pan tadeusz

epika

gatunek literacki zdarzenia w centrum bohaterowie czas miejsce opisy narrator

epos

gatunek literatury pięknej epicki powstały w antyku wierszowany prezentuje dzieje

fabuła

układ zdarzeń w świecie przedstawionym utworów epickich i dramatycznych

ordynacja

majątek rodowy który przechodził jako niepodzielny i niezbywalny na jednego spadkobiercę

wątek

ciąg zdarzeń o więzi przyczynowo-skutkowej skupionych wokół jednej postaci

12 zgłoskowiec

rozmiar wiersza sylabicznego

francuszczyzna

postawa charakteryzująca się zaopatrzeniem w osiągnięcia kultury francuskiej

Zaścianek

wieś zamieszkana przez drobną szlachtę

szlachta

wyższa warstwa społeczna wywodząca się ze stanu rycerskiego w społeczeństwie feudalnym

kosmopolityzm

postawa społeczna zakładająca że ojczyznę człowieka jest cały świat zmiana bohatera kosmopolity na patrioty na przykład hrabia

średniówka

punkt podziału który dzieli wers na dwa (wydzielone cenzurą)

inwokacja

liryczny fragment będący rozwiniętą rozbudowaną apostrofą skierowaną do bóstwa z prośbą o natchnienie

porównanie homeryckie

rodzaj porównania w którym drugi człon jest rozbudowany obrazem poetyckim

Dworek szlachecki

wiejski budynek mieszkalny dla szlachty czyli Właścicieli i posiadaczy ziemskich klasy społecznej dominującej w życiu politycznym

co to tabakiera

pojemnik ozdobne pudełko przeznaczone do przechowywania tabaki czyli sproszkowanego i zazwyczaj aromatycznego tytoniu

zajazd

zajęcie siłą w czyjejś posiadłości będące samowolną egzekucją w roku sądowego

żupan

Staropolska męska szata noszona jako szata wierzchnia długa suknia z rękawami zapinana na rząd guzików

kontusz

Szata z rozciętymi od pach do łokci rękawami

Wyjaśnij tytuł i podtytuł Pan Tadeusz

nawiązanie do postaci która reprezentuje nowy młode pokolenia szlachty w których rękach widziano losy Polski jest to również nawiązanie do Tadeusza Kościuszki po którym bohater otrzymał imię

Wyjaśnij tytuł ostatni zajazd na Litwie

ostatnie zajęcie siłą posiadłości jako egzekucja w roku sądowego dokonana przez stronę która wygrała proces Spotykają się dwie rodziny Horeszków i Soplicy które toczą spór o zamek

Wyjaśnij tytuł historia Szlachecka

książka opowiada o dziejach ówczesnej szlachty pokazuje postawę wobec sytuacji politycznej

Wyjaśnij tytuł w 12 księgach wiersza

Pan Tadeusz pisany jest wierszem w 12 księgach karta Księga ma swój tytuł i przebieg wydarzeń książka napisana jest 13 z głoskowcem czyli każdy wers ma 13 sylab

Dlaczego Pan Tadeusz to epopeja narodowa

ma cechy liryki epiki i dramatu co upodabnia go do eposu uczy nas miłości i oddania do ojczyzny bogaty opis przyrody i postaci autor bardzo drobiazgowy opisuje zdarzenia. istotą epopei jest ukazanie społeczności w momencie przełomowym

Udowodnij że stolnik to patriota

podjął walkę z moskalami pielęgnuje tradycje zwyczaje i obyczaje szlacheckie był magnatem popierał Konstytucję 3 maja

Udowodnij że to patrioci sędzia

jego dom przepełniony atrybutami związanymi z Polską szlachtą zegar wygrywający mazurka obrazy Patriotów tabaka utrzymuje tradycje z radością gości polską szlachtę udziela pomocy szlachcie po bitwie z moskalami

ksiądz Robak czemu to patriota

walczył u boku Napoleona był emisariuszem przekazuje informacje polityczne organizuje powstanie walczy za ojczyznę przygotowuje i pobudza szlachtę do powstania na Litwie

Udowodnij że Jankiel to patriota

sprzeciwia się gerwazmy które podburza szlachty to zajazdu soplicowa koncert na którym opowiada historię bez używania słów na przykład uchwalenie Konstytucji czegoś jego Maja powstanie legionów

Udowodnij że Maciek nad mackami to patriota

uczestniczył w konfederacji barskiej i powstanie kościuszkowskim nie popierał za jazdę na Soplicowo bronił Soplicowo podczas ataku Moskal

Kim był hrabia

zaręczony z różą daleki krewny Horeszków po kądzieli artysta wrażliwy na piękno malarz zapragnął miedzi zamek dlatego wszedł w spór z sędzią niepunktualny ubiera się według angielskiej mody lubi romantyczne widoki dziwak

Kim była Telimena

adoptowana przez Horeszków daleka krewna sędziego opiekunka Zosi zaręcza się z Rejentem dojrzała kobieta pragnie dobra Zosi modnie się ubiera pewna siebie wie czego chce uwodzi Tadeusza kobieta kokieterka szanowna tuszuje oznaki starości życiowe doświad.

Kim była Zosia Zosia

zaręczyła się z Tadeuszem córka Ewy horeszkówny i wojewody ma około 14 lat wychowana przez ciotke Telimene docenia życie na wsi chwilach grozy zachowuje się odważnie ma dobre serce skromna lubi pracę gospodarcze uprawianie ogródek oraz hoduje drób

Kim jest stolnik

Magnat właściciel licznych wsi najwyższa osoba w powiecie ostatni z rodu Horeszków zabity przez Jacka S. przeciwnik Targowicy człowiek majętny nie szanuje uczuć swojej córki Ewy cieszył się szacunkiem u szlachty żył jak prawdziwy arystokrata wnuczka Zosia

Kim jest Wojski

daleki krewny sędziego gra na rogu przyjaciel sędziego Rezydent nie ma własnego majątku gawędziarz zastępuje pana sędziego córka Marta zmarła przed ślubem

Kim jest podkomorzy

urzędnik powiatowy szanowany obywatel ojciec to wojewoda nowogrodzki zajmuje najwyższe miejsce za stołem talent dowódczy to on oczyszcza imię Jacka przewodniczyły sądu granicznym posiada niezwykłą tabakierę ofiarowaną przez króla interesuje się astronomią

Kim jest sędzia

stryj Tadeusza brat Jacka Soplicy uczył się w szkole Jezuickiej syn podczaszyca jest młodszym synem. zaręczony z Martą hreaczeszanką opiekun Tadeusza dbał o tradycje właściciel soplicował łaskawy pan gościnny pozostał kawalerem bierze udział w polowaniu

Kim jest Gerwazy

stary i wierny sługa Horeszków trwały i zaciętym mściciel zbrodni dokonanej na stolniku pełni funkcję klucznika lojalne wspiera konstytucję czego Maja ubogi nosił liberię mściwy brak rozsądku nazwisko rębajło

Kim jest Maciek nas maćkami

sędziwo szlachcic przewodniczący zastępowi dobrzyńskich mądry honorowy jest dla wszystkich wielkim autorytetem najstarszy z rodu miał 72 lata bronił ojczyzny męski przeszedł przez wiele partii Nienawidził moskal

określ czas i miejsce Pana Tadeusza

rok 1811 pora roku lato Od piątku przyjazd Tadeusza do soplicowa do wtorku bitwa z moskalami. Księgi 11 i 12 wiosna 1812 rok miejsce Litwa okolice Nad Niemnem Soplicowo Dworek sopliców zamek Horeszków Dobrzyń okolice zalesiono z polami uprawnymi

Scharakteryzuj narratora

wszechwiedzący na przykład w opisach przyrody dygresja podczas spowiedzi mówi Jacek Soplica pierwszoosobowy o dziejach zamku opowiada Gerwazy i trzecioosobowy

może to ostatni Polonez lub pierwszy co nie przyszło łatwo uszanować trzeba

wolność i zgoda narodowa to bardzo trudna wartości na które trzeba zapracować I oni walczyć dlatego zasługują na wielki szacunek

dzieje Jacka Soplicy

zaręczona Rejenta bolesna lubiła Chwalić się swoimi znajomościami i sugerować się powodzeniem u mężcz. dojrzała lubi zwracać na siebie uwagę ubiera się w modne rzeczy by przypodobać się mężcz. ma 40 lat ceni literaturę francuską malarstwo wykształcona

przyroda w Panu Tadeuszu

Tadeusz bardzo ceni polską przyrodę i dostrzega piękno krajobrazu ojczystego hrabia bardzo dużo podróżował i wiele wiedział i nie rozumie jak można tęsknić do obrazu ojczystego w przyroda cechuje się mądrością i duszą a człowiek z nią współistnieje

Koncert Jankiela kto grał na czym

Jankiel na cymbałach

uchwalenie Konstytucji 3 Maja

wszyscy są szczęśliwi radości zostaje powołana Rzeczpospolita Polska muzyka skoczna pełna nadziei

Targowica

Jankiel wyraża swoje zażenowanie i Pogardy dla twórców w Targowicy nastrój słuchaczy zmienia się stają się smutnie i zatrwożeni Wszyscy sądzą że to był akt zdrady

rzeź Pragi

straszliwa masakra ludności dzielnicy Warszawy Pragi zarówno muzyk i słuchacze potępują ten zbrodniczy akt I czują od razu do własnych wspomnień z tym wydarzeniu zginęło wtedy wiele niewinnych kobiet starców i dzieci

powstanie legionów

walka o wyzwolenie narodowe Sochaczew zadumie pospuszczali głowy i zamyślali się

marsz triumfalny

Mazurek Dąbrowskiego słuchacze niezwykle się ożywili otrząsając się z przykrych wspomnień zapanowała radość w sercach Polaków narodziły się nowe nadzieje na odzyskanie Wolności związane ze sprawą Napoleona na Rosję ludzie przyłączyli się do śpiewania

polowanie punkty

1pojawienie się Niedźwiedzia na skraju lasu 2wyruszenie obławy 3wypuszczania psów 4wytropienie Niedźwiedzia 5wbiegnięcie Strzelców do lasu mimo zakazu Wojskiego 6atak niedźwiedzia na hrabiego i Tadeusz 7strzały ratujące życie mężczyzną oddane przez robaka

polowanie Co daje

polowanie mimo rywalizacji wzmacnia wspólnotę szlachty i mężczyźni mogą udowodnić swoją męskość

Soplica Patriota i Dobry gospodarz

dwór sopliców jest przykładem tradycji pan to sędzia dba o zachowanie patriotycznej postawy wśród krewnych i znaj. okazuje gościnność ludziom szanuje tradycje kolejności zasiadania przy stole i spaceru stosuje zwroty grzecznościowe zachowuje konwersacje

co umieścisz na plakacie i dlaczego

Tadeusza jako nawiązanie do tytułu tabakiery jako rzecz która była bardzo ważna dla szlachty w tamtych czasach dwukonną bryczkę ponieważ Tadeusz przyjechał bryczką do soplicowa Dworek wśród pól ponieważ akcja toczy się w Dworku szlacheckim

Inwokacja Inwokacja Inwokacja na początku

adresaci inwokacji to Litwa i Matka Boska przedstawienie Litwy jako Ukochany kraj za którym tęskni prosi Matkę Boską o przeniesienie duszy do utraconego kraju lat dziecinnych oraz dowiadujemy się że był emigrantem mówi o cudownym uzdrowieniu swojej osoby

jak jest ukazana Pan Tadeusz

ukazana jest jak baśń w idealizowana szlachta w obliczu zagrożenia potrafi się zjednoczyć i pogodzić

w jakich okolicznościach I dlaczego został napisany Pan Tadeusz

czerwiec 1832-1834 w Paryżu wielka tęsknota za Litwą chęć oderwania się od sporów emigracyjnych miłośc ojczyzny przypomnienie historii polskich obudzenie nadziei która towarzyszyła uczestnikom kampanii napoleońskiej utrwaliwienie i rozsławienie obyczajów

wykształcenie w Panu Tadeuszu

sędzia Uczył się w szkole Jezuickiej gdzie uczono dyscypliny religii łaciny. wychowywano go na konserwatyzmie i tradycjonalistę Tadeusz uczył się w szkole i był w wojsku Miał sporo wiedzy ale sędzia uważał że brakuje mu dobrego wychowania ogłady i manier