Oporność bakterii

Konsekwencje stosowania antybiotyków w rolnictwie (3)

duża część bakterii zasiedlających mięso jest odporna na wiele antybiotyków, transfer oporności ze zwierząt na ludzi, transfer oporności z niepatogenów na patogeny

opornośći - definicja

zdolność drobnoustroju do opierania się antybiotykowi

oporność - wskaźnik

wzrost wartości MIC

tolerancja na lek - definicja

bakteria nie ginie, ale nie rośnie, nie dzieli się. Bakteriostaza

Czynniki tolerancji na lek (2)

stan fizjologinczy (głodzenie -> spowolnienie wzrostu -> większa tolerancja). miejsce infekcji - trudna dostępność w kościach czy na zastawkach

oporność krzyżowa - definicja

oporność na 1 lek -> oporność na inne leki z danej grupy

oporność równoległa - definicja

oporność na 1 lek -> oporność na leki o podobnych działaniu

Zależność od antybiotyku

na skutek mutacj; np. szczep tbc z mutacją rybosomalnych podjednostek 8S i 12S -> antybiotyk konieczny do złożenia rybosomu

przetrwanie części populacji przy stosowaniu antybiotyku

glikokaliks lub film bakteryjny - bakterie na zewnątrz chronią te w głębi kolonii

Jakie antybiotyki wiąże hemoglobina?

tetracykliny i penicyliny

Niskie pH zmniejsza aktywność (3)

aminoglikozydów, erytromycyny, klindamycyny

Niskie pH zwiększa aktywność

chloroteteracykliny

Jakie leki dobrze penetrują komórki i zwalaczają patogeny wew kom(Salmonella, tbc, chlamydia)

makrolidy, azalidy

Jakie lei słabo wnikają do komórek

beta-laktamy i aminoglikozydy

transfer pionowy

zachodzi na skutek podziałów

transfer pionowy - przykład oporności

mutacja genu gyrazy -> oporność na chinolony

transfer horyzontalny

zachodzi między bakteriami różnych gatunków/rodzajów

drogi transferu horyzontalnego (3)

koniugacja, transdukcja (przez fagi), transformacja (DNA z podłoża)

geny oporności mogą być zlokalizowane...

na chromosomach, plazmidach, transpozonach, integronach

oporność chromosomalna

powstaje na skutek mutacji, istotna dla transferu pionowego

oporność chromosomalna - przykłady

E. coli - eryC (na erytromycynę) linB (na linkomycynę). gen bla u S. aureus - penicylina

oporność plazmidowa

najistotniejsza, ilość kopii plazmidu może definiować stopień odporności

oporność transpozonowa

duża mutagenność, ważne źródło oporności wielolekowej

integrony

są mobilne jak transpozony, naturalny system klonowania i ekspresji kaset genowych, występują w chromosomach, plazmidach i transpozonach.

Z jakim rodzajem oporności należy wiązać kasety z "bla" lub "oxa" w nazwie?

z wytwarzaniem _b_eta-_la_ktamaz

Z jakim rodzajem oporności należy wiązać kasety z aa... w nazwie?

na aminonoglikozydy i wytwarzanie adenylo- i acetylo- transferaz aminoglikozydowych (faktycznie aa)

Z jakim rodzajem oporności należy wiązać kasety z "clm" lub "cat" w nazwie?

na chloramfenikol i wytarzaniem acetylotranzferazy chloramfenikolowej (ogólnie te kasety, która zaczynają się na c odpowiadają za oporność na chloramfenikol)

Z jakim rodzajem oporności należy wiązać kasety "sat"?

na streptomycynę i wytarzanie acetylotransferazy streptomycyny (to już 3 acetylotransferaza...)

Z jakim rodzajem oporności należy wiązać kasety z "dfr" w nazwie?

z odpornością na trimetoprim i zwiększenie stężenia/modyfikacja? reduktazy dihydrofolianowej (_d_ihydro_f_olate _r_eductase - nazwa kasety odpowiada jej działaniu)

Jakie mechanizmy oporności znasz (7)

1. modyfikacja miejsca działania leku 2. inaktywacja enzymatyczna leku 3. hamowanie transportu dokomórkowego (zmiana w bud błony, pogrubienie mureiny) 4. wytwarzanie alternatywnego szlaku metabolicznego 5. zwiększenie stężenia hamowanego enzymu (dhf) 6. transport aktywny na zewnątrz 7. zmniejszenie aktywności enzymu aktywującego lek

Oporność ma chinolony - mechanizm (3)

mutacje gyrazy, pompy MDR, mutacja genu poryny OmpF - zmniejszenie wnikania

Oporność na ansamycyny (rifampicyny)- mechanizm

mutacja podjednostki beta polimerazy RNA rpo-beta => hamowanie wiązania

Oporność na aminoglikozydy - mechanizm (4)

enzymatyczna modyfikacja, metylacja 16S rRNA, mutacja 16S rRNA, zmiana przepuszczalności osłon

Oporność na tetracykliny - mechanizm (3)

enzymatyczna inaktywacja, uuwanie - pompy H+, ochrona rybosomu (białko Tet)

Oporność na makrolidy, linkozamidy, streptograminy - mechanizm (4)

metylacja 23S rRNA, mutacje w genach białek podjednoski 50S rybosomu, inaktywacja enzymatyczna (esterazy, transferazy, fosforylazy, hydrolazy), aktywne usuwanie kasety ATP, transportery MFS - zależne od H+

Oporność na wankomycynę- mechanizm

synteza zmienionych prekursorów mureiny

Oporność na b-laktamy (3)

betalaktamazy, np. gen Amp, klasy A-D, modyfikacja (zmniejszenie światła) lub brak poryn w błonie zewnętrznej, zmiana powinowactwa PBP

Oporność na sulfonamidy (3)

wytwarzanie zmodfikowanej syntazy dihydropterynianowej(DHPS), kodowanej przez gen plazmidowy, nadprodukcja PABA, nadprodukcja DHPS

Oporność na trimetoprim (2)

nadprodukcja reduktazy dihydrofolianowej (DHFR), DHFR o zmniejszonym powinowactwie do trimetoprimu

Fenotyp: inaktywacja leku

penicyliny, chloramfenikol

Fenotyp: usuwanie leku

tetracykliny

Fenotyp: substytucja blokowanej cząsteczki

sulfonamidy, trimetoprim

Fenotyp: zmiana powinowactwa białka

chinolony, b-laktamy

Szczepy MDR (przykłady)

Shigella, Salmonella, Campylobacter

Szczepy penicylino, tetracyklino i chinolono oporne

N. gonorrhoeae

G+/G- a przechodzenie leków przez ścianę komórkową

leki stosunkowo łatwo przechodza przez ścianę G+, natomiast w G- potrzebują systemu transportowego.

Zmiana przepuszczalności ściany a oporność na antybiotyki

zwykle wywołuje oporność na całą grupę

Na jakie antybiotyki może być oporne: SA

metycylina-> krzyżowo b-laktamy, aminoglikozydy, chinolony, glikopeptydy

Na jakie antybiotyki może być oporne: Heamophilus influenzae

ampicylina, chloramfenikol, kotrimoksazol

Na jakie antybiotyki może być oporne: Streptococcus pneumoniae

penicyliny, makrolidy

Na jakie antybiotyki może być oporne: Enterobacteriaceae

penicyliny, cefalosporyny, aminoglikozydy, tetracykliny, chinolony

Na jakie antybiotyki może być oporne: Pseudomonas aeruginosa

penicyliny, cefalosporyny, aminoglikozydy, chinolony, karbapenemy - szczepy MDR

MRSA - definicja (3)

1. obecność genu mecA (koduje białko PBP2a) 2. MIC dla oksacykliny >2mg/l lub metycyliny >4mg/l. W efekcie peptydoglikan ma tę samą funkcję ale inną budowę(?! a nie chodzi tu o VISA?!)

MRSA - leczenie (9)

wankomycyna, klindamycyna, kotrimoksazol, tetracykliny, lewofloksacyna, - nowe antybiotyki: linezolid, chinuprystyna-dalfoprystyna, daptomycyna, lizostafina (endopeptydaza - obecnie niestosawny), terapia kombinowana

VISA - definicja

SA odporne na wankomycynę, wynik zmiany w biosyntezie peptydoglikanu, jego pogrubienie i zmniejszenie przenikalności oraz zmiana nici strukturalnej wiążącej wankomycynę

VISA - kryterium MIC

>=32ug/ml

C. difficile - jakie antybiotyki mogą wywołać najłatwiej

klindamycyna, aminopenicyliny (ew. +kwas klawulanowy), cefuroksym/cefotaksym, tetracykliny, rifampicyna

C. difficile - epidemiologia

15-25% biegunek poantybiotykowych,

C. difficile - droga zakażenia

p.o.

C. difficile - patogeneza

zmiana flory bakteryjnej -> zasiedlenie przez C. difficile -> produkcja toksyn: A(enterotoksyna) i B (cytotoksyna) -> mediowanie stanu zapalnego,-> zwiększenie przepuszczalności ścian jelita -> wydzielanie płynów + krwotoki -> colitis -> rzekomobłoniaste zap. j. grubego, megacoln, perforacja

C. difficile -czynniki ryzyka

atybiotyki j/w, inne leki: IPP, H2-blokery, NLPZ (z wyjątkiem ASA), środki przeczyszczające, narkotyki, leki stosowane w kolkach jelitowych (zwalniające perystaltykę), wiek >65lat, chemioterapia/IS

C. difficile - leczenie

zaprzestanie podawania antybiotyku, nawodnienie, leki w ciężkim stanie (metronidazol -250mg 3-4x dzienne 10-14d!!! przy chorych nerkach i wątrobie /wankomycyna 125mg 4xdzienne 10-14dni!!! w niewydolności nerek)

C. difficile - profilaktyka (6)

1. ostożnie przy podawaniu antybiotyków 2. antybiotyki o wąskim spektrum 3. unikanie antybiotyków związanych z infekcją c. difficile, 4. stosowanie antybiotyków rzadko wywołujących biegunki 5. izolacja zakażonych pacjentów 6. staranne mycie rąk

Antybiotyki rzadko wywołujące biegunki (5)

makrolidy, aminoglikozydy, sulfonamidy, wankomycyna, tetracykliny