ekonomia

Produkt Krajowy Brutto, PKB

Miara wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terenie danego kraju, niezależnie od tego kto jest ich właścicielem.

produkt narodowy brutto (PNB)

Miara całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju POWIĘKSZONYCH o dochody netto z tytułu własności za granicą.

Co to wartość dodana

to przyrost wartości dóbr w wyniku procesu produkcji (suma nowo wytworzonej wartości w przedsiębiorstwie).

Dobro finalne

to dobro nabyte przez ostatniego użytkownika.

Dobro pośrednie

to dobro, które ulega przetworzeniu w dalszym procesie produkcji

Trzy sposoby liczenia PKB:

• Suma wartości dodanej • Suma wydatków na dobra finalne • Suma dochodów czynników produkcji

Produkt Narodowy Netto (PNN) (wzór)

𝑃𝑁𝑁 = 𝑃𝑁𝐵 − 𝐴𝑚 PNN jest zwany inaczej dochodem narodowym według cen rynkowych

w czym mierzony jest nominalny PNB (produkt narodowy brutto)

w cenach bieżących

w czym mierzony jest realny PNB (produkt narodowy brutto)

jest mierzony w cenach stałych co pozwala na uniknięcie złudnego wpływu inflacji.

co to jest Deflator PNB (produkt narodowy brutto)

stosunek nominalnego PNB do realnego PNB.

PKB per capita!!!

Jest to Produkt Krajowy Brutto w przeliczeniu na jednego mieszkańca.

co czego służy i z czego jest popularny

Jest najpopularniejszym miernikiem służącym do porównań międzynarodowych standardu życia obywateli poszczególnych państw.

Wady PKB per capita jako miernika poziomu życia:

• Nie obejmuje produkcji nie rejestrowanej • Nie uwzględnia wartości czasu wolnego • Nie uwzględnia efektów zewnętrznych • Nie uwzględnia różnic cen w poszczególnych krajach • Nie odzwierciedla zróżnicowania dochodów obywateli

PKB według parytetu siły nabywczej (koszyk dóbr)

Parytet siły nabywczej to kurs walutowy wyliczony w oparciu o porównanie cen sztywno ustalonego koszyka towarów i usług w różnych krajach w tym samym czasie, wyrażonych w walutach tych krajów.

Indeks Giniego – Wskaźnik Nierówności Społecznej

Im wyższy tym większe dysproporcje w dochodach obywateli danego kraju. Najwyższe na świecie powyżej 60: Seszele Bostwana Namibia

Niewidzialna ręka rynku, czym jest co robi

metafora ilustrująca bezosobowy charakter procesów rynkowych, oznaczająca, że koordynacja działań ekonomicznych nie może być przypisana żadnej organizacji społeczno-politycznej, grupie osób ani jednostce. Prowadzi do niezaplanowanych efektów społecznych

Definicja Państwo tylko nocnym stróżem

państwo które pilnuje porządku i bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego obywateli. W tej definicji administracja jest bardzo ograniczona. Upada z wielkim kryzysem gospodarczym. Okazuje się, że to państwo jest nie wydolne.

Definicja Gospodarki Liberalnej

system poglądów ekonomicznych, zakładający, że gospodarka sama, bez ingerencji zewnętrznej, dąży do równowagi i rozwoju za sprawą tzw. "niewidzialnej ręki rynku", która sama najlepiej prowadzi alokację zasobów.

Teoria interwencjonizmu państwowego

Rynek nie musi doprowadzić do równowagi w punkcie pełnego wykorzystania czynników produkcji → konieczna interwencja państwa. JOHN MAYNARD KEYNES

Główne założenia szkoły Keynesa

• Produkcja określana jest przez Globalny Popyt • Zmiana ilości pieniądza wpływa na zatrudnienie • Bezrobocie to efekt niedostatecznego popytu • Państwo powinno być aktywne na scenie fiskalnej i monetarnej państwa

Model Keynesa został wykorzystany do wyjaśnienia przyczyn Wielkiego Kryzysu dwudziestolecia międzywojennego.

.

Funkcja konsumpcji

C- pionowe Y- poziome C0- w górę

Funkcja oszczędności

S- pionowo Y- poziomo (-C0)- w górę ale zaczyna pod współrzędną Y

Popyt globalny

Popyt globalny to suma wydatków jakie gospodarstwa domowe planują przeznaczyć na konsumpcję a przedsiębiorstwa na inwestycje. AD- pionowo Y- poziomo I- poziomo C0, C0+1- w górę

Równowaga krótkookresowa Popyt globalny=Wytworzona produkcja

AD- pionowo Y- poziomo. 45* (C0+1) łączy się z Y’ i tworzą punkt E. W punkcie równowagi inwestycje są równe oszczędnościom.

MPS krańcowa skłonność do oszczędzania

MPC+MPS=1

Paradoks oszczędności

Zmiana wielkości oszczędności planowanych przez społeczeństwo powoduje zmianę dochodu, jednak same oszczędności się nie zmieniają, gdyż nadal musza równać się inwestycjom.

Działanie podatków

• Zmniejszenie kąta nachylenia funkcji konsumpcji, • Obniżenie produkcji zapewniającej równowagę • Obniżenie wartości mnożnika

Mnożnik zrównoważonego budżetu

Wzrost wydatków państwa, któremu towarzyszy taki sam wzrost podatków, powoduje zwiększenie produkcji.

Efekt wypierania

Wzrost wydatków państwa powoduje wzrost popytu globalnego, wzrost popytu na pieniądz, a tym samym wzrost stóp procentowych. Wzrost stóp procentowych przyczynia się do spadku wydatków konsumpcyjnych i inwestycyjnych.

Popyt globalny

Popyt globalny, inaczej łączny, odnosi się do sumy (kwoty), jaką podmioty gospodarki planują wydać na dobra i usługi przy różnej wielkości dochodu

Inflacja popytowa

występuje wtedy gdy globalny popyt, czyli całkowita wielkość planowanych wydatków wzrasta szybciej niż całkowita wielkość produkcji.

co obejmuje Polityka fiskalna (budżetowa)

obejmuje decyzje państwa dotyczące wydatków i dochodów państwa.

Co to Budżet Państwa

Budżet państwa to roczny plan wydatków i dochodów państwa.

Co to Deficyt Budżetowy

to przewaga wydatków nad dochodami.

Sposoby finansowania deficytu budżetowego (źle)

• Zaciąganie kredytu w bankach • Zwiększanie długu publicznego

Co to Dług Publiczny

Dług publiczny to wielkość zadłużenia państwa.

Automatyczne stabilizatory zmniejszają wartość mnożnika i ograniczają siłę reakcji produkcji na wstrząsy popytowe. Są nimi:

podatek dochodowy, VAT i zasiłek dla bezrobotnych.

Podatek Dochodowy co to

obowiązkowe świadczenie pieniężne osoby fizycznej lub osoby prawnej na rzecz państwa, zależne od dochodu i wykorzystanych odliczeń. Podstawą opodatkowania jest dochód.

co to VAT (Value Added Tax)

podatek obciążający obrót towarami i usługami. jego wartość jest doliczana do wartości netto transakcji kupna-sprzedaży.

co to Zasiłek dla Bezrobotnych

świadczenie, które przysługuje osobom, które utraciły pracę. Wypłacane jest przez powiatowy urząd pracy i jego wypłata uwarunkowana jest wymogiem rejestracji.

spór między Ekonomią Neoklasyczną, a Rkonomią Keynesowską

.

Ekonomia Neoklasyczna - Prawo rynków Saya

Ogólny popyt zawsze musi być równy ogólnej podaży, a zjawiska nadprodukcji czy niedoboru to zjawiska przejściowe. Globalna równowaga zakłada pełne wykorzystanie zdolności produkcyjnych i brak bezrobocia.

Równowaga Globalna (makro)

występuje wówczas, gdy globalny popyt równa się globalnej podaży, tzn. gdy suma planowanych globalnych wydatków jest równa dokładnie wartości wytworzonej produkcji.

Ekonomia Neoklasyczna

Jakiekolwiek odchylenia od stanu równowagi globalnej, w warunkach konkurencji doskonałej, natychmiast uruchamiają mechanizmy korygujące sprowadzające gospodarkę do stanu równowagi ogólnej.

Ekonomia Neoklasyczna

.

Ekonomia Neoklasyczna

.

Krzywa podaży dóbr i usług jest pionowa, gdyż dochód narodowy jest wytwarzany zawsze w granicach pełnego wykorzystania zdolności produkcyjnych.

ekonomia klasyczna

Mechanizm elastycznych cen i płac oraz stopy procentowej w warunkach konkurencji doskonałej będzie utrzymywał realny dochód na niezmienionym poziomie.

ekonomia neoklasyczna

ekonomia keynesowska

We współczesnej gospodarce nie ma doskonałej konkurencji, a płace i ceny nie są elastyczne (związki zawodowe wymuszają wysokie płace, a monopole wysokie ceny).

ekonomia keynesowska

Krzywa podaży nie jest linią pionową, a zbyt duża skłonność do oszczędzania zmniejsza popyt globalny.

ekonomia keynesowska

.

ekonomia keynesowska

Możliwa jest równowaga przy niepełnym wykorzystaniu zasobów wytwórczych.

ekonomia keynesowska

Rynek nie jest doskonałym regulatorem procesów gospodarczych.

Co to Inflacja?

Inflacja to wzrost poziomu cen (spadek siły nabyczej pieniądza).

Zmiany nominalnej podaży pieniądza powodują identyczne zmiany cen i płac ale nie wpływają na produkcję i zatrudnienie...

.

Jak mierzymy inflację?

CPI – Consumer Price Index Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych. Najpopularniejsza na świecie miara inflacji. W Polsce oblicza GUS na podstawie tzw. statystycznego koszyka zakupów

Przyczyny inflacji:

1. zwiększenie podaży pieniądza. 2. Gwałtowny wzrost kosztów produkcji • Wzrost zagregowanego popytu • Deficyt budżetowy • Import inflacji Skutki inflacji: Spadek dochodów ludności • Koszt zdartych zelówek

Przyczyny inflacji

• Koszt zmiany menu Poczucie niepewności • • Zniechęcenie do inwestowania i oszczędzania

Rodzaje inflacji:

• Popytowa • Kosztowa • Strukturalna

Inflacja popytowa

zjawisko wzrostu przeciętnego poziomu cen w gospodarce spowodowane wzrostem popytu (popytu globalnego)

inflacja kosztowa (podażowa)

inflacja spowodowana wzrostem kosztów produkcji lub ograniczeniem podaży.

Inflacja strukturalna

która wynika ze zmian w strukturze popytu oraz podaży. Pod wpływem zmian zachodzących w strukturze popytu oraz podaży jedne gałęzie będą bowiem doznawać wzrostu popytu na swoje wyroby, podczas gdy w przypadku innych popyt ten będzie spadał.

Inflacja pełzająca

do 5%

inflacja krocząca

5%-10%

inflacja galopująca

10%-150%

hiperinflacja

powyżej 150%

Czym jest Bezrobocie?

jest zjawiskiem społecznym polegającym na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów.

Bezrobotny to osoba, która poszukuje pracy

• Ma skończone 18 lat • Ma co najwyżej 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn • Nie uczy się na żadnym szczeblu i jest zameldowana w Polsce

wzor

zasoby sily roboczej- wszyscy chetni do pracy

Rodzaje bezrobocia- Frykcyjne

Frykcyjne- Rodzaj bezrobocia, które tworzą osoby pozbawione pracy tylko w krótkim okresie czasu. Bezrobocie frykcyjne związane jest ze zmianą lub poszukiwaniem nowego, lepszego zatrudnienia lub przenoszeniem się osób do innej miejscowości.

Rodzaje bezrobocia- technologiczne

bezrobocie wynikające z postępu technologicznego, który powoduje zastępowanie pracy ludzi pracą maszyn i urządzeń.

Rodzaje bezrobocia- strukturalne

występuje, gdy umiejętności, wiedza i poziom wykształcenia bezrobotnych nie odpowiadają potrzebom rynku. Spowodowane jest koniecznością znacznych zmian kwalifikacji pracowników

Rodzaje bezrobocia- koniunkturalne

Jest związane z cyklicznymi zmianami produktywności gospodarki i nie jest długotrwałe. (nie tworzy się już kół do karoc bo mamy samochody)

Rodzaje bezrobocia- sezonowe

spowodowany okresową zmiennością warunków klimatycznych i cyklów produkcji. (zbieranie owoców latem czy stoki narciarskie zimą)

Rodzaje bezrobocia ze względu na czas

Krótkookresowe – do 3 miesięcy

Rodzaje bezrobocia ze względu na czas

Średniookresowe 3-6 miesięcy

Rodzaje bezrobocia ze względu na czas

Długookresowe – 6-12 miesięcy

Rodzaje bezrobocia ze względu na czas

Długotrwałe – powyżej 12 miesięcy

Bezrobocie rejestrowane

Udział zarejestrowanych bezrobotnych w cywilnej ludności aktywnej zawodowo

Bezrobocie utajone

Dotyczy osób pozostających bez pracy, unikających rejestracji w urzędzie pracy i otrzymania statusu bezrobotnego. Z różnych przyczyn osoby takie nie chcą się zarejestrować jako bezrobotne.

Przyczyny bezrobocia

• niedostosowanie struktury podaży pracy do popytu zgłaszanego przez pracodawców • procesy restrukturyzacyjne w gospodarce, eliminowanie niektórych działalności • spadek produkcji z powodu ograniczonego popytu na określone towary/usługi

Przyczyny Bezrobocia

• niedoskonała informacja na rynku pracy o wolnych stanowiskach pracy • niedostosowany sposób i kierunki kształcenia do wymagań rynku • nadmierne obciążenia fiskalne

Przyczyny bezrobocia

• brak mobilności pracowników i osób poszukujących pracy • zmiana siedziby przedsiębiorstwa • automatyzacja procesów produkcji, zmiany technologiczne

Skutki bezrobocia

• spadek dochodów społeczeństwa • spadek kwalifikacji i zanikanie umiejętności u osób pozostających przez dłuższy czas bez pracy • zwiększone wydatki budżetu państwa przeznaczane na utrzymanie osób bezrobotnych

skutki bezrobocia

• zagrożenie patologiami społecznymi - uzależnienia, przestępczość, zjawiska dziedziczenia biedy i bezrobocia • marginalizacja społeczna osób bezrobotnych, degradacja psychiczna związana z utratą poczucia własnej wartości i poczuciem apatii

Krzywa Phillipsa

.