Metodologia wstęp wykł.1

Metodologia

nauka o nauce lub metodach nauk. ma charakter meta-naukowy- może być rozumiana jako filozofia nauki, która bada naukę z filozoficznego punktu widzenia.

Metodologia opisowa

rekonstruuje i opisuje rzeczywiste postępowanie badawcze

Metodologia normatywna

formuje wytyczne dotyczące tego, jak powinno się postępować i zminimalizować błędy, zmaksymalizować osiągnięcia badawcze. dążenie do modelu racjonalności naukowej.

Epistemologia + zagadnienia epistemologiczne

teoria poznania- co i jak możemy poznać: - co można poznać a co nie? - problem granic poznania - skąd pochodzi wiedza? - problem źródeł poznania - czym jest prawda i jak ją poznać?

Nauka

poznanie naukowe - proces- czynności i sposoby poznawania (dynamiczne/czynne) - wytwór- wiedza naukowa (statyczne/bierne)

Pseudonauka a Paranauka

Pseudonauka- fragmenty z wiedzy stwarzające pozór wiedzy naukowej; Paranauka- otoczka nauki, nie spełniająca ściśle wymogów naukowych (spełnia słabą, ale nie mocną zasadę racjonalności)

Koroboracja

obronienie się" modelu naukowego

Cechy wiedzy naukowej (7)

intersubiektywna komunikowalność i sprawdzalność, racjonalne uznawanie przekonań, uogólnienie, usystematyzowanie, wysoka moc prognostyczna i eksplanacyjna, - wysoki stopień samokrytycyzmu i samokontroli - wysoka moc heurestyczna

Cele poznania naukowego

- Zewnętrzne: - *funkcja eksplanacyjna/wyjaśniająca - funkcja prognostyczna/przewidująca* - Wewnętrzne: - *poznanie prawdy naukowej/funkcja deskryptywna

Podział wiedzy

Potoczna: pseudonauka, paranauka; Racjonalna: potoczna, artystyczno-literacka, spekulatywna, naukowa

Podejście do zbierania wiedzy: metoda naukowa a metoda potoczna; Różnice: ogólne podejście, obserwacja, wyniki obserwacji: pojęcia: narzędzia: pomiar: hipoteza: podejście:

wymień

Wnioskowanie

- węższe (Łukasiewicz) - dobieranie następstw dla zdarzeń pewnych - szersze (Ajdukiewicz) -na podstawie zdań uznanych za prawdziwe dochodzi się do nowego zdania nie uznanego, bądź do wzmocnienia pewności innego uznanego

Dedukcja a indukcja

wnioskowanie “od ogółu do szczegółu” stosowana przez nauki formalne (np. logika, matematyka); “od szczegółu do ogółu” stosowana przez nauki empiryczne (np. psychologia, chemia, fizyka)

Wnioskowanie modus polens

stwierdzanie przez potwierdzenie

Wnioskowanie modus tollens

stwierdzanie przez zaprzeczenie

Indukcja enumeracyjna

zupełna/enumeracyjna (niezawodna) - stwierdzenie prawidłowości na podstawie wszystkich możliwych przesłanek (np. na podstawie listy obecności mogę stwierdzić, że wszyscy uczniowie są obecni na sali)

Cechy prawdy naukowej

- ogólność - ścisłość - wysoka zawartość informacyjna - pewność episemologiczna (pokazywanie, powtarzalność wyników) - prostota logiczna

Indukcja eliminacyjna

niezupełna (zawodna) - stwierdzenie prawidłowości na podstawie ograniczonych przesłanek (np. widzę dużą grupę uczniów na sali, więc na tej podstawie wyciągam wniosek, że nikogo nie brakuje);

Proces poznania naukowego

FAKTY → TEORIA → PRZEWIDYWANIE → (badanie) → FAKTY

Model indukcjonistyczny

model indukcjonistyczny → badanie ma za zadanie potwierdzić fakty i teorię, które jesteśmy w stanie stwierdzić gołym okiem; szukamy tylko potwierdzenia

Model hipotetyczno-dedukcyjny

model hipoteczno-dedukcyjny/falsyfikacyjny (Poppera)- badanie ma na celu falsyfikację przedstawionej teorii, fakty to fakty ukierunkowane, bo jako człowiek jesteśmy nieobiektywni. falsyfikacja jest podstawą badania.

Podejście idiograficzne a nomotetyczne

> podejście idiograficzne - badania są prowadzone na podstawie jednostek z uwzględnieniem różnic i odhyłów ich poszczególnych wyników (studium przypadku) > podejście nomotetyczne - podejście ilościowe, bez skupienia się na szczegółach jednostek