fizyka

budowa niezjonizowanego atomu

w każdym niezjonizowanym atomie liczba elektronów poruszających się wokół jądra jest taka sama jak liczba protonów w jądrze (atom jest obojętny elektrycznie)

budowa izotopu

poszczególne izotopy danego pierwiastka mają taką samą liczbę protonów w jądrze, ale różnią się liczbą neutronów

liczba atomowa

liczba atomowa to liczba protonów w jądrze

liczba masowa

liczba masowa to łączna liczba protonów i neutronów w jądrze

promieniowanie alfa

promieniowanie alfa to strumień cząstek zbudowanych z 2 protonów i 2 neutronów czyli jąder helu (mało przenikliwe)

promieniowanie beta

promieniowanie beta to strumień szybko poruszających się elektronów (bardziej przenikliwe od p. alfa)

promieniowanie gamma

promieniowanie gamma to fala elektromagnetyczna czyli strumień fotonów (bardzo przenikliwe)

promieniowanie jonizujące

promieniowanie jonizujące powoduje jonizację materii czyli wybijanie elektronów z atomów

promieniowanie niejonizujące

promieniowanie niejonizujące nie powoduje dużych zmian materii na którą pada choć moze podgrzewać subs na którą oddziałuje a także wywoływać reakcje chemicznie np fotosynteze

słabe promieniowanie

stałe promieniowanie stale nas otacza i nie jest szkodliwe dla zdrowia

silne promieniowanie

silne promieniowanie moze wywołać chorobę popromiennną a nawet prowadzić do śmierci

różnica między reakcjami chem a reakcjami jądrowymi

w reakcjach chem jądra atomów sie nie zmieniają, a w reakcjach jądrowych jądro ulega przemianom i atomy jednego pierwiastka zmieniają sie w atomy innego pierwiastka

rozpad alfa

w rozpadzie alfa jądro dzieli się na dwie części, produktami rozpadu są jądro innego pierwiastka i cząstka alfa (jądro helu)

rozpad beta

neutron w pewnych warunkach moze zamienic sie w proton i elektron, kiedy to nastąpi elektron opuszcza jądro a proton w nim zostaje, powstający w ten sposob strumien elektronów tnazywamy promieniowaniem beta

przemiany jądrowe

w przemianach jądrowych łączna liczba nukleonów przed i po reakcji zostaje taka sama

czas T

dla każdego izotopu promieniotwórczego można określic czas T w jakim rozpadnie sie średnio połowa jego jąder, czas ten nazywamy okresem połowicznego rozpadu

reakcja łańcuchowa

jesli neutron uderzy w jądro ciężkiego pierwiastka np uranu może spowodować reakcję rozszczepienia; wydziela sie wówczas energia i wysyłane są kolejne neutrony rozbijające kolejne jądra uranu; nazywamy to reakcją łańcuchową

działanie bomby i elektrowni jądrowej

bomba i elektrownia jądrowa wytwarzają energię dzieki rozszczepianiu jąderk ciężkich pierwiastków np uran; w przeciwieństwie do bomby jądrowej w reaktorz proces ten przebiega w sposób kontrolowany i wolniejszy

reakcja termojądrowa

w bardzo dużej temp i pod wysokim ciśnieniem jądra wodoru łączą sie w reakcji syntezy w jądra helu; wydziela się przy tym ogromna energia; ta reakcja to reazkja termojądrowa (źródłó energii słońca)

wzór na energie

E=mc2 (e-energia, m-masa ciała, c-prędkość światła)

energia spoczynkowa

energia spoczynkowa to energia odpowiadająca całej masie ciałą

deficyt masy

różnicę między masą składników jądra, a masą jądra nazywamy deficytem masy

energia wiązania jądra

energia wiązania jądra to energi potzrebna do rozszczepienia jądra na poszczególne składniki (jej wartość zalezy od deficytu masy wg wzoru e=mc2)

jak obliczyc energie wyzwolona podczas reakcji jądrowych

energie wyzwoloną podczas reakcji jądrowych mozna obliczyc przez porównanie mas substratów i produktow reakcji

dzieki czemu słońce świeci

słońce swieci dzieki reakcjom termojądrowym łączenia jąder wodoru w jądra helu (zachodzi to pod wysokim ciśnieniem i w wysokiej temp)

co się stanie ze słońcem za 7mld lat

za 7mld lat w jądrze słońca rozpocznie sie reakcja przemiany helu w węgiek

od czego zalezy cykl życia gwiazdy

cykl życia gwiazdy zalezy od jej masy

prawo hubble'a

im dalej od drogi mlecznej znajduje sie galaktyka tym szybciej się od niej oddala (galaktyka 2 razy dalej oddala sie 2 razy szybciej)

kiedy rozpoczęło sie rozszerzanie się wszechświata

rozszerzanie się wszechświata zaczęło sie ok. 14mld lat temu w momencie wielkiego wybuchu