Pobieranie materiałów do badań

Za długo staza a skład krwi; alkohol

Zagęszczenie, podwyższenie białka całkowitego, albumin, Hb, Ca i K; alkohol - po 48h wzrost GGT i obj. erytrocytów (MCV)

Pobieranie krwi z wenflonu

Tylko w wyjątkowych przypadkach (hipowolemia, kruche żyły), pierwsze 5ml odrzucić, przepłukać wenflon przed i po, nie używać jej do badania układu krzepnięcia

Kiedy pobierać krew po zakończeniu wlewu dożylnego

po 30 minutach, a po kilkunastu godzinach u pacjentów żywionych parenteralnie preparatami tłuszczowymi

Normy Hb, erytrocytów (RBC), leukocytów (WBC) i hematokrytu (Ht)

Mężcz, Kobiety: Hb 7,45-10,55, 6,82-9,31; RBC 3,9-5,7 [x10^12], 3,5-5,2; WBC 4-10 x10^9; Ht 0,40-0,54, 0,37-0,47

Normy trombocytów (PLT) i OB

Mężcz. Kobiety: PLT 150-400 x10^9; OB 3-6 po 1h, 3-10 po 1h

Zawartość we krwi Na+, K+, Ca2+, Mg2+ i Cl-

Na+ 135-145; K+ 3,5-5,0; Ca2+ 2,15-2,55; Mg2+ 0,7-1,05; Cl- 95-105 [mmol/L]

Zawartość we krwi glukozy, białka całkowitego, mocznika i fibrynogenu

Glukoza 3,3-5,5 mmol/L; białko 60-80g/L; mocznik <8,3mmol/L; fibrynogen 2-5g/L

Mocz do badań - ile, jaki strumień, kiedy

10-100 ml (wyjątek to dobowa zbiórka), ze środkowego strumienia, przy pierwszym porannym oddaniu moczu

Przeciwwskazania do badania ogólnego moczu

Stany zapalne i ropne ujścia cewki moczowej, miesiączka, upławy, zapalenie dróg rodnych, gdy nie można zabezpieczyć ich tamponem

Mocz do badania ogólnego

50-100 ml, przed - podmycie, do czystych pojemników nie z worka przy założonym na stałe cewniku, przechowywanie w lodówce

Mocz do badania bakteriologicznego

możliwy fałszywie ujemny wynik przez oziębienie; do jałowych pojemników, 10 ml, przed - podmycie, transport w 30-37*C

Dobowa zbiórka moczu - wskazania, zasady

zapalenie nerek, niewydolność nerek, cukrzyca, zaburzenia metaboliczne; do JEDNEGO naczynia wszystko przez 24h

Mocz z dobowej zbiórki do badań - jak przygotować

wymieszać drewnianym mieszadłem, 50-100ml pobrać

Konserwanty w dobowej zbiórce moczu

jeśli chce się zbadać: stęż. kw. wanilinomigdałowego (15ml 6N HCl), kw. 5-hydroksyindolooctowego (25ml kw. octowego i 3ml Toluenu); aldosteronu/serotoniny (kw. octowy lodowaty); porfiryn (ochrona przed światłem)

Wartości prawidłowe moczu

1-2L/dobę, jasno-ciemnożółty, klarowny, po oziębieniu mętny, zapach amoniakalny, gęstość 1,008-1,040, pH 4,5-8,5

Wskazania do pobierania plwociny

podejrzenie gruźlicy, ropień i rak płuc, zapalenie dróg oddechowych, rozstrzeń oskrzeli, kontrola leczenia

Przeciwwskazania do pobrania plwociny

wycieńczenie i osłabienie, chory nieprzytomny, stany ropne w ustach i gardle

Właściwości plwociny

Ok-przezroczysta, wodnista, (bez)barwna/-wonna; Gruźlica-grudkowata, ropna, 3 warstwy, cuchnie; zator-krwista; obrzęk płuc-pienista, jasnoczerwona

Ułatwienie odkrztuszania wydzieliny do badań

Oklepanie, drenaż ułożeniowy, nawodnienie, inhalacja 10% NaCl w aerozolu o temp. 50*C

Pobieranie plwociny - zasady

przechowywać w temp. pokojowej, przed antybiotykiem albo 2 dni po odstawieniu, jeśli pobiera się przez cały dzień albo kilka to do pojemnika trzeba dodać 20-30ml 10% Na3PO4

Wymaz z gardła - przeciwwskazania, przechowywanie

Silny odruch wymiotny; do labu w ciągu 2h albo na podłożu transportowym w temp. pokojowej; jeśli bad. wirus. - w probówce z 1-2ml 0,9% NaCl

Wymaz z odbytu - wskazania

zatrucie jadem kiełbasianym (botulizm), niemożność pobrania próbki kału, zakażenie z: wysypką, objawami z OUN, objawami z ukł. pokarmowego i odddechowego

Wymaz z odbytu - głębokość i metody

na głębokość 4-5cm, jeśli badanie parazytologiczne to metoda: wycieru NIH Halla-zwilżony wodą celofan na szklanej pałeczce, Grahama-przylepiej na odbyt i potem na szkiełko podstawowe

Wymaz z odbytu - podejrzenie czerwonki, przechowywanie

jeśli czerwonka - musi być podłoże, przechowywać w temp. pokojowej na podłożu albo bez ale w 2h do labu

Pobieranie kału - ile, wspomaganie?

1-2ml, bez środków wspomagających/przeczyszczających/lewatywy

Przeciwwskazania do pobierania kału

Krwawienie z żylaków odbytu, menstruacja

Przechowywanie materiałów do badań

mocz i plwocina do ogólnych - lodówka, mocz do bakteriologicznych - 30-37*C, mocz dobowy - w 4*C, wymaz z gardła i odbytu - pokojowa

Kał do badania: bakteriologicznego, ogólnego, wirusologicznego

Bakt: 3x przez 3 dni z ropą/śluzem, do lab w 1h/w chłodziarce 4-8*C; ogólne: 3 dni przed nie jeść niczego zmieniającego wygląd; krew: 3 dni przed dieta bez: mięsa, bananów, chrzanu i zielonych jarzyn, bez wit. C, żelaza i bromu, stolec z kilku wypróżnień

Kał do badania wirusologicznego i parazytologicznego

Wirus.: 5-10g, do lab od razu/w temp. -20*C, transport w termosach z suchym lodem; parazyt.: pobieranie 3x co 3-5dni, do czystych pojemników->do naczyń transportowych, 10g, jeśli szukanie tasiemca to przesyła się cały oddany kał, stolce luźne konserwować

Wartości prawidłowe kału

100-300g/dzień, 2-3razy/dzień do 2-3razy/tydzień, uformowany, domieszki to niestrawione resztki, liczba drobnoustrojów w 1g to 2,5-10 x10^9

Wskazania do pobrania treści żołądkowej

choroba wrzodowa, zatrucie, ocena skuteczności wagotomii, podejrzenie gruźlicy i raka żołądka, niedokrwistość złośliwa,

Przeciwwskazania do pobrania treści żołądkowej

żylaki przełyku, tętniak aorty piersiowej, oparzenia jamy ustnej i gardła, ciąża (w MAO), polipy nosa, brak podniebienia twardego

Pobranie treści żołądkowej - zasady

12h przed na czczo, bez leków pobudzających sok żołądkowy i HCl i rozkurczowych, zdjęcie okularów/soczewek, zmycie makijażu, podczas badania odciąga się całą treść z żołądka (nie bada się jej)

Sprawdzanie położenia zgłębnika - metody

Wstrzyknięcie 5-10ml powietrza (potem odciągnąć), aspiracja treści na papierek lakmusowy, wstrzyknięcie 1-2ml NaCl (odciągnąć)

BAO - badanie

Podstawowe wydzielanie kwasu solnego; treść odciąga się co 3-5min przez 1h

MAO - badanie

Maksymalne wydzielanie kwasu solnego; podaje się podskórnie 6μg/kg m. c pentagastrynę, treść zbiera się przez 1h po: 15 min, 30, 45 i 60

PAO

Szczytowy wyrzut jonów H; dodaje się 2 najwyższe wartości 15-min frakcji i mnoży x2

Wartości prawidłowe BAO, MAO, PAO

BAO: 50-150ml; MAO: 20-250ml; PAO: mężcz. 11-25mmol/h, kobiety 6-15mmol/h (BAO<MAO<PAO)

Sonda żołądkowa z histaminą - po co, leki, przeciwwskazania

Do pobudzenia HCl, po 15min domięśniowo 1amp Phenazoliny i 75mg Pipolphenu/1ml Dipherganu, 1h po rozpoczęciu badania podać histaminę podskórnie; przeciw: alergie, dychawica, ciąża, nadciśnienie

Sonda żołądkowa z insuliną - po co, ile, wynik ujemny

Aby sprawdzić doszczętność wagotomii (przecięcie nerwu błędnego; insulinę dożylnie 0,1-0,2j/kg m. c; treść pobierana przez 2h co 15min, wynik ujemny, gdy wydzielanie HCl nie jest wyższe niż BAO = wszystko przecięte

Pobieranie popłuczyn żołądkowych na obecność gruźlicy

do żołądka podaje się 100ml NaCl, wszystko się aspiruje i przelewa do jałowej kolby

Pobieranie popłuczyn żołądkowych do badania cytologicznego

2-3h przed 2 szkl. herbaty/wody; silnym strumieniem wprowadzić 300ml NaCl/r-ór Ringera 37*C, 3-5 razy aspirować i wstrzykiwać z powrotem, opróżnienie całości (nie bada się), znowu 300ml i aspiracje, ugniatanie brzucha i pobranie całości do badania

Przeciwwskazania do pobierania treści dwunastnicy

wyniszczenie i osłabienie, tętniak aorty, niewydolność krążenie, dusznica bolesna, zapalenie trzustki i dróg żółciowych

Powody braku żółci A i B

A - zatkanie przewodu żółć. wspólnego lub brodawki Vatera, kurcz zwieracza bańki Oddiego; B - zaczopowanie przewodu pęcherzykowego, kurcz zwieracza Lutkensa, niekurczenie się ścian pęch. żółc.

Pobieranie treści dwunastnicy - żołądek, jak daleko

Całą treść się odciąga i wylewa, potem zgłębnik wkłada się dalej na 75-80cm

Wkładanie zgłębnika do dwunastnicy

Najpierw do żołądka 45-50cm, potem ułożenie na prawym boku z poduszką pod miednicą i połykanie do 75-80cm w ciągu 20-30min

Żółć A, żółć B, żółć C - skąd, wygląd

A - główne przewody żółciowe, jasnożółta i przejrzysta; B - z pęcherzyka żółciowego, ciemnobrunatnozielona; C - z wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych, wodnista, złotojasna

Kolejność uzyskiwania żółci z dwunastnicy

Najpierw A, po 20-40ml wstrzyknięcie 30ml 37*C MgS->żółć B, po 30-50ml wypływa żółć C

Ciśnienie a żółć

Prawidłowe (1,5-2,5kPa) - 15ml/kg m. c/dobę; >2 kPa żółć białą; 3,5kPa brak żółci

Jak pokonać kurcz odźwiernika

wprowadzić do żołądka r-ór wodorowęglanu sodu, albo dożylnie 10mg Metoklopramidu