Moja lekcja

funkcje szkieletu

chroni narządy wewnętrzne (np. mózg, płuca), stanowi miejsce przyczepu mięśni, jest rusztowaniem dla ciała i nadaje mu kształt, magazynuje składniki mineralne m.in. sole mineralne, produkuje elementy morfotyczne krwi

Układ ruchu dzieli się na:

szkielet (część bierna), układ mięśniowy (część czynna)

Budowa szkieletu człowieka:

szkielet osiowy (czaszka, kręgosłup, szkielet klatki piersiowej), szkielet kończyn (kości kończyn wolnych i kości obręczy)

Rodzaje kości

kości płaskie, kości różnokształtne, kości krótkie, kości długie

kości płaskie

mają długość i szerokość większą niż grubość

kości różnokształtne

mają nieregularny kształt, wyrostki, i zagłębienia

kości krótkie

kształtem przypominają sześcian

kości długie

mają długość większą niż szerokość i grubość, w ich budowie wyróżnia się trzon i nasady

Budowa kości

okostna, tkanka kostna zbita, tkanka kostna gąbczasta, tkanka chrzęstna szklista, szpik kostny

okostna

bogato unaczyniona (funkcja odżywcza) i unerwiona łącznotkankowa błona. Jej wewnętrzna warstwa zawiera komórki kościotwórcze i kościogubne, które biorą udział w naprawie uszkodzeń i przebudowie kości podczas ich wzrostu

tkanka kostna zbita

zbudowana ze ściśle przylegających do sb blaszek kostnych tworzących osteony. W kanałach osteonów biegną naczynia krwionośne i nerwy

tkanka kostna gąbczasta

zbudowana z drobnych beleczek kostnych, między którymi występują wolne przestrzenie. Dzięki temu kość może wytrzymać duże obciążenia mechaniczne. W przestrzeniach między beleczkami znajduje się szpik kostny.

tkanka chrzęstna szklista

pokrywa powierzchnie stawowe, zmniejsza tarcie i zabezpiecza kości przed uszkodzeniami

szpik kostny

powstają w nim krwinki (hemopoeza) i tam dojrzewają

komórki kościogubne

odpowiadają za proces rozkładu kości oraz aktywują komórki kościotwórcze

komórki kościotwórcze

przeprowadzają proces odnowy tkanki kostnej

Rodzaje połączeń kości

połączenia ruchome (stawy), połączenia ścisłe

połączenia ruchome (stawy)

razem z mięśniami umożliwiają ruch kości względem siebie w jednej lub kilku płaszczyznach

połączenia ścisłe

zapobiegają przemieszczaniu się kości względem siebie, mają ograniczoną ruchomość lub są nieruchome

rodzaje połączeń ścisłych

więzozrosty, chrząstkozrosty, kościozrosty

więzozrosty

kości są połączone za pomocą tkanki łącznej włóknistej

chrząstkozrosty

kości są połączone za pomocą tkanki chrzęstnej

kościozrosty

kości połączone za pomocą tkanki kostnej

szkielet osiowy

czaszka, kręgosłup, klatka piersiowa

czaszka jest zbudowana z:

mózgoczaszki (kości czołowa, klinowa, potyliczna i parzyste kości ciemieniowe i skroniowe), twarzoczaszki (żuchwa, kość gnykowa i parzyste kości nosowe, jarzmowe, podniebienne i szczękowe

klatka piersiowa jest zbudowana z:

odcinek piersiowy kręgosłupa, mostek, 12 par żeber

rodzaje żeber ze względu na sposób połączenia z mostkiem

żebra prawdziwe (połączone z mostkiem bezpośrednio za pomocą chrząstek), żebra rzekome (połączone z mostkiem za pomocą chrząstki siódmego żebra), żebra wolne (nie mają połączenia z mostkiem)

kręgosłup zbudowany jest z:

33-34 kręgi. między nimi → krążki międzykręgowe, które amortyzują wstrząsy i nadają kręgosłupowi giętkość

odcinki kręgosłupa

odcinek szyjny (7), odcinek piersiowy (12), odcinek lędźwiowy (5), odcinek krzyżowy (5), odcinek ogonowy (4-5)

sarkomer co to?

podstawowa jednostka funkcjonalna (kurczliwa) mięśnia szkieletowego

mechanizm skurczu mięśnia

mięśnia w sarkomerze włókna aktyny wsuwają się miedzy włókna miozyny. w ten sposób sarkomer skraca sie. Skrócenie kolejnych sarkomerów powoduje skrócenie całej miofibryli. Skracanie się wszystkich włókien mięśniowych sprawia że kurczy się cały mięsień

źródła energii potrzebnej do pracy mięśni

bezpośrednie (ATP, fosfokreatyna, glukoza), rezerwowe (glikogen, tłuszcze), przy niedobrze tlenu (glukoza (fermentacja mleczanowa))