Moja lekcja

kiedy byl barok

XVI-XVlll wiek

poczatek wojny 13 letniej

1618

potop szwedzki

1655-1660

bitwa pod wiedniem

1683

początek wojny polnocnej

1700

mistyka hiszpanska

nurt mistyki chrzescijanskiej rozwinietej e sredniowieczenj Hiszpani

herezja

doktryna religijna odrzucana przez wladze koscielne jako bledna

inkwizycja

nazwa instytucji sledniczo sądowniczej kosciola katolickiego. zajmuje sie karaniem i nawracaniem heretykow

kontrreformacja

ruch w kosciele katolickim zapoczatkowany soborem

Kontrreformacja

ruch w Kościele katolickim zapoczątkowany soborem trydenckim, a zakończony wraz z wojną trzydziestoletnią, zmierzający do uzdrowienia stosunków w Kościele, będący odpowiedzią na reformację[

Sobór trydencki

sobór powszechny Kościoła katolickiego, który miał miejsce w latach 1545–1563.

Indeks ksiąg zakazanych

opracowywany i ogłaszany przez Kościół katolicki spis dzieł, których nie wolno było czytać, posiadać i rozpowszechniać bez zezwolenia władz kościelnych.

Dwór Francuski

Salon mody na którym wzorowały się inne państwa europejskie

Włoscy możnowładcy

ignoria, forma rządów we Włoszech polegająca na przejmowaniu władzy w miastach przez przedstawicieli zamożnych rodów

„Życie jest snem”

Dramat autorstwa Pedra Calderóna, akcja książki rozgrywa się w Polsce.

Sarmatyzm

ideologią szlachty polskiej. Opierała się ona na koncepcjach zawartych w kronikach z XVI wieku, które wywodziły szlachtę z plemienia starożytnych Sarmatów.

Przywileje szlacheckie

szczególne prawa nadawane przez władcę dla stanu rycerskiego.

Malarstwo - cechy, malarze, przykłady obrazów

Najczęściej podejmowane są mitologiczne i religijne Portrety, pejzaże i martwa natura Obrazy wyrażały często kontrastowe emocje malarstwo iluzjonistyczne

Poezja barokowa eksponuje obecne w świecie paradoksy

Człowiekowi jako najdoskonalszemu stworzeniu przypisana jest szczególna godność, a jednocześnie jego istnienie pełne jest lęku i niepewności,

Antyteza

figura retoryczna polegająca na zestawieniu dwóch elementów znaczeniowo przeciwstawnych w jedną całość treściową dla uzyskania wyższej ekspresji (np. „jest czas rodzenia i czas umierania”). Często mylona z oksymoronem.

Oksymoron, antylogia, epitet sprzeczny

figura retoryczna, którą tworzy się przez zestawienie wyrazów o przeciwstawnych znaczeniach.

Anafora

celowe powtórzenie tego samego słowa lub zwrotu na początku kolejnych segmentów wypowiedzi. Stosowana jest w poezji i oratorstwie, szczególnie często w krótkich utworach.

Hiperbola

zwrot stylistyczny polegający na zamierzonej przesadzie w opisie przedmiotu lub zjawiska

Inwersja

ogólnie, zmiana zwykłego układu na odwrotny, pewnych cech na im przeciwne.

Kontrast

ostra sprzeczność między zestawionymi przedmiotami, zjawiskami itp.

Paradoks

twierdzenie logiczne prowadzące do zaskakujących lub sprzecznych wniosków.

Poezja dworska

twórczość powstająca na dworach królewskich i książęcych, skupiała się na tematyce dworskiej,

Sonet

kompozycja utworu literackiego złożona z 14 wersów podzielonych na 2 zwrotki czterowersowe i 2 zwrotki trójwersowe, rymowanych abba abba.

Jana Andrzej Morsztyn

1. “Do trupa”, 2. “Bierzmowanie”, 3. “Na kwiatki”.

Pamiętnik

gatunek literatury stosowanej, relacja prozatorska o zdarzeniach, których autor był uczestnikiem bądź naocznym świadkiem.

Dziennik

gatunek autobiograficzny, zapiski bieżące, sporządzane dla potrzeb własnych lub w charakterze twórczości literackiej (publikowanej na bieżąco, bądź później w postaci zbiorczej).

Sylwa

forma piśmiennictwa popularna wśród szlachty polskiej[1], wywodząca się m.in. ze zbioru Silvae rzymskiego poety Stacjusza, obejmująca niejednorodne formalnie teksty zapisywane „na gorąco” i wyróżniające się różnorodną tematyką.

Raptularz

rodzaj brudnopisu czy notatnika, który dawniej służył do zapisywania różnych bieżących spraw, np. domowych, finansowych, urzędowych. Określeniem tym nazywano także spis myśli, wierszy czy zasłyszanych anegdot

Cechy gatunkowe eposu:

epickość, rozbudowana, wielowątkowa fabuła, mająca charakter epizodyczny, ukazywanie dziejów legendarnych lub historycznych obecność bohatera zbiorowego, inwokacja na początku utworu, rozbudowane, narrator trzecioosobowy, wszechwiedzący i obiektywny,.

Cechy gatunkowe tragedii:

akcja jest wielowątkowa, kolejne wątki są luźno związane ze sobą, różne miejsca akcji, czas akcji rzadko pokrywa się z czasem fabuły, czas akcji może zostać rozciągnięty na lata, swobodne traktowanie czasu akcji, brak chóru

Cechy gatunkowe komedii:

pogodna treść, akcja obfitująca w zdarzenia, pomyślny dla bohaterów finał, występujące elementy komizmu: karykatura, satyra i groteska, pojawianie się w niej elementów lirycznych i fantastyki

Cechy gatunkowe emblematu:

Składa się z formy graficznej (obrazka) przedstawiającego scenę alegoryczną, która opatrzona jest dwoma elementami literackimi: inskrypcją pełniącą rolę motta dla prezentowanej treści oraz subskrypcją w postaci zwięzłego komentarza z interpretacją sceny

Iluzjonizm

technika malarska przedstawiania rzeczywistości takimi środkami, które akcentują relacje przestrzenne między ukazywanymi przedmiotami i podkreślają ich trójwymiarowość, stwarzając złudzenie rzeczywistości

Dynamizm

charakteryzuje się wyraźnymi i dynamicznymi liniami, wzbogaconymi o bogate ornamenty i detale.

Emocjonalizm

w stylu barokowym polega na nacisku na wywoływanie emocji u odbiorcy.

Ekspresja

to wyrazistość, siła oddziaływania dzieła na odbiorcę, na emocjonalną sferę jego psychiki.

Światłocień (

technika malarstwa polegająca na różnicowaniu natężenia światła i eksponowaniu jego kontrastów.

monumentalność

powaga, wzniosłość lub tragizm widoczny w jakimś dziele sztuki lub sytuacji, często mający trwałą wartość i wielkie znaczenie dla kultury.

Konceptyzm

Nurt w poezji barokowej, który ma nieustannie zadziwiać, zaskakiwać i szokować czytelnika. Utwór opiera się wyjątkowym i niespodziewanym koncepcie. Utwory z nurtu konceptyzmu pisali Jan Andrzej Morsztyn oraz Daniel Naborowski.

Marinizm

Styl poetycki baroku, w którym najważniejsza jest efektowna forma utworu. Osiąga się ją za pomocą mnogości metafor i innych chwytów stylistycznych

Gongoryzm:

Kierunek poezji barokowej, który wykształcił się w Hiszpanii w XVII w. Charakteryzował się zawiłą konstrukcją i kwiecistym stylem pisarskim. Twórcą i głównym przedstawicielem tego nurtu był hiszpański poeta Luis de Gongora y Argote.

Vanitas

o motyw artystyczno - religijny, który jest związany z poznaniem, sztuką oraz czasem. Nawiązuje do zainteresowania człowieka śmiercią i wszystkim, co z nią się łączy. Vanitas z łacińskiego oznacza "marność".

Zegary, czaszki, klepsydry

można też wziąć instrumenty muzyczne, które przedstawiały MARNOŚĆ. Ich przesłanie ma uświadomić widzowi, że radość życia to tylko przemijająca chwila, trwająca jedynie przez moment.

Emblemat

gatunek bedacy symbioza sztuki plastycznej i słownej byl niezwykle popularny w okresie baroku.

Malarstwo batalistyczne

przedstawienie scen bitewnych, pochodów wojennych, oblężeń i życia obozowego, głównie w malarstwie i grafice.

Cechy komedii molierowskiej:

•Ośmieszanie wad ludzkich –Krytyka obyczajów; •Ukazanie złożonej i wielowarstwowej psychiki bohaterów; •Komizm; Wplatanie elementów tragicznych i farsowych, czyli charakterystycznych dla farsy