Moja lekcja

Funkcje układu nerwowego

zapewnia łącznosc ze środowiskiem zewnetrznym, odbiera bodzce, wywołuje reakcje, inetegruje narządy

receptory

odbior bodzcow, wolne zakonczenia nerwowe lub wyspecjalizowane komorki zmysłowe, inf analizowana w OUN, reakcja zachodzi dzieki efektorom- mięśnie, gruczoły, łuk odruchowy- droga

odruch rodzaje

pochodzenie: bezwarunkowe (wrodzone, takie same u wszystkich), warunkowe (nabyte, indywidualne, nie polujemy na pszczole jak nas uzarła), zachowanie: obronne, zachowawcze (potrzeby fizjologiczne)

instynkty rodzaje

przyzwyczajanie sie (habituacja)- nie tracenie energii podczas niepotrzebnych procesow, metoda prob i bledow, u zwierząt- myslenie konkretne, u ludzi- abstrakcyjne

budowa układu nerwowego

neuron- impulsy, kom glejowe- odzywcze funkcje

rodzaje ukl nerw

funkcjonalnie: somatyczny (konrola mieśni szkieletowych i ruchy swiadome), autonomiczny (metablizm, miesnie gladkie, narzady). Anatomicznie: ośrodkowy (mozgowie i rdzen kregowy) i obwodowy (nerwy obwodowe (czaszkowe i rdzeniowe) i autonomiczne)

budowa neuronu

ciało kom nerw, akson (włókna nerwowe- mielinowe i bezmielinowe) i dendryty

komorki glejowe

sa wyspecjalizowane wiec gorsze, lemocyty: kom. oslonowe/schwanna, dlugie, splaszczone, tworza oslonki mielinowe. astrocyty: wygladaja jak gwiazdy, wypustki, transport substancji, naprawa tkanki nerwowej

rodzaje neuronów

czuciowe- impuls od receptorów do OUN (mozgowia i rdzenia), ruchowe- OUN do efektorów i pośredniczące (interneurony)- miedzy tymi dwoma

pobudliwosc neuronow

bodziec- stan spoczynku- pobudzenie (robi sie impuls dzieki transportowi jonow)

polaryzacja blony

brak bodzcow, 2 rozne ladunki, na zewnatrz +, w srodku -, wnętrze ma k+, aniony bialkowe, a zewnętrze ma k+ i cl-, tworzy sie potencjał, robi sie impuls

depolaryzacja blony

odwracają sie ładunki, zewnatrz-, wnetrze+, zwiekszenie przepuszczalności dla k+ do wnetrza z gradientem, robi sie potencjał- impuls

repolaryzacja blony

kanaly sodowe sie zamykają, potasowe otwierają, pompa sodowo potasowa wszystko przywraca

cechy potencjału czynnościowego (czyli ładunku)

wszystko albo nic-stała amplituda, czestotliwosc potencjalow czynnosciowych- bodzce slabe-mala czeztotliwowsc etc.

okres refrakcji

czas potrzebny na nową polaryzacje, jesr to okres niewrazliwosci na bodziec, refrakcja bezwzględna, wzgledna (na bodziec progowy)

oslonka mielinowa

ochrania, większa predkosc impulsu, wlokna bezmielinowe- powolne i bardzo energetyczne, mielinowe- impuls miedzy wiezłami Ranviera, szybkie, mniej energii

synapsa chemiczna

przekazują impuls, chemiczna: blona/czesc presyn.-pobudzenie, postsyn.- przyjmuje i oddaje impuls, z pre jest uwolniony zwiazek- neutroprzekaznik, dostaje sie do szczeliny synaptycznej, dokleja sie do blony pre i jest kom pobudzona opoznienie synaptyczne

synapsa elektryczna

akson styka sie z kom, powstaje ciągłość elektryczna, bezposredni impuls, szybko

neutroprzekazniki

przekazują inf w synapsach chemicznych, pobudzajace- robią impuls w kolejnym neuronie, jest przekazywany dalej, serotonina, dopamina, adrenalina, hamujace- wyciszenie sygnału np GABA

OUN

mozgowie i rdzen kregowy/istota szara (tworzą ją ciala kom nerwowej i kom glejowe) i biała (wypustki...)

mozgowie

najwazniejszy, gromadzi i przetwarza info: mozg (kreso i miedzymozgowie), pien mozgu (srod, tyło wtorne (most) i rdzen przedluzony) i mozdzek (tylo wtorne)

kresomozgowie

2 półkule polaczone cialem modzelowatym: istota szara (kora mozgu i jadra podkorowe) i biala (pod szarą, tworzy drogi nerwowe), kora nowa- tworzy fałdy i płaty

miedzymozgowie

podwzgorze-osrodki wegetatywne (niezalezne od woli typu glod), ukryte pod polkulami

srodmozgowie

osrodki reakcji, koordynacja ruchow

most

w pniu mozgu, miedzy srodmozgowiem a rdzeniem przedluzonym, sygnały

rdzen przedluzony

w mozgowiu, laczy go z rdzeniem kregowym, ssanie, zucie, polykanie (istota szara), osrodki: oddechowy, naczynioruchowy, rrgulacji czynnosci serca

mozdzek

2 polkule polączone robakiem+istotą szarą (korą mozdzku), pod nią istota biała, osrodki nerwowe (stan napiecia miesni i koordynacja ruchow), objawy uszkodzenia: utrata napiecia miesniowego, zaburzenia ruchu, oczopląs

platy mozgu

czolowy- miesnie szkieletowe i mowa, emocje, konsekwencje dzialania. Skroniowy- sluch, Ciemieniowy- receptory, Potyliczny- wzrok

polkule vs rece

prawa reka+czynnosci- lewa polkula, lewa reka+czynnosci-prawa polkula

osrodki korowe

kora: ruchowa- plat czolowy, czuciowa-ciemieniowy, wzrokowa-potyliczny, sluchowa-skroniowa i kojarzeniowa- wszystkie platy

uklad limbiczny

kora stara i podkorowe skupiska istoty szarej, pamiec, uczenie sie, emocje, hipokamp- orientacja przestrzenna, uczenie sie, pamiec, sex, cialo migdałowate- pamiec, emocje, motywacje

rdzen kregowy

w kanale kregowym, odc: szyjny, piersiowy, ledzwiowy, krzyzowy, guziczny (ogonowy), kanał srodkowy, przewodzi impulsy, odruchy

plyn mozgowo-rdzeniowy

powstaje w komorach mozgu, zawiera: bialka, glukoze, k, cl, limfocyty, mocnocyty, chroni OUN, cisnienie, odzywia neurony, usuwa zbedne produkty. Jest zabezpieczony dzieki barierze krew-mozg: naczynia wlosowate i kom glejowe, bariera nie przepuszcza lekow

opony

twarda- zewnetrzna (zrosnieta z okostną) i wewnetrzna (przylega do pajęczej, zatoki zylne-chlodzenie mozgu), pajecza- najciensza, miekka- przylega do mozgowia, podpajeczynowkowa przestrzeń- wypelniona plynem mozgowo-rdzeniowym

funkcje ObUN

informacja (bodziec od receptora do OUN), o reakcji od OUN do narzadow, reakcje odruchowe

budowa ObUN

nerwy (pęczki wlokien nerwowych, wypustki neuronow) i zwoje nerwowe

tkanka laczna wlasciwa wypustek neuronow

buduje: nanerwie, przynerwie, onerwie, sródnerwie

splot nerwowy

wymiana wlokien nerwowych, splot sloneczny (trzewny) unerwia jelito

rodzaje nerwow

czuciowe, ruchowe, mieszane, czaszkowe- 12 par w glowie, rdzeniowe- 31 par w miesniach, skorze, zwoje nerwowe- ciala nerwowe poza OUN, chronią narzady

rodzaje odruchów

monosynaptyczny-1 synapsa, bez neuronow posredniczacych, receptor i efektor w 1 narzadzie, polisynaptyczny- min 2 synapsy, min 1 posredniczacy, rec. i efe. w roznych narzadach

reakcja odruchowa

receptor odbiera bodziec, info w impulsie przez czuciowy do OUN, neuron posredniczacy przekazuje ruchowemu, a ten pobudza efektor, mięsień sie kurczy

rodzaje bodzcow

kluczowy, obojetny, klasyczny, instrumentalne

rodzaje pamieci

sensoryczna- duzo mysli krotki czas, krotko i dlugotrwala

funkcje ukl. autonomicznego

odbiera bodzce z wnetrza i reguluje pracę narzadow, homeoestaza

uklad wspolczulny i przywspolcxulny

oba przrkazuja impulsy do tych samych narzadow ale innymi nerwami, antagonizm czynnosciowy

wspolcxulny

stres, mobilizacja, reakcja, katabolizm, przyspieszenie bicia serca itd

ukl przywspolczulny

relax, sen, zwolnienie serva, rozluznienie, w dzien jest wspolczulny, a w nocy przywspolczulny

budowa ukl wspolczulnego

segmentowa budowa czesc osrodkowa- w istocie szarej w odc piersiowo ledzwiowym, np osrodek wydzielania potu, pnie wspolczulne- zwoje nerwowe 21-24 zwoju, zwoje lezą przykregowo, czesc obwodowa- wlokna zazwojowe sa dlugie

budowa ukl przywsp.

czesc mózgowa (glowowa)- osrodki nerwowe w srodmozgowiu, mozdzku i rdzeniu przedłużonym, wlokna przedzwojowe. Czesc rdzeniowa (krzyzowa)- istota szarą rdzenia kregowego w odc krzyzowym, zwoje w narzadacg