatunki

kury, indyki, perlice, pawie, kuropatwy, bażanty, przepiórki, papużki; niewrażliwe są kaczki i gęsi

Ospa ptaków – przyczyna

Avipoxvirus, rodzina Poxviridae

Ospa ptaków – postacie

skórna, dyfteroidalna (śluzówkowa), uogólniona (posocznicowa), nowotworowa; nie wszystkie postacie występują u wszystkich gatunków ptaków

Ospa ptaków – przenoszenie

głównym wektorem wirusa są komary, bezpośredni kontakt, pośrednio – spożycie wirusa

Ospa ptaków postać skórna – objawy

zmiany na skórze w okolicach dzioba, oczu, otworów nosowych, na nogach, w okolicy kloaki, na grzebieniu i dzwonkach; krosty początkowo żółtawe, potem brązowieją, otwierają się, powstaje wysięk, który zasycha i tworzy strup; powikłania bakteryjne/grzybicze

Ospa ptaków postać skórna – skutki

osłabienie, trudności z oddychaniem/przełykaniem, problemy ze wzrokiem, zapalenie spojówek, obrzęk powiek, guzy

Ospa ptaków postać skórna – czas powrotu do zdrowia

2-4 tygodnie

Ospa ptaków postać skórna – zagrożenia

zmiany skórne mogą utrudniać oddychanie, widzenie i pobieranie pokarmu; osobnik dodatkowo może zostać zaatakowany przez bakterie (wtórne zakażenia)

Ospa ptaków postać dyfteroidalna (błonicza, śluzówkowa) – jakie części ciała atakuje?

jamę nosową, gardło, przełyk, tchawicę

Ospa ptaków postać dyfteroidalna (błonicza, śluzówkowa) – objawy

białe/żółte/brązowe naloty przypominające kontystencją żółty ser; naloty silnie przytwierdzone do śluzówki; nastroszone pióra, utrata apetytu (jedzenie wywołuje ból), zahamowanie wzrostu, tworzy się błonicza membrana, utrudniająca oddychanie

Ospa ptaków postać dyfteroidalna (błonicza, śluzówkowa) – u jakich ptaków występuje najczęściej?

u papug

Ospa ptaków postać posocznicowa (uogólniona) – objawy

gwałtowny przebieg, zmiany skórne, duszność, senność, zsinienie skóry, brak apetytu, zapalenie płuc

Ospa ptaków postać posocznicowa (uogólniona) – u jakich ptaków występuje najczęściej?

u kanarków

Ospa ptaków – leczenie

brak leczenia przyczynowego; dokarmianie ptaków, smarowanie zmian skórnych jodogliceryną z wit. A, maść na ubytki skóry, antybiotyk do oczu, usuwanie nalotów z układu oddechowego i guzków, preparaty immunostymulujące i witaminowe

Ospa ptaków – zapobieganie

szczepienia ochronne (metoda skaryfikacji – wyrwanie pióra i wsmarowanie szczepionki) skuteczne u ptaków w dobrej kondycji; dezynfekcja karmników