Moja lekcja

relatywizm

stanowisko głoszące, że prawda jest zmienna, stopniowalna i że zależy od tego, kto coś twierdzi i w jakich okolicznościach (sofiści)

retoryka

sztuka mowienia (sofiści)

sceptycyzm

nie istnieje jedna prawda, wszystko zależy od punktu widzenia (sofiści)

spór o uniwersalia

czy w naszym świecie – obok przedmiotów indywidualnych, takich jak kamienie czy budynki – istnieją również przedmioty ogólne, czyli tak zwane uniwersalia. Kandydatami na uniwersalia są tu przede wszystkim własności, takie jak bycie czerwonym czy kulistym

zasada podwójnego skutku

czyn moze być moralnie akceptowalny nawet wówczas, gdy rodzi zły skutek o ile ten zły skutek nie był bezpośrednim celem działania. św. Tomasz

sofizmat

podstępna argumentacja

dialog dla Sokratesa

wspólne działanie mające na celu zblizenie sie do prawdy i wzajemne wzbogacenie wiedzy o porudzanych kwestiach

metoda zbijania - elenktyczna

polegała na zbijaniu argumentów rozmówcy. Sokrates udawał podziw dla wiedzy swojego rozmówcy, czym usypiał jego czujność. Pozornie niewinne pytania sprawiają, że rozmówca zaczyna błądzić, przeczyć samemu sobie i popadać w absurd i aporię.

rozumowanie indukcyjne

od szczegółu do ogółu. na podstawie obserwacji wielu przypadków potrafimy odkryć prawdę ogólną (Sokrates)

sztuka majcutyczna

zdolność Sokratesa do wyciagania od swoich rozmówców samodzielnych przemyśleń

cnota dla Sokratesa

wyłącznie wewnetrzna wartość. cecha bardzo indywidualna. należało ja rozwijać w zgodzie z samym sobą

racjonalizm etyczny

etyka soktatesa. cnota jest nauką i tylko przez rozum i wiedzę czlowiek jest w stanie odróżnić dobro od zła

intelektualizm etyczny

sprowadzanie czynu moralnego wyłącznie do rangi aktu poznania

formalizm etyczny

cnota nie ma konkretnego znaczenia

relatywizm etyczny

sokratejska etyka zostawia jednostkę na pastwę losu, nie dając żadnego kryterium etycznego do ktorego można by sie odnieść

eudajmonia

to powszechny cel ludzkich dążeń, szczęście polegające na posiadaniu najwyższej miary rozmaicie pojmowanych dóbr;

kluczowe skladniki moralności u Sokratesa

- panowanie nad sobą, -wewnętrzna wolność, -ideał samowystarczalności mędrca

ontologia platońska

nauka o bycie. powstała w celu rozwiania problemu konfliktu miedzy jednością a wielością. byt jrst wieczny i niepodzielny

teoria form (teoria idei)

Teza, że ponad zmiennym światem rzeczy materialnych istnieje świat prawdziwego bytu złożony z wiecznych i niezmiennych Form (Idei

podejście racjonalne

zaprzeczenie zmysłom i doświadczeniu jako źródłu poznania, ktore jest wyłączną domeną rozumu

proces poznania

- poziom niewiedzy, - poziom mniemania, - poziom episteme

anamneza

przypomnienje. przed urodzeniem dusza nieśmiertelnie przebywa w duszami bogów. po narodzinach zapomina o tym ale doswoadcza różnych rzeczy, bedacych kopiami form i budzi to w duszy wspomnienia

państwo idealne platona sklada sie z

strażników filozofów, strażników pomocników, obywateli wytwórców

pragmatyzm

postawa polegająca na reali- stycznej i racjonalnej ocenie rzeczywistości, analizowaniu możliwości i podejmowaniu ta- kich działań i decyzji, które będą skuteczne.

pisma ezoteryczne

przeznaczone dla wtajemniczonych (uczniów). fizyka, metafizyka, logika, nauki przyrodnicze,...

pisma egzoteryczne

przeznaczone dla szerokiego grona

Corpus Aristoteliceum

logika, fizyka, fizjologia fierwsza, etyka i polityka, estetyka

immanencja

zawieranie się czegoś w czymś

słowo

podstawowy element języka, który odnosi sie bezpośrednio do rzeczywistości

zdania

tworzone ze słów, zlożone wypowiedzi znaczące

sylogizm

rozumowanie, w którym prwne zdania są konieczną konsekwencją innych zdań. opiera sie na dedykcji

substancja

najważniensza z kategorii. zakłada istnienie i rządzi wszystkimi pozostałymi. Arystoteles

cechy esencjonalne

określa substancje. to takie cechy które nie mogą się zmieniać ponieważ gdyby się tak stało dana substancja nie byłaby już tą samą substancją

cechy akcydentalne

określa substancje. to takie właściwości które nie definiują istoty substancji

3 rodzaje dusz wg Arystotelesa

dłuższe wegetatywną posiadają rośliny, zwierzęta posiadają dusze zmysłową, ludzie posiadają duszę rozumną

metoda empiryczna

Arystoteles obserwował świat i wyciągał racjonalne wnioski

cnota

według Arystotelesa jest to zazwyczaj coś co znajduje się w połowie jest złotym środkiem między dwiema skrajnościami jednej wynikającej z nadmiaru drugiej z niedostatku

resentyment

pojęcie filozoficzne oznaczające zjawisko tworzenia iluzorycznych wartości oraz ocen moralnych jako rekompensaty własnych niemocy i ograniczeń

nihilizm

negacja, odrzucenie jako wartości tego co naprawdę jest wartością pierwszym nihilizmem jest chrześcijaństwo

philein

tłumaczone jako miłość ale również jako przyjaźń. jest to słowo które jest używane do nazywania silnych emocji uczuć do innej osoby

eran (eros)

tłumaczone jako miłość ale również pragnienie