Gruczoły

Czym są gruczoły amfikrynowe?

Zespoły komórek endokrynowych w gruczołach egzokrynowych

Kwalifikacja gruczołów na 3 kategorie względem budowy

Narządy zwarte, gruczoły amfikrynowe i pojedyńcze komórki endokrynowe

Czym jest hormon klasyczny?

Cząsteczka sygnałowa, regulująca czynność komórek

Co jest cechą wspólną komórek endokrynowych

Wydzielanie hormonów klasycznych

Klasyfikacja hormonów klasycznych:

Steroidy; analogi aminokwasów i ich pochodnych; peptydy, białka

Przez co wydzielane są hormony steroidowe?

Gruczoły pochodzenia mezodermalnego (jajnik, jądro i nadnercze)

Gdzie znajdują się receptory dla hormonów aminokwasowych?

W jądrze. Receptorem jest czynnik transkrypcji z białkami opiekuńczymi - chaperonowymi

Gdzie znajdują się receptory dla hormonów steroidowych?

W jądrze. Receptorem jest czynnik transkrypcji z białkami opiekuńczymi - chaperonowymi

Gdzie znajdują się receptory dla hormonów białkowych i glikoproteinowych? Jaki jest ich mechanizm działania?

Wiążą się z receptorem w błonie komórkowej, zmieniając konformację białka G. Powoduje to uczynnianie/hamowanie enzymów (np. cyklazy adenylanowej) lub otwieranie kanałów błonowych

Przez co jest sterowane wytwarzanie funkcjonalnego układu podwzgórzowo-przysadkowego?

matczyne i płodowe glikokortykosteidy

Z jakich części składa się podwzgórze?

suteczkowej, guzowej i wzrokowej

Główna funkcja podwzgórza

Utrzymanie homeostazy ciała - ciśnienia krwi, temperatura ciała i równowaga wodna i elektrolitowa w odpowiedzi na docierające do niego sygnały z ciała

Skąd podwzgórze dostaje sygnały?

Z jądra samotnego o czuciu z trzewi tworu siatkowego o temperaturze skóry z siatkówki, regulując zegar biologiczny, ze struktur okołokomorowych bez bariery krew-mózg reagując na osmolarność i toksyny oraz z układu limbicznego i węch kształtując zachowania

Jak reguluje funkcje organizmu podwzgórze?

Wysyłając sygnały nerwowe do układu współczulnego i przywspółczulnego (n. X) oraz wydzielając oksytocynę, ADH, liberyny i statyny

Co syntezuje oksytocynę i ADH?

Duże neurony wydzielnicze podwzgórza

Co syntezuje liberyny i statyny?

Małe neurony wydzielnicze podwzgórza

Z jakich dwóch części składa się przysadka

Części gruczołowej i nerwowej

Ile waży przysadka

0.5 g

Co wchodzi w skład przysadki gruczołowej

Płat przedni (część dalsza), część guzowa i część pośrednia

Co wchodzi w skład przysadki nerwowej?

Płat tylny (wyrostek lejka), trzon lejka i wyniosłość przyśrodkowa

Z czego powstaje przysadka gruczołowa?

Z ektodermy pierwotnej jamy ustnej

Z czego powstaje przysadka nerwowa?

Z ektodermy międzymózgowia

Unaczynienie przysadki

Tętnica przysadkowa górna - część guzowa, wyniosłość przyśrodkowa i trzon lejka i płąt przedni; Tętnica przysadkowa tylna - płat tylny

Gdzie i czym spływa krew z przysadki?

Zyłami przysadkowymi do zatoki jamistej

Z czego jest zbudowany zrąb przedniego płata przysadki?

Tkanka łączna właściwa luźna, z licznymi włóknami siateczkowymi

Co wydziela przysadka gruczołowa?

Somatotropinę (STH), Prolaktynę (PRL), Folitropinę (FSH), Lutropinę (LH), Adrenokortykotropinę (ACTH), Tyreotropinę (TSH), Lipotropinę i melanotropinę (MSH)

Somatotropina - co ją wydziela i jak działa

Przedni płat przysadki. Wpływa na komórki wątrobowe, pobudzając je do wydzielanie Somatomedyny C, stymulującej wzrost całego ciałą

Prolaktyna - co ją wydziela i jak działa

Przedni płat przysadki. Zapoczątkowanie wzrostu gruczołu sutkowego, wydzielanie mleka, wytworzenie stereotypu zachowań macierzyńskich

Co hamuje i pobudza wydzielanie Prolaktyny (PRL)?

Pobudza prolaktoliberyna (PRH) i tyreoliberyna (TRH), a hamuje dopamina

FSH - co ja wydziela i jak działa

przedni płat przysadki. Stymuluje rozwój pęcherzyków, produkowanie i uwalnianie estrogenów, u mężczyzn na komórki podporowe kanalików nasiennych i spermatogenezę

LH- co ja wydziela i jak dziala

przedni płat przysadki. Stymuluje owulację, powstawanie ciałka żółtego i wydzielanie przezeń progesteronu i u mężczyzn na uwalnianie testosteronu

Co hamuje i pobudza wydzielanie FSH?

Pobudzaja gonadoliberyny oraz odpowiednio pobudzaja i hamuja aktywina i inhibina wydzielane przez komorki sertolego i ziarniste jajnika

Przez co jest syntezowana aktywina i jaka ma funkcje?

Przez komórki sertolego i ziarniste jajnika. Pobudzają wydzielanie FSH

Przez co jest syntezowana inhibina i jaka ma funkcje?

Przez komórki sertolego i ziarniste jajnika. Hamują wydzielanie FSH

jakim typem hormonów są hormony tropowe?

Białkowe

Z czego powstaje ACTH?

Z proopiomelanokortyny pociętej przez proteinazę

Z czego powstaje LPH?

Z proopiomelanokortyny pociętej przez proteinazę

Z czego powstaje MSH?

Z proopiomelanokortyny pociętej przez proteinazę

Na co i przez co jest cięta proopiomelanokortyna?

Przez proteinazę na ACTH, LPH, MSH i beta-endorfinę

Funkcja ACTH

Stymuluje komórki warstwy pasmowatej i siatkowatej kory nadnerczy do wydzielania glikokortykosteidów i kłębkowej do mineralokortykosteidów

Funkcja Tyreotropiny

Pobudzanie pęcherzyków tarczycy do wydzielania T3 i T4

Działanie LPH

Powoduje lipolizę w tkance tłuszczowej. Mogą być też prekursorem endorfin

Działanie MElanotropiny

Wpłyna na melanocyty, przebarwiając skórę

Co znajduje się w części guzowej przysadki?

Komórki barwnikooporne i barwnikochłonne gonadotropowe

Co znajduje się w części pośredniej przysadki

Komórki barwnikooporne i kortykotropowe, które syntezują proopiomelanokortynę i ją tną.

Co stanowi główną masę przysadki nerwowej?

Bezmielinowe aksony i pituicyty (komórki neurogleju)

Jaką drogę tworzą aksony neuronów małokomórkowych?

Droga guzowo-lejkowa do wyniosłości przyśrodkowej i górnej części trzonu lejka

Gdzie znajdują się neurony małokomórkowe wydzielnicze?

Jądro łukowate, grzbietowo-pośrodkowe i brzuszno-pośrodkowe podwzgóza

Gdzie znajdują się neurony wielkokomórkowe wydzielnicze?

Jądro nadwzrokowe i przykomorowe podwzgórza

Co jest transportowane drogą guzowo-lejkową?

liberyny i statyny

Jaką drogę tworzą aksony neuronów wielkokomórkowych?

Podwzgórzowo-przysadkową. Kończy się ślepo w płacie tylnym przysadki na pęcherzykach wydzielniczych - "Kuli Herringa"

Czym są kule Herringa?

Pęcherzyki wydzielnicze hormony podwzgórza w tylnym płacie przysadki

Jak nazywają się Pęcherzyki wydzielnicze hormony podwzgórza w tylnym płacie przysadki?

kule Herringa

Co jest transportowane drogą podwzgórzowo-przysadkową?

Oksytocyna i ADH

W jaki sposób są transportowane Oksytocyna i ADH przez aksony?

Przez białka nośnikowe - neurofizyny

Działanie oksytocyny

Powoduje skurcze mięśniówki macicy, obkurczanie komórek mioepitelialnych gruczołów sutkowych

Dwa rodzaje pituicytów

Włókniste i protoplazmatyczne

Jakie ziarna posiadają pituicyty

Lipofuscyny

Jakie komórki składają się na szyszynkę

Głównie pinealocyty, ale też komórki śródmiąższowe i mastocyty

Jakie hormony wydzielają piealocyty

melatoninę i wazotocynę

Jakim hormonem jest melatonina

Pochodna tryptofanu

Czym jest piasek szyszynki

Złogi hydroksyapatytu powstałę wskutek wapnienia substancji organicznej wydzielanej przez pinealocyty

Jak dochodzą do szyszynki impulsy z siatkówki oka? Jakim neurotransmiterem?

do jądra nadskrzyżowaniowego podwzgórza, jądra przykomorowego i bezmielinowe zazwojowe aksony współczulne zwoju szyjnego górnego; noradrenalina

masa tarczycy

40g

Z czego wywodzą się komórki endokrynowe pęcherzyków tarczycy?

endodermy dogłowowej części układu pokarmowego

czym są tyreocyty

komórki nabłonka pęcherzyków tarczycy

jak nazywa się inaczej komórki nabłonka pęcherzyków tarczycy

tyreocyty

Co wytwarzają komórki C tarczycy

kalcytoninę

Co wchodzi w skład miąższu tarczycy

Komórki C, tkanka łączna luźna i nabłonek sześcienny

Jakie hormony wydziela tarczyca?

T3 i T4 przez nabłonek i kalcytoninę przez komórki C

Skąd pochodzą Komórki C tarczycy

Z grzebienia nerwowego

Co znajduje się w świetle pęcherzyków tarczycy

Koloid ze zmagazynowanymi hormonami w postaci jodowanej tyeoglobuliny

Gdzie i z czego jest wydzielana T3 oprócz tarczycy?

W wątrobie i nerkach z T4

Z jakich dwóch etapów składa się wytwarzanie hormonów tarczycy?

etap egzokrynowy i endokrynowy

do czego w praktyce lekarskiej używa się nadchlorany?

Leki hamujące pompę jodową i wychwyt I-

Dzięki czemu tyreoglobulina może wiązać jod i ile jest tych miejsc w cząstece?

Dzięki 140 resztom tyrozynowym

gdzie znajdują się receptory dla kalcytoniny?

na powierzchni osteoklastów

Skąd pochodzą gruczoły przytarczyczne?

Z 3 i 4 kieszonki gardłowej

Z jakich komórek składa się miąższ gruczołów przytarczycznych?

komórek głównych i oksyfilnych

Cechy charakterystyczne komórek oksyfilnych gruczołów przytarczycznych

Kwasochłonna cytoplazma, dużo mitochondriów

Gdzie znajdują się receptory dla parathormonu

Na powierzchni komórek osteoblastów, co indukuje osteoklastogenezę

Aktywność wydzielnicza gruczołu przytarczycznego

POd wpływem niskiego stężenia Ca2+ receptory Ca2+ (CaSR) komórek głównych syntezują i wydzielają Parathormon

Gdzie jest syntezowany parathormon?

W komórkach głównych przytarczyc

Jaki hormon jest syntezowany w gruczołach przytarczycznych

Parathormon

masa wysp langerhansa

1g

Co stanowi zrąb wysp trzustki?

Tkanka łączna właściwa luźna, podtrzymująca komórki endokrynowe

Główny typ komórek endokrynowych wysp Langerhansa

komórki B

Co wydziela insulinę?

Komórki B wysp trzustki

Działalność wydzielnicza komórek B wysp trzustki

Jak podwyższa się glukoza we krwi to jest transportowana do tych komórek za pomocą GLUT-2, co powoduje fuzję pęcherzyków z insuliną i jej wydzielenie

Funkcje insuliny

Pobudza wnikanie glukozy do komórek mięśniowych i tłuszczowych, powodując obniżenie stężenia glukozy we krwi, pobudza kom. watroby do syntezy glikogenu, kwasów tłuszczowych i hamuje aktywność lipazy w tkance tłuszczowej

Przez co regulowana jest czynność komórek B wysp trzustki?

Stężenie glukozy we krwi, Hormony osi jelitowo-insulinowej (GLI), aminokwasy i adrenalinę

Przez co jest wydzielany glukagon?

Komórki A wysp trzustki i komórki endokrynowe A przewodu pokarmowego

Funkcja komórek A wysp trzustki

Wydzielanie glukagonu

Funkcja komórek D wysp trzustki

Wydzielanie somatostatyny i gastryny

Funkcja komórek PP wysp trzustki

Wydzielają peptyd trzustkowy hamujący wydzielanie enzymów trzustki i żółci

Jakie są najważniejsze komórki endokrynowe wysp trzustki?

Komórki A, B, D, PP

Jaką wagę ma nadnercze?

5g

Z jakich części składa się nadnercze?

Kora i rdzeń

Z jakich warstw składa się kora nadnerczy?

Warstwa kłębkowata, pasmowata i siatkowata

Komórki warstwy kłębkowatej kory nadnerczy - co syntezują i pod wpływem czego

Mineralokortykosteidy pod wpływem angiotensyny 2, hiperkaliemi i ACTH

Charakterystyczna cecha budowy komórek warstwy kłębkowatej kory nadnerczy

Kwasochłonna cytoplazma, siateczka śródplazmatyczna gładka, mitochondria z kanalikowymi grzebieniami i kropelki tłuszczu

Czym są spongiocyty

Komórki warstwy pasmowatej kory nadnerczy

Charakterystyczna cecha budowy komórek warstwy pasmowatej kory nadnerczy

siateczka śródplazmatyczna gładka, mitochondria z kanalikowymi grzebieniami i kropelki tłuszczu

Co wytwarzają komórki warstwy pasmowatej kory nadnerczy i pod wpływem czego

Glikokortykosteidy i Androgeny pod wpływem CRI i ACTH

Charakterystyczna cecha budowy komórek warstwy pasmowatej kory nadnerczy

Kwasochłonna cytoplazma, siateczka śródplazmatyczna gładka, mitochondria z kanalikowymi grzebieniami i kropelki tłuszczu

Co wytwarzają komórki warstwy siatkowatej kory nadnerczy i pod wpływem czego

androgeny i glikokortykosteidy pod wpływem CRH i ACTH

Działanie mineralokortykosteidów

Działają na kanalik II rzędu, gruczoły potowe i ślinowe, zwiększając absorpcję Na+ i wydalając K+ i H+

Działanie glikokortykosteidów

Działają na syntezę glukozy i białek z aminokwasów. Mają silne działanie przeciwzapalne i immunosupresji

Co produkują komórki kory płodowej nadnercza?

Dehydroepiandrosteron, z którego w łożycku powstaje estradiol

Jak nazywają się komórki rdzenia nadnercza?

Feochromocyty / Komórki chromofinowe

Dwa rodzaje Feochromocytów i co wydzielają

Feochromocyty E wytwarzają adrenalinę, a N - noradrenalinę

Czym są narządy Zuckerkandla?

Ciałka przyzwojowe feochromocytów

Na jakie receptory działa adrenalina?

alfa i beta adrenergiczne

Na jakie receptory działa noradrenalina?

alfa adrenergiczne