historia dział 4

1848

początek Wiosny Ludów

1856

zakończenie wojny krymskiej

1858

powstanie Towarzystwa Rolniczego / Andrzej Zamoyski rozwiązanie kwiecien 1861

modernizacja

proces związany z powstawaniem społeczeństwa przemysłowego

organiczniki / praca organiczna główne założenie tej idei?

1. społeczeństwo polskie - jako jeden organizm 2. głoszono wspólną i systematyczną pracę Polaków dla dobra ogółu

Kto zapoczątkował pracę organiczną? I co robili

Dezydery Chłapowski - propagował nowe sposoby uprawy roli, Karol Marcinkowski - przyczynił się do powstania Bazaru w Poznaniu, Hipolit Cegielski - otworzył fabrykę maszyn rolniczych

Karol Marcinkowski

Lekarz, działacz społeczny

Kto wdrażał w królestwie Polskim pracę organiczną

Andrzej Zamoyski

proces polonizacji rządów

powoływanie na stanowiska administracji polaków

Zabór Austriacki po Wiośnie Ludów

1. Od 1848r Franciszek Józef 1 na tronie 2. zaostrzenie polityki wobec polaków 3. wzmogła się germanizacja

Agenor Gołuchowski

Polski arystokrata, zapoczątkował proces polonizacji urzędów

Odwilż posewastopolska co to i co w wyniku jej sie stało

Przemiany w państwie rosyjskim 1. Aleksander 2 zniósł stan wojenny i złagodził inne restrykcje 2. Wzrost aktywności polskiego społeczeństwa 3. Nowe zakłady przemysłowe

Czerwoni program

Od 1861 1. Tworzyli organizacje spiskowe przygotywujace powstanie narodowe 2. Zwolennicy zmian demokratycznych 3. uwlaszczenie chłopów Działacz Jarosław Dąbrowski

Biali

1. Do powstania trzeba dokładnie się przygotować i mieć sojuszników z innych krajów 2. uwlaszczenie chłopów 3. utworzyli wlasna siatke konspiracyjna Działacze Andrzej Zamoyski i warszawski bankier Leopold Kronenberg

Aleksander Wielkopolski

W marcu 1861 dyrektor Komisji Wyznań i Oświecenia Publicznego Prowadził politykę lojalności wobec cara, polityk

Rozwiazanie towarzystwa rolniczego - co sie stalo?

Manifestacje na placu zamkowym w Warszawie, zginelo sto demonstrantow

Stan wojenny

14 pazdziernika 1861 - zakaz manifestacji

Jarosław Dąbrowski

Oficer armii rosyjskiej, rewolucjonista

Andrzej Zamoyski

Polski dzialacz polityczny i gospodarczy

Rewolucja moralna

zaczeto organizowac manifestacje patriotyczne 1.1860 pogrzeb wdowy Józefa sowińskiego 2.25 lut 1861 manifestacje rocznica bitwy Olszynka Grochowska 3.27 lut 1861 zginelo 5 osob 4.8 kwietnia 1861 plac Zamkowy warszawa stracilo zycie ponad 100 osob

22 stycznia 1863 - 11 kwi 1864

powstanie styczniowe ogłosił Tymczasowy rząd narodowy

2 marca 1864

ukaz carski o uwlaszczeniu

Wiosna 1862 r na czele rządu cywilnego w królestwie polskim stanał... i co zrobił

Aleksander Wielkopolski 1. powszechne oczynszowanie chłopów 2 równouprawnienie Żydów

Komitet Centralny Narodowy co robił

Nadzorowali siatkę konspiracyjną "czerwonych"

branka

nadzwyczajny pobór rekrutów do armii rosyjskiej

Dyktatorzy powstania:

Ludwik Mierosławski, Romuald Traugutt, marzec 1863 Marian Langiewicz

Komornicy

chłopi mieszkający u innych chłopów i utrzymujący się z pracy najemnej

Wyrobnicy

Osoby wynajmujące sie do różnych prac fizycznych

Ubiór powstańców

Uzbrojenie: karabiny, szable, rewolwery, Rogatywka: czapka z kwadratowym denkiem, Mundury, Kosy: głowne uzbrojenie, Żuawi Śmierci: jednostka wzorowana na formacji armii francuskiej, Piechota Rosyjska: nowoczesna bron, mieli wsparcie kawalerii i altylerii

Zygmunt Sierakowski

General, dzialacz niepodleglosciowy

Teodor Berg

gubernator

Romuald Traugutt

General i ostatni dyktator powstania styczniowego

21 lutego 1864

wojska carskie rozbily pod Opatowem oddzial partyzancki dowodzony przez Jozefa Hauke Bosaka

Ukaz

akt wydawany przez cara

Powstańcy, ochotnicy:

Wegry, francja, niemcy, wlochy, czechy, rosja, bialorus, ukraina

Uwłaszczenie chlopow w królestwie polskim przyczyny i skutki

Przyczyna: wybuch powstania styczniowego, proby wlaczenia chłopów do powstania Skutek: brak poparcia chlopow dla powstancow, zmiany spoleczne

Malarstwo powstania

Artur grottger - branka, kucie kos, Pozegnanie powstanca, powitanie powstanca, bój Maksymilian Gierymski - patrol powstańczy Juliusz Kossak - bitwa pod Ignacewem

Bitwy powstania

Malogoszcz 1863, Wegrow, Zyrzyn, Opatow, Swiety krzyz, pod ignacewem

Dowodcy powstania

Zygmunt sierakowski, Marian Langiewicz, Jozef Hauke Bosak

powstanie Szkoły głównej Warszawskiej

1862

wybuch powstania zabajkalskiego

1866

represje wobec polaków

1. zsyłano na syberię 2. zmieniono nazwę państwa na kraj przywiślański 3. rusyfikacja 4. podzielono kraj na gubernie 5. wprowadzono stan wojenny

rusyfikacja

1. zamykano polskie instytucje kulturalne i naukowe 2. zakazano język polski 3. jezyk rosyjski stal sie jezykiem obowiazkowym 4. szkole glowna warszawska przeksztalcono w uniwersytet carski

Aleksandr Apuchtin

rosyjski kurator warszawski

program Aleksandra Apuchtina

1. pomniejszenie osiagniec polskiej kultury i historii 2. szkola miala przekonywac, zeby osiagnac sukces nie mozna miec nic zwiazanego z polska 3. karano uzywanie j. polskiego

noc apuchtinowska

to okres kiedy kuratorem byl Aleksandr Apuchtin

Michaił Murawjow

gubernator Litwy i Białorusi

Okólnik

pismo z urzedowymi poleceniami i wskazowkamj wyslane przez zwierzchnika do podwładnych

kibitka

4 kołowy wóz konny używany przez rosjan do przewozu wiezniow

amnestia

darowanie kary

Powstanie zabajkalskie

czerwiec 1866 700 budujacych kolej ruszylo wdluz jeziora Bajkał. Powstancom sie nie udalo bo zostali znalezieni przez carskie wladze i rozbici w bitwie pod Miszycha

postawa lojalistyczna

rezygnacja z dazen niepodleglosciowych i okazywanie posluszenstwa wladzom

trojlojalizm

zwolennicy uznawali konieczność wspolpracy z wladza wszystkich 3 zaborow.

Pozytywiści

glosili prace organiczna, potrzebe wspierania i ksztalcenia biednych warstw spoleczenstwa. chcieli uczynic polske jako nowoczesny narod, uwazali ze trzeba czcic rocznice różnych powstań

tajny komplet czyli tajne nauczanie

uczniowie i studenci zakladali kolka samokształtceniowe, omawiano na nich polskie dziela i kulturę

Postawy polakow wobec rusyfikacji

postawa lojalistyczna, trójlojalizm, tajne nauczanie, strajki i manifestacje, czytanie ksiazek po polsku w ukryciu, uczenie sie kultury polskiej

przyznanie galicji autonomii

1861

1885

poczatek rugow pruskich

strajk szkolny we Wrześni

1901

1876

niemiecki jezykiem urzedowym w wielkopolsce

germanizacja w zaborze pruskim

1. niemiecki jezykiem urzedowym w wielkopolsce 2. zmiany polskich nazw geograficznych i nazwisk 3. ograniczono prawo uzywanie j. polskiego 4. usuwanie polskiego ze szkol 5. rugi pruskie 6. hakata

kulturkampf i jego cel

walka o kulture, 1. ograniczenie w Niemczech kościoła katolickiego 2. duchownych pozbawiano wplywu na szkolnictwo 3. zdawanie egzaminow z kultury niemieckiej 4. opornym ksiedzom odbierano pensje

Marcin Ledóchowski

Arcybiskup gnieźnieński i poznański, uwięziony w 1874

rugi pruskie

wysiedlanie polakow przebywajacych nielegalnie w panstwie niemieckim 1885

1886

powstanie komisji kolonizacyjnej majaca na celu wspieranie osadnictwa niemieckiego na polskich ziemiach

nowela osadnicza

1904, zabraniala stawianie budynkow mieszkalnych i gospodarskich bez zgody wladz

ustawa kagancowa

1908, zabraniala uzywanie jezyka polskiego na spotkaniach publicznych, jesli polacy stanowili mniej niz 60 procent mieszkancow powiatu

Niemiecki Związek Kresów Wschodnich czyli hakata

Zrzeszala glownie niemieckich urzednikow, przedsiebiorcow i nauczycieli. Krzywili stereotypy o polakach

Michał Drzymała

chłop który walczył z polityką władz pruskich

Opór polaków przed germanizacją

1. strajk we wrześni 1901 2. strajk szkolny w Wielkopolsce 1906 3. Maria konopnicka pisze rotę 1908r 4. tworzenie instytucji kulturalno oświatowych 5. tworzenie polskich banków i spółdzielni 6.1871 powstanie Zwiazku Spolek Zarobkowych

szersza autonomia galicji

1861

Zabor Austriacki

namiestnik Agenor Gołuchowski 1. wladze sprawowali polacy 2. jezyk polski obowiazywal w administracji i szkolnictwie 3. wolnosc prasy 4. prawo zakladania stowarzyszen Najwazniejsza instytucja autonomiczna Galicji to sejm krajowy

1895 funkcje premiera rzadu wiedenskiego objal

Kazimierz Badeni

Autonomia galicyjska polegała na

Autonomia galicyjska znajdowała się w zaborze austriackim. Naród Poslki miał tutaj największe prawa, Polacy mogli posługiwać się własnym językiem

Stanczycy

Konserwatywne ugrupowanie politykow krakowskich ktorym przewodzil historyk Jozef Szujski. Uwazali ze aby poprawic sytuacje w galicji nalezy wykonac dobre stosunki z rzadem w Wiedniu

Powstanie towarzystwa Kółek Rolniczych

1882

Pierwszy lot samolotem na ziemiach polskich

1910

1851

Zniesienie granicy celnej z Rosją (Królestwo Polskie) dzięki temu otworzono rynki wschodnie dla polskich towarów i szybki rozwój handlu

Okręgi zabór rosyjski

Okręg warszawski - produkcja maszynowa i metalowa Okręg łódzki - zakłady włókiennicze Okręg Częstochowsko-sosnowiecki - węgiel kamienny Okręg białostocki - przemysł włokienniczy

Przemysł zabór pruski

Wielkopolska i pomorze gdańskie - przemysł spożywczy Zakłady hipolita Cegielskiego w Poznaniu - produkcja maszyn rolniczych Górny Śląsk - przemysł ciężki

Związek Spółek Zarobkowych i gospodarczych

Skupiał spółdzielnie oszczędnościowo pożyczkowe z Wielkopolski i pomorza

Hipolit Cegielski

Przemysłowiec i wielkopolski działacz społeczny

Gospodarka w Galicji

Najbiedniejsza gospodarka ze wszystkich zaborów. Dominowało tam rolnictwo, wieś galicyjska była przeludniona i była tam trudna sytuacja. Ludzie zaczęli stosować emigrację zarobkową. Było niewiele ośrodków przemysłowych

likwidacja serwitutów czyli

likwidacja przysługujących chłopom praw do korzystania z lasów i pastwisk

Przemysł w galicji

Przemysł przetwórczy, chemiczny, maszynowy, metalowy

Fabrykanci

Życie na wysokim poziomie

Majstrzy

pracownicy wykwalifikowani

Robotnicy

niewykwalifikowani, rekrutowali się z chłopów

Famuły

osiedla wznoszone przez właścicieli fabryk dla wykwalifikowanych pracowników

ziemiaństwo

właściciele majątków ziemskich

burżuazja

wlasciciele fabryk, bankierzy, bogate osoby

Inteligencja

Ludzie dobrze wykształceni pisarze artysci dziennikarze nauczyciele lekarze inzynierowie i prawnicy

Ignacy Łukasiewicz

lwowski aptekarz który wynalazł lampę naftową

Franciszek stefczyk

Założył spółdzielnię oszczędnościowo - pożyczkową w 1889r

Godpodarka na ziemiach polskich 19w prz i s

Prz: rewolucja przemysłowa i modernizacja państw zaborczych S: Powstanie nowych grup społecznych i wprowadzenie nowych środków transportu i elektryczności

asymilacja

dostosowanie sie do srodowiska spolecznego w ktorym sie zyje

Przemiany cywilizacyjne na ziemiach polskich

upowszechniono tramwaj i kolej żelazną, pierwszy lot na ziemiach polskich w 1910 r, Dzieki wynalezieniu lampy naftowej mozna bylo oswietlic domy. Wykorzystywano oswietlenie gazowe na ulicach

zalozenie proletariatu

1882

1892

powstanie PPS

utworzenie stronnictwa ludowego

1895

Internacjonalizm

ideologia nawolujaca do współpracy wszystkich narodów

Róża Luksemburg

działaczka polskiego i niemieckiego ruchu robotniczego

Bolesław Limanowski

Polski polityk i działacz niepodległościowy

Roman Dmowski

Polityk i ideolog

solidaryzm narodowy

wspolpraca i wspieranie sie wszystkich warstw spoleczenstwa we wszystkich zaborach

gazeta pisana przez narodowa demokracje

Przeglad Wszechpolski

22 stycznia 1905

krwawa niedziela Petersburg Pałac Zimowy zginelo 1000 demonstrantow wywolalo fale protestow i strajkow w Rosji

1908

powstanie zwiazku walki czynnej

1912

utworzenie polskiego skarbu wojskowego

Powstanie łódzkie

Na ulicach miasta stanelo 100 barykad, powstanie zostalo stłumione po 3 dniach walk. Zginelo 200 osob. Byl to bunt spoleczny

strajk powszechny

ogłoszony w Rosji, domagano sie autonomii i praw dla narodu polskiego w tym przede wszystkim dla polskiego szkolnictwa

strajki szkolne

1905-1906. Skutek: stan wojenny

Starzy

Rozbudowali organizacje bojowa PPS i glosili walke o niepodległość

Mlodzi

popierali postulaty socjalne

Narodowy Związek Robotniczy powstal w celu

powiekszenia wplywu w srodowisku robotniczym endecji

Józef Piłsudski

5 gru 1867 - 12 maj 1935 Naczelnik panstwa polskiego, polityk i dzialacz niepodleglosciowy.

Skutki rewolucji

Polepszenie sytuacji polakow, powstawaly polskie organizacje kulturalne, naukowe i spoleczne, powstawaly polskie bibloteki, wprowadzono tolerancje religijna

Józef Mirecki

Montwiłł, członek organizacji bojowej PPS

PPS orientacja proaustriacka

szansa na odzyskanie niepodległośći współpraca z państwami centralnymi szczególnie Austro-Węgry

Endecja orientacja prorosyjska

uzyskanie autonomii przez polske wiazali z rosja i jej sojusznikami

Polskie organizacje niepodleglosciowe prz i s

Prz: wzrost napiecia miedzynarodowego i narastanie konfliktow miedzy zaborcami S: przygotowywanie polakow do walki zbrojnej

1908 z inicjatywy Jozefa Pilsudskiego

powstaje we Lwowie Związek walki czynnej ZWC

paramilitarny

organizowany na wzór wojskowy

niezadowoleni z prorosyjskiej postawy Romana Dmowskiego

Utworzono Polskie drużyny strzeleckie i powołano Drużyny Podhalańskie i Bartoszowe

Kierownictwo polityczne nad licznymi grupami niepodległościowymi objęła

Komisja Tymczasowa Skonfederowanych Stronnictw Niepodległosciowych 1912

Polskie towarzystwo gimnastyczne sokół

we Lwowie 1867 organizacja paramilitarna

1904

powstanie organizacji bojowej PPS

Stefan Okrzeja

robotnik i działacz PPS

15 sierpnia 1906

krwawa sroda seria zamachow

powolanie Towarzystwa oswiaty Ludowej

1872

Otwarcie polskiej akademii umiejetnosci

1873

utworzenie Polskiej Macierzy szkolnej

1906

Praca u podstaw

Rozbudzenie swiadomosci narodowej i rozwoj edukacji wsrod ludu jako najszerszej warstwy spoleczenstwa

Aleksander Świętochowski

rzecznik postępu i oswiaty

Eliza orzeszkowa

powiesciopisarka 2 polowh 19w

Boleslaw Prus

autor pozytywistycznych nowel i powiesci

neoromantyzm

artysci nawiazywali do motywow i nastrojów romantycznych

Kazimierz Prószyński

udoskonalil kinematografie, wynalazca