Polski romantyzm

bohater werteryczny

cechuje go brak zdecydowanego działania i logicznego podejmowania decyzji, widzenie świata przez pryzmat marzeń, uczucie bezcelowości życia, dążenie do samozagłady zazwyczaj z powodu odrzuconej milosci

Wallenrodyzm

posługiwanie się podstępem i zdrada w celu uzyskania szlachetnego celu

bohater bajroniczny

indiwidualiata buntownik sobą niezwykle tajemniczą stawiająca czoła przeciw zastanym normą spolecznym

kreacjonizm

Postwa uznającą dzieło sztuki za wytwór wyobraźni, intucji i uczucia twórcy. talent pozwala stworzyć w sztuce nowe swiaty

In statu nascendi

określenie uchwyconego przez artyste momentu jakiegoś zjawiska

list poetycki

w takim wierszu nadawca kieruję swoją wypowiedź do określonego adresata. jest to liryczne wyznanie zawiera treści miłosne, metapoetyckie lub filozoficzne

kontemplacja

głębokie rozważanie, rozpamiętywanie będące forma refleksji. Może być to element natury, lub mankament filozoficzny

hamletyzm

postawa wahania się i ciągłego niezdecydowania np w sprawie podjęcia jakiś działań lub ich zaniechania

egzaltacja

przesądna w przeżywaniu uczuć nadmierna emocjonalność, zachwyt, uniesienie

non omnis moriar

nie całkiem umrę cytat z pieśni Horacego będący toposem niesmiertelnoaci

normatywizm

wyznacza obowiązujący w danym okresie kanonu sztuki

tendencyjność przedstawienia

celowe przerysowania uproszczenia, schematyzacja i jednostronny obraz świata ma służyć krytyce określonych postaw

heroizm

maksymalizm etyczny wyrażający się gotowością do poświęceń siebie i rezygnacji z celów osobistych na rzecz celu wyzszego

matrynologia

zbiorowe cierpienia i menczenstwo zwłaszcza narodu

lojalizm

postępowanie zgodnie z polityką władz także nazuconych przez obce mocarstwo w celu uzyskania dobra

kostium historyczny

przedstawienie wydarzeń współczesnych pod przykrywką historii

dialog pozorny

monolog rozpisany na głosy w którym bohater rozmawia z samym sobą by rozważyć różne punkty widzenia

miscytyzm

przekonanie religijne zakładające możliwość indiwidualnego i bezpośredniego kontaktu z Bogiem

Aforyzm

złota myśl zaskakujące zwięźle twierdzenie o sensie ogólnym. nadaje zwięzłość utworowi i charakter dydaktyczny

alegoria

niedoałowne przedstawienie rzeczywistości. Różne zwierzęta nadają w danym kręgu kulturowym różne znaczenie

inwersja

szyk przestawny wyrazów nienaturalna kolejność słów będąca podniosła i uroczystej

koloryt lokalny

wprowadzenie do danego utworu literackiego cech charakterystycznych dla danego kraju czy obszafu

kostium historyczny

przedstawienie w utworze literackim problematyki i wydarzeń współczesnych pod przykrywką fabuły historycznej

wallenrodyzm

bohater który musi wybierać między wartościami etycznymi a koniecznością historyczną domagająca się sięgnięcia po nieetyczne metody działania dla dobra zbiorowości jest to polska odmiana bohatera bajronicznego

cechy charakterystyczne kregowcow

można wyróżnić głowę tułów i ogon mają dobrze rozwinięty zmysł równowagi ich narządem ruchu są kończyny zlokalizowane na tułowiu mają zamknięty układ krwionośny jest u nich obecny chrzestny lub kostny szkielet wewnętrzny

cechy strunowców

występuje struna grzbietowa mają gardzieli ze szczelinami skrz3lami występuje u nich Umięśniony ogon mają cewke nerwowa nad struna grzbietowa

historiozofia

refleksja nad prawdami które rządzą dziejeami ludzkosci

melancholia

Stan zadumy przygnębienia smutku i apatii charakterystyczne dla ludzi wrażliwych skłonnych do analizowania własnej psychiki i przeżytych zdarzeń. uważano że sprzyja ona geniuszu gdyż aktywnie kontempluje umyslowo

personifikacja

uosobienie przedstawianych zjawisk lub przedmiotów spoza świata człowieka. Przybieranie cech fizycznych i psychicznych charakterystyczne dla człowieka

Makiawelizm

pogląd etyczny mówiący że cel uświęca środki i do wykonania misji można poświęcić nawet życie innych U sprawiedliwa niemorlne zachowaniw

tragizm nowozytni

wybór między roznowaznymi lecz wykluczającymi się wartoaciami

język poetycki

służy wyrażaniu treści w utworze literackim charakterysuje się uporządkowaniem oraz wieloma figurami stylistycznymi

Egzaltacja

przesadne przeżywanie uczuć nadmierny emocjonalizm zachwyt

hiperbola

wyolbrzymienie zjawiska przedmiotu czy osoby wyolbrzymiając jego cechy.

patoa

podniosłe i uroczyste przedstawienie rzeczywistości w opisie zjawisk ważnych monumentalnych lub BOHATERSKICH. STOSOWANE są epitetach porównaniach anaforach inwersjach

inwokacja

rozbudowana apostrofa otwierająca utwór w której autor zwraca się do bóstwa muzy czy duchowego patrona z prośbą o natchnienie

apostrofa

pesposredni zwrot do osoby bóstwa idei czy wydarzen

epitet

wyraz określający rzeczownik nnp brzydkie kaczątko słodki cukierek tętniące mysli

ped

cześć rośliny zbudowana z łodygi i liści a u roślin nasiennych rozwienz z kwiatów lub owoców

łodyga

organ wegetatywny rośliny stanowiący oś pędy utrzymują liście kwiaty czy owoce przewodzą wodę i sole mineralne

liść

organ wegetatywny rośliny wchodzący w skąd pędu wytwarzają związki organu z w procesie fotosyntezy parownie wody z rośliny transpiraja oraz wyminą gazowa