Moja lekcja

co jest zjawiskiem atmosferycznym charakterystycznym dla Tatr

halny - wiatr typu fenowego ktory moze osiagnac predkosc 300km/h

jakie piętra klimatyczne wyróżnia się w Tatrach

1zimne pietro turni powyzej 2200m 2. umiarkowanie zimne pietro hal 1800-2200 3. bardzo chlodne pietro kosodrzewiny1600-1800 4. chlodne pietro regla gornego1200-1600 5. umiarkowanie chlodne pietro regla dolnego1000-1200 6. umiarkowaniecieplepietro pogórza

co zalicza się do gór średnich, podaj przyklady

pasma gorskie o wysokosciach do 1500m npm np Sudety i Beskidy

jakie to gory niskie przyklad

gory o wysokosci mniejszej niz 600 m npm np Gory Swietokrzyskie

z czego sa zbudowane bieszczady

z fliszu karpackiego

z naprzemianleglych warstw zlepiencow, piaskowcow, mułowców, iłowców

flisz karpacki

kiedy zostały sfałdowane skały budujące Bieszczady

w orogenezie alpejskiej

flisz karpacki jest podatny na erozje dlatego Bieszczady odznaczają się znacznie ... rzezba niz...

lagodniejsza niz Tatry

co występuje w szczytowych partiach Bieszczad, wyjasnij

połoniny - łąki gorskie skladajace sie glownie z wysokich traw

co występuje nisko w Bieszczadach

lasy jodlowo-bukowe

jaka jest największa rzeka Bieszczad

San

najgłębszy sztuczny zbiornik w Polsce, gdzie występuje?

Jezioro Solińskie, w Bieszczadach

Czym charakteryzuje sie budowa geologiczna Tatr

wystepowaniem plaszczowin - warstwy skal osadowych sfaldowanych podczas ruchow gorotworczych, oderwane i nasuniete z poludnia na polnoc

Jakie sa najstarsze skaly w Tatrach i co one tworza?

Pochodzące z karbonu granity i lupki krystaliczne tworza trzon krystaliczny

Jaka rzezba wystepuje w Tatrach wysokich i dlaczego?

Rzezba wysokogorska, sa zbudowane z granitow i lupkow krystalicznych ktore sa odporne na wietrzenie

Co jest skutkiem wietrzenia i erozji granitow w Tatrach?

Ostre granie, turnie, żleby i stożki piargowe

na jakie czesci dzieli sie sudety

Sudety Wschodnie, Środkowe i Zachodnie (wraz z Karkonoszami)

Jakie Orogenezy objęły Sudety

kaledonska, hercynska, alpejska

Z czego sa zbudowane tatry zachodnie?

z lupkow krystalicznych - odpornych na wietrzenie, dolomitow i wapieni - podatnych na krasowienie

Co powstalo wskutek dzialalnosci lodowcow gorskich w plejstocenie?

- kotly polodowcowe w ktorych utworzyly sie jeziora cyrkowe - waly moren cyrkowych i moren bocznych - doliny U-ksztaltne - progi u wylotu dolin, gdzie utworzyly sie wodospady

W Tatrach Zachodnich w skalach zawierajacych weglan wapnia zachodza ... jakie sa skutki?

Zjawiska krasowe, skutki: - jaskinie (Jaskinia Wielka Śnieżna) - bramy (Niżnia Kościeliska Brama) - wąwozy (Wąwóz Kraków) - wywierzyska (Lodowe Źródło)

Czym charakteryzuja sie rzeki i potoki Tatr?

- dużymi spadkami i wahaniami stanów wód - wystepowaniem wodospadow na progach skalnych

Czym charakteryzuje sie klimat Tatr i jaki on jest?

Panuje tam najsurowszy klimat w Polsce, charakteryzujacy sie: - najnizszymi srednimi rocznymi wartosciami temperatury powietrza - najwiekszymi rocznymi sumami opadow - najsilniejszymi wiatrami

podczas orogonezy ... obszar sudetow zostal potrzaskany na kilkanascie czesci i wyniesiony na rozne wysokosci co sie utworzylo i gdzie, jakie gory wtedy powstaly?

zrąb tektoniczny wzdluz krawedzi sudeckiej, powstaly gory zrebowe

w plejstocenie obszar karkonoszy byl modelowany przez...

lodowce gorskie

obszary Karkonoszy były modelowane przez lodowce górskie, kiedy?

w plejstocenie

co jest charakterystyczne dla karkonoszy? podaj przyklad

ostance skalne - wzniesienia bedace efektem wietrzenia fizycznego i chemicznego np Pielgrzym

czym charakteryzuja sie sudeckie rzeki

zmianami stanow wod i wystepowaniem letnich wezbran

jakie zbiorniki zbudowano na Sudeckich rzekach, podaj przykłady

System zbiorników retencyjnych i hydroenergetycznych np. Jezioro Otmuchowskie, Jezioro Nyskie

co jest najwyższym pasmem gór Świętokrzyskich

Łysogóry zbudowane glownie z piaskowcow kwarcytycznych pochodzacych z ery paleozoicznej

kiedy zostały sfałdowane góry Świętokrzyskie a kiedy zniszczone

zostaly sfaldowane podczas orogonezy kaledonskiej i hercynskiej a zniszczone w czasie faldowania alpejskiego

kiedy Lądolód przykrywał góry Świętokrzyskie

podczas zlodowacen poludniowopolskich

co powstało w trakcie mlodszych zlodowacen w klimacie peryglacjalnym

gołoborza

jakie formy krasowe wystepują w paśmie Chęcińskim gór Świętokrzyskich

- jaskinie (np. jaskinia Raj), - ostance krasowe (np. na stokach Miedzianki)

Jakie obszary obejmuje pas wyżyn

zwarte obszary o wysokosci ponad 200m npm

co i kiedy utworzyło się na obszarze Wyżyny śląskiej

zapadlisko ktore wypelnilo sie utworami skalnymi zawierajacymi poklady wegla kamiennego, podczas orogonezy hercynskiej

Z czego jest zbudowana wyzyna slaska

ze skal wapiennych

Z czego jest zbudowana główną część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej

ze skał węglanowych w których utworzyły się formy krasu powierzchniowego i krasu podziemnego

co powstało ze skał wapiennych Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej

rędziny

ten obszar w mezozoiku był za taką morską której osadzały się pokłady wapieni, piaskowców i margli

Niecka Nidziańska

co rozwinęło się w Niecce Nidziańskiej

kras gipsowy

co występuje w Niecce Nidziańskiej i z czego zostało utworzone

rędziny utworzone z wapieni i gipsów, mady utworzone z aluwiów w dolinie Nidy, gleby płowe utworzone z lessów

wyżyna Lubelska i Roztocze są pokryte grubą warstwą ... powstały z niego

lessu, gleby brunatne i czarnoziemy

wskutek wycięcia lasów w warstwach lessu powstały

formy erozyjne np. wąwozy i parowy

kiedy lądolód przykrywał pas Nizin

podczas Zlodowacen południowopolskich ich i zlodowaceń środkowopolskich

jak nazywamy krajobraz pasa Nizin

staroglacjalny

W rzeźbie pasa Nizin wyróżnia się:

- wysoczyzny morenowe, - waly moren czolowych, - rowniny akumulacyjne, - pradoliny, - szerokie doliny rzeczne

jak zostały ukształtowane pradoliny

przez wody z topniejącego lądolodu

co wykształciło się w pasie nizin

- gleby płowe, - czarne ziemie, - czarnoziemy, -gleby torfowe

Sztuczne zbiorniki na obszarze Nizin

jezioro Zegrzyńskie, jezioro Turawskie, Jeziorsko

główna cecha krajobrazu pasa Nizin

brak jezior polodowcowych

Ze względu na dużą rozciągłość równoleżnikową klimat pasa nizin jest zróżnicowany, z czym to sie wiaze?

ze wzrostem kontynentalizmu z zachodu na wschód

Z czym Pokrywa się południowa granica pasa pojezierzy

Z zasięgiem zlodowaceń północnopolskich

jaki krajobraz występuje w pasie pojezierzy

mlodoglacjalny

charakterystyczne elementy rzeźby młodoglacjalnej pojezierzy:

- wysoczyzny moreny dennej, - obniżenia bezodpływowe, - ciągi wzgórz morenowych, - pagórki kremów i drumlinów, wały ozów, - stożki i pokrywy sandrowe, - rynny podlodowcowe, - pradoliny.

Najbardziej charakterystyczna cecha krajobrazu pojezierzy

występowanie dużej liczby jezior

typy genetyczne jezior przeważające w pasie pojezierzy:

jeziora rynnowe, morenowe i oczka polodowcowe

na pojezierzach występuje

gęsta sieć rzek i strumieni

ze względu na nieco większej wysokości bezwzględne na pojezierzach notuje się

niższe średnie wartości temperatury powietrza i większe roczne sumy opadów atmosferycznych

jakie gleby wystepują na pojezierzach

-gleby płowe, czarne ziemie, - gleby bielicowe i gleby rdzawe

podaj przykład pradoliny występującej w pasie Pobrzeże

pradolina Redy-Łeby

jaką wysokość mają Wysoczyzny moreny dennej w pasie Pobrzeży

do 50 m npm

Wskutek czego zostały ukształtowane linia brzegowa i rzeźby pobrzeży

- erozji brzegu przez fale i prady morskie, - akumulacji piasków formie mierzei, - akumulacji materiału niesionego przez rzeki w zatokach

Wystepują dwa typy wybrzeży

niskie, klifowe

co cechuje klimat Pobrzeży

większe niż w pozostałych częściach kraju roczne sumy opadów mniejsze roczne amplitudy temperatury powietrza silne wiatry i występowanie Bryzy

W miejscu dawnej Zatoki morskiej w wyniku akumulacji osadów aluwialnych pochodzących z wisly co powstalo

Żuławy wiślane

omow teren zulaw

osiaga wysokosc do 10m npm, 30% jego powierzchni zajmują depresje

co powstało z osadow aluwialnych Żuław Wiślanych

mady

występowaniem czego charakteryzuje się sieć rzeczna na pobrzeżach Bałtyku

- licznych krótkich rzek, - odcinków ujściowych najdłuższych rzek w kraju